Έφιππος Ανδριάντας του Μάρκου Αυρήλιου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Έφιππος Ανδριάντας του Μάρκου Αυρήλιου
Χάρτης
Είδοςγλυπτό
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°53′34″N 12°28′56″E
Διοικητική υπαγωγήΡώμη
ΤοποθεσίαPiazza del Campidoglio, Lateran και Marcus Aurelius Exedra
ΧώραΙταλία
Έναρξη κατασκευής173[1]
Γενικές διαστάσεις410 εκατοστά × 230 εκατοστά
Ύψος340 εκατοστά
Υλικάμπρούντζος
Commons page Πολυμέσα

Ο Έφιππος Ανδριάντας του Μάρκου Αυρήλιου ( ιταλικά: Statua equestre di Marco Aurelio‎‎, λατινικά: Equus Marci Aurelii‎‎) είναι ένα αρχαίο ρωμαϊκό έφιππο άγαλμα στον λόφο του Καπιτωλίου, στη Ρώμη της Ιταλίας. Είναι κατασκευασμένο από ορείχαλκο και είναι 4,24 μ. ύψους. Παρόλο που ο Αυτοκράτορας είναι έφιππος, παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με τα (όρθια) αγάλματα του Αυγούστου. Το πρωτότυπο εκτίθεται μέσα στα Μουσεία Καπιτωλίου, με αυτό που τώρα στέκεται στον υπαίθριο χώρο της πιάτσα ντελ Καμπιτόλιο να είναι ένα αντίγραφο, που κατασκευάστηκε το 1981, όταν το πρωτότυπο κατέβηκε για συντήρηση.

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το γενικό θέμα είναι η δύναμη και το θεϊκό μεγαλείο: ο Αυτοκράτορας είναι σε φυσικό μέγεθος και απλώνει το χέρι του σε μία χειρονομία προσφώνησης ad locutio, που χρησιμοποιούσαν οι Αυτοκράτορες όταν απευθύνοντο στα στρατεύματά τους. Μερικοί ιστορικοί ισχυρίζονται, ότι ένας κατακτημένος εχθρός ήταν αρχικά μέρος του γλυπτού (βάσει αναφορών των μεσαιωνικών χρόνων, συμπεριλαμβανομένου του Mirabilia Urbis Romae, που υποδηλώνει μία μικρή μορφή ενός δεμένου βαρβάρου αρχηγού, κάποτε σκυμμένου κάτω από το μπροστινό δεξί πόδι του αλόγου). [2] Μία τέτοια παράσταση είχε σκοπό να απεικονίσει τον Αυτοκράτορα ως νικητή και κατακτητή. Ωστόσο, εμφανιζόμενος χωρίς όπλα ή πανοπλία, ο Μάρκος Αυρήλιος φαίνεται να είναι ένας κομιστής ειρήνης παρά ένας στρατιωτικός ήρωας, γιατί έτσι έβλεπε ο ίδιος τον εαυτό του και τη βασιλεία του.

Οδηγεί χωρίς τη χρήση αναβολέων, καθώς δεν είχαν εισαχθεί ακόμη στη Δύση. Ενώ το άλογο έχει μελετηθεί σχολαστικά, προκειμένου να αναπαρασταθεί σε έργα άλλων καλλιτεχνών, το ύφασμα της σέλας αντιγράφηκε με τη σκέψη ότι ήταν μέρος της τυπικής ρωμαϊκής στολής. Όμως το ύφασμα της σέλας είναι στην πραγματικότητα σαρματικής προέλευσης, υποδηλώνοντας ότι το άλογο είναι σαρματικό και ότι το άγαλμα δημιουργήθηκε, για να τιμήσει τη νίκη του Μάρκου Αυρηλίου επί των Σαρματών, μετά την οποία υιοθέτησε το "Sarmaticus" στο όνομά του. [3]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η επιγραφή στη βάση του αγάλματος, παραγγελία του πάπα Παύλου Γ΄.

Το άγαλμα ανεγέρθηκε περί το 175 μ.Χ. Η αρχική του θέση συζητείται: η Ρωμαϊκή Αγορά και η πιάτσα Κολόνα (όπου βρίσκεται η στήλη του Μάρκου Αυρήλιου) έχουν προταθεί. [2] Ωστόσο αναφέρεται ότι η τοποθεσία, στην οποία βρισκόταν αρχικά, είχε μετατραπεί σε αμπελώνα κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα. [4]

