Αλφραγκάνος
| Αλφραγκάνος | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | أحمد بن كثير الفرغاني (Αραβικά) |
| Θάνατος | 861[1][2] Κάιρο[3] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Χαλιφάτο των Αββασιδών |
| Θρησκεία | Ισλάμ |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Αραβικά[1] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | αστρονόμος μαθηματικός αστρολόγος |
| Εργοδότης | Οίκος της Σοφίας |
| Περίοδος ακμής | 9ος αιώνας[4] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Αμπού αλ Αμπάς Αχμάντ ιμπν Μουχάμαντ ιμπν Καθίρ αλ Φαργάνι[5] (αραβικά: أبو العبّاس أحمد بن محمد بن كثير الفرغاني), επίσης γνωστός ως Αλφραγκάνος (Alfraganus) στη Δύση, ήταν αστρονόμος στην αββασιδική αυλή στη Βαγδάτη και ένας από τους πιο διάσημους αστρονόμους του 9ου αιώνα. Ο Αλ Φαργάνι συνέθεσε αρκετά έργα για την αστρονομία και τον αστρονομικό εξοπλισμό που διανεμήθηκαν ευρέως στα αραβικά και τα λατινικά και είχαν επιρροή σε πολλούς επιστήμονες. Το πιο γνωστό έργο του, Kitāb fī Jawāmiʿ lIlm al-Nujūmi (το όνομα του οποίου μεταφράζεται σε στοιχεία της αστρονομίας για τις ουράνιες κινήσεις), ήταν μια εκτενή περίληψη του Almagest του Πτολεμαίου που περιείχε αναθεωρημένα πειραματικά δεδομένα. Μεταξύ εκείνων που επηρεάστηκαν από τα έργα του Αλ Φαργάνι ήταν ο Κοπερνίκος, ο οποίος λέγεται ότι χρησιμοποίησε τον υπολογισμό του Αλ Φαργάνι για τη διάμετρο της Γης στους δικούς του υπολογισμούς, και ο Χριστόφορος Κολόμβος, ο οποίος χρησιμοποίησε τον ίδιο υπολογισμό για τα ταξίδια του στην Αμερική. Εκτός από την ουσιαστική συμβολή στην αστρονομία, ο Αλ Φαργάνι εργάστηκε επίσης ως μηχανικός, επιβλέποντας έργα διάρρηξης σε ποτάμια στο Κάιρο της Αιγύπτου. Ο σεληνιακός κρατήρας Alfraganus ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του.
Βίος[6][Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Αλ Φαργάνι γεννήθηκε στις αρχές του 9ου αιώνα και το επώνυμό του υποδηλώνει ότι η γενέτειρά του ήταν πιθανότατα η πόλη Quva, η Farghana. Έχει χαρακτηριστεί ως Άραβας ή Πέρσης. Ασχολήθηκε με τον υπολογισμό της διαμέτρου της Γης με τη μέτρηση του μήκους του τόξου του μεσημβρινού, μαζί με μια ομάδα επιστημόνων υπό την αιγίδα του χαλίφη Αμπάσιτ αλ-Μαμάν στη Βαγδάτη. Αργότερα μετακόμισε στο Κάιρο, όπου συνέθεσε μια πραγματεία για τον αστρολάβο γύρω στο 856. Εκεί, επέβλεψε επίσης την κατασκευή του μεγάλου Nilometer, που ονομάζεται New Nilometer, στο νησί Rawda (στο Παλαιό Κάιρο) κατόπιν εντολής του χαλίφη του Abbāsid al-Mutawakkil, το οποίο ολοκληρώθηκε το έτος 861. Αυτό το όργανο επέτρεψε να μετρηθεί το ύψος του Νείλου σε περίπτωση πλημμύρας. Επίσης στο Κάιρο, ο αλ-Φαρχάνι ανέλαβε την κατασκευή ενός καναλιού, που ονομάζεται αλ-Τζαφάρι, από τα δύο αδέλφια Μωάμεθ και Αχμάντ ιμπν Μούσα, τα οποία οι ίδιοι έδωσαν εντολή από τον αλ-Μουταβακίλ να επιβλέψουν την κατασκευή του καναλιού. Οι αναφορές δείχνουν ότι ο Αl-Farghani έκανε ένα κρίσιμο λάθος στο σχεδιασμό του καναλιού και είχε σκάψει