Αντίσταση του Πάντζσιρ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αντίσταση του Πάντζσιρ
Πόλεμος του Αφγανιστάν (2001-2021)
Χάρτης της κατάστασης στο Αφγανιστάν
Με χλοερό (ανοικτό πράσινο) οι περιοχές που ελέγχονται από το Ισλαμικό Εμιράτο του Αφγανιστάν (Ταλιμπάν), με γαλανό οι περιοχές που ελέγχονται από την Αντίσταση,με μπλε περιοχές που ελέγχονται από τοπικές ομάδες, με μαύρο περιοχή με μερικό έλεγχο του ISIS Χωρασμίας.
Χρονολογία16 Αυγούστου 2021παρόν
Τόποςβορειοανατολικό Αφγανιστάν
Έκβαση
  • Οι Ταλιμπάν παίρνουν τον έλεγχο της κοιλάδας του Πάντζσιρ
  • Οι αντιστασιακοί καταφεύγουν στα γύρω βουνά
  • Συνέχεια της διαμάχης μέσω ενεδρών και γρήγορων χτυπημάτων (hit-and-run) από τους αντάρτες
Αντιμαχόμενοι
Ηγετικά πρόσωπα
Εμπλεκόμενες μονάδες
Δυνάμεις
8000+
60000+ (δεν χρησιμοποιήθηκαν όλοι)
Απώλειες
  • 950+ απώλειες
  • 1000+ αιχμάλωτοι
  • βαριές απώλειες
  • μεγάλος αριθμός αιχμαλώτων

Η Αντίσταση στο Πάντζσιρ, επίσης γνωστή και ως Δεύτερη Αντίσταση ή Σύγκρουση του Πάνζσιρ,[1] διεξάγεται από την στρατιωτική συμμαχία Εθνικό Μέτωπο Αντίστασης του Αφγανιστάν (μετεξέλιξη της πρώην Βόρειας Συμμαχίας και άλλων δυνάμεων κατά των Ταλιμπάν)[2][3][4], με σκοπό να ανακαταλάβει την χώρα από τους Ταλιμπάν.

Συστάθηκε στις 16 Αυγούστου 2021 μετά από την Πτώση της Καμπούλ, υπό την ηγεσία του Αφγανού πολιτικού και στρατιωτικού ηγέτη Αχμάντ Μασούντ και του πρώτου αντιπροέδρου του Αφγανιστάν Αμρουλάχ Σαλέχ.[5]

Έως τις αρχές Σεπτεμβρίου του 2021, η συμμαχία ασκούσε de facto εξουσία στην Κοιλάδα του Παντζσίρ, που ήταν και η μοναδική περιοχή που δεν ασκούσαν εξουσία οι Ταλιμπάν[6][7]. Η συμμαχία αποτελεί τη μόνη οργανωμένη αντίσταση ενάντια στην νεοσύστατη μη αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Ισλαμικού Εμιράτου του Αφγανιστάν.

Στις 17 Αυγούστου 2021, ο Σάλεχ - επικαλούμενος διατάξεις του Συντάγματος του Αφγανιστάν - αυτοανακηρύχθηκε Πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Αφγανιστάν από τη βάση των επιχειρήσεων στην κοιλάδα Πάντζσιρ και δεσμεύτηκε ότι θα συνεχίσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των Ταλιμπάν από εκεί.[8] Έλαβε την υποστήριξη του Μασούντ και του πρώην Αφγανού υπουργού Αμύνης, Μπισμιλάχ Χαν Μοχαμάντι[9][8][5].

Σύμφωνα με πληροφορίες, μετά από επίθεση που ξεκίνησε την 1η Σεπτεμβρίου 2021, οι Ταλιμπάν κατέλαβαν τον έλεγχο της επαρχίας, με τους μαχητές της Αντίστασης να υποχωρούν στα βουνά για να συνεχίσουν τις μάχες.[10]

Γεωγραφικό και ιστορικό υπόβαθρο της περιοχής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κοιλάδα του Πάντζσιρ (που μεταφράζεται και ως η Κοιλάδα των Πέντε Λεόντων), βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή της οροσειράς του Χίντου Κους, μιας οροσειράς μήκους 800 χιλιομέτρων (500 μίλια)[11]. Η περιοχή έχει πολυάριθμες υψηλές χιονισμένες κορυφές και εξαιτίας της γεωγραφικού ανάγλυφού της, είναι υψίστης σημασίας κατά τη διάρκεια των πολέμων της σύγχρονης εποχής στο Αφγανιστάν[12].

Δύσβατα βουνά στην οροσειρά του Χίντου Κους

Η περιοχή αποτέλεσε μια από τις καλύτερες βάσεις επιχειρήσεων της Βόρειας Συμμαχίας, κατά την διάρκεια των προηγούμενων Εμφυλίων[13][14]. Επίσης είναι η γενέτειρα του στρατιωτικού ηγέτη Αχμάντ Σαχ Μασούντ[15], κι έτσι ο γιος του, Αχμάντ Μασούντ, θεωρείται ευρέως ως ο διάδοχός του[16].

