Όσκαρ Μοντέλιους
| Όσκαρ Μοντέλιους | |
|---|---|
 | |
| Γέννηση | 9 Σεπτεμβρίου 1843[1][2][3] Maria Magdalena parish[4][1] |
| Θάνατος | 4 Νοεμβρίου 1921[1][2][5] Maria Magdalena parish[1][5] |
| Αιτία θανάτου | πνευμονία |
| Υπηκοότητα | Σουηδία |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο της Ουψάλα |
| Σύζυγος | Agda Montelius |
| Βραβεύσεις | Τάγμα της Αξίας για τις Τέχνες και Επιστήμες, Anders Retzius Medal (1913) και Καθηγητής |
| Επιστημονική σταδιοδρομία | |
| Αξίωμα | Director-General of the Swedish National Heritage Board (1907, 1913) και έδρα 18 της Σουηδικής Ακαδημίας (20 Δεκεμβρίου 1917, 4 Νοεμβρίου 1921) |
| Ιδιότητα | ανθρωπολόγος, αρχαιολόγος και προϊστορικός |
| Φοιτητές του | Hanna Rydh |
| δεδομένα () | |
Ο Γκούσταφ Όσκαρ Ογκουστίν Μοντέλιους (Gustaf Oscar Augustin Montelius, 9 Σεπτεμβρίου 1843 - 4 Νοεμβρίου 1921) ήταν Σουηδός αρχαιολόγος που διαμόρφωσε την έννοια της σειράς, μια μέθοδο σχετικής χρονολόγησης[6]. [1]
Ο 'Μοντέλιους θεωρείται ένας από τους θεμελιωτές της σύγχρονης αρχαιολογικής χρονολόγησης στην Ευρώπη. Η έρευνά του εστίασε στην προϊστορική Σκανδιναβία και τη Βόρεια Ευρώπη, με κύριο στόχο την κατανόηση της πολιτισμικής εξέλιξης κατά τις εποχές του Χαλκού και του Σιδήρου[7]. Μέσα από τις μεθόδους του, κυρίως την τυπολογική σειριοποίηση, εισήγαγε μία συστηματική προσέγγιση για τη σχετική χρονολόγηση αρχαιολογικών ευρημάτων, η οποία αποτέλεσε πρότυπο για πολλές χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής[8].
Βίος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Όσκαρ Μοντέλιους γεννήθηκε στη Στοκχόλμη το 1843 και σπούδασε φυσικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλας, όπου ανέπτυξε αρχικά ενδιαφέρον για την αρχαιολογία και την ανθρωπολογία[9]. Από το 1863 εργάστηκε στο Βασιλικό Μουσείο Αρχαιοτήτων της Στοκχόλμης, θέση στην οποία ανέλαβε την ταξινόμηση και ανάλυση προϊστορικών ευρημάτων[10]. Η σταδιοδρομία του χαρακτηρίστηκε από ακαδημαϊκή αριστεία και το 1888 εξελέγη καθηγητής αρχαιολογίας. Τον ρόλο του διευθυντή του μουσείου τον ανέλαβε το 1907 και τον διατήρησε έως το 1913[11]. Το 1917 έγινε μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας, τιμητική διάκριση που επισφράγισε την επιστημονική του προσφορά[12].
Η τυπολογική σειριοποίηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η κύρια καινοτομία του Μοντέλιους ήταν η τυπολογική σειριοποίηση. Μέσω αυτής, κατέτασσε τα αντικείμενα σε σειρές βασισμένες σε μορφολογικά χαρακτηριστικά, επιτρέποντας τη σχετική χρονολόγηση χωρίς την ανάγκη γραπτών πηγών[12]. Η μέθοδος αυτή στηρίχθηκε σε λεπτομερή ανάλυση εργαλείων, όπλων, κοσμημάτων και άλλων τεχνέργων, επιτρέποντας τη διάκριση των πολιτισμικών φάσεων στην προϊστορική Σκανδιναβία. Ο Μοντέλιους ήταν από τους πρώτους που τόνισαν τη σημασία της διαχρονικής παρατήρησης των μορφολογικών αλλαγών, κάτι που αποτέλεσε θεμέλιο της προϊστορικής αρχαιολογίας[8].
