Αίας ο Λοκρός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Για άλλες χρήσεις, δείτε: Αίας.
Αίας ο Λοκρός
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Αἴᾱς (Αρχαία Ελληνικά)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
Οικογένεια
ΤέκναBanaurus[1]
ΓονείςΟϊλέας και Εριώπιδα
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχεςΤρωικός πόλεμος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Νόμισμα των Οπουντίων Λοκρών όπου απεικονίζεται ο Αίαντας

Ο Αίας ο Λοκρός (Αἴας < αἰάζω (αναστενάζω, θρηνώ), «αυτός που θρηνεί») υπήρξε εθνικός ήρωας των Λοκρών, γιος του Οϊλέα, ο ένας από τους δύο γνωστούς ήρωες με αυτό το όνομα (ο άλλος ήταν ο Αίας ο Τελαμώνιος από τη Σαλαμίνα) που έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο. Στην Ομηρική Οδύσσεια ο Αίας είχε χλευάσει τους θεούς οι οποίοι ύστερα τον τιμώρησαν με θάνατο.

Ο μύθος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη μυθολογία ο Αίας περιγράφεται ως τρομερός μαχητής, άψογος ακοντιστής και τοξότης και απίστευτα ταχύς αν και μικρόσωμος. Τα φυσικά του αυτά γνωρίσματα οδήγησαν σε πράξεις ξακουστές και έγραψαν τελικά το όνομα του στην ιστορία. Οι Λοκροί, πήραν μέρος στον Τρωικό πόλεμο υπέρ των Αχαιών με 40 ολόμαυρα πλοία και με 4.800 άνδρες αφού η χωρητικότητα του κάθε πλοίου ήταν 120 άτομα.

Ο αρχηγός τους Αίας πάντα με ελαφριά πανοπλία και οπλισμό αναδείχθηκε σε έναν από τους σπουδαιότερους ήρωες σε μάχες σώμα με σώμα. Η ιστορία θέλει και το στρατό των Λοκρών να είναι ελαφρά οπλισμένος με τόξα και σφεντόνες που όμως δεν τον ακολουθεί όταν πολεμά ως πρόμαχος αφού χρησιμοποιούν τα προορισμένα για μάχη από απόσταση όπλα τους.

Αν και πολύ διαφορετικός έως και εντελώς αντίθετος από τον συνώνυμο του, Αίαντα τον Τελαμώνιο από τη Σαλαμίνα, συνενώνει το στράτευμα του μαζί του και κατατροπώνει Τρώες εχθρούς οι οποίοι οπισθοχωρούν τρομαγμένοι αλλά εκείνος τους προφταίνει και τους σκοτώνει.

Ο Αίας ξεχώρισε επίσης και στους επιτάφιους αγώνες του Πάτροκλου όπου κατατάσσεται δεύτερος μετά τον Οδυσσέα ύστερα από παρέμβαση της θεάς Αθηνάς που του στερεί τη νίκη.

Εκτός όμως από τα θετικά χαρακτηριστικά του, ο Αίας διακρίνεται για την αλαζονεία και υπεροψία του. Η αλαζονική αυτή συμπεριφορά, λέγεται, πως έχει μεταφερθεί από τον Αία στους απογόνους των Λοκρών και κατοίκους της Λοκρίδας, μεταφερόμενη από γενιά σε γενιά μέχρι έως και σήμερα.

Διέπρεψε στον πόλεμο εναντίον των Τρώων και μετά την άλωση της Τροίας και καθώς οι Αχαιοί ορμούν στο εσωτερικό της πόλης, ο Αίας μπαίνει στο ναό της Αθηνάς. Εκεί η Κασσάνδρα η κόρη του Πριάμου και της Εκάβης που περιγράφεται από τον Όμηρο ως η «καλλίστη πασών» ζητά προστασία από τη θεά, όμως παρόλα αυτά ο Αίας ατίμασε την ιέρεια μέσα στον ναό της θεάς Αθηνάς.

Ο Αίας ο Λοκρός ατιμάζοντας την Κασσάνδρα.

Το ατίμασμα της μάντισσας Κασσάνδρας κάνει το ξόανο της θεάς Αθηνάς να ζωντανεύσει και να στυλώσει τα μάτια της στον ουρανό. Οι Αχαιοί για να την εξευμενίσουν αποφασίζουν να προχωρήσουν στον λιθοβολισμό και τον θάνατο του Αίαντα αφού δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χάσουν την προστασία της θεάς.

Εκείνος όμως καταφέρνει προσωρινά να γλυτώσει με ικεσίες στον βωμό της Αθηνάς.

Μετά το τέλος του τρωικού πολέμου οι Λοκροί ξεκινούν το ταξίδι της επιστροφής στην πατρίδα. Η ακόλαστη όμως πράξη του Αίαντα δεν έχει ξεχαστεί από τη θεά Αθηνά, η οποία με κεραυνούς καταστρέφει το πλοίο όταν κατά την επιστροφή στη Λοκρίδα προκάλεσε καταιγίδα κοντά στην Εύβοια. Ωστόσο, ο Αίας σώθηκε πάνω σε έναν βράχο, λέγοντας προς τους θεούς ότι θα επιβιώσει παρά τη θέλησή τους. Τότε ο Ποσειδώνας προσβεβλημένος από την αλαζονεία του, διέλυσε τον βράχο με την τρίαινα του και ο Αίας χάθηκε.[2][3] Πιστεύεται ότι το σώμα του έχει θαφτεί είτε στη Μύκονο ή στη Δήλο σύμφωνα με μια ταφική επιγραφή που αναφέρει: «Αἴαντος τοῦ Οϊλέως κειμένου ἐν Μυκόνῳ τῇ νήσῳ».[4] Σύμφωνα με μια άλλη έκδοση του μύθου η θεά Αθηνά προκάλεσε καταιγίδα στις ακτές της Εύβοιας ενώ επέστρεφε στην πατρίδα του την Λοκρίδα. Η θεά Αθηνά του έριξε έναν κεραυνό στο στήθος του και τον έριξε νεκρό, το σώμα του ρίχτηκε στα βράχια τα οποία είναι γνωστά έως σήμερα ως "Βράχοι του Αίαντος".[5] Το πνεύμα του σύμφωνα με τον μύθο μετακινήθηκε στο Φιδονήσι Εύξεινου πόντου.[6] Η θεά Αθηνά, εξαιτίας της ασέβειας του Αίαντα, προκάλεσε τα δεινά της φυλής των Λοκρών για χίλια χρόνια και τους υποχρέωσε να στέλνουν κάθε χρόνο παρθένους καλών οικογενειών στον ναό της Αθηνάς στο Ίλιον, για να υπηρετούν ως δούλες στον ναό της.

Η θεά Αθηνά, εξαιτίας της ασέβειας του Αίαντα, προκάλεσε τα δεινά της φυλής των Λοκρών για χίλια χρόνια και τους υποχρέωσε να στέλνουν κάθε χρόνο παρθένους καλών οικογενειών στον ναό της Αθηνάς στο Ίλιον, για να υπηρετούν ως δούλες στον ναό της. Οι Λοκροί πολεμώντας με τη φάλαγγά τους, άφηναν πάντα μια θέση κενή γιατί πίστευαν ότι ο Αίας πολεμούσε πάντα μαζί τους και μετά τον θάνατό του. Η γιορτή των Λοκρών προς τιμήν του ήρωά τους ήταν τα "Αιάντεια" και επίσης κάθε χρόνο φόρτωναν ένα ολόκληρο καράβι με προσφορές και αφού του έβαζαν φωτιά το άφηναν να πλέει ακυβέρνητο ώσπου να καταστραφεί ολοσχερώς τιμώντας τον ήρωά τους.

Πολλά νομίσματά τους τον απεικόνιζαν ως αγέρωχο και περήφανο πολεμιστή. Στην πρόσθια όψη αναγνωρίζεται η μορφή της Περσεφόνης και στην οπίσθια αναπαριστάται ο μαχητής Αίας, γυμνός και σε επιθετική στάση μόνο με μια περικεφαλαία. Στο δεξί του χέρι κρατά ένα ξίφος, ενώ στο αριστερό μια ασπίδα την οποία κοσμεί ένας δράκος. Το σώμα του, αποδίδεται ως γυμνασμένο και στιβαρό όπως θα φανταζόμασταν κάθε γενναίο πολεμιστή έτοιμο για μάχη. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι ο αρχαίος τραγικός ποιητής Σοφοκλής έγραψε και σχετική τραγωδία, «Αίας ο Λοκρός» η οποία δυστυχώς δεν διασώθηκε. Στη Λοκρίδα τιμάται ακόμα και σήμερα. Η αγέρωχη μορφή του, αναδεικνύεται σε επίσημο έμβλημα του δήμου Λοκρών.

Απόσπασμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λοκρών δ’ ηγεμόνευεν Οϊλήος ταχύς Αίας,
μείων, ούτε τόσος γε όσος Τελαμώνιος Αίας,
αλλά πολύ μείων, ολίγος μέν έην, λινοθώρηξ,
εγχείη δ’ εκέκαστο Πανέλληνας και Αχαιούς.

«Τους Λοκρούς κυβερνούσε ο γρήγορος Αίας, γιος του Οϊλέα, πολύ πιο μικρόσωμος απ’ τον (άλλον) Αίαντα, το γιο του Τελαμώνα. Ήταν μικρόσωμος και φορούσε λινό θώρακα, στο κοντάρι όμως ξεπερνούσε όλους τους Έλληνες και τους Αχαιούς»

— Ομήρου Ιλιάδα Β 527-530

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Karl Tümpel: «Banauros» (Γερμανικά) 1896. Ανακτήθηκε στις 12  Μαρτίου 2024.
  2. Chisholm 1911
  3. Όμηρος, Οδύσσεια, 4.499
  4. Apollodore, R. Scott Smith, Stephen Trzaskoma, and Hygin. Apollodorus' Library and Hyginus' Fabulae: Two Handbooks of Greek Mythology, Indianapolis: Hackett Pub., 2007. 84–85. "5.24–6.6."
  5. Βιργίλιος, Αινειάδα, 1.40 & 11.260
  6. Παυσανίας, 3.19.13

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ομήρου Οδδύσεια
  • Ομήρου Ιλιάδα
  • Παυσανία Ελλάδος περιήγησις.
  • Αβραάμ Δημήτριος Π. 2001. «Λοκρικά – Περιβοάγρια-Επικνυμίδια ». Λαμία 2001.
  • Δακορώνια Φ., Κωτούλας Δ., Μπαλτά Ε. Συθιακάκη Β. Τόλιας Β. «Λοκρίδα – Ιστορία & Πολιτισμός». Εκδόσεις: Κτήμα Χατζημιχάλη.
  • Μαραθάκη Ειρήνη, Franke Peter R., “Οίνος και νόμισμα” Εκδόσεις Χατζημιχάλη.
  • Πρωτόπαπας Ζήσης. 1952. «Λοκρίδα». Αθήνα 1952.
  • Χριστοφόρου Μάνθος Κ. 1991. «Η Οπουντία Λοκρίδα και η Αταλάντη – Μνήμες και μαρτυρίες». Μέρος 1ο. Αθήνα: Εταιρεία Ιστορικών και Λαογραφικών Ερευνών Αταλάντης (Ε.Ι.Λ.Ε.Α.).
  • Lorenzo Rocci (1956). Vocabolario Greco-Italiano. Società Ed. Dante Alighieri srl. σελ. 34.  (Ιταλικά)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]