Κρατήρας του Κλειτία
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Κρατήρας του Κλειτία | |
|---|---|
 | |
| Ονομασία | Κρατήρας του Κλειτία |
| Δημιουργός | Q722963 |
| Έτος δημιουργίας | 570 π.Χ |
| Είδος | μελανόμορφος κρατήρας |
| Πλάτος | 57 |
| Διαστάσεις | 66 εκ. |
| Μουσείο | Αρχαιολογικό Μουσείο της Φλωρεντίας |
| Αριθμός καταλόγου | 4209 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα | |
Ο κρατήρας του Κλειτία ή αγγείο του Φρανσουά είναι αρχαιολογικό εύρημα που φιλοξενείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Φλωρεντίας. Είναι ένα από τα σημαντικότερα καλλιτεχνήματα αρχαίας αττικής κεραμικής και αγγειογραφικής τέχνης.
Ιστορία του ευρήματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τον βρήκε ο Ιταλός Αλεσάντρο Φρανσουά το 1844 σε ένα τάφο στο Κιούζι της Ιταλίας.
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Είναι μεγάλο αγγείο ζωγραφισμένο σε αττικό μελανόμορφο ρυθμό. Ως κρατήρας χρησίμευε στην ανάμειξη του κρασιού με νερό πριν την πόση.
Η πρώτη ζωφόρος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην υψηλότερη ζωφόρο που διακοσμεί τον λαιμό του αγγείου εικονίζει στην Α' πλευρά τον Καλυδώνιο Κάπρο συμπεριλαμβανομένων των ηρώων Μελέαγρο, Πηλέα, Αταλάντη. Η παράσταση είναι πλαισιωμένη από δύο σφίγγες με ταινία φοινίκων και ανθέων λοτού. Η Β' πλευρά περιέχει παράσταση Αθηναίων εφήβων ορχούμενων, ενώ ο Θησέας τους οδηγεί παίζοντας λύρα μπροστά από την ιστάμενη Αριάδνη και την τροφό της.
Παράσταση αρματοδρομίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πρώτη ταινία στην Α' πλευρά εικονίζει αγώνα αρματοδρομίας που είναι μέρος των αγώνων που διοργάνωσε ο Αχιλλέας προς τιμή του νεκρού φίλου του Πάτροκλου το τελευταίο έτος του Τρωικού πολέμου. Ο Αχιλλέας ίσταται μπροστά από χάλκινο τρίποδα, που ίσως ήταν έπαθλο των αγώνων, στους οποίους παίρνουν μέρος ήρωες συμπεριλαμβανομένων και των Διομήδη και Οδυσσέα.
Κενταυρομαχία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στη Β' πλευρά εικονίζεται η Κενταυρομαχία μεταξύ των Λαπίθων και Κενταύρων που έλαβε μέρος στους γάμους του Πειρίθου και της Ιπποδάμειας. Η πολύπλοκη αυτή παράσταση αποτελείται από επτά επί μέρους εικόνες. Ξεκινώντας από τα αριστερά, ένας Κένταυρος προς τα αριστερά υψώνει με τα δύο χέρια έναν μεγάλο λευκό βράχο κάνοντας προσπάθεια βολής στοχεύοντας τον Θησέα που ήταν καλεσμένος στο γαμήλιο γλέντι. Ο Θησέας με την ασπίδα του πολεμάει στο πλευρό του οικοδεσπότη. Ένας άλλος Κένταυρος προς τα δεξιά πολεμάει. Στα πόδια του μπροστά κείτεται ένας τρίτος νεκρός κένταυρος προς τα δεξιά. Απέναντί του βρίσκεται ο Λαπίθης Αντίμαχος με κράνος στο κεφάλι και μακρύ δόρυ. Ο Καινέας εικονίζεται από μπροστά με το κεφάλι προς τα δεξιά. Εξακοντίζει το δόρυ του ενώ τρεις κένταυροι του επιτίθεται. Οι τρεις αυτοί Κένταυροι είναι: ο Υλαίος προς τα δεξιά κρατάει ένα κλαδί στα δύο του χέρια. Ο Άκριος και ο Άσβολος προς τα αριστερά κρατούν από ένα μεγάλο βράχο στα δύο τους χέρια. Ο Άσβολος εικονίζεται με μαύρο ανθρώπινο σώμα, αλογίσιο σώμα και μαύρη αλογίσια ουρά. Ο Πετραίος καλπάζει προς τα δεξιά κρατώντας ένα κλαδί δέντρου στα δύο του χέρια. Επιτίθεται στον Λαπίθη Όπλωνα προς τα αριστερά. Ο Κένταυρος Μελάνιππος κρατάει έναν λευκό βράχο στα δύο του χέρια κάνοντας άλμα προς τα δεξιά, επάνω από τον θνήσκοντα Κένταυρο Πύρρο, και έτοιμος να επιτεθεί έναν Λαπίθη προς τα αριστερά. Δύο άλλοι Κένταυροι, ένας από αριστερά και ένας από δεξιά επιτίθεται με κλαδιά σε έναν Λαπίθη. Ένας άλλος Λαπίθης, ο Δρύας προς τα δεξιά έχει αιχμαλωτίσει τον Κένταυρο Ορόσβιο και ετοιμάζεται να τον σφάξει, ενώ ο Ορόσβιος προς τα αριστερά εκλιπαρεί προς έλεος.
