Αννώνη η ποικιλόφυλλος
| Αννώνη η ποικιλόφυλλος (Annona diversifolia) | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ο καρπός της Annona diversifolia επάνω στο δέντρο.
| ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||
| Αννώνη η ποικιλόφυλλος (Annona diversifolia) Saff. |
Η Αννώνη η ποικιλόφυλλος (επιστημονική ονομασία: Annona macroprophyllata, συν. Annona diversifolia), επίσης γνωστή ως ιλάμα ή δέντρο ιλάμα, είναι δέντρο και τροπικός καρπός που ευδοκιμεί στην Κεντρική Αμερική. Η ονομασία ιλάμα προέρχεται από τα ισπανικά και από τη γλώσσα των Νάουατλ ilamatzapotl, της οποίας η πρόχειρη μετάφραση είναι "γριά γυναίκα sapote".[Σημ. 1] Με την ίδια ονομασία συναντάται επίσης ένας άλλος παρόμοιος καρπός, soncoya ή cabeza de negro (Α. pupurea), ο οποίος καλλιεργείται ως εναλλακτική λύση για το cherimoya. Το soncoya είναι σε μέγεθος παρόμοιο με το ιλάμα, φέρει όμως χρώμα γκρι-καφέ, ενώ η φλούδα του καρπού φέρει σκληρά εξογκώματα. Έχει πορτοκαλί σάρκα με γεύση μάνγκο ή Ασιμίνα τρίλοβο (Asimina triloba).
Ο καρπός ιλάμα σερβίρεται συνήθως κρύος, κομμένος στη μέση, μέσα στο μισό κέλυφος και τρώγεται με κουταλάκι του γλυκού. Σερβίρεται επίσης με γάλα και ζάχαρη που εντείνουν τη γεύση του ή με λίγο λάιμ ή χυμό λεμόνι που πλουτίζουν τη γεύση με μια ξινή και πικρή χροιά.
Καρποί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι καρποί της Annona diversifolia, είτε είναι κωνικού σχήματος, σε σχήμα καρδιάς ή ωοειδές. Ομοιάζει με το cherimoya, έχει μήκος περίπου έξι ίντσες (15 cm) και δύναται να ζυγίζει έως και δύο κιλά (900 γρ.). Γενικά, το ιλάμα είναι διάσπαρτο με περισσότερο ή λιγότερο έντονες, τριγωνικές αιχμές που προεξέχουν από τον καρπό, αν και μερικοί καρποί στο ίδιο δέντρο μπορεί να διαφέρουν από τραχιά σε αρκετά ομαλά.
Υπάρχουν δύο είδη ιλάμα, πράσινα και ροζ. Το πράσινο είδος έχει σάρκα λευκή και γλυκιά, ενώ στο ροζ είδος, η σάρκα έχει ροζ χρώμα και ξινή γεύση.
Η φλούδα ή το δέρμα,[Σημ. 2] από το ιλάμα ποικίλλει από ανοιχτό πράσινο χρώμα σε βαθύ ροζ ή μοβ χρώμα καλυμμένο με ένα παχύ χαλί από βελούδινη, γκρι-λευκή άνθιση. Έχει πάχος περίπου 1/4 της ίντσας (6 mm) και είναι δερματώδες, αρκετά μαλακό και κοκκώδες.
Το κέντρο και των δύο ιλάμα είναι κάπως ινώδη, αλλά ομαλά και κρεμώδη πλησίον της φλούδας. Η σάρκα διαφέρει από ξηρά έως αρκετά χυμώδης και περιέχει 25 έως 80 σκληρά, λεία, καφέ, κυλινδρικούς σπόρους, μήκους περίπου 3/4 της ίντσας (2 cm) και πλάτους 3/8 της ίντσας (1 cm). Κάθε σπόρος είναι κλεισμένος σε μια στενά-τοποθετημένη μεμβράνη η οποία όταν διαχωριστεί, ολισθαίνει εκτός του σπόρου.
Δέντρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το δέντρο που παράγει την Αννώνη την ποικιλόφυλλο περίπου φθάνει σε ύψος τα 25 πόδια (7,5 m) και συχνά τα κλαδιά ξεκινούν από το επίπεδο του εδάφους. Το δέντρο, διακρίνεται για τον αρωματικό, απαλό καφέ-γκρι, αυλακωτό φλοιό και τα γυαλιστερά, λεπτά, ελλειπτικά αντωοειδή ή αντιλογχοειδή (oblanceolata) φύλλα, μήκους δύο έως έξι ίντσες (5-15cm). Συσφίγγοντας τη βάση των ανθοφόρων branchlets είναι ένα ή δύο σαν-φύλλα, σχεδόν κυκλικά, λεία βράκτια,[Σημ. 3] μήκους περίπου 1 με 1-3/8 ίντσες (2,5 - 3,5 cm). Η νέα αύξηση του δέντρου είναι κοκκινωπή ή χάλκινου χρώματος. Τα άνθη του δέντρου ιλάμα είναι μακρά και μοναχικά. Είναι καφέ άνθη, τα οποία ανοίγουν στη βάση και έχουν μικρά, σκουριασμένα, τριχωτά σέπαλα (sepals),[Σημ. 4] στενά, αμβλεία, λεπτομερώς εξωτερικά τριχωτά πέταλα (petals)[Σημ. 5] και σαν-στήμονα γυρέο-φόρα εσωτερικά πέταλα.
Καλλιέργεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η συγκομιδή των φρούτων του δέντρου ιλάμα λαμβάνει χώρα τέλη Ιουνίου στο Μεξικό και διαρκεί περίπου μόνο δύο εβδομάδες. Στη Γουατεμάλα, η εποχή της συγκομιδής εκτείνεται από τα τέλη Ιουλίου έως τον Σεπτέμβριο και από τον Ιούλιο μέχρι τον Δεκέμβριο, όπου το ιλάμα καλλιεργείται στη Φλόριντα.
Σύμφωνα με την παράδοση, οι καρποί δεν συλλέγονται αν δεν ραγίσουν, αλλά μπορούν να συλλεχθούν λίγο νωρίτερα και να κρατηθούν έως και τρεις ημέρες για να μαλακώσουν. Αν το ιλάμα κοπεί πολύ ενωρίς, ποτέ δεν θα ωριμάσει. Συνήθως η απόδοση του ιλάμα είναι χαμηλή. Κατά την κανονική περίοδο καρποφορίας, κάποια δέντρα θα φέρουν καρπούς· άλλα μόνο τρεις έως 10, ενώ εξαιρετικά δέντρα μπορούν να φέρουν ανά εποχή, έως και 85 με 100 καρπούς.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Francisco Hernandez ήταν ένας από τους πρώτους ανθρώπους ο οποίος τεκμηρίωσε την Annona diversifolia. Το 1570, είχε σταλεί από τον Βασιλιά Φίλιππο Β΄ της Ισπανίας να σημειώσει τα χρήσιμα προϊόντα από το Μεξικό. Για πολλά χρόνια, ο κόσμος το συνέχεε με το soursop ή το κρεμόμηλο.
