Απαγορευμένος καρπός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Απεικόνιση του προπατορικού αμαρτήματος από τους Γιαν Μπρίγκελ τον πρεσβύτερο και Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς

Απαγορευμένος καρπός είναι ένα όνομα που δόθηκε στον καρπό που μεγαλώνει στον Κήπο της Εδέμ και ο Θεός διατάζει την ανθρωπότητα να μην φάει. Στη βιβλική ιστορία, οι Αδάμ και Εύα τρώνε τον καρπό από το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού και εξορίζονται από την Εδέμ.

Και ο Κύριος ο Θεός πρόσταξε τον άνθρωπο, λέγοντας: Από κάθε δέντρο του κήπου μπορείς να φας ελεύθερα. Αλλά από το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού, δεν θα φας από αυτό, γιατί την ημέρα που θα φας από αυτό θα πεθάνεις.

— Γένεσις 2:16–17

Ως μεταφορά έξω από τις Αβρααμικές θρησκείες, η φράση αναφέρεται συνήθως σε οποιαδήποτε απόλαυση ή ευχαρίστηση που θεωρείται παράνομη ή ανήθικη.

Βιβλική ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ιστορία του Βιβλίου της Γένεσις τοποθετεί τον πρώτο άνδρα και τη γυναίκα, τον Αδάμ και την Εύα, στον Κήπο της Εδέμ, όπου μπορούν να φάνε τους καρπούς πολλών δέντρων, αλλά τους απαγορεύει ο Θεός να φάνε από το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού.

Στη Γένεσις 3, ένα φίδι προκαλεί τη γυναίκα:

Και το φίδι είπε στη γυναίκα: Δεν θα πεθάνετε οπωσδήποτε. Γιατί ο Θεός ξέρει ότι την ημέρα που θα φάτε από αυτό, τότε τα μάτια σας θα ανοίξουν και θα είστε σαν θεοί, γνωρίζοντας το καλό και το κακό.

— Γένεσις 3:4–5

Επιθυμώντας αυτή τη σοφία, η γυναίκα τρώει τον απαγορευμένο καρπό και δίνει λίγο στον άντρα που επίσης τον τρώει. Αντιλαμβάνονται τη «γύμνια» τους και φτιάχνουν ρούχα από φύλλα συκής και κρύβονται όταν πλησιάζει ο Θεός. Όταν έρχεται αντιμέτωπος, ο Αδάμ λέει στον Θεό ότι η Εύα του έδωσε τον καρπό να φάει, και η Εύα λέει στον Θεό ότι το φίδι την εξαπάτησε για να τον φάει. Τότε ο Θεός καταριέται το φίδι, έπειτα τη γυναίκα και μετά τον άνδρα και διώχνει τον άνδρα και τη γυναίκα από τον κήπο πριν φάνε από το δέντρο της αιώνιας ζωής.

Κορανική ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περαιτέρω πληροφορίες: Αδάμ στο Ισλάμ

Σύμφωνα με το Κοράνιο, το Σούρα κεφάλαιο 7:19 περιγράφει τον Αδάμ και τη σύζυγό του στο Παράδεισο όπου μπορούν να τρώνε ό,τι προβλέπεται, εκτός από ένα δέντρο, από το οποίο απαγορεύεται να τρώνε, αλλιώς θα θεωρηθούν Zalimun (αραβικά: ظالمون‎‎, παραβάτες).

Το Σούρα κεφάλαιο7: 20-22 περιγράφει τον Διάβολο (αραβικά: شيطان‎‎) που ψιθυρίζει στον Αδάμ και τη γυναίκα του και τους εξαπατά. Όταν γεύονται τον καρπό, τους γίνεται φανερή η ντροπή της γύμνιας τους και αρχίζουν να καλύπτονται με φύλλα.

Ταυτοποιήσεις και απεικονίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η λέξη καρπός εμφανίζεται στα εβραϊκά ως פֶּ֫רִי (παρί). Ως προς το ποιο φρούτο μπορεί να ήταν ο απαγορευμένος καρπός του Κήπου της Εδέμ, οι πιθανότητες περιλαμβάνουν τα : μήλο, σταφύλι, ρόδι,[1] σύκο,[2] χαρούπι,[1] κίτρο,[1] αχλάδι, κυδώνι και μανιτάρια. Το ψευδεπιγραφικό Βιβλίο του Ενώχ περιγράφει το δέντρο της γνώσης: «Ήταν σαν ένα είδος δέντρου Ταμάρινδου, που έφερε καρπούς που έμοιαζαν με σταφύλια εξαιρετικά εκλεκτά και το άρωμά του εκτεινόταν σε μεγάλη απόσταση. Αναφώνησα: Πόσο όμορφο είναι αυτό το δέντρο και πόσο ευχάριστη είναι η εμφάνισή του!» (Α΄ Ενώχ 31:4).

