Ανωτάτη Μακεδονο-Αδριανουπολική Επιτροπή

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ανώτατο Μακεδονικό Κομιτάτο
Η σφραγίδα του ΒΜΚ
Ενεργό1895–1905

Η Ανώτατη Μακεδονο-Αδριανουπολική Επιτροπή, ΑΜΑΕ (βουλγαρικά: Върховен македоно - одрински комитет, ВМОК) κατά την επίσημη ονομασία, ή ΑΜΑΚομιτάτο, γνωστή επίσης και ως Βερχοβιστική Μακεδονική Επιτροπή, ή Βερχοβιστικό Μακεδονικό Κομιτάτο, ΒΜΚ (εκ του βέρχοβο = βουλγαρικά: κορυφή, κορυφαίο), ή Ανώτατο Μακεδονικό Κομιτάτο,[1] ήταν μια βουλγαρική πολιτικοστρατιωτική εθνικιστική επαναστατική οργάνωση που έδρασε στη περιοχή της Μακεδονίας και Θράκης (Αδριανούπολη, βουλγαρικά: Οντρίν) επί κυριαρχίας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας την περίοδο 1895-1905 με στόχο την προσάρτηση των παραπάνω περιοχών στο Πριγκιπάτο της Βουλγαρίας.

Διοίκηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έδρα του Βερχοβιστικού Μακεδονικού Κομιτάτου ήταν η Σόφια. Πρώτος ηγέτης αυτού ήταν ο λογοτέχνης Τράικο Κιτάντσεβ τον οποίον διαδέχθηκε ο στρατηγός Δανιήλ Νικολάγιεφ και αυτού ακολούθησαν ο Ιωσήφ Κοβάτσεφ, ο Γκτζόρτσε Πετρόβ και ο Μπόρις Σαράφοβ.

Όλοι οι διατελέσαντες ηγέτες της οργάνωσης αυτής είχαν την κάλυψη τόσο του τότε ακόμα Πρίγκιπα, μετέπειτα Βασιλέως Φερδινάνδου όσο και της βουλγαρικής κυβέρνησης. Σημειώνεται ότι οι περισσότερες συνεδριάσεις της γίνονταν εντός των Ανακτόρων του Βουλγαρικού Πριγκιπάτου. Στο ΒΜΚ στρατολογούνταν κυρίως Βουλγαρομακεδόνες και Βουλγαροθρακιώτες πρόσφυγες που είχαν καταφύγει στη Βουλγαρία. Επίσης συμμετείχαν και αξιωματικοί και στρατιώτες του βουλγαρικού στρατού που κατάγονταν από τις παραπάνω περιοχές, αποκαλούμενοι όλοι «σουπρεμιστές» ή «βερχοβιστές». Περί τα τέλη της δεκαετίας του 1890 οι ηγέτες της ΕΜΕΟ κατάφεραν να πάρουν τον έλεγχο του ΒΜΚ και να αναδειχθούν σ΄ αυτό οι Βόρις Σαράφωβ, Μάτωφ και Ιβάν Γκαρβάνοβ.

Οργάνωση - δράση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Βερχοβίστες προσπάθησαν στην αρχή επιχειρώντας διάφορα επεισόδια να προκαλέσουν μία ένοπλη σύρραξη βουλγαρο-τουρκικού πολέμου ευελπιστώντας στη βοήθεια του βουλγαρικού στρατού. Όταν όμως διαπίστωσαν ότι διάφορες συνθήκες που είχαν συνομολογηθεί εμπόδιζαν τη Βουλγαρία σε μία τέτοια απροκάλυπτη βοήθεια κατέφυγαν στην άσκηση τρομοκρατίας κυρίως κατά των Οθωμανών αλλά και των άλλων εθνοτήτων που ήταν εγκατεστημένοι στη περιοχή (Ελλήνων, Σέρβων, Εβραίων, Βλάχων κ.ά.). Συγκροτώντας πέντε αποσπάσματα, τα τέσσερα εισέβαλαν στο Σατζάκιο Μοναστηρίου (τότε Βιτώλια, ή Μπίτολα) που κάλυπτε το γεωγραφικό χώρο της Μακεδονίας και το πέμπτο στη περιοχή της Θράκης, Οντρίν.

Το απόσπασμα των Βερχοβιστών του Ι. Στογιάνοβ

Σημαντικότερη δράση των βερχοβιστών ήταν η συμμετοχή τους στην εξέγερση του Μελένικου (1895), εξέγερση της Άνω Τζουμαγιάς (1902) και στην άδοξη εξέγερση του Ίλιντεν (1903) που κατεστάλησαν από τον οθωμανικό στρατό με επακόλουθο την εκ μέρους της Βουλγαρίας επίσημη διάλυση της οργάνωσης.

Διοικητές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τράικο Κιτάντσεβ Ο Δανιήλ Νικολάγιεφ Ο Ιωσήφ Κοβάτσεφ Ο Γκτζόρτσε Πετρόβ Ο Ιβάν Τσόντσεβ

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" τομ.ΙΣτ΄, σελ.515.
  • "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τομ.4ος, σελ.428

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, Αίθουσα Β', Oι πρωτεργάτες του ελληνικού ξεσηκωμού imma.edu.gr[νεκρός σύνδεσμος]