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατάληψη του Πάντζσιρ από το Εθνικό Μέτωπο Αντίστασης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Ιούλιο του 2021, υπολείμματα της πρώην Βόρειας Συμμαχίας άρχισαν να οργανώνονται υπό την ονομασία Εθνικό Μέτωπο Αντίστασης του Αφγανιστάν, δημιουργώντας κατάλληλες συνθήκες για την λεγόμενη Δεύτερη Αντίσταση[17][18].

Στις 17 Αυγούστου 2021, πρώην Τατζίκοι στρατιώτες του Αφγανικού Στρατού άρχισαν να φτάνουν στην κοιλάδα του Πάντζσιρ με άρματα μάχης και μεταφορείς προσωπικού για να υποστηρίξουν την αντίσταση[19][20].

Ο Αχμάντ Μασούντ έγραψε επιστολή στην Washington Post στις 18 Αυγούστου, καλώντας τον υπόλοιπο κόσμο να βοηθήσει, παραδεχόμενος ότι τα πυρομαχικά και οι προμήθειες θα εξαντληθούν[21]. Σύμφωνα με παρατηρητή, από τις 17 Αυγούστου, η κοιλάδα του Πάντζσιρ ήταν "υπό πολιορκία από όλες τις πλευρές", αλλά δεν είχε δεχθεί άμεση επίθεση[22]. Σύμφωνα με ανώνυμους πρώην Αμερικανούς και Βρετανούς στρατιώτες που υπηρέτησαν στο Αφγανιστάν, πολλοί Αφγανοί που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό συνεργάζονται για να συγκεντρώσουν χρήματα, προκειμένου να βοηθήσουν τους μαχητές που εδρεύουν στο Πάντζσιρ[23].

Αρχική επίθεση από τους αντιστασιακούς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες αναφορές, η διοίκηση του Σάλεχ κατόρθωσε να ανακαταλάβει το Τσαρικάρ, την επαρχιακή πρωτεύουσα της επαρχίας Παρβάν, την οποία ήλεγχαν οι Ταλιμπάν από τις 15 Αυγούστου. Ταυτόχρονα οι μάχες συνεχίζονταν στο Πάντζσιρ[24][25]. Περίπου την ίδια στιγμή, ανεπιβεβαίωτες αναφορές ανέφεραν ότι κατάλοιπα του Αφγανικού Εθνικού Στρατού (ANA) είχαν αρχίσει να μαζεύονται στην κοιλάδα του Πάντζσιρ μετά από παρότρυνση του Μασούντ, μαζί με τον Υπουργό Άμυνας και επαρχιακούς διοικητές[26][27][28][29]. Οι κάτοικοι της περιοχής ανταποκρίθηκαν επίσης στις εκκλήσεις και κινητοποιήθηκαν[30].

Το πέρασμα Σαλάνγκ
Από τις 18 Αυγούστου 2021, οι αντιστασιακές δυνάμεις μάχονταν με τους Ταλιμπάν για τον έλεγχο του περάσματος

Ταυτόχρονα, η αντίσταση του Πάνζτσιρ ισχυρίστηκε επίσης ότι είχε την υποστήριξη διαφόρων πρώην μελών της κυβέρνησης του Αφγανιστάν, αλλά και της κυβέρνησης του Τατζικιστάν[31][32][33] Την ίδια μέρα, οι υπάλληλοι της αφγανικής πρεσβείας στο Τατζικιστάν αντικατέστησαν τις φωτογραφίες του Γκάνι στο κτίριο της πρεσβείας με αυτές του Σάλεχ, αναγνωρίζοντάς τον ως νόμιμο πρόεδρο του Αφγανιστάν[34].

Στις 20 Αυγούστου, μια ομάδα δυνάμεων κατά των Ταλιμπάν οργανώθηκε στην επαρχία Μπαγκλάν, με επικεφαλής τον Αμπντούλ Χαμίντ Ντάντγκαρ[35]. Η ομάδα κατέλαβε περιοχές της επαρχίας Μπαγκλάν, σκοτώνοντας και τραυματίζοντας περίπου 60 Ταλιμπάν. Το μεσημέρι, ανεπιβεβαίωτες αναφορές από το Πάντζσιρ και κάποια Ιρανικά ΜΜΕ, ανέφεραν ότι οι μάχες συνεχίζονται[36]. Σύμφωνα με τον Σεντικουλάχ Σέτζου, πρώην μέλος των δυνάμεων Εθνικής Ασφάλειας του Αφγανιστάν, οι λόγοι για την απομάκρυνση των Ταλιμπάν από πόλεις της επαρχίας ήταν η οργή των κατοίκων απέναντι στην συμπεριφορά των Ταλιμπάν που οδήγησε σε τοπική εξέγερση[37]. Συγκεκριμένα φαίνεται ότι οι Ταλιμπάν έκαναν ελέγχους σε σπίτια και παρενοχλούσαν τους ντόπιους για να δουν αν τηρούν τον Ισλαμικό νόμο, με τους κατοίκους να δηλώνουν ότι δεν χρειάζονται έλεγχο καθώς έτσι κι αλλιώς "είναι πολύ παραδοσιακοί και πιστοί μουσουλμάνοι"[38]. Ο πρώην διοικητής του Μπαγκλάν Αμπντούλ Ραχμάν δήλωσε ότι "όλοι οι άνθρωποι της κοιλάδας ξεσηκώθηκαν εναντίον των Ταλιμπάν" και ότι "δεν φοβούνται τους Ταλιμπάν."[39] Στις 20 Αυγούστου, αναφέρθηκε ότι οι αντιστασιακοί, με επικεφαλής τον Αμπντούλ Χαμίντ Ντάντγκαρ, είχαν ανακαταλάβει την πόλη Ανταράμπ, αν και οι Ταλιμπάν δεν το επιβεβαίωσαν[40].

