Αλέξανδρος Σέβηρος

Αλέξανδρος Σέβηρος
	; Ο Γκέοργκ Φρίντριχ Χέντελ
Πρωτότυπος τίτλος	Alessandro Severo
Γλώσσα πρωτοτύπου	Ιταλικά
Είδος	Όπερα σέρια
Μουσική	Γκέοργκ Φρίντριχ Χέντελ
Λιμπρέτο	Απόστολος Ζένο
Πράξεις	3
Πρεμιέρα	25 Φεβρουαρίου 1738
Θέατρο	King's Theatre, Λονδίνο

Αλέξανδρος Σέβηρος (ιταλικά: Alessandro Severo, HWV A13) είναι ο τίτλος μιας όπερας σέρια τριών πράξεων του Γκέοργκ Φρίντριχ Χέντελ που συντέθηκε το 1738. Είναι ένα από τα τρία παστίτσιο του συνθέτη^[1] - αποτελείται από τη μουσική και τις άριες των προηγούμενων έργων όπερας του, Ιουστίνος, Βερενίκη και Αρμίνιο. Μόνο η ουβερτούρα και τα ρετσιτατίβι (καθώς και οι στίχοι) ήταν καινούργια. Ο ιμπρεσάριος Γιόχαν Γιάκομπ Χάιντεγκερ πιθανότατα επέλεξε το λιμπρέτο του Απόστολο Ζένο (1717), το οποίο γράφτηκε αρχικά για τον Αντόνιο Λόττι και επαναχρησιμοποιήθηκε από πολλούς συνθέτες στη συνέχεια.^[2]

Ο Αλέξανδρος Σέβηρος έκανε πρεμιέρα στο King's Theatre του Λονδίνου, στις 25 Φεβρουαρίου 1738, μη σημειώνοντας επιτυχία.^[3]

Ρόλοι

Ρόλος	Τύπος φωνής	Καστ της πρεμιέρας, 25 Φεβρουαρίου 1738 Μαέστρος: Γκέοργκ Φρίντριχ Χέντελ
Αλέξανδρος Σεβήρος	μέτζο-σοπράνο καστράτο	Καφφαρέλλι
Σαλλουστία	σοπράνο	Ελίζαμπεθ Ντυπάρκ
Κλαύδιος	σοπράνο	Μαργκερίτα Τσιμέντι
Ιουλία	κοντράλτο	Αντόνια Μερίγκι
Εουρίλλα	μέτζο-σοπράνο	Μαρία Αντόνια Μαρκεζίνι
Μαρτιανός	μπάσος	Αντόνιο Μοντανιάνα

Πλοκή

Τόπος: Ρώμη
Χρόνος: 223 μ.Χ.^[4]

Πράξη Α΄

Ο Αλέξανδρος Σεβήρος έγινε αυτοκράτορας σε ηλικία 14 ετών. Κατόπιν πιέσεων της μητέρας του, Ιουλίας Μαμμαίας, παντρεύτηκε τη Σαλλουστία, μια Ρωμαία αριστοκρατικής καταγωγής και ευρείας μόρφωσης. Αντίθετα με τις προσδοκίες της Ιουλίας, η οποία ήλπιζε να διατηρήσει την πολιτική της επιρροή, ο γιος της, με τη βοήθεια της συζύγου του, αποδεσμεύεται από τη μητρική επιρροή. Η Ιουλία γίνεται τότε άκρως ζηλόφθονη απέναντι στη νύφη της. Επιπλέον, ο γάμος αυτός είναι και ευτυχισμένος. Η αυτοκράτειρα-μητέρα αναζητά διέξοδο και καταφέρνει πράγματι να παγιδεύσει τον γιο της μέσω μιας ίντριγκας: ο Αλέξανδρος υπογράφει σωρεία κρατικών εγγράφων και δεν αντιλαμβάνεται ότι ανάμεσά τους βρίσκεται και ένα που κατηγορεί την αγαπημένη του σύζυγο για απιστία και φιλοδοξία για εξουσία, και που διατάσσει ως συνέπεια την εξορία της. Όταν συνειδητοποιεί τι έχει συμβεί, ζητά εξηγήσεις από τη Σαλλουστία, η οποία όμως αρνείται κατηγορηματικά όλες τις κατηγορίες. Για λόγους κρατικής σκοπιμότητας – και όχι από πεποίθηση – ο αυτοκράτορας την στέλνει παρ’ όλα αυτά στην εξορία.