Επιπλέον, ανέπτυξε τη μέθοδο της διασταυρούμενης χρονολόγησης, συνδυάζοντας τυπολογικά δεδομένα με ιστορικές πηγές, όπως αιγυπτιακές ιερογλυφικές επιγραφές, για την προσέγγιση απόλυτων χρονολογιών[13]. Μέσα από αυτή τη μέθοδο, κατάφερε να εναρμονίσει τις προϊστορικές χρονολογικές σειρές με γνωστά ιστορικά γεγονότα, ενισχύοντας την αξιοπιστία της χρονολόγησης. Η προσέγγιση αυτή προκάλεσε το ενδιαφέρον διεθνώς και αποτέλεσε πρότυπο για μεταγενέστερες μελέτες στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική[9].
Παραδειγματικές εφαρμογές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα εφαρμογής της τυπολογικής σειριοποίησης του Μοντέλιους είναι η ταξινόμηση των ευρημάτων της Σκανδιναβικής Εποχής του Χαλκού. Μελετώντας τα μπρούντζινα τέχνεργα, διαπίστωσε σταδιακές αλλαγές στο σχήμα και στο διακοσμητικό μοτίβο, που επέτρεψαν τη δημιουργία μιας χρονολογικής σειράς από τα αρχαιότερα έως τα νεότερα αντικείμενα[14]. Μέσα από αυτή την ανάλυση, μπόρεσε να αποδώσει συγκεκριμένες χρονικές περιόδους στην ανάπτυξη της Σκανδιναβικής προϊστορίας, αναδεικνύοντας την πολιτισμική εξέλιξη και την τεχνολογική πρόοδο της εποχής.
Παράλληλα, η μέθοδός του επέτρεψε να συγκρίνει ευρήματα από διαφορετικές περιοχές, αναδεικνύοντας διαπολιτισμικές αλληλεπιδράσεις και πιθανές εμπορικές σχέσεις ανάμεσα σε κοινωνίες της Βόρειας Ευρώπης[10]. Με αυτόν τον τρόπο, η αρχαιολογία έγινε ένα εργαλείο όχι μόνο χρονολόγησης αλλά και κοινωνιολογικής και πολιτισμικής ανάλυσης.
Επιρροή και κριτική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η επιρροή του Μοντέλιους στην αρχαιολογία ήταν καθοριστική. Η μέθοδός του επεκτάθηκε σε ολόκληρη τη Σκανδιναβία και χρησιμοποιήθηκε σε αρχαιολογικές έρευνες στη Γερμανία, την Αγγλία και την Κίνα[7]. Ωστόσο, η θεωρία του περί πολιτισμικής διάδοσης από την Ανατολή («ex orienti lux») προκάλεσε κριτική, καθώς θεωρήθηκε ότι προέβλεπε μια μονοδιάστατη γραμμική εξέλιξη της κουλτούρας, παραβλέποντας τις πολυπλοκότητες της τοπικής ανάπτυξης[15]). Παρ’ όλα αυτά, η μεθοδολογία του παραμένει θεμελιώδης για τη σύγχρονη αρχαιολογική έρευνα, ιδιαίτερα στη σχετική χρονολόγηση προϊστορικών ευρημάτων[8].
Οι μελέτες του Μοντέλιους επηρέασαν επίσης την ανάπτυξη της θεωρητικής αρχαιολογίας. Η τυπολογική ανάλυση αντικειμένων θεωρείται πρόδρομος των σύγχρονων μεθόδων ταξινόμησης και ποσοτικής ανάλυσης στην αρχαιολογία[12] Οι επόμενες γενιές αρχαιολόγων χρησιμοποίησαν την προσέγγισή του για να συνδέσουν τα ευρήματα με πολιτισμικά και οικονομικά δεδομένα, καθιστώντας την τυπολογία εργαλείο για την κατανόηση της κοινωνικής ιστορίας.