Μια πηγή εντός του Μετώπου Εθνικής Αντίστασης επιβεβαίωσε ότι θα συνεχιστούν οι επιχειρήσεις στην επαρχία Μπαγκλάν και δήλωσε ότι σχεδίαζαν να καταλάβουν έναν βόρειο αυτοκινητόδρομο που θα τους επέτρεπε να συνδεθούν με το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν. Οι λογαριασμοί των Ταλιμπάν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χαρακτήρισαν την αντεπίθεση «προδοσία», καθώς είχαν προσφερθεί αμνηστία από τους Ταλιμπάν.[41]

Πρόσκαιρη εκεχειρία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 22 Αυγούστου 2021, η ρωσική πρεσβεία στο Αφγανιστάν φέρεται να κλήθηκε από έναν εκπρόσωπο των Ταλιμπάν να επικοινωνήσει με τους ηγέτες που εδρεύουν στο Πάντζσιρ για πιθανή διαμεσολάβηση.[42] Εν τω μεταξύ, ο εκπρόσωπος της αντίστασης Αλί Μαϊσάμ Ναζάρι ενημέρωσε ότι το κίνημα και ο ηγέτης του Αχμάντ Μασούντ θα προτιμούσαν μια ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης, υπό τον όρο ότι η μελλοντική κυβέρνηση θα εφαρμόσει ένα σύστημα "αποκέντρωσης" και "ίσων δικαιωμάτων" σε όλη τη χώρα. Στις 23 Αυγούστου 2021, ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν Ζαμπιχουλάχ Μουτζαχίντ δήλωσε ότι παρόλο που αποστέλλονται μαχητές στο Πάντζσιρ, υπάρχει επιθυμία να τερματιστεί ειρηνικά η σύγκρουση.[43]

Στις 26 Αυγούστου 2021, ανακοινώθηκε κατάπαυση του πυρός με τους Ταλιμπάν και τους αντιστασιακούς να αρχίζουν συνομιλίες[44][45]. Ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν Ζαμπιχουλάχ Μουτζαχίντ δήλωσε ότι είναι "80% σίγουρος για εύρεση ειρηνικής λύσης στην κοιλάδα Παντζσίρ".[46] Παρόλη την εκεχειρία, Στις 26 Αυγούστου φαίνεται να ξέσπασαν σοβαρές μάχες μεταξύ των αντιστασιακών και των Ταλιμπάν[47][48]. Περισσότεροι από 200 μαχητές των Ταλιμπάν εκδιώχθηκαν από την κοιλάδα του Πάντζσιρ και μερικοί αιχμαλωτίστηκαν, ενώ οι αντιστασιακοί κατέλαβαν και άλλες περιοχές[49][50]. Στις 29 Αυγούστου 2021, εκπρόσωποι των αντιστασιακών δήλωσαν ότι οι Ταλιμπάν έχουν σταματήσει τις προσπάθειες να εισέλθουν στο Πάντσιρ, διαψεύδοντας τις πληροφορίες που έδωσε ο Ανααμουλάχ Σαμανγκάνι, μέλος της Πολιτιστικής Επιτροπής των Ταλιμπάν[51].

Στις 29 Αυγούστου 2021, έκλεισαν οι υπηρεσίες διαδικτύου και τηλεπικοινωνιών σε όλη την επαρχία του Πάντζσιρ κατόπιν εντολής των Ταλιμπάν[52][53]. Στις 30 Αυγούστου 2021, αντιστασιακοί έστησαν ενέδρα σε μαχητές των Ταλιμπάν που προσπάθησαν να εισβάλουν στο Πάντζιρ από το Ανταράμπ[54]. Στις 31 Αυγούστου 2021, οι Ταλιμπάν άρχισαν επίθεση εναντίον του Μετώπου Εθνικής Αντίστασης στις επαρχίες Μπαγκλάν, Παντζσίρ και Παρβάν[55]. Πηγές από τους αντιστασιακούς, ισχυρίστηκαν ότι η επίθεση έγινε από μέλη της Αλ Κάιντα, μια δήλωση που στηρίζεται σε βίντεο στα οποία ακούστηκαν μαχητές να μιλούν γλώσσες όπως τα αραβικά[55].

