Όρη Τιμίου Σταυρού
Συντεταγμένες: 50°48′0″N 20°50′0″E / 50.80000°N 20.83333°E
| Όρη Τιμίου Σταυρού | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ύψος | 612 μέτρα |
| Χώρες | Πολωνία[1] |
| wikidata () | |
Τα Όρη Τιμίου Σταυρού (πολωνικά: Góry Świętokrzyskie, προφέρεται: [Γκούρι Σφιεντοκσίσκιε]) είναι οροσειρά στην κεντρική Πολωνία, κοντά στην πόλη Κιέλτσε. Τα Όρη Τιμίου Σταυρού είναι από τα παλαιότερα όρη της Ευρώπης και τα ψηλότερα μεταξύ των Σουδητικών Ορέων και των Ουραλίων Ορέων.[2] Καλύπτουν μια έκταση 1.684 χλμ2.
Η οροσειρά περιλαμβάνει πολλές μικρότερες οροσειρές, η υψηλότερη από τις οποίες είναι το Γουισογκούρι (Łysogóry, κυριολεκτικά «Φαλακρά Όρη»).
Οι δύο υψηλότερες κορυφές είναι η Γουισίτσα (Łysica) στα 614 μέτρα και η Γουίσα Γκούρα (Łysa Góra) στα 594 μέτρα (1948,81 πόδια).
Μαζί με το Υψίπεδο Κρακοβίας-Τσενστοχόβα, τα όρη σχηματίζουν μια περιοχή που ονομάζεται Υψίπεδο Ελάσσονος Πολωνίας (Wyżyna Małopolska).[3]
Προϊστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα Όρη Τιμίου Σταυρού είναι μια από τις παλαιότερες οροσειρές της Ευρώπης. Σχηματίστηκαν κατά την Καληδονιακή ορογένεση της Σιλούριας περιόδου και στη συνέχεια αναζωογονήθηκαν στην Ερκύνια ορογένεση της Ύστερης Λιθανθρακοφόρου περιόδου.[4]
Η περιοχή ήταν κάποτε στη νότια ακτή της αρχαίας υπερηπείρου της Λαυρασίας. Τα παλαιότερα γνωστά στοιχεία για τετράποδα προέρχονται από απολιθώματα 395 εκατομμυρίων ετών που βρέθηκαν στο Ζαχέουμιε. Τα βράχια σχηματίστηκαν από ένα θαλάσσιο παλιρροϊκό επίπεδο ή λιμνοθάλασσα.[5][6]
Τα όρη έχουν επίσης αποδώσει τα παλαιότερα στοιχεία για την ύπαρξη Δεινοσαυρόμορφων, ωθώντας την εξέλιξη των δεινοσαύρων σε μικρά, τετράποδα ζώα που ζούσαν κατά την Πρώιμη Τριασική περίοδο.[7] Τα απολιθώματα χρονολογούνται πριν από περίπου 250 εκατομμύρια χρόνια, μόλις μερικά εκατομμύρια χρόνια μετά το γεγονός της εξαφάνισης της Πέρμιας-Τριασικής περιόδου, σε μια εποχή που το περιβάλλον ήταν ακόμα αποσταθεροποιημένο.[8] Έχουν επίσης βρεθεί ίχνη πρώιμων δίποδων δεινοσαύρων γνωστών ως Sphingopus, από 246 εκατομμύρια χρόνια πριν.[9]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Από τον πρώιμο Μεσαίωνα τα βουνά ήταν τόπος εκτεταμένης εξόρυξης χαλκού και σιδήρου. Αργότερα αποτέλεσαν επίσης σημαντική τοποθεσία εξόρυξης ασβεστόλιθου και κόκκινου ψαμμίτη. Το κεντρικό τμήμα των βουνών περιέχει τώρα τον Εθνικό Δρυμό Τιμίου Σταυρού.
Το όνομα Όρη Τιμίου Σταυρού αναφέρεται σε ένα χριστιανικό λείψανο από ένα κοντινό μοναστήρι των Βενεδικτίνων στη Γουίσα Γκούρα, που λέγεται ότι είναι ένα μικρό κομμάτι ξύλου από τον Σταυρό στον οποίο σταυρώθηκε ο Ιησούς Χριστός.[10]
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μπάρτεκ, το πιο διάσημο δέντρο στην Πολωνία
- Καληδονιακή ορογένεση
- Βοεβοδάτο Τιμίου Σταυρού
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ GEOnet Names Server. 11 Ιουνίου 2018. -531578.
- ↑ «Najstarsze góry w Europie». voyageforum.pl. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2017.
- ↑ «Wyżyna Małopolska». turystyka.org.pl (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2022.
- ↑ Duckeck (http://www.JochenDuckeck.de/), Jochen. «Poland by Region: Góry Świętokrzyskie». Show Caves of the World (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2021.
- ↑ Dalton, Rex (6 Ιανουαρίου 2010). «Discovery pushes back date of first four-legged animal». Nature. http://www.nature.com/news/2010/100106/full/news.2010.1.html. Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2010.
- ↑ Viegas, Jennifer (6 Ιανουαρίου 2010). «Earliest Four-Limbed Animals Left Mud Tracks». Discovery.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-10-09. https://web.archive.org/web/20111009134814/http://news.discovery.com/animals/tetrapod-tracks-poland.html. Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2010.
- ↑ «Europe PMC». europepmc.org. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2021.
- ↑ Viegas, Jennifer (5 Οκτωβρίου 2010). «Oldest Evidence for Dinosaurs in Tiny Footprints». Discovery.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-04-15. https://web.archive.org/web/20110415182108/http://news.discovery.com/dinosaurs/dinosaurs-oldest-fossil-evidence.html. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2010.
- ↑ Fox, Maggie (5 Οκτωβρίου 2010). «First dinosaurs walked on little cat feet». Reuters. https://www.reuters.com/article/idUSTRE6945WO20101005. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2010.
- ↑ «Holy Cross Mountains». www.staypoland.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2021.
|