Το ιλάμα είναι γηγενές και φύεται στους πρόποδες της νοτιοδυτικής ακτής του Μεξικού και στην ακτή του Ειρηνικού στη Γουατεμάλα και το Ελ Σαλβαδόρ. Είναι αυστηρά τροπικό φυτό. Στο Μεξικό δεν αναπτύσσεται φυσιολογικά υψηλότερα από τα 2.000 πόδια (610 μ.), αν και στο Ελ Σαλβαδόρ καλλιεργείται στα 5.000 πόδια (1.524 m) και στη Γουατεμάλα, καλλιεργείται έως και 5.900 μέτρα (1.800 μ.). Το ιλάμα επιβιώνει καλύτερα σε κλίματα όπου υπάρχει μεγάλη περίοδος ξηρασίας που ακολουθείται από άφθονες βροχοπτώσεις. Το δέντρο αρδεύεται σε περιοχές όπου οι βροχοπτώσεις δεν εμπίπτουν σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Διατροφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα με αναλύσεις που έγιναν στο Ελ Σαλβαδόρ, η διατροφική αξία ανά 100 g βρώσιμης μερίδας του καρπού είναι ως εξής:
Διάφορα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο καρπός ιλάμα χρησιμοποιήθηκε το 1997, ως μηχανισμός πλοκής, στη Μαλαγιάλαμ ταινία, «Γκουρού»[1][2] που σκηνοθετήθηκε από τον Rajeev Anchal.Το «Γκουρού» ήταν η επίσημη είσοδος της Ινδίας στα Βραβεία Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου 1997, για να εξεταστεί ως υποψήφιο για την Καλύτερη Ξένη Ταινία.[3]
Ωστόσο, σε αντίθεση με την απεικόνισή του στην ταινία, τρώγοντας καρπό ιλάμα δεν προκαλείται τύφλωση, ούτε ο σπόρος θεραπεύει κάποιον από την τύφλωση.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Sapote (από το tzapotl των Ναχουάτλ), είναι ο όρος για το μαλακό, βρώσιμο καρπό. Η λέξη έχει ενσωματωθεί στις κοινές ονομασίες αρκετών άσχετων οπωροφόρων φυτών, ιθαγενών στο Μεξικό, την Κεντρική Αμερική και τα βόρεια τμήματα της Νότιας Αμερικής.[Παρ. Σημ. 1]
- ↑ Η φλούδα (peel), επίσης γνωστή ως φλοιός (rind) ή δέρμα (skin), είναι το εξωτερικό προστατευτικό στρώμα ενός φρούτου ή λαχανικού το οποίο μπορεί να ξεφλουδιστεί.
- ↑ Στη βοτανική, βράκειο (ή βράκτιο) (bract), είναι ένα φύλλο στον μίσχο του άνθους δηλαδή ένα τροποποιημένο ή εξειδικευμένο φύλλο, ειδικά ένα που σχετίζεται με την αναπαραγωγική δομή, όπως ένα λουλούδι, ταξιανθία άξονας ή κλίμακα κώνου.
- ↑ Τα σέπαλα (φυτολογία) (sepals), είναι ένα μέρος του άνθους των αγγειόσπερμων (ανθοφόρα φυτά), που συνήθως είναι πράσινο. Τα σέπαλα, τυπικώς λειτουργούν ως προστασία για τον οφθαλμό του λουλουδιού και συχνά ως υποστήριξη για τα πέταλα, όταν βρίσκονται στην άνθιση.[Παρ. Σημ. 2][Παρ. Σημ. 3][Παρ. Σημ. 4]
- ↑ Τα πέταλα (φυτολογία) (petals), είναι τροποποιημένα φύλλα τα οποία περιβάλλουν τα αναπαραγωγικά μέρη των λουλουδιών.
- Παραπομπές σημειώσεων
- ↑ Watson, George (April 1938). «Nahuatl Words in American English». American Speech 13 (2): 113–114.
- ↑ «Oxford dictionary». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2017.
- ↑ «Collins dictionary».
- ↑ Beentje, Henk (2010). The Kew Plant Glossary. Richmond, Surrey: Royal Botanic Gardens, Kew. ISBN 978-1-84246-422-9., p. 106
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «GURU - MALAYALAM MOVIE - Review, Trailer, Movie, Actress, Wallpapers, Aam Aadmi Learns The Parable Of ilama Fruit :-)». MouthShut.com. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2014.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Φεβρουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2017.
- ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2012.
- (Αγγλικά) Davidson, Alan. Oxford Companion to Food (1999). "Ilama", pp. 395-396.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (Αγγλικά) The Ilama - Purdue University
- (Αγγλικά) Trade Winds Fruit Ilama Page
- (Αγγλικά) 1998 CRFG Photo Contest Third Place: Genova Red Ilama Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine.