Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αλγεβρική επέκταση

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Στα μαθηματικά, μια αλγεβρική επέκταση είναι μια επέκταση σώματος L/K τέτοια ώστε κάθε στοιχείο του μεγαλύτερου σώματος L να είναι αλγεβρικό πάνω στο μικρότερο σώμα K δηλαδή κάθε στοιχείο του L να είναι ρίζα ενός μη μηδενικού πολυωνύμου με συντελεστές στο K.[1][2] Μια επέκταση σώματος που δεν είναι αλγεβρική, καλείται υπερβατική και πρέπει να περιέχει υπερβατικά στοιχεία, δηλαδή στοιχεία που δεν είναι αλγεβρικά.[3][4]

Οι αλγεβρικές επεκτάσεις του σώματος των ρητών αριθμών ονομάζονται αλγεβρικά αριθμητικά σώματα και αποτελούν τα κύρια αντικείμενα μελέτης της αλγεβρικής θεωρίας αριθμών. Ένα άλλο παράδειγμα κοινής αλγεβρικής επέκτασης είναι η επέκταση των πραγματικών αριθμών από τους μιγαδικούς αριθμούς.

Μερικές ιδιότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όλες οι υπερβατικές επεκτάσεις είναι άπειρου βαθμού. Αυτό με τη σειρά του συνεπάγεται ότι όλες οι πεπερασμένες επεκτάσεις είναι αλγεβρικές.[5] Το αντίστροφο δεν ισχύει όμως: υπάρχουν άπειρες επεκτάσεις που είναι αλγεβρικές.[6] Συγκεκριμένα, το σώμα όλων των αλγεβρικών αριθμών είναι μια άπειρη αλγεβρική επέκταση των ρητών αριθμών.[7]

Έστω E ένα σώμα επέκτασης του K, και aE. Το μικρότερο υποσώμα του E που περιέχει K και a συμβολίζεται συνήθως Αν a είναι αλγεβρικό πάνω στο K, τότε τα στοιχεία του K(a) μπορούν να εκφραστούν ως πολυώνυμα στο a με συντελεστές στο K, δηλαδή, , ο μικρότερος δακτύλιος που περιέχει K και a. Σε αυτή την περίπτωση, ο είναι μια πεπερασμένη επέκταση του K και όλα τα στοιχεία του είναι αλγεβρικά πάνω στον K. Συγκεκριμένα, ο είναι ένας K-διανυσματικός χώρος με βάση , όπου d είναι ο βαθμός του ελάχιστου πολυωνύμου του a.[8] Αυτές οι ιδιότητες δεν ισχύουν αν το a δεν είναι αλγεβρικό. Επί παραδείγματι και είναι και οι δύο άπειρης διάστασης διανυσματικοί χώροι πάνω στο [9]

Ένα αλγεβρικά κλειστό σώμα F δεν έχει κατάλληλες αλγεβρικές επεκτάσεις, δηλαδή δεν έχει αλγεβρικές επεκτάσεις E με F < E.[10] Ένα παράδειγμα είναι το σώμα των μιγαδικών αριθμών. Κάθε σώμα έχει μια αλγεβρική επέκταση η οποία είναι αλγεβρικά κλειστή (ονομάζεται αλγεβρική κλειστότητά), αλλά η απόδειξη αυτού γενικά απαιτεί κάποια μορφή του αξιώματος της επιλογής.[11]

Μια επέκταση L/K είναι αλγεβρική αν και μόνο αν κάθε υπο-'K-άλγεβρα της L είναι σώμα.

Ισχύουν οι ακόλουθες τρεις ιδιότητες:[12]

  1. Αν η E είναι αλγεβρική προέκταση της F και η F είναι αλγεβρική προέκταση της K τότε η E είναι αλγεβρική προέκταση της K.
  2. Αν E και F είναι αλγεβρικές επεκτάσεις του K σε ένα κοινό υπερσώμα C, τότε το σύνθετο EF είναι αλγεβρική επέκταση του K.
  3. Αν η E είναι αλγεβρική επέκταση της F και η E > K > F τότε το E είναι αλγεβρική επέκταση του K.

Αυτά τα πεπερασμένα αποτελέσματα μπορούν να γενικευτούν με τη χρήση της υπερπεπερασμένης επαγωγής:

  1. Η ένωση οποιασδήποτε αλυσίδας αλγεβρικών επεκτάσεων πάνω σε ένα σώμα βάσης είναι η ίδια μια αλγεβρική επέκταση πάνω στο ίδιο σώμα βάσης.

