Αθηνόδωρος Προύσαλης
| Αθηνόδωρος Προύσαλης | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | Κωνσταντινούπολη, Τουρκία |
| Θάνατος | 05 Ιουνίου 2012 Αθήνα |
| Αιτία θανάτου | έμφραγμα του μυοκαρδίου |
| Συνθήκες θανάτου | φυσικά αίτια |
| Εθνικότητα | Ελληνική |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελληνική |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Νέα ελληνική γλώσσα |
| Σπουδές | Δραματική Σχολή Ωδείου Αθηνών |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Ηθοποιός |
Ο Αθηνόδωρος Προύσαλης (15 Δεκεμβρίου 1926 - 5 Ιουνίου 2012) ήταν Έλληνας ηθοποιός, γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη[1].
Πίνακας περιεχομένων
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε το 1926 στην Κωνσταντινούπολη και ήρθε στην Ελλάδα το 1932. Αρχικά εγκαταστάθηκαν στην Κοκκινιά, όπου ο μικρός Αθηνόδωρος είχε την ευκαιρία να μεγαλώσει ανάμεσα σε πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και να αποκτήσει μερικές από τις μερακλίδικες συνήθειες τους.
Ο πατέρας του ήταν μηχανουργός, ο παππούς του ιερέας και λόγω της οικονομικής τους άνεσης δεν χρειάστηκε να δουλέψει από μικρός και έτσι μπόρεσε να σπουδάσει. Στη διάρκεια της κατοχής πέρασε δύσκολα όπως και όλοι οι Έλληνες. Αυτό που θυμόταν πάντα από εκείνες τις μέρες ήταν ότι το βράδυ έπεφτε να κοιμηθεί και δεν ήξερε αν θα τον συλλάβουν το πρωί, καθώς παντού γίνονταν μπλόκα, τόσο από τους Γερμανούς όσο και από τους ταγματασφαλίτες. Είχε αναφέρει ότι τότε έζησε για πρώτη φορά τον πόνο της απώλειας, καθώς πολλοί φίλοι του σκοτώθηκαν. Στο τέλος του εμφυλίου γράφτηκε κρυφά από τους δικούς του στη δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών.
«Εσύ πάψε, θα σου ρίξω φλιτ», «Μια αψηλή τσιριμπίμ τσιριμπόμ», «Θα κανελώνανε το ρυζόγαλο;» «Μυρίζεις απήγανο», «Άρχισες πάλι το λιβανιστήρι;” Αυτές είναι μόνο μερικές από τις αξέχαστες ατάκες που έχει πει ο αγαπημένος μάγκας του ελληνικού κινηματογράφου, Αθηνόδωρος Προύσαλης. Ένας από τους πιο δημοφιλείς και πετυχημένους καρατερίστες, που στην πενηντάχρονη καριέρα του, έπαιξε σε 100 ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου και 20 του «κουλτουριάρικου», όπως αποκαλούσε τον Νέο Ελληνικό Κινηματογράφο. Κατά κύριο λόγο έπαιζε τον λαϊκό τύπο, περισσότερο σε κωμωδίες.
Καθιερώθηκε ως καρατερίστας σε κινηματογραφικές ταινίες όπου ενσάρκωσε, κυρίως, τον τύπο του μάγκα. Σπούδασε στη Δραματική Σχολή Ωδείου Αθηνών.[1] Πρωτοεμφανίστηκε στον κινηματογράφο το 1952 με την ταινία «Το στραβόξυλο» και στο θέατρο το 1953 με τον θίασο της Γιώτας Λάσκαρη στο έργο «Ο τρομερός καλόγερος».
Συνεργάστηκε με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, το Πειραϊκό Θέατρο του Δημήτρη Ροντήρη, τον θίασο του Νίκου Χατζίσκου, το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο του Μάνου Κατράκη, το Θέατρο Τέχνης κ.ά. Εξαιρετική ήταν η ερμηνεία του στο «Φυντανάκι» του Παντελή Χορν, που ανέβασε το Θέατρο Τέχνης το 1988. Συνεργάστηκε και με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο στις ταινίες «Ταξίδι στα Κύθηρα», «Ο μελισσοκόμος», «Το μετέωρο βήμα του πελαργού».
Διακρίθηκε και σε ρόλους σε τηλεοπτικές σειρές. Στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1990 κέρδισε τιμητική διάκριση για την ερμηνεία του στους «Αθηναίους».[1]
Πρώτα βήματα στον κινηματογράφο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πρώτη του εμφάνιση στη μεγάλη οθόνη ήταν το 1952, στην ταινία “Στραβόξυλο”. Τότε που ακόμα το σινεμά ήταν σε πρωτόγονη κατάσταση. Του είχε κάνει εντύπωση που ο εικονολήπτης έπρεπε να γυρίζει με το χέρι του σε σταθερό ρυθμό, το καρούλι του φιλμ. Για να διατηρήσει αυτό το συγχρονισμό έλεγε από μέσα του τον εθνικό ύμνο! Ο πρώτος επίσημος ρόλος του ήταν στη “Λατέρνα, φτώχεια και γαρύφαλλο” του Αλέκου Σακελλάριου, με τον Βασίλη Αυλωνίτη και τον Μίμη Φωτόπουλο. Στην πρώτη σκηνή της ταινίας ο Προύσαλης ενσαρκώνει έναν μεροκαματιάρη που εξιστορεί τη ζωή των δύο πρωταγωνιστών. Ο Σακελλάριος του υπέδειξε στην πρόβα να πει τα λόγια του μάγκικα. Ο Αθηνόδωρος όμως σκέφτηκε ότι δεν ταίριαζε σε ένα τίμιο φτωχό εργάτη να μιλήσει σαν μαγκάκι, αλλά σαν έναν λαϊκό, εργατικό άνθρωπο και έτσι με θράσος υποκρίθηκε, όπως εκείνος έκρινε. Ο Σακελλάριος δεν αντέδρασε. Απεναντίας εκτίμησε το ταλέντο του νέου ηθοποιού και του ζήτησε το τηλέφωνό του για μελλοντικές συνεργασίες. Από τότε, σε όλη του την καλλιτεχνική ζωή, ο Προύσαλης αψηφούσε τους σκηνοθέτες αν πίστευε ότι είχαν λάθος. Πάντα όμως είχε σωστή κρίση και έτσι δεν έχασε ποτέ δουλειά. Ο ίδιος ξεχώριζε την “Επιχείρηση Απόλλων”, γιατί είχε μεγάλο και καλό ρόλο.