την είσοδο του καναλιού πολύ βαθιά ώστε το νερό να εισέλθει στο υπόλοιπο κανάλι χωρίς ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα νερού. Ο Αλ-Μουταβακίλ εξοργίστηκε όταν άκουσε για το λάθος και έτσι έστειλε τον Σανάντ ιμπν 'Αλί για να εκτιμήσει την υπαιτιότητα των αδελφών Μωάμεθ και Αχμάντ που ανέθεσαν τον Αλ-Φραγκάνι να το κατασκευάσει. Ο Σανάντ ιμπν 'Αλί τελικά ανέφερε (με δόλο) στον αλ-Μουταβακίλ ότι δεν υπήρξε λάθος στο σχεδιασμό του καναλιού που δημιούργησε ο αλ-Φαργκάνι, γεγονός που καθυστέρησε τυχόν συνέπειες για να σταματήσει η διαμάχη απότομα μετά τη δολοφονία του αλ-Μουταβακίλ στο 861 που είχε ως αποτέλεσμα το κανάλι να παραμείνει ημιτελές. Ο Αλ Φαργάνι πέθανε στην Αίγυπτο κάποια στιγμή μετά το 861.[7][8]
Έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πιο σημαντικό έργο που παρήγαγε ο Αλ Φαργάνι ήταν το εγχειρίδιο του Kitāb fī Jawāmiʿ lIlm al-Nujūm (كتاب في جوامع علم النجوم Συλλογή της Επιστήμης των Αστεριών) ή Στοιχεία της αστρονομίας για τις ουράνιες κινήσεις, γραμμένα περίπου μεταξύ 833 και 857 Το στοιχείο ήταν μια περιγραφική περίληψη του Πτολεμαίου Almagest που περιλάμβανε τα ευρήματα και τις αναθεωρημένες αξίες των προηγούμενων ισλαμικών αστρονόμων. Μεταξύ των αναθεωρήσεων που περιλαμβάνονται στο βιβλίο ήταν διορθώσεις στους υπολογισμούς της περιφέρειας της Γης, της αξονικής κλίσης της Γης και των αψίδων του Ήλιου και της Σελήνης. Αν και η περίληψη του Αλ Φαργάνι για το Almagest περιείχε αυτές τις αριθμητικές διορθώσεις, η ίδια η περίληψη δεν έδωσε έμφαση στα μαθηματικά της αστρονομικής θεωρίας του Πτολεμαίου και αντίθετα επικεντρώθηκε περισσότερο στη μετάδοση των εννοιολογικών τμημάτων της θεωρίας με εύκολο τρόπο. Το βιβλίο του Αλ Φαργάνι μεταφράστηκε στα Λατινικά τον 12ο αιώνα από τον Ιωάννη της Σεβίλλης το 1135 και αργότερα από τον Gerard της Κρεμόνας πριν από το 1175. Αυτές οι μεταφράσεις παρέμειναν πολύ δημοφιλείς στην Ευρώπη μέχρι την εποχή του Regiomontanus. Η γνώση του Δάντη Αλιγκιέρι για την Πτολεμαϊκή αστρονομία, η οποία είναι εμφανής στην Divina Commedia του καθώς και σε άλλα έργα όπως το Convivio, φαίνεται ότι αντλήθηκαν από την ανάγνωσή του για τον Alfraganus. Τα στοιχεία μεταφράστηκαν επίσης στα Εβραϊκά από τον Jacob Anatoli κάποια στιγμή από το 1231 έως το 1235. Αυτή η μετάφραση των Στοιχείων περιέχει μια πρόσθετη ενότητα που συζητά τους 48 αστερισμούς του Πτολεμαίου, που πιθανότατα γράφτηκε επίσης από τον Αλ Φαργάνι, αλλά δεν βρίσκεται σε άλλες μεταφράσεις του βιβλίου. Αντλώντας κυρίως από την εβραϊκή μετάφραση του Anatoli, αλλά και από την προηγούμενη λατινική μετάφραση του Ιωάννη της Σεβίλλης, ο Jacob Christmann μετέφρασε μια άλλη λατινική μετάφραση των στοιχείων το 1590. Τον 17ο αιώνα, ο Ολλανδός ανατολίτης Jacob Golius δημοσίευσε το αραβικό κείμενο με βάση ένα χειρόγραφο είχε αποκτήσει στην Εγγύς Ανατολή, η οποία συνοδευόταν από την τελική ηχογραφημένη μετάφραση στα Λατινικά και εκτενείς σημειώσεις και αναθεωρήσεις.
