Ανθρώπινο κρανίο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Από το βιβλίο Τοπογραφία Κρανιο-Εγκεφαλική
του Paul Poirier (1891)

Το κρανίο είναι οστέινος σχηματισμός που αποτελεί το σκελετό της κεφαλής πολλών ζώων. Υποστηρίζει τις δομές του προσώπου και προστατεύει την κεφαλή και τα περιεχόμενά της από τραυματισμό. Είναι το πιο πολύπλοκο οστέινο μόρφωμα γιατί:

  1. Περικλείει τον εγκέφαλο, του οποίου το σχήμα είναι ακανόνιστο.
  2. Φιλοξενεί τα αισθητήρια όργανα της ακοής, της όσφρησης, της γεύσης και της όρασης.
  3. Περιβάλλει τα στόμια του αναπνευστικού και του πεπτικού συστήματος.

Τα ζώα που διαθέτουν κρανίο ονομάζονται κρανιωτά.

Το ανθρώπινο κρανίο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διακρίνεται στο εγκεφαλικό κρανίο ή κρανιακή κάψα (8 οστά) και στο προσωπικό ή σπλαχνικό κρανίο (14 οστά). Το πρώτο ονομάζεται έτσι γιατί μέσα του βρίσκεται ο εγκέφαλος και το δεύτερο επειδή σχηματίζει το πρόσωπο και σ' αυτό βρίσκονται σπλάχνα, δηλαδή όργανα. Τα οστά από τα οποία αποτελείται το κρανίο είναι:

  • Οστά εγκεφαλικού κρανίου(8): το μετωπιαίο οστό, τα βρεγματικά, τα κροταφικά, το ινιακό οστό, το σφηνοειδές οστό και το ηθμοειδές οστό.
  • Οστά προσωπικού κρανίου(14): τα ζυγωματικά, τα ρινικά, τα δακρυϊκά, τα οστά των ρινικών κογχών, η ύνιδα, οι άνω γνάθοι, τα υπερώια οστά και η κάτω γνάθος.

Τα μέρη όπου συνδέονται τα οστά μεταξύ τους λέγονται ραφές. Το μετωπιαίο ενώνεται με το βρεγματικό με τη στεφανιαία ραφή, τα δύο βρεγματικά μεταξύ τους με την οβελιαία ραφή και τα βρεγματικά με το ινιακό με τη λαμδοειδή ραφή. Το ανώτερο τμήμα του κρανίου ονομάζεται θόλος, ενώ το κατώτερο βάση. Στη βάση του κρανίου υπάρχουν πολλά τρήματα μέσα από τα οποία διέρχονται τα εγκεφαλικά νεύρα καθώς επίσης και διάφορα αγγεία για την αιμάτωσή του εγκεφάλου. Επίσης περιέχει μερικές κλειστές κοιλότητες που ονομάζονται κόλποι. Οι κόλποι του κρανίου καλύπτονται από αναπνευστικό επιθήλιο (ψευδοπολύστιβο κροσσωτό) και πληρούνται με αέρα, ενώ ο ακριβής τους ρόλος δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί.

Ανάπτυξη του κρανίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα οστά του κρανίου σχηματίζονται τόσο με ενδομεμβρανώδη όσο και με ενδοχόνδρια οστέωση. Τα οστά του προσωπικού και τα ανώτερα και πλευρικά τμήματα του εγκεφαλικού κρανίου σχηματίζονται με ενδομεμβρανώδη οστέωση, ενώ τα οστά που στηρίζουν τον εγκέφαλο (ινιακό, σφηνοειδές, ηθμοειδές και κροταφικό) κυρίως παράγονται με ενδοχόνδρια οστέωση. Κατά τη γέννηση το κρανίο αποτελείται από 404 διαφορετικά οστικά στοιχεία. Καθώς όμως προχωρά η ανάπτυξη τα στοιχεία αυτά υφίστανται προοδευτική συγχώνευση για να σχηματίσουν συμπαγές οστό. Τα οστά του θόλου αρχικά χωρίζονται μεταξύ τους από περιοχές πυκνού συνδετικού ιστού πού ονομάζονται ραφές. Υπάρχουν πέντε ραφές: μετωπιαία, στεφανιαία, οβελιαία, λαμδοειδής και λεπιδοειδής. Μεγαλύτερες περιοχές συνδετικού ιστού που αποτελούν και σημεία συνάντησης των ραφών ονομάζονται πηγές. Οι πηγές είναι έξι: πρόσθια, οπίσθια, δύο σφηνοειδείς, και δύο μαστοειδείς. Κατά τη γέννηση τα στοιχεία αυτά είναι ινώδη και κινητά, πράγμα απαραίτητο τόσο για την ανάπτυξη των οστών όσο και για την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Όσο προχωρά η ανάπτυξη ο συνδετικός ιστός των ραφών και των πηγών προοδευτικά αντικαθίσταται από οστό. Η οπίσθια πηγή συνήθως κλείνει σε οκτώ εβδομάδες, ενώ η πρόσθια μπορεί να παραμείνει ανοικτή μέχρι και δεκαοκτώ μήνες.