Πράξη Β΄

Η Σαλλουστία ζει ήδη κάποια χρόνια στην εξορία και ταλαιπωρείται συνεχώς από φρουρούς πιστούς στην Ιουλία. Δεν παραπονιέται, αλλά σκέφτεται επανειλημμένα να αλλάξει τη μοίρα της. Μια μέρα αποφασίζει να ζητήσει βοήθεια από τον πατέρα της, τον Μαρτιανό. Εκείνος θέλει να οργανώσει συνωμοσία κατά του αυτοκράτορα, κάτι που η Σαλλουστία απορρίπτει, φοβούμενη πως αυτό θα επιδεινώσει τη θέση της. Τον ικετεύει να εγκαταλείψει τα σχέδιά του. Στη συνωμοσία συμμετέχει και ο υπουργός του αυτοκράτορα, Κλαύδιος, όμως η απόπειρά του αποτυγχάνει χάρη στην παρέμβαση της Αλβίνας, της αγαπημένης του. Παρόλα αυτά, η Αλβίνα καταφέρνει να απαλλάξει τους συνωμότες από οποιαδήποτε τιμωρία. Έτσι, ο Κλαύδιος επιστρέφει στην Αλβίνα και στη σχέση τους.

Πράξη Γ΄

Απτόητος από την αποτυχία του Κλαύδιου, ο Μαρτιανός σχεδιάζει μια νέα εξέγερση — αυτήν τη φορά όχι ενάντια στον αυτοκράτορα, αλλά κατά της μητέρας του, Ιουλίας. Οι επαναστάτες θεωρούν πως η Ιουλία ασκεί εξαιρετικά αρνητική επιρροή στον Αλέξανδρο και πως αξίζει τον θάνατο. Πρώτο τους επίτευγμα είναι η απελευθέρωση της Σαλλουστίας, με την οποία εισβάλλουν στα διαμερίσματα της Ιουλίας στο παλάτι. Η Ιουλία πιστεύει πως η ώρα του θανάτου της έχει έρθει, αλλά η Σαλλουστία προλαβαίνει να αποτρέψει τη δολοφονία, τοποθετούμενη μπροστά στη πεθερά της. Με δάκρυα στα μάτια, η απελπισμένη για τον γάμο της με τον Αλέξανδρο Σαλλουστία, ικετεύει τον πατέρα της και τους συνωμότες να δείξουν έλεος για την Ιουλία — και εκείνοι αποχωρούν. Συγκλονισμένη από αυτήν τη μεγαλοψυχία, η Ιουλία συμφιλιώνεται με τη Σαλλουστία και παραδέχεται μπροστά στον γιο της ότι η ίδια είναι υπεύθυνη για όλα.

Το φινάλε είναι ένα τυπικό μπαρόκ «lieto fine» – μια σκηνή μεταμέλειας και συμφιλίωσης: ο αυτοκράτορας είναι όχι μόνο κατάπληκτος με την εξέλιξη, αλλά και βαθύτατα χαρούμενος που ξαναβρίσκει τη Σαλλουστία, τους συγχωρεί όλους και απονέμει χάρη στον Μαρτιανό και τον Κλαύδιο, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τον γάμο του Κλαύδιου με την Αλβίνα.

Παραπομπές

↑ Hicks, Anthony; Edition, Halle Handel; Windszus, Wolfram; Baselt, Berndt; Hendrie, Gerald (1993-11). «Handel with Care». The Musical Times 134 (1809): 639. doi:10.2307/1002801. ISSN 0027-4666. https://doi.org/10.2307/1002801.
↑ Strohm, Reinhard (30 Οκτωβρίου 2008). Essays on Handel and Italian Opera. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-08835-0.
↑ Hume, Robert D., «Handel and Opera Management in London in the 1730s» (Οκτώβριος 1986). Music & Letters, 67 (4): σελ. 347-362.
↑ «George Frideric Handel, Alessandro Severo (1738), Novello & Co Ltd (World)». Wise Music Classical.

Βιβλιογραφία

Dean, Winton (2006) (2006). Handel's Operas, 1726-1741. Boydell Press. ISBN 1-84383-268-2.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παρτιτούρες στο International Music Score Library Project

[1] Hicks, Anthony; Edition, Halle Handel; Windszus, Wolfram; Baselt, Berndt; Hendrie, Gerald (1993-11). «Handel with Care». The Musical Times 134 (1809): 639. doi:10.2307/1002801. ISSN 0027-4666. https://doi.org/10.2307/1002801.

[2] Strohm, Reinhard (30 Οκτωβρίου 2008). Essays on Handel and Italian Opera. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-08835-0.

[3] Hume, Robert D., «Handel and Opera Management in London in the 1730s» (Οκτώβριος 1986). Music & Letters, 67 (4): σελ. 347-362.

[4] «George Frideric Handel, Alessandro Severo (1738), Novello & Co Ltd (World)». Wise Music Classical.

[1]

[2]

[3]

[4]