Στην ισλαμική παράδοση, ο καρπός συνήθως ταυτίζεται είτε με το σιτάρι είτε με το αμπέλι.[3]

Μήλο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη Δυτική Ευρώπη, ο καρπός απεικονιζόταν συχνά ως μήλο. Αυτό οφείλεται πιθανώς σε παρανόηση - ή λογοπαίγνιο - δύο άσχετων λέξεων mălum, ένα αυτοφυές λατινικό ουσιαστικό που σημαίνει κακό (από το επίθετο malus) και το mālum, ένα άλλο λατινικό ουσιαστικό, δανεισμένο από το ελληνικό μῆλον. Στη Βουλγάτα, το εδάφιο Γένεσις 2:17 περιγράφει το δέντρο ως de ligno autem scientiae boni et mali : «αλά του δέντρου [κυριολεκτικά ξύλο] της γνώσης του καλού και του κακού» (το mali εδώ είναι η γενική του malum).

Ο λάρυγγας, συγκεκριμένα η προεξοχή του λάρυγγα που ενώνει τον θυρεοειδή χόνδρο, στον λάρυγγα είναι αισθητά πιο εμφανής στους άνδρες και κατά συνέπεια ονομάστηκε μήλο του Αδάμ, από την άποψη ότι προκλήθηκε από τον απαγορευμένο καρπό που κολλούσε στο λαιμό του Αδάμ καθώς το κατάπινε.[4]

Σταφύλι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ραβίνος Μέιρ λέει ότι ο καρπός ήταν σταφύλι, που έγινε κρασί.[5] Ο Ζοχάρ εξηγεί με παρόμοιο τρόπο ότι ο Νώε προσπάθησε (αλλά απέτυχε) να διορθώσει την αμαρτία του Αδάμ χρησιμοποιώντας κρασί από σταφύλι για ιερούς σκοπούς.[6][7] Ο μιδράς του Μπερεϊσίτ Ραμπά αναφέρει ότι ο καρπός ήταν σταφύλι,[8] ή στυμμένα σταφύλια (ίσως υπαινίσσονται το κρασί).[9] Το Κεφάλαιο 4 από το 3 Μπαρούχ, επίσης γνωστός ως η Ελληνική Αποκάλυψη του Μπαρούχ, ορίζει τον καρπό ως σταφύλι. Το 3 Μπαρούχ είναι ένα κείμενο από τον 1ο έως τον 3ο αιώνα που είναι είτε χριστιανικό είτε εβραϊκό με χριστιανικές παρεμβολές.[10]

Σύκο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Αγία Γραφή αναφέρει στο βιβλίο της Γένεσις ότι ο Αδάμ και η Εύα είχαν φτιάξει τα δικά τους ρούχα από φύλλα συκής: «Και άνοιξαν τα μάτια και των δύο, και κατάλαβαν ότι ήταν γυμνοί και έραψαν μεταξύ τους φύλλα συκής και έφτιαξαν ζώνες».[11] Ο Ραβίνος Nehemiah Hayyun υποστηρίζει την ιδέα ότι ο καρπός ήταν ένα σύκο, όπως από φύλλα συκής που ο Θεός έφτιαξε ρούχα για τον Αδάμ και την Εύα όταν τους έδιωξε από τον Κήπο. «Με αυτό με το οποίο είχαν πέσει διορθώθηκαν».[12] Δεδομένου ότι το σύκο είναι ένα μακροχρόνιο σύμβολο της γυναικείας σεξουαλικότητας, θεωρήθηκε για χρόνια ο αγαπημένος τρόπος μελέτης για το μήλο ως ο απαγορευμένος καρπός κατά τη διάρκεια της ιταλικής Αναγέννησης, με τον Μιχαήλ Άγγελο να το απεικονίζει ως τέτοιο στην αριστουργηματική του τοιχογραφία στην οροφή της Καπέλα Σιστίνα.[13]

Ρόδι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι υποστηρικτές της θεωρίας ότι ο Κήπος της Εδέμ βρισκόταν κάπου σε αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως Μέση Ανατολή υποδηλώνουν ότι ο καρπός ήταν στην πραγματικότητα ένα ρόδι, ένα ιθαγενές φυτό από το Ιράν έως τα Ιμαλάια, το οποίο καλλιεργήθηκε από την αρχαιότητα.[14] Ο συσχετισμός του ροδιού με τη γνώση του κάτω κόσμου, όπως προβλέπεται στον αρχαίο ελληνικό μύθο της Περσεφόνης, μπορεί επίσης να οδήγησε σε συσχέτιση με τη γνώση του άλλου κόσμου, συνδέοντας με τη γνώση που απαγορεύεται στους θνητούς. Επίσης, πιστεύεται ότι ο Άδης πρόσφερε στην Περσεφόνη ένα ρόδι για να την αναγκάσει να μείνει μαζί του στον Κάτω Κόσμο. Ο Άδης είναι ο ελληνικός θεός του θανάτου και η Βίβλος λέει ότι όποιος τρώει τον απαγορευμένο καρπό θα πεθάνει.