Ανατομία του κρανίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κρανίο μπορούμε να το χωρίσουμε σε δύο κύριες περιοχές, το εγκεφαλικό κρανίο, δηλαδή αυτό που περιβάλλει τον εγκέφαλο, και το σπλαχνικό κρανίο, δηλαδή το κρανίο που περιβάλλει σπλάχνα όπως τους οφθαλμούς, τα αφτιά και τα λοιπά.

Πλάγια άποψη του κρανίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οστά εγκεφαλικού κρανίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πλάγια άποψη κρανίου (οστά και ραφές)
Πλάγια άποψη κρανίου (μορφώματα)
Έσω άποψη θόλου του κρανίου

1. Μετωπιαίο οστό[1]

2. Βρεγματικό οστό[1]

3. Ινιακό οστό[1]

4. Σφηνοειδές οστό[1]

5. Λεπιδοειδής μοίρα του κροτάφου[1]

6. Μαστοειδής μοίρα του λιθοειδούς κροτάφου[1]

Οστά σπλαχνικού κρανίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

7. Ηθμοειδές οστό[1]

8. Δακρυϊκό οστό[1]

9. Ρινικό οστό[1]

10. Ζυγωματικό οστό[1]

11. Άνω γνάθος[1]

12. Κάτω γνάθος[1]

13. Τυμπανική μοίρα[1]

14. Στυλοειδή απόφυση[1]

Ραφές εγκεφαλικού κρανίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

15. Στεφανιαία ραφή[1]

16. Οβελιαία ραφή[1]

17. Λαμδοειδής ραφή[1]

18. μετωποσφηνοειδής ραφή[1]

19. Σφηνοβρεγματική ραφή[1]

20. Λεπιδοειδής ραφή[1]

21. Βρεγματομαστοειδής ραφή[1]

22. Σφηνολεπιδοειδής ραφή

23. Λιθολεπιδοειδής ραφή[1]

24. Μαστοειδοϊνιακή ραφή[1]

Ραφές σπλαχνικού κρανίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

25. Γναθορινική ραφή[1]

26. Γναθομετωπιαία ραφή[1]

27. Γναθοζυγωματική ραφή[1]

28. Κροταφοζυγωματική ραφή[1]

Μορφώματα κρανίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

1. Υπερόφρυο τόξο[1]

2. Κροταφικός βόθρος[1]

3. Υπερκόγχιο χείλος[1]

4. Υποκόγχιο χείλος[1]

5. Μετωπιαία απόφυση[1]

6. Μικρή υπερακουστική άκανθα[1]

7. Ζυγωματική απόφυση[1]

8. Κροταφική απόφυση[1]

9. Τυμπανομαστοειδής σχισμή[1]

10. Μαστοειδές τρήμα[1]

11. Ζυγωματικοπροσωπικά τρήματα[1]

12. Υποκόγχιο τρήμα[1]

13. Μαστοειδής απόφυση[1]

14. Πρόσθια ρινική άκανθα[1]

15. Μετωπιαίο όγκωμα[1]

16. Άνω κροταφική γραμμή[1]

17. Κάτω κροταφική γραμμή[1]

18. Γενειακό τρήμα[1]

Έσω άποψη θόλου του κρανίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

1. Έξω πλάκα [1]

2. Διπλόη [1]

3. Έσω πλάκα[1]

4. Μετωπιαία γωνία[1]

5. Ινιακή γωνία [1]

6. Μετωπιαία ακρολοφία[1]

7. Αρτηριακές αύλακες [1]

8. Πακχιόνια ή κοκκιώδη βοθρία[1]

9. Ρηχή αύλακα του άνω οβελιαίου φλεβώδους κόλπου[1]

10. Βρεγματικά τρήματα[1]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 1,29 1,30 1,31 1,32 1,33 1,34 1,35 1,36 1,37 1,38 1,39 1,40 1,41 1,42 1,43 1,44 1,45 1,46 1,47 1,48 1,49 1,50 1,51 1,52 1,53 1,54 Platzer, Werner (Δεκέμβριος 2011). Εγχειρίδιο Περιγραφικής Ανατομικής Platzer, 3η Βελτιωμένη Ελληνική Έκδοση (Επίτομο). Κωδικός Πολιτείας 3316-0248: Broken Hill. σελ. 282-309. ISBN 978-960-489-199-3.