Αν και υπήρχαν πολλοί έφιπποι αυτοκρατορικοί ανδριάντες, σπάνια επέζησαν, επειδή ήταν κοινή πρακτική να λιώνουν χάλκινα αγάλματα, ώστε να χρησιμοποιήσουν το υλικό τους για νομίσματα ή νέα γλυπτά στην ύστερη Αυτοκρατορία. Πράγματι είναι ένα από τα δύο μόνο σωζόμενα χάλκινα αγάλματα ενός προχριστιανικού Ρωμαίου αυτοκράτορα. Το Βασιλιάς-Ήλιος (Regisole) της Ραβέννας (μετέπειτα στην Παβία), που καταστράφηκε κατά τη Γαλλική Επανάσταση, μπορεί να ήταν ένα άλλο. Το έφιππο άγαλμα του Μάρκου Αυρήλιου στη Ρώμη οφείλει τη διατήρησή του στο Καπιτώλιο στη δημοφιλή, εσφαλμένη ταύτιση του Μάρκου Αυρηλίου, του φιλόσοφου-αυτοκράτορα, με τον Κωνσταντίνο Α΄, τον χριστιανό Αυτοκράτορα. Πράγματι, περισσότεραοι από 20 άλλοι χάλκινοι έφιπποι ανδριάντες διαφόρων Αυτοκρατόρων και στρατηγών είχαν λιωθεί ήδη από το τέλος της αυτοκρατορικής ρωμαϊκής εποχής. [5] [6] Εικάζεται ότι η εσφαλμένη αναγνώρισή του, προέρχεται από την προηγούμενη ύπαρξη έφιππου αγάλματος του Κωνσταντίνου Α΄, που βρισκόταν δίπλα στην αψίδα του Σεπτίμιου Σεβήρου και το οποίο πιθανότατα είχε ληφθεί κατόπιν εντολής του Αυτοκράτορα Κώνστα Β΄ κατά την επίσκεψή του στη Ρώμη το 663. Με την αφαίρεσή του, ο κόσμος τελικά ταύτισε κατά λάθος το άγαλμα του Μάρκου Αυρήλιου με αυτό του Κωνσταντίνου Α΄. [7]

Στη μεσαιωνική εποχή ήταν ένα από τα λίγα ρωμαϊκά αγάλματα, που παρέμειναν σε κοινή θέα. Τον 8ο αι. βρισκόταν στο Campus Lateranensis, στα ανατολικά του παλατιού του Λατερανού στη Ρώμη, επάνω σε ένα βάθρο που φτιάχτηκε αργότερα από τον Σίξτο Δ΄. [8] Η τοποθέτησή του δίπλα στο παλάτι του Λατερανού οφειλόταν στο γεγονός, ότι αυτή η τοποθεσία είχε την οικία τού Μάρκου Άννιου Βέρου, πάππου τού Μάρκου Αυρηλίου, όπου έγινε η γέννηση και η πρώιμη εκπαίδευση του Αυτοκράτορα. [9] Από εδώ μεταφέρθηκε το 1538, με εντολή τού πάπα Παύλου Γ', ώστε να διευκολύνει την κυκλοφορία της πλατείας. [8] Μεταφέρθηκε στην πιάτσα ντελ Καμπιτόλιο στον (Καπιτωλίνο λόφο) κατά τον επανασχεδιασμό τού λόφου από τον Μιχαήλ Άγγελο. Αν και αυτός διαφωνούσε με την κεντρική του θέση, σχεδίασε ένα ειδικό βάθρο για το γλυπτό. [2] Το πρωτότυπο εκτίθεται τώρα στο παλάτσο ντέι Κονσερβατόρι των Mουσείων Καπιτωλίου, ενώ ένα αντίγραφο το έχει αντικαταστήσει στην πλατεία.

Το αρχικό άγαλμα βρίσκεται τώρα στο παλάτσο ντέι Κονσερβατόρι.

Τη νύχτα της 29ης Νοεμβρίου 1849, κατά την έναρξη της επαναστατικής Ρωμαϊκής Δημοκρατίας, μία μαζική πομπή έστησε την τρίχρωμη σημαία (από κόκκινο-λευκό-πράσινο, τώρα Σημαία της Ιταλίας, τότε μία νέα και εξαιρετικά «ανατρεπτική» σημαία) στα χέρια τού έφιππου Μάρκου Αυρηλίου. [10]

Το 1979 μία βομβιστική επίθεση στο κοντινό παλάτσο Σενατόριο κατέστρεψε τη μαρμάρινη βάση του αγάλματος.

Πολιτιστική σημασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το άγαλμα απεικονίζεται στην πίσω όψη τουύ χρυσού νομίσματος (aureus) του Mάρκου Αυρηλίου, που κόπηκε το 174 μ.Χ. Το άγαλμα απεικονίζεται στην πίσω όψη τού σύγχρονου ιταλικού κέρματος του μισού ευρώ, σχεδιασμένο από τον Ρομπέρτο Μάουρι.