Σιτάρι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ραβίνος Γιεχούντα προτείνει ότι ο καρπός ήταν σιτάρι, γιατί «ένα μωρό δεν ξέρει να καλεί τη μητέρα και τον πατέρα του μέχρι να γευτεί τη γεύση του σιταριού».[5]

Στα εβραϊκά, το σιτάρι είναι "khitah", το οποίο έχει θεωρηθεί λογοπαίγνιο για το "khet", που σημαίνει «αμαρτία».[1]

Αν και συνήθως συγχέεται με έναν σπόρο, στη μελέτη της βοτανικής ένας σπόρος σίτου είναι τεχνικά ένα απλό φρούτο γνωστό ως καρυόψις, το οποίο έχει την ίδια δομή με ένα μήλο. Ακριβώς όπως το μήλο είναι ένας σαρκώδης καρπός που περιέχει σπόρους, ένας κόκκος είναι ένας ξηρός καρπός που απορροφά νερό και περιέχει έναν σπόρο. Η σύγχυση προέρχεται από το γεγονός ότι ο καρπός ενός χόρτου τυχαίνει να έχει μορφή παρόμοια με ορισμένους σπόρους.[15]

Μπανάνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν αρκετοί υποστηρικτές της θεωρίας που χρονολογούνται από τον 13ο αιώνα. Στη μετάφραση του 13ου αιώνα του Νάθαν Χαμεάτι του έργου του Μαϊμονίδη Οι Ιατρικοί Αφορισμοί του Μωυσή, η μπανάνα ονομάζεται «μήλο της Εδέμ».[16][17] Τον 16ο αιώνα, ο Μεναχέμ Λονζάνο θεώρησε ότι ήταν κοινό στη Συρία και την Αίγυπτο ότι η μπανάνα ήταν το μήλο της Εδέμ.[18]

Παράλληλες έννοιες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ελληνική μυθολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ομοιότητες της ιστορίας με την ιστορία του κουτιού της Πανδώρας εντοπίστηκαν από πρώτους Χριστιανούς, όπως ο Τερτυλλιανός, ο Ωριγένης και ο Γρηγόριος Ναζιανζηνός ο Θεολόγος.[19]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 The Straight Dope: Was the forbidden fruit in the Garden of Eden an apple?
  2. The Fig: its History, Culture, and Curing, Gustavus A. Eisen, Washington, Govt. print. off., 1901
  3. Mahmoud Ayoub The Qur'an and Its Interpreters, Volume 1 SUNY Press, 1984 (ISBN 9780873957274) σελ. 82
  4. E. Cobham Brewer (1810–1897). Dictionary of Phrase and Fable. 1898. "Adam's Apple"
  5. 5,0 5,1 Berachot 40a; Sanhedrin 70a.
  6. Zohar Noah 73a
  7. The Zohar: The First Ever Unabridged English Translation, with Commentary; Rabbi Michael Berg, ed., τομ. 2, σελ.388-390
  8. Bereishit Rabah 15:7
  9. Bereishit Rabah 19:5
  10. 3 Baruch, Chapter 4, available at: http://www.ma.huji.ac.il/~kazhdan/Shneider/apocr2010/3%20Baruch%20OTP.pdf
  11. Genesis 3:7
  12. Berachos 40a; Sanhedrin 70a
  13. «High Art: Were Botticelli's Venus And Mars Stoned?». NPR. 12 Ιουνίου 2010. https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=127752216. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2019. 
  14. «POMEGRANATE Fruit Facts». www.crfg.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2016. 
  15. James D. Mauseth (2014). Botany. Jones & Bartlett Publishers. σελ. 223. ISBN 978-1-4496-4884-8. Ίσως τα πιο απλά φρούτα είναι αυτά των χόρτων (όλα τα δημητριακά όπως το καλαμπόκι και το σιτάρι)...Αυτά τα φρούτα είναι καρυόψεις. 
  16. Ari, Zivotofsky (May 2017). «What's the Truth About The Apple In The Garden Of Eden?». Jewish Action 77 (4). https://issuu.com/orthodoxunion/docs/ja_2017-summer. 
  17. Altschule MD, Mark (March 1983). «The Medical Aphorisms of Moses Maimonides.». Arch Intern Med 624: 132. https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/article-abstract/581996. 
  18. Lonzano, Menahem; Book, Start this, Ma'arich (מעריך), https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D7%9E%D7%A2%D7%A8%D7%99%D7%9A._%D7%9E%D7%A0%D7%97%D7%9D_%D7%93%D7%99_%D7%9C%D7%95%D7%A0%D7%96%D7%90%D7%A0%D7%95.pdf, ανακτήθηκε στις 2020-03-10 
  19. Charles W. Durham, επιμ. (2003). Reassembling Truth: Twenty-first-century Milton. σελ. 37. ISBN 9781575910628. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Genesis 2:16–17 – Αγγλο-εβραϊκή σύγκριση στο mechon-mamre.org