Ο Αλ Φαργάνι έγραψε επίσης πολλά έγγραφα για αστρονομικά όργανα[9]. Η πιο διάσημη είναι η πραγματεία του για τον αστρολάβο, το οποίο είναι το παλαιότερο σωζόμενο έγγραφο που περιγράφει λεπτομερώς τη θεωρητική κατασκευή και χρήση του εργαλείου. Παρόλο που οι ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι πιθανότατα υπήρχαν άλλα έγγραφα σχετικά με τη θεωρία των αστρολάβων (συμπεριλαμβανομένου ενός που γράφτηκε από τον al-Khwarizmi) που κυκλοφορούσαν την εποχή που ο Αλ Φαργάνι έγραψε την πραγματεία του, ο Αλ Φαργάνι σημειώνει στην πραγματεία του ότι δεν γνώριζε κανένα τέτοια έγγραφα, υποδηλώνοντας ότι η πραγματεία του ήταν ένα καθαρά πρωτότυπο έργο. Η πραγματεία του Αλ Φαργάνι για τον αστρολάβο παρέχει τη μαθηματική βάση για την κατασκευή του αστρολάβου, μαζί με πίνακες που περιέχουν χιλιάδες σημεία δεδομένων που επιτρέπουν την κατασκευή αστρολάβων που λειτουργούν σε διαφορετικές γραμμές γεωγραφικού μήκους. Αν και παρουσιάζεται μια θεωρητική βάση για την κατασκευή ενός αστρολάβου Σε αυτό το έργο, η πραγματεία δεν είχε συγκεκριμένες μεθόδους για φυσική κατασκευή, επειδή ο σκοπός της πραγματείας δεν ήταν να δώσει οδηγίες για την κατασκευή ενός αστρολάβου, αλλά μάλλον να δώσει μαθηματική αιτιολόγηση για τη λειτουργικότητα του. Το έργο Kitāb al-Fihrist του Ibn al-Nadim υποδηλώνει ότι ο Αλ Φαργάνι ήταν επίσης υπεύθυνος για τη συγγραφή ενός βιβλίου σχετικά με τη χρήση και τη λειτουργία των ηλιακών ρολογιών, αν και δεν υπάρχουν αντίγραφα στις μέρες μας.
Τον 15ο αιώνα, ο Χριστόφορος Κολόμβος χρησιμοποίησε την εκτίμηση του Αλ Φαργάνι για την περιφέρεια της Γης ως βάση για τα ταξίδια του στην Αμερική. Ωστόσο, ο Κολόμβος μπέρδεψε το αραβικό μίλι του Αλ Φαργάνι 7091 ποδιών ως ρωμαϊκό μίλι 4856 ποδιών. Αυτό το λάθος τον έκανε να υποτιμήσει την περιφέρεια της Γης, οδηγώντας τον να πλεύσει στη Βόρεια Αμερική ενώ πίστευε ότι έπαιρνε μια συντόμευση προς την Ασία.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb13083816j. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ archive
.wikiwix .com /cache /index2 .php?url=http%3A%2F%2Fwww .encyclopedia .com%2Fdoc%2F1G2-2830901384 .html. - ↑ fargani-ahmad-b-mohammad-b-kair.