Ποτέ δεν παραπονέθηκε για τους μικρούς ρόλους που του έδιναν στο σινεμά, αντιθέτως ήταν ευγνώμων γιατί εκείνες τις δύσκολες εποχές κέρδισε αρκετά χρήματα. Όπως είχε πει, ένα καλοκαίρι είχε κερδίσει περίπου 15.000 ευρώ (σε σημερινή αναγωγή) και έτσι κατάφερε να αποκτήσει το πρώτο του αυτοκίνητο. Θαύμαζε πολύ τον Θανάση Βέγγο στους κινηματογραφικούς του ρόλους, γιατί αν και δεν είχε σπουδάσει ποτέ ήταν εξαιρετικά ταλαντούχος!Στο θέατρο άρχισε να δουλεύει το 1953, όπου υποδύθηκε και δραματικούς και κωμικούς ρόλους, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που έγινε πρωταγωνιστής. Στα πρώτα του βήματα, συνεργάστηκε με την Κυβέλη, που του έδειχνε ιδιαίτερη αδυναμία. Ένας κακεντρεχής συνάδερφος του, ζήλεψε που τον συμπαθούσε τόσο πολύ η ηλικιωμένη τότε Κυβέλη[2], που του έβγαλε το παρατσούκλι ο “νεκρόφιλος”.Ο Αθηνόδωρος πικράθηκε πολύ από αυτό το περιστατικό. Για αυτό και πάντοτε έλεγε ότι δύο πράγματα σιχαινόταν στη ζωή του. Τη ζήλια και την αχαριστία.
Προσωπική ζωή και θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ποτέ δεν προκάλεσε με τις πράξεις του. Έζησε μία ήρεμη ζωή. Παντρεύτηκε την Τούλα, μια καλόκαρδη κοπέλα από τη Θεσσαλονίκη, που αν και κάποια στιγμή χώρισαν, δεν έπαψε να τον φροντίζει μέχρι το τέλος. Απέκτησαν μία κόρη, τη θεατρολόγο Εύη Προύσαλη, που της είχε μεγάλη αδυναμία.Σε μία από τις τελευταίες συνεντεύξεις του είχε πει ότι δεν φοβάται το θάνατο, το μόνο που ήθελε ήταν να μην αρρωστήσει, να φύγει μια και έξω. Αυτό που τον πείραζε ήταν που είχε χάσει τους καλύτερους του φίλους και ένιωθε ορφανός. Λίγους μήνες μετά, στις 5 Ιουνίου του 2012 , έφυγε και εκείνος από τη ζωή στα 86 του χρόνια. Τα τελευταία χρόνια ο πιο επιτυχημένος ρόλος του ήταν στην τηλεοπτική σειρά “Εγκλήματα”. Αν και είχε αποσυρθεί τυπικά από το σανίδι στα 69 του χρόνια, ήταν ευτυχισμένος που δεν είχε περάσει καμία χρονιά χωρίς να χτυπήσει το τηλέφωνό του για δουλειά.
Φιλμογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τηλεόραση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Θεατρικές παραστάσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατάλογος βασικών πληροφοριών θεατρικών παραστάσεων, στις οποίες συμμετείχε ο Προύσαλης ως ηθοποιός.
| χρονική περίοδος | παράσταση | ρόλος | εταιρεία παραγωγής | θέατρο | σκηνοθέτης |
|---|---|---|---|---|---|
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1962/1963 | Το μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας | Κόντε Μανώλης | Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος | Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών | Αλέξης Σολομός |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1962/1963 | Ο αρχοντοχωριάτης | Κοβιέλος | Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος | περιοδεία | Σωκράτης Καραντινός |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1963/1964 | Οθέλλος | Ροδρίγος | Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος | Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών | Σωκράτης Καραντινός |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1988/1989 | Το Φιντανάκι | Γιαβρούσης | Θέατρο Τέχνης - Κάρολος Κουν | Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν - Φρυνίχου | Μίμης Κουγιουμτζής |
Περισσότερες πληροφορίες για κάθε παράσταση εμφανίζονται ενεργοποιώντας τον σύνδεσμο που υπάρχει στο όνομα της κάθε παράστασης
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αθηνόδωρος Προύσαλης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)- «Αθηνόδωρος Προύσαλης, αγαπημένος «μάγκας»», άρθρο στον ιστότοπο της εφημερίδας «Η Καθημερινή», 7 Iουνίου 2012.
- (Αγγλικά) Athinodoros Prousalis, ιστοσελίδα στην Internet Movie Database.
- ↑ tzeni (5 Ιουνίου 2014). «Αθηνόδωρος Προύσαλης. Αψήφησε τον Σακελλάριο και πληγώθηκε όταν κάποιος τον είπε "νεκρόφιλο", επειδή κέρδισε την συμπάθεια της Κυβέλης». ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2019.
