Συντεταγμένες: 35°16′20″N 23°43′09″E / 35.27222°N 23.71917°E / 35.27222; 23.71917
Ο Αζογυρές είναι οικισμός της κοινότητας Παλαιοχώρας, της δημοτικής ενότητας (τέως δήμου) Πελεκάνου, του δήμου Καντάνου-Σελίνου, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Χανίων, στην περιφέρεια Κρήτης, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης. [2][3] Πρίν το πρόγραμμα Καλλικράτης και το σχέδιο Καποδίστριας, ανήκε στην επαρχία Σελίνου του νομού Χανίων, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Κρήτης. [4][5]
Ο Αζογυρές είναι ημιορεινός οικισμός στο νοτιοδυτικό τμήμα του νομού Χανίων. Βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή της αρχαίας Υρτάκινας, στις πηγές του μικρού ποταμού Αζογυριανού, πάνω στην επαρχιακή οδό Τεμενίων-Παλαιοχώρας και σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 360. Απέχει 73 χλμ. περίπου ΝΔ. των Χανίων (μέσω Καντάνου). [6][4][5][7][8]
Ο Αζογυρές πήρε την ονομασία του, πιθανότατα, από το φυτό Anagyris foetida που υπάρχει στην περιοχή και στην Κρήτη ονομάζεται αζόγυρος, αζόγερας, αζογυρές, αζώηρος κ.ο.κ. [9]
Στην περιοχή του Αζογυρέ, πιθανόν, υπήρξε η αρχαία πόλη της Αχαΐας, που ονομάστηκε έτσι επειδή την είχαν ιδρύσει Αχαιοί. Ερείπια διακρίνονται κυρίως στη θέση «Ελληνικό σπηλιάρι», καθώς στον λόφο «Τσούνος».Οι κάτοικοι του οικισμού ήσαν Ενετοί, αρχικά, αλλά εξισλαμίστηκαν όταν ήρθαν οι Άραβες για να μη χάσουν τα προνόμιά τους. Στα πολλά σπήλαια της περιοχής του οικισμού (βλ. Αξιοθέατα) είχαν ασκητέψει μοναχοί που ήλθαν στην Κρήτη από την Αίγυπτο, την Κύπρο και την Αττάλεια, τον 14ο αιώνα, με επικεφαλής τον Κρητικό Άγιο Ιωάννη Ερημίτη ή Ξένο. Κήρυξαν τη χριστιανική πίστη στους κατοίκους, οι οποίοι είχαν εξισλαμιστεί κατά την περίοδο της αραβικής κατοχής. Προς τιμήν τους ιδρύθηκε η Μονή Αγίων Πατέρων. Ο οικισμός θεωρείται η δεύτερη πατρίδα της μεγάλης οικογένειας των Κριάρηδων. Επίσης, από εδώ κατάγονταν και οι Πολυθοδωράκηδες, Πωλιουδοβαρδήδες, Κουκούτσηδες, Αντωνοβαρδήδες, Παπαγιαννάκηδες και άλλοι πολέμαρχοι της εποχής τους. Τέλος ήταν ο τόπος καταγωγής τουρκοκρητών σκληροπυρηνικών, κυρίως του διαβόητου για την ωμότητά του, αρχηγού των γενιτσάρων του Σελίνου, Καούρη.
[5][8][9][10]
Ο οικισμός αναγνωρίστηκε το 1925 και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Παλαιοχώρας του νομού Χανίων. Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 αποσπάστηκε από την κοινότητα Παλαιοχώρας και προσαρτήθηκε στον δήμο Πελεκάνου. Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 αποσπάστηκε από τον δήμο Πελεκάνου και προσαρτήθηκε στον δήμο Καντάνου-Σελίνου.[3]
- Το σπηλαιοβάραθρο Ζουρές (ή Ζουρέ ή Άγιος Ζουρές, Σπήλαιο των 99), δυτικά του οικισμού σε υψόμετρο 535. ΄Εχει μέγιστο βάθος 25 μ. και μήκος 95 μ.. Είναι απόκρημνο με σταλακτίτες, αλλά επισκέψιμο καθώς διαθέτει σιδερένιες σκάλες. Στο βάθος του σπηλαίου υπάρχει πηγή πόσιμου νερού και παρεκκλήσιο/εικονοστάσι των Αγίων Πατέρων που, σύμφωνα με την παράδοση, ήσαν 99 σε αριθμό όταν ήρθαν στην Κρήτη
- Το σπήλαιο Χάρακας σε υψόμετρο 250. Εδώ βρέθηκαν πολλά οστά, καθώς υπήρξε χώρος ταφής επισήμων νεκρών, σε τρία λαξευτά δωμάτια που, ωστόσο, δεν διακρίνονται σήμερα. Τα οστά αυτά φυλάγονται σε χώρο της Μονής Αγίων Πατέρων
- Επίσης στη θέση «Ρίζα» υπάρχουν δυο αξιόλογα σπήλαια. Το ένα από αυτά είναι πελεκητό (Πελεκητός Σπήλιος), έχει γύρω στα 25μ. ύψος και το ανεβαίνει κανείς με λαξευτά σκαλοπάτια. Εδώ υπάρχει δωμάτιο και λαξευτό πηγάδι, βάθους 10-15μ.
- Η Μονή Αγίων Πατέρων, νότια του οικισμού, που ιδρύθηκε το 1864 με πρωτοβουλία του Κωνσταντή Κριάρη, στη μνήμη των πρώτων αναχωρητών που ήλθαν εδώ για να κηρύξουν τη χριστιανική πίστη. Καταστράφηκε το 1866 αλλά ξανακτίστηκε αργότερα. Περιλαμβάνει κειμήλια, τουρκικά συμβόλαια, εικόνες, βυζαντινά φυλαχτά, λαογραφικά εκθέματα, καθώς και φωτογραφικό υλικό
- Ο μεγάλος αιωνόβιος πλάτανος της Μονής
- Η πηγή των Αγίων Πατέρων, στην ανατολική έξοδο του οικισμού
- Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που παλαιότερα είχε τοιχογραφίες
- Η κοιμητηριακή εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων
[5][8][9][14]
- Η εορτή της Μονής Αγίων Πατέρων στις 7 Οκτωβρίου. [15]
- ↑ GEOnet Names Server. 11 Ιουνίου 2018. -815836.
- ↑ 2,0 2,1 https://www.statistics.gr/2011-census-pop-hous
- ↑ 3,0 3,1 https://www.eetaa.gr/metaboles/oikmet_details.php?id=20107
- ↑ 4,0 4,1 4,2 ΠΛ 1:490
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 ΠΛΜ 3:194
- ↑ Δομή 1:503
- ↑ Εκδόσεις «Ελλάδα»
- ↑ 8,0 8,1 8,2 «Διακοπές», σ. 404, 424
- ↑ 9,0 9,1 9,2 ΧΡΠ 1:305
- ↑ https://ellinismos.gr/istoria-ellinismoy/topikes-istories/azogyres-palaiochoras-chanion/
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_monimos.pdf
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_monimos.pdf
- ↑ https://ellinismos.gr/istoria-ellinismoy/topikes-istories/azogyres-palaiochoras-chanion/
- ↑ https://elyros.org.gr/%CE%B1%CE%B6%CE%BF%CE%B3%CF%85%CF%81%CE%AD%CF%82/
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ)
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)
- Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4
- Εγκυκλοπαίδεια Χάρη Πάτση, 1972 (ΧΡΠ)
- Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (εκδ. Βαρελάς)
- Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010
- eetaa.gr
| π • σ • ε
Οικισμοί του Δήμου Καντάνου - Σελίνου (ανά δημοτική ενότητα) |
|---|
| | Δημοτική ενότητα Ανατολικού Σελίνου | | | | Δημοτική ενότητα Καντάνου (Κανδάνου) | | | | Δημοτική ενότητα Πελεκάνου | | | |
|
| π • σ • ε
Οικισμοί του Δήμου Καντάνου - Σελίνου (ανά κοινότητα) |
|---|
| | Δημοτική ενότητα Ανατολικού Σελίνου |
| | | Δημοτική ενότητα Καντάνου (Κανδάνου) |
| | | Δημοτική ενότητα Πελεκάνου |
| | |
|