- ↑ Czech National Authority Database. jx20120423001. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2022.
- ↑ ABDUKHALIMOV, BAHROM (1999). «AḤMAD AL-FARGHĀNĪ AND HIS "COMPENDIUM OF ASTRONOMY"». Journal of Islamic Studies 10 (2): 142–158. ISSN 0955-2340. https://www.jstor.org/stable/26198032.
- ↑ www.loc.gov https://www.loc.gov/static/collections/finding-our-place-in-the-cosmos-with-carl-sagan/articles-and-essays/modeling-the-cosmos/astronomical-innovation-in-the-islamic-world.html. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2021. Missing or empty
|title=(βοήθεια) - ↑ «Al-Farghani» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2021-07-28. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Al-Farghani&oldid=1035914099.
- ↑ Carmody, Francis J. (26 Οκτωβρίου 2020). 17. Al-Farghȃnȋ ( f i . 863) [Alfraganus]. University of California Press. ISBN 978-0-520-34540-9.
- ↑ «Al-Farghani, Alfraganus». Muslim Heritage. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2021.
Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Sabra, Abdelhamid I. (1971). "Farghānī, Abu'l-bAbbās Aḥmad Ibn Muḥammad Ibn Kathīr al-". Λεξικό Επιστημονικής Βιογραφίας. 4. Νέα Υόρκη: Οι γιοι του Charles Scribner. σελ. 541–545. ISBN 0-684-10114-9.
- Jacobus Golius (επιμ.), كتاب محمد بن كثير الفرغاني في الحركات السماوية وجوامع علم النجوم ، بتفسير الشيخ الفاضل يعقوب غوليوس / Muhammedis Fil. Ketiri Ferganensis, qui vulgo Alfraganus dicitur, Elementa astronomica, Arabicè & Latinè.
- El-Fergânî, Τα στοιχεία της αστρονομίας, ανάλυση κειμένου, μετάφραση στα τουρκικά, κριτική έκδοση & φαξ του Yavuz Unat, επιμέλεια Şinasi Tekin & Gönül Alpay Tekin, Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ 1998.
- Στοιχεία Χρονολογίας και Αστρονομίας - Muhamedis Alfragani Arabis Chronologica et astronomica elementa (στα Λατινικά).
- Richard Lorch (επιμ.), Al-Farghānī on the Astrolabe. Αραβικό κείμενο επιμελημένο με μετάφραση και σχολιασμό, Στουτγκάρδη, 2005, ISBN 3-515-08713-3.
- Yavuz Unat, El-Fergânî, Cevami İlm en-Nucûm ve Usûl el-Harekât es-Semâviyye, Astronominin Özeti ve Göğün Hareketlerinin Esası, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Bilimin ve Felsefenin Doğulu Öncüleri Dizisi 14, Άγκυρα 2012.
- Yavuz Unat, “Fergânî’nin‘ Astronominin Özeti ve Göğün Hareketlerinin Esasları ’Adlı Astronomi Eseri”, DTCF Dergisi, Cilt 38, Sayı 1-2, Ankara 1998, σελ. 405–423.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- DeYoung, Gregg (2007). «Farghānī: Abū al‐ʿAbbās Aḥmad ibn Muḥammad ibn Kathīr al‐Farghānī». Στο: Thomas Hockey, επιμ. The Biographical Encyclopedia of Astronomers. New York: Springer, σελ. 357. ISBN 978-0-387-31022-0. http://islamsci.mcgill.ca/RASI/BEA/Farghani_BEA.htm. (PDF version)
- Paul Lunde, Αλ Φαργάνι and the “Short Degree”, 1992, Saudi Aramco World
- Ο κρατήρας:https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-0-387-87610-8_19, https://www.researchgate.net/figure/Alfraganus-C-10-km-in-diameter-in-the-lunar-central-highlands-This-crater-is_fig2_277526621
|