Την 1η Σεπτεμβρίου 2021, αναφέρθηκε ότι οι συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός απέτυχαν. [56]

Επακόλουθα της λήξης της εκεχειρίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Κοιλάδα Παντζσίρ
Η κοιλάδα-κέντρο της αντίστασης κατά των Ταλιμπάν, έχει περιγραφεί ως εξαιρετικά δύσκολο να κατακτηθεί

Την 1η Σεπτεμβρίου 2021, ο Μουλά Αμίρ Χαν Μοτάκι, επικεφαλής της "επιτροπής για την καθοδήγηση και την ενθάρρυνση των Ταλιμπάν", δήλωσε μέσω ενός ηχητικού μηνύματος στο twitter προς τους πολίτες του Πάντζσiρ, ότι έγιναν προσπάθειες να βρεθεί ειρηνική λύση όμως «δυστυχώς όλα ήταν μάταια». Έριξε το φταίξιμο στην ηγεσία των αντιστασιακών στο Πάντζσιρ, λέγοντας ότι υπάρχουν ακόμα κάποιοι άνθρωποι στην κοιλάδα που «δεν θέλουν τα προβλήματα να λυθούν ειρηνικά».[57] Συνέχισε λέγοντας ότι οι Ταλιμπάν επέλεξαν έναν γηγενή της επαρχίας ως επιθυμητό κυβερνήτη[58][57][59]. Παρά το κλείσιμο του διαδικτύου από τους Ταλιμπάν, ο Φαχίμ Ντάστι, ένας εκ των εκπροσώπων των αντιστασιακών κατάφερε να δώσει μια συνέντευξη στο BBC Persian, στην οποία δήλωσε ότι οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν λόγω θεμελιώδους διαφοράς στόχων μεταξύ των δύο πλευρών[60].

Στις 2 Σεπτεμβρίου 2021, πηγές ισχυρίζονται ότι 13 μαχητές των Ταλιμπάν σκοτώθηκαν σε ενέδρα στην περιοχή Τσικρινόου[61]. Παρόλο που η επίθεση είχε σταματήσει σε αυτό το σημείο, ένας εκπρόσωπος των Ταλιμπάν δήλωσε ότι η κοιλάδα ήταν περικυκλωμένη και από τις τέσσερις κατευθύνσεις και ότι η συνέχιση της αντίστασης «ήταν αδύνατη», καθώς και η περεταίρω διεκδίκηση εδαφικών κερδών από τους Ταλιμπάν[62]. Εν τω μεταξύ, οι Ταλιμπάν ισχυρίστηκαν ότι κατέλαβαν την περιοχή Σοτούλ του Πάντζσιρ, αλλά δεν παρείχαν καμία απόδειξη για αυτόν τον ισχυρισμό. Οι αναλυτές έκριναν ότι οι Ταλιμπάν πιθανότατα είχαν προχωρήσει για μικρό χρονικό διάστημα προτού απωθηθούν ξανά. Ορισμένες μικροεπιθέσεις των Ταλιμπάν, φαίνεται να αποκρούστηκαν από τους αντιστασιακούς[63].

Προέλαση των Ταλιμπάν[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανάμπα, Πάντζσιρ
Στις 4 Σεπτεμβρίου, οι Ταλιμπάν είχαν προελάσει μέχρι την περιοχή Ανάμπα

Με τους Ταλιμπάν να πραγματοποιούν προέλαση, στις 3 Σεπτεμβρίου, υπήρξε ισχυρισμός ότι κατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος της κοιλάδας, ωστόσο οι ισχυρισμοί αυτοί χαρακτηρίστηκαν ως ψςυδείς και προπαγανδιστικοί από τους ηγέτες της αντίστασης, όπως ο Αμρουλάχ Σάλεχ, καθώς και διεθνείς παρατηρητές[64][65]. Παρόλα αυτά, εκπρόσωπος του Εθνικού Μετώπου Αντίστασης δήλωσε ότι η κατάσταση ήταν «δύσκολη»[66]. Μέχρι την επόμενη μέρα, επιβεβαιώθηκε ότι συνεχίζονται οι σκληρές μάχες στην κοιλάδα[67]. Ένας Iταλικός οργανισμός ιατρικής βοήθειας που δραστηριοποιείται στην περιοχή, επιβεβαίωσε ότι οι Ταλιμπάν είχαν προχωρήσει μέχρι την Άναμπα, με τους Ταλιμπάν να ισχυρίζονται ότι έχουν καταλάβει κι άλλες περιοχές[68].