Το άγαλμα στο παρελθόν ήταν επίχρυσο. Ένας παλαιός τοπικός μύθος λέει ότι το άγαλμα θα γίνει ξανά χρυσό την Ημέρα της Κρίσεως. [11] [12]

Επιρροές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μία σειρά μεταγενέστερων γλυπτικών έργων έχουν επηρεαστεί από τον Έφιππο Ανδριάντα.

Θεωρείται ότι [13] [14] ο έφιππος ανδριάντας του βασιλιά Γεωργίου Γ'΄ της Μεγάλης Βρετανίας -που βρισκόταν στο Μπόουλινγκ Γκριν της Νέας Υόρκης μέχρι το 1776, οπότε ρίφθηκε κάτω και ο μόλυβδος μετατράπηκε σε σφαίρες μουσκέτων για τον στρατό του Τζορτζ Ουάσινγκτον- βασίστηκε στον έφιππο ανδριάντα του Μάρκου Αυρηλίου. Ο Ρίτσαρντ Γουέστμακοτ δημιούργησε μεταγενέστερα αγάλματα του βασιλιά Γεωργίου Γ΄ με πρότυπο τον Έφιππο Ανδριάντα. [15]

Ο γλύπτης Ζακ Σαλύ δημιούργησε τον έφιππο ανδριάντα του Φρειδερίκου Ε' το 1768 στην Κοπεγχάγη της Δανίας, με βάση αυτό του Μάρκου Αυρηλίου. [16]

Το μνημείο του πρίγκιπα Γιόζεφ Ποντιατόφσκι στη Βαρσοβία από τον Μπέρτελ Θόρβαλντσεν, του 1829, βασίστηκε σε αυτό το άγαλμα.

Ο γλύπτης Ντέιβιντ Γουάιν επισκέφτηκε τη Ρώμη, για να δει το άγαλμα, ενώ έφτιαξε το δικό του έφιππο άγαλμα, Ο Αγγελιοφόρος.

Αντίγραφα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1981 άρχισαν οι εργασίες δημιουργίας ενός αντιγράφου του αγάλματος, για να τοποθετηθεί σε εξωτερικούς χώρους. Τα ψηφιακά αρχεία εικόνας χρησιμοποιήθηκαν για τον σκοπό αυτόν, ενώ μία δέσμη λέιζερ εξασφάλιζε ακριβείς μετρήσεις. Οι συντηρητές χρησιμοποίησαν αυτό το αντίγραφο, για να χυτεύσουν ένα πιστό χάλκινο εκμαγείο του αγάλματος, το οποίο είναι αυτό που τώρα εκτίθεται στο Καπιτώλιο. [17]

Το 1908 το Πανεπιστήμιο Μπράουν (Πρόβιντενες, Ρόουντ Άιλαντ, ΗΠΑ) έστησε ένα χάλκινο αντίγραφο του αγάλματος. Το άγαλμα βρίσκεται στο Ruth Simmons Quad, πίσω από το Sayles Memorial Hall.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. (Αγγλικά) Make Lists, Not War. beckchris.wordpress.com/visual-arts/art-history-101-part-ia-prehistoric-era-399-ce/.
  2. 2,0 2,1 2,2 Stewart, Peter, "The Equestrian Statue of Marcus Aurelius" in A Companion to Marcus Aurelius, edited by Martin van Ackeren, Wiley-Blackwell, 2012, pp. 264-77.
  3. Nickel, Helmut (1989-01-01). «The Emperor's New Saddle Cloth: The Ephippium of the Equestrian Statue of Marcus Aurelius». Metropolitan Museum Journal 24: 17–24. doi:10.2307/1512863. 
  4. Gregorovius, Ferdinand, History of the City of Rome in the Middle Ages, Vol. 2, (1894) pg. 161
  5. Equestrian Statue of Marcus Aurelius in the Capitoline Museum, Rome
  6. Equestrian Statue of Marcus Aurelius Capitoline Museum
  7. Gregorovius, pg. 161
  8. 8,0 8,1 Fehl, Philipp (1974-01-01). «The Placement of the Equestrian Statue of Marcus Aurelius in the Middle Ages». Journal of the Warburg and Courtauld Institutes 37: 362–367. doi:10.2307/750854. 
  9. Gregorovius, pg. 161
  10. Leona Rostenberg, "Margaret Fuller's Roman Diary" The Journal of Modern History 12.2 (June 1940:209-220) p. 212
  11. This folk legend is recorded in p. 40 of the National Geographic Traveler's Rome (2006)
  12. Palazzo Braschi (1963). Giuseppe Gioachino Belli e la Roma del suo tempo: mostra del centenario della morte del poeta (1863-1963) : Palazzo Braschi, dicembre 1963-febbraio 1964. De Luca. 