Η κύρια ζωφόρος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η κύρια ζωφόρος εικονίζει πομπή θεών στον γάμο του Πηλέα και της Θέτιδος. Πλήθος χαρακτήρων γεμίζουν το αγγείο με την εικόνα αυτή. Στο τέλος της πομπής βλέπουμε τον Πηλέα στον βωμό και τη Θέτιδα στον οίκο. Ο Πηλέας χαιρετά τον δάσκαλό του Χείρωνα που μαζί με τη θεά Ίριδα είναι επικεφαλής της πομπής.
Η τέταρτη ζωφόρος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η τέταρτη ζωφόρος στην Α' πλευρά εικονίζει τον Αχιλλέα που σκοτώνει τον Τρωίλο. Η πλευρά Β' εικονίζει την επιστροφή του Ήφαιστου στον Όλυμπο καβάλα σε ένα μουλαράκι, με οδηγό τον Διόνυσο και ακολουθία σατύρων και νυμφών.
Η πέμπτη ζωφόρος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πέμπτη ζωφόρος εικονίζει σφίγγες και γρύπες με άνθη λοτού, φοίνικες, πάνθηρες και λιοντάρια που κυνηγάν βόδια, έναν κάπρο και ένα ελάφι.
Ο πόδας και οι λαβές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στον πόδα του αγγείου εικονίζεται μάχη πυγμαίων και ερωδιών. Οι λαβές του αγγείου είναι διακοσμημένες με εικόνα της Ποτνίας θηρών με τον Αίαντα να μεταφέρει το σώμα του νεκρού Αχιλλέα. Στην εσωτερική καμπύλη των λαβών εικονίζονται από μια γοργόνα στην κάθε λαβή.
Ιστορική τοποθέτηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Είναι έργο του κεραμέα Εργότιμου, ενώ φιλοτεχνήθηκε από τον αγγειογράφο Κλειτία, δύο από τους αρχαιότερους γνωστούς αττικούς καλλιτέχνες. Τα γράμματα των επιγραφών είναι αττικά. Δείχνει μια κάποια Κορινθιακή επιρροή. Οι φτερωτές θεές, Σφίγγες και τα τέρατα δεν είναι αττικά, αλλά ούτε και κορινθιακά. Κατασκευάστηκε στην Αττική και χρονολογείται στα 570 π.Χ.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Henry Beauchamp Walters (1867-1944) και Samuel Birch (1813-1885) (1905). History of ancient pottery : Greek, Etruscan, and Roman, Τόμος Α'. New York: Scribner. σελίδες 370 και πίνακας ΧΧVΙΙΙ. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2012.
- John D. Beazley: Attic Black-figure Vase-painters. Oxford 1956, S. 76 Nr. 1.
- John D. Beazley: The Development of Attic Black-Figure. 2. revidierte Auflage. Berkeley 1986, S. 24-34.
- Erika Simon: Die griechischen Vasen. München 1976, S. 69-77.
- Antonio Minto: Il Vaso François. Florenz 1960.
- Mauro Cristofani et al.: Materiali per servire alla storia del Vaso François (Bollettino d'arte, Serie speciale 1). Rom 1981.
- Paul Victor Christopher Baur (1912). Centaurs in ancient art, the archaic period. Berlin. σελίδες 12-13. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2012.
|