Στις 5 Σεπτεμβρίου, και οι δύο πλευρές πέτυχαν κάποιες επιτυχίες[69], όμως οι Ταλιμπάν ήταν αυτοί που σημείωσαν σημαντική πρόοδο, καθώς επιβεβαιώθηκε ότι οι Ταλιμπάν είχαν καταλάβει δύο σημαντικές περιοχές (Ρούκχα και Παρυάν), με τον εκπρόσωπο του Εθνικού Μετώπου Αντίστασης Φαχίμ Ντάστι να σκοτώνεται στην μάχη. Οι Ταλιμπάν ισχυρίστηκαν επίσης ότι προχώρησαν στην πρωτεύουσα του Πανσισίρ, Μπαζάρακ . [70] Ένας δημοσιογράφος των Times κατέθεσε ότι το μεγαλύτερο μέρος της κοιλάδας ήταν υπό τον έλεγχο των Ταλιμπάν[71]. Στην διαμάχη φαίνεται να ενεπλάκησε και το Πακιστάν, στο πλευρό του Ισλαμικού Εμιράτου του Αφγανιστάν, καθώς υπάρχουν βάσιμοι ισχυρισμοί, ότι στις 5 Σεπτεμβρίου, η Πακιστανική Πολεμική Αεροπορία, βομβάρδισε στρατηγικές θέσεις των αντιστασιακών με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, για να ενισχυθεί η προέλαση των Ταλιμπάν[72].

Στις 6 Σεπτεμβρίου, μετά από μεγάλες απώλειες από τις συγκρούσεις στην περιοχή, οι Ταλιμπάν ισχυρίστηκαν ότι είχαν καταλάβει όλο το Πάντζσιρ, με τη σημαία του Ισλαμικού Εμιράτου του Αφγανιστάν να υψώνεται πράγματι στο κυβερνητικό γραφείο της πρωτεύουσας της επαρχίας, Μπαζάρακ. Το Εθνικό Μέτωπο Αντίστασης είχε ζητήσει κατάπαυση του πυρός, με τα περισσότερα μέλη του να έχουν βρει καταφύγιο στα βουνά. Ο Αχμάντ Μασούντ ισχυρίστηκε ότι βρίσκεται σε ασφαλή τοποθεσία, ενώ ο Αμρουλάχ Σαλέχ διέφυγε στο Τατζικιστάν[73][74][75]. Το Εθνικό Μέτωπο Αντίστασης, υποστήριξε ότι οι μαχητές της αντίστασης εξακολουθούν να είναι παρόντες σε στρατηγικές θέσεις στην κοιλάδα, συνεχίζοντας τον αγώνα τους[76][77][78].

Δημοσιογράφοι των New York Times, μετέβησαν στην κοιλάδα του Πάντζσιρ στις 13 Σεπτεμβρίου (οπότε και τους επιτράπηκε η είσοδος) και ανέφεραν ότι οι μάχες έχουν σταματήσει ως επί τω πλείστον, καθώς οι Ταλιμπάν είχαν καταλάβει σχεδόν όλη την περιοχή και οι αντιστασιακοί είχαν μεταβεί σε απρόσιτα βουνά.[79]

Οι Ταλιμπάν καταλαμβάνουν το Πάντζσιρ.

Στις 21 Σεπτεμβρίου, επιβεβαιώθηκε από έναν ειδικό του Αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας, ότι ο Μασούντ και ο Σαλέχ βρίσκονται σε ασφαλείς τοποθεσίες στο Τατζικιστάν, όπου μετέβησαν λίγο μετά την κατάληψη της κοιλάδας.[80]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Northern Afghanistan once kept out the Taliban. Why has it fallen so quickly this time?» (στα αγγλικά). Washington Post. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/politics/2021/07/28/northern-afghanistan-once-kept-out-taliban-why-has-it-fallen-so-quickly-this-time/. Ανακτήθηκε στις 2021-08-18. «Taliban promises not to move to Panshir; Ahmad Massoud says he is ready to give his blood for his land». asiaplustj.info. Tajikistan News ASIA-Plus. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2021. «Preparing for a Post-Departure Afghanistan: Changing political dynamics in the wake of the US troop withdrawal announcement». Afghanistan Analysts Network – English (στα Πάστο). 4 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2021. 
  2. «National Resistance Front Of Afghanistan». www.irishtimes.com. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2021. 
  3. «Afghan leader of Taliban resistance urges West to "supply us without delay"». Newsweek (στα Αγγλικά). 19 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2021. 
  4. «The mujahideen resistance to the Taliban begins now. But we need help.» (στα αγγλικά). Washington Post. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/opinions/2021/08/18/mujahideen-resistance-taliban-ahmad-massoud/. Ανακτήθηκε στις 2021-08-18. 
  5. 5,0 5,1 «'Panjshir stands strong': Afghanistan's last holdout against the Taliban». the Guardian (στα Αγγλικά). 18 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2021. 
  6. «An anti-Taliban front forming in Panjshir? Ex top spy Saleh, son of 'Lion of Panjshir' meet at citadel». The Week. 2021-08-17. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-08-17. https://web.archive.org/web/20210817065524/https://www.theweek.in/news/world/2021/08/17/an-anti-taliban-front-forming-in-panjshir-ex-top-spy-saleh-son-of-lion-of-panjshir-meet-at-citadel.html. Ανακτήθηκε στις 2021-08-17. 
  7. Brick Murtazashvili, Jennifer (28 Ιουλίου 2021). «Northern Afghanistan once kept out the Taliban. Why has it fallen so quickly this time?». The Washington Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2021. 
  8. 8,0 8,1 «Panjshir flies flag of resistance again; Amrullah says he is President of Afghanistan». Tribune India. 2021-08-17. https://www.tribuneindia.com/news/world/panjshir-flies-flag-of-resistance-again-amrullah-says-he-is-president-of-afghanistan-298553. Ανακτήθηκε στις 2021-08-17. 
  9. Kramer, Andrew E. (2021-08-18). «Leaders in Afghanistan’s Panjshir Valley defy the Taliban and demand an inclusive government.» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2021/08/18/world/asia/taliban-panjshir-valley.html. Ανακτήθηκε στις 2021-08-18. 
  10. Kazmin, Amy; Findlay, Stephanie; Bokhari, Farhan (2021-09-06). «Taliban says it has captured last Afghan region of resistance». Financial Times. https://www.ft.com/content/5b4b7b58-1edf-4510-ad15-813487f3c80e. Ανακτήθηκε στις 2021-09-06. 
  11. Searle, Mike (29 Μαρτίου 2013). Colliding Continents: A geological exploration of the Himalaya, Karakoram, and Tibet. OUP Oxford. ISBN 978-0-19-165248-6. 
  12. Clements, Frank· Adamec, Ludwig W. (2003). Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO. ISBN 978-1-85109-402-8. 
  13. «The Panjshir Valley: what is the main bastion of resistance against the Taliban advance in Afghanistan». Market Research Telecast (στα Αγγλικά). 16 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  14. «'Panjshir stands strong': Afghanistan's last holdout against the Taliban». the Guardian (στα Αγγλικά). 18 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  15. Ph. D., History· J. D., University of Washington School of Law· B. A., History. «The Brave Life and Tragic Death of Afghanistan's Lion of the Panjshir». ThoughtCo (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  16. «Ahmad Massoud Declared As His Father's Successor». TOLOnews (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  17. Chaudhury, Dipanjan Roy. «Northern Alliance plans to regroup: Resistance leaders seek arms to fight Taliban in Northern Afghanistan». The Economic Times. https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/northern-alliance-plans-to-regroup/articleshow/84357248.cms?from=mdr. Ανακτήθηκε στις 2021-08-22. 
  18. «Northern Afghanistan once kept out the Taliban. Why has it fallen so quickly this time?» (στα αγγλικά). Washington Post. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/politics/2021/07/28/northern-afghanistan-once-kept-out-taliban-why-has-it-fallen-so-quickly-this-time/. Ανακτήθηκε στις 2021-08-22. 
  19. «After fall of Kabul, resistance to Taliban emerges in Panjshir». www.longwarjournal.org (στα Αγγλικά). FDD's Long War Journal. 18 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  20. Service, Tribune News. «Panjshir flies flag of resistance again; Amrullah says he is President of Afghanistan». Tribuneindia News Service (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  21. «Protests against Afghan Taliban spread in early signs of resistance». Rappler (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  22. «Resistance and refugees: the Afghan province holding out against the Taliban». ABC Radio (στα Αγγλικά). 17 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  23. «The fightback begins: Resistance to Taliban starts but chance of success is low». The Independent (στα Αγγλικά). 20 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  24. «Источник: силы вице-президента Афганистана ведут бои с талибами в Панджшере». РИА Новости (στα Ρωσικά). 