Κληρονομιά και σύγχρονη εφαρμογή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σήμερα, η κληρονομιά του Μοντέλιους παραμένει ορατή σε πολλούς τομείς της αρχαιολογίας. Η ταξινόμηση των τεχνέργων και η ανάλυση των μορφολογικών χαρακτηριστικών χρησιμοποιούνται σε ανασκαφές σε όλο τον κόσμο, ενώ η έννοια της σχετικής χρονολόγησης αποτελεί βασικό εργαλείο κάθε προϊστορικής μελέτης[8]. Επιπλέον, η μεθοδολογία του έχει προσαρμοστεί στις σύγχρονες τεχνικές, όπως η χρήση ψηφιακών βάσεων δεδομένων για την καταγραφή και ανάλυση των ευρημάτων, αποδεικνύοντας την προσαρμοστικότητά της στις νέες τεχνολογίες[7].
Ο Όσκαρ Μοντέλιους ήταν ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολόγους του 19ου αιώνα, καθώς μέσω της τυπολογικής σειριοποίησης και της διασταυρούμενης χρονολόγησης συνέβαλε ουσιαστικά στην κατανόηση της προϊστορικής εξέλιξης της Ευρώπης[16]. Η επιστημονική του προσέγγιση επέτρεψε τη συστηματική ανάλυση των αντικειμένων, την ανάδειξη των πολιτισμικών αλληλεπιδράσεων και την ανάπτυξη της θεωρητικής αρχαιολογίας. Το έργο του συνεχίζει να επηρεάζει την αρχαιολογική έρευνα, προσφέροντας ένα ισχυρό υπόβαθρο για τη μελέτη της προϊστορίας και την εξέλιξη της αρχαιολογικής μεθοδολογίας[17].
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1 2 3 4 «G Oscar A Montelius» (Σουηδικά) 9465.
- 1 2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Oscar-Montelius. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. montelius-oscar. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Maria Magdalena kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker, huvudserie, SE/SSA/0012/C I a/13 (1834-1854), bildid: C0055206_00205, sida 385». Swedish church birth records. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2019.
- 1 2 «Maria Magdalena kyrkoarkiv, Död- och begravningsböcker, huvudserie, SE/SSA/0012/F I/23 (1921-1924), bildid: 00015113_00107, sida 63». church death record. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2019.
- ↑ Gräslund 1985–1987, σ. 679
- 1 2 3 Gräslund, 2014.
- 1 2 3 4 Renfrew & Bahn, 2007.
- 1 2 Åström, 1995.
- 1 2 Nilsson, 1995.
- ↑ Gräslund, 2014
- 1 2 3 Baudou, 2012.
- ↑ Worsaae, 1843.
- ↑ Baudou, 2012
- ↑ Åström, 1995
- ↑ Baudou, 2012; Nilsson, 1995.
- ↑ Worsaae, 1843; Åström, 1995
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Åström, P. (1995). Oscar Montelius and the Swedish Bronze Age. Journal of European Archaeology, 3(2), 1–14. https://doi.org/10.1179/096576695800720444
- Baudou, E. (2012). Oscar Montelius – on the return of time and the drift of cultur. Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien. ISBN 978-91-7353-539-7
- Gräslund, Bo (1985–1987). «G Oscar A Montelius» (στα sv). Svenskt biografiskt lexikon. 25. Stockholm: National Archives of Sweden, σελ. 679. https://sok.riksarkivet.se/SBL/Presentation.aspx?id=9465. Ανακτήθηκε στις 5 November 2015.
- Gräslund, B. (2014). Oscar A Montelius. National Archives of Sweden. https://doi.org/10.5334/bha.2410
- Nilsson, S. (1995). The Civilisation of Sweden in Heathen Times. Macmillan and Co. ISBN 978-91-7353-539-7
- Renfrew, C., & Bahn, P. (2007). Archaeology: Theories, Methods, and Practice. Thames & Hudson. ISBN 978-0500287222
- Worsaae, J. J. A. (1843). The Primeval Antiquities of Denmark. Macmillan and Co. ISBN 978-91-7353-539-7
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Oscar Montelius. Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica, 2011. Web. 8 May. 2011.