Το γεγονός αυτό, μαζί με το λήμμα του Ζορν (που εφαρμόζεται σε ένα κατάλληλα επιλεγμένο σύνολο), τεκμηριώνει την ύπαρξη αλγεβρικής κλειστότητας.

Η θεωρία μοντέλων γενικεύει την έννοια της αλγεβρικής επέκτασης σε αυθαίρετες θεωρίες: μια ενσωμάτωση της Μ στην Ν ονομάζεται αλγεβρική επέκταση αν για κάθε x στην Ν υπάρχει ένας τύπος p με παραμέτρους στην Μ, τέτοιος ώστε ο p(x) να είναι αληθής και το σύνολο

είναι πεπερασμένη. Αποδεικνύεται ότι η εφαρμογή αυτού του ορισμού στη θεωρία των σωμάτων δίνει τον συνήθη ορισμό της αλγεβρικής επέκτασης. Η ομάδα Γκαλουά του Ν πάνω στο Μ μπορεί και πάλι να οριστεί ως η ομάδα των αυτομορφισμών και αποδεικνύεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της θεωρίας των ομάδων Γκαλουά μπορεί να αναπτυχθεί για τη γενική περίπτωση.

Σχετική αλγεβρική κλειστότητα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεδομένου ενός σώματος k και ενός σώματος K που περιέχει το k, ορίζεται ως σχετική αλγεβρική κλειστότητα του k στο K το υποσώμα του K που αποτελείται από όλα τα στοιχεία του K που είναι αλγεβρικά πάνω στο k, δηλαδή όλα τα στοιχεία του K που είναι ρίζα κάποιου μη μηδενικού πολυωνύμου με συντελεστές στο k.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Bastida, Julio R. (28 Δεκεμβρίου 1984). Field Extensions and Galois Theory. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-30242-5. 
  • Levin, Alexander (19 Απριλίου 2008). Difference Algebra. Springer Science & Business Media. ISBN 978-1-4020-6947-5. 
  • Grillet, Pierre Antoine (21 Ιουλίου 2007). Abstract Algebra. Springer Science & Business Media. ISBN 978-0-387-71568-1. 
  • Rosenberger, Gerhard· Schürenberg, Annika (22 Ιουλίου 2024). Abstract Algebra: With Applications to Galois Theory, Algebraic Geometry, Representation Theory and Cryptography. Walter de Gruyter GmbH & Co KG. ISBN 978-3-11-114252-4. 
  • Lawrence, John W.· Zorzitto, Frank A. (15 Απριλίου 2021). Abstract Algebra: A Comprehensive Introduction. Cambridge University Press. ISBN 978-1-108-86551-7. 
  • Beachy, John A.· Blair, William D. (20 Φεβρουαρίου 2019). Abstract Algebra: Fourth Edition. Waveland Press. ISBN 978-1-4786-3897-1. 
  • Hungerford, Thomas W. (14 Φεβρουαρίου 2003). Algebra. Springer Science & Business Media. ISBN 978-0-387-90518-1. 
  • Mal'cev, Anatolij Ivanovic (6 Δεκεμβρίου 2012). Algebraic Systems. Springer Science & Business Media. ISBN 978-3-642-65374-2. 
  • Sūgakkai, Nihon (1993). Encyclopedic Dictionary of Mathematics. MIT Press. ISBN 978-0-262-59020-4. 
  • Fine, Benjamin· Moldenhauer, Anja (21 Αυγούστου 2023). Algebra and Number Theory: A Selection of Highlights. Walter de Gruyter GmbH & Co KG. ISBN 978-3-11-079028-3. 
  1. Fraleigh (2014), Definition 31.1, p. 283.
  2. Malik, Mordeson, Sen (1997), Definition 21.1.23, p. 453.
  3. Fraleigh (2014), Definition 29.6, p. 267.
  4. Malik, Mordeson, Sen (1997), Theorem 21.1.8, p. 447.
  5. See also Hazewinkel et al. (2004), p. 3.
  6. Fraleigh (2014), Theorem 31.18, p. 288.
  7. Fraleigh (2014), Corollary 31.13, p. 287.
  8. Fraleigh (2014), Theorem 30.23, p. 280.
  9. Fraleigh (2014), Example 29.8, p. 268.
  10. Fraleigh (2014), Corollary 31.16, p. 287.
  11. Fraleigh (2014), Theorem 31.22, p. 290.
  12. Lang (2002) p.228