17 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  25. Service, Tribune News. «Afghan crisis: Panjshiris remain defiant, claim Uzbek leader Dostum's support». Tribuneindia News Service (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  26. «'Northern Alliance' flag hoisted in Panjshir in first resistance against Taliban». Hindustan Times (στα Αγγλικά). 17 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  27. «An anti-Taliban front forming in Panjshir? Ex top spy Saleh, son of 'Lion of Panjshir' meet at citadel». The Week (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  28. «'Panjshir stands strong': Afghanistan's last holdout against the Taliban». the Guardian (στα Αγγλικά). 18 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  29. Archive, View Author· feed, Get author RSS (18 Αυγούστου 2021). «Inside the Afghanistan province that refuses to buckle to Taliban». New York Post (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  30. «Anti-Taliban fighters claim victories as first stirrings of armed resistance emerge» (στα αγγλικά). Washington Post. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/world/anti-taliban-fighters-claim-victories-as-first-stirrings-of-armed-resistance-emerge/2021/08/20/24b433fc-01da-11ec-87e0-7e07bd9ce270_story.html. Ανακτήθηκε στις 2021-08-22. 
  31. Service, Tribune News. «Afghan crisis: Panjshiris remain defiant, claim Uzbek leader Dostum's support». Tribuneindia News Service (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  32. «The Northern Alliance: Fighting for a Free Afghanistan». Northern Alliance (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  33. Ray, Siladitya. «Afghan Embassy In Tajikistan Demands Interpol Arrest Escaped Former President Ashraf Ghani». Forbes (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  34. Ray, Siladitya. «Afghan Embassy In Tajikistan Demands Interpol Arrest Escaped Former President Ashraf Ghani». Forbes (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  35. «Blair criticises Biden's withdrawal of troops - follow live». The Independent (στα Αγγλικά). 21 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  36. EDT, Darragh Roche On 8/20/21 at 11:09 AM (20 Αυγούστου 2021). «Anti-Taliban resistance recaptures multiple areas as Afghans fight back». Newsweek (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  37. «Anti-Taliban fighters claim victories as first stirrings of armed resistance emerge» (στα αγγλικά). Washington Post. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/world/anti-taliban-fighters-claim-victories-as-first-stirrings-of-armed-resistance-emerge/2021/08/20/24b433fc-01da-11ec-87e0-7e07bd9ce270_story.html. Ανακτήθηκε στις 2021-08-22. 
  38. «Anti-Taliban fighters claim victories as first stirrings of armed resistance emerge» (στα αγγλικά). Washington Post. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/world/anti-taliban-fighters-claim-victories-as-first-stirrings-of-armed-resistance-emerge/2021/08/20/24b433fc-01da-11ec-87e0-7e07bd9ce270_story.html. Ανακτήθηκε στις 2021-08-22. 
  39. «Anti-Taliban fighters claim victories as first stirrings of armed resistance emerge» (στα αγγλικά). Washington Post. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/world/anti-taliban-fighters-claim-victories-as-first-stirrings-of-armed-resistance-emerge/2021/08/20/24b433fc-01da-11ec-87e0-7e07bd9ce270_story.html. Ανακτήθηκε στις 2021-08-22. 
  40. «'Resistance is alive': Ex-Afghan minister says rebel forces 'recaptured' 3 districts from Taliban». Hindustan Times (στα Αγγλικά). 21 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2021. 
  41. Ayaz Gul (2021-08-20). «Anti-Taliban Forces Retake Three Northern Afghan Districts». Voice of America. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-08-20. https://web.archive.org/web/20210820220547/https://www.voanews.com/south-central-asia/anti-taliban-forces-retake-three-northern-afghan-districts. Ανακτήθηκε στις 2021-08-20. 
  42. «Russia set to help Taliban reach political deal with 'resistance' leaders at Panjshir». The Week. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2021. 
  43. «Gunfire At Kabul Airport Kills One Afghan Soldier As Evacuations Continue». NPR.org (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2021. 
  44. «Taliban, Northern Alliance agree not to attack each other: sources». www.geo.tv (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2021. 
  45. «Taliban and Northern Alliance begin talks, both agreed on ceasefire». newstracklive.com. 26 Αυγούστου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2021. 
  46. «Taliban confident of peace deal in Panjshir, but Afghan resistance force vows 'no surrender'». firstpost.com. 27 Αυγούστου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2021. 
  47. «the U.S should back anti-taliban resistance groups, says lawmaker». Global Defense Corp. 2021-08-26. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-08-26. https://web.archive.org/web/20210826140251/https://www.globaldefensecorp.com/2021/08/26/the-u-s-should-back-anti-taliban-resistance-groups-says-lawmaker/. Ανακτήθηκε στις 2021-08-26. 
  48. GDC (31 Αυγούστου 2021). «Afghanistan's Civil War Just Started As Taliban Battles Isis-K, Panjshir Valley's NRF And Itself». Global Defense Corp (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2021. 
  49. «Exclusive Ground Report: Resistance forces, Taliban face off in Afghanistan's Panjshir valley». India Today (στα Αγγλικά). 25 Αυγούστου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2021. 
  50. «Peace deal with Panjshir Resistance? Taliban 80% confident, claims report». Hindustan Times (στα Αγγλικά). 25 Αυγούστου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2021. 
  51. «Resistance Forces in Afghan Province Reject Taliban's Claim of Advances: Report». ndtv.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2021. 
  52. «Taliban shut down internet in resistance forces-held Panjshir valley: Here's the reason why». freepressjournal.in. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2021. 
  53. «A video of MP Ashraf Ghani in Panjshir .. And the Taliban cut the internet». asumetech.com. 29 Αυγούστου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2021. 
  54. «Panjshir resistance forces repel Taliban attack on its outpost - source». TASS. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2021. 
  55. 55,0 55,1 «350 Taliban casualties, over 40 captured and prisoned in 'battle of Khavak', claims Northern Alliance». India Today. 1 Σεπτεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2021. 
  56. MacDiarmid, Campbell (2021-09-01). «Fighting in Panjshir Valley as Taliban move against last rebel-held Afghan province». The Telegraph. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-09-01. https://web.archive.org/web/20210901100252/https://www.telegraph.co.uk/world-news/2021/09/01/fighting-panjshir-taliban-move-capture-last-rebel-held-afghan/. Ανακτήθηκε στις 2021-09-01. 
  57. 57,0 57,1 Gaurav, Kunal (Σεπτέμβριος 2021). «'Those who want to fight...': Taliban's message to Panjshir leaders after talks fail». Hindustan Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2021. 
  58. «Taliban appoint governor of Panjshir, urge resistance to avoid conflict». wionews.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2021. 
  59. «جنگ در ورودی‌های پنجشیر؛ طالبان می‌گویند مذاکرات تا حالا بی‌نتیجه مانده است». BBC Persian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-09-01. https://web.archive.org/web/20210901210133/https://www.bbc.com/persian/afghanistan-58399552. Ανακτήθηκε στις 2021-09-01. 
  60. «مقاومت در برابر طالبان، از پنجشیر تا خیابانهای هرات، صفحه ۲ آخر هفته». BBC Persian. 2021-09-02. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-09-02. https://web.archive.org/web/20210902223424/https://www.youtube.com/watch?v=TvFIRvkBno4. Ανακτήθηκε στις 2021-09-04. 
  61. «British Foreign Minister Travels to Pakistan for Talks on Afghanistan». 2 Σεπτεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2021. 
  62. «Taliban and Afghan rebels claim heavy casualties in fighting over valley». Reuters. 2 Σεπτεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2021. 
  63. «National Resistance Front repels multi-day Taliban assault on Panjshir». www.longwarjournal.org (στα Αγγλικά). FDD's Long War Journal. 2 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2021. 
  64. «Taliban sources say their forces take Panjshir, in full control of Afghanistan». Reuters (στα Αγγλικά). 3 Σεπτεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2021. 
  65. «The Afghan Resistance Says Reports Of Its Defeat In Panjshir Are Taliban Propaganda». NPR (στα Αγγλικά). 3 Σεπτεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2021. 
  66. «Afghanistan: Fate of Panjshir Valley in balance amid heavy fighting». BBC (στα Αγγλικά). 3 Σεπτεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2021. 
  67. «Taliban yet to name government as Panjshir resistance holds». France24 (στα Αγγλικά). 4 Σεπτεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2021. 
  68. «Taliban, opposition fight for Afghan holdout province, top U.S. general warns of civil war». Reuters (στα Αγγλικά). 5 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2021. 
  69. «Panjshir resistance leader says ready for talks with Taliban». The Times (στα Αγγλικά). 5 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2021. 
  70. «Resistance group fighting Taliban offers talks to end conflict in Panjshir». AA (στα Αγγλικά). 5 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2021. 
  71. «The Times and The Sunday Times e-paper». epaper.thetimes.co.uk. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2021. 
  72. «Pakistan Air Force drones bombed Panjshir resistance». The Week (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2021. 
  73. Robertson, Nic; Kohzad, Nilly; Lister, Tim; Regan, Helen (2021-09-06). «Taliban claims victory in Panjshir, but resistance forces say they still control strategic position in the valley». CNN. https://www.cnn.com/2021/09/06/asia/afghanistan-monday-intl-hnk/index.html. Ανακτήθηκε στις 2021-09-06. 
  74. Pannett, Rachel (2021-09-06). «Panjshir Valley, last resistance holdout in Afghanistan, falls to the Taliban». The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/world/2021/09/06/afghanistan-kabul-taliban-updates/. Ανακτήθηκε στις 2021-09-06. 
  75. Kazmin, Amy; Findlay, Stephanie; Bokhari, Farhan (2021-09-06). «Taliban says it has captured last Afghan region of resistance». Financial Times. https://www.ft.com/content/5b4b7b58-1edf-4510-ad15-813487f3c80e. Ανακτήθηκε στις 2021-09-06. 
  76. «Taliban claim they have control of last Afghan holdout province». euronews (στα Αγγλικά). 6 Σεπτεμβρίου 2021. 
  77. «Taliban claim Panjshir victory, resistance forces dispute claim». DW.COM. 6 Σεπτεμβρίου 2020. 
  78. «Taliban take full control of Afghanistan as final province falls». The Irish Times (στα Αγγλικά). 6 Σεπτεμβρίου 2021. 
  79. Huylebroek, Jim· Blue, Victor J.· Fassihi, Farnaz· Arian, Wali (17 Σεπτεμβρίου 2021). «In Panjshir, Few Signs of an Active Resistance, or Any Fight at All»Δωρεάν πρόσβαση υπoκείμενη σε περιορισμένη δοκιμή, συνήθως απαιτείται συνδρομή. The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2021. 
  80. Matthew Cole· Ken Klippenstein (21 Σεπτεμβρίου 2021). «With no U.S. support, leaders of Afghan resistance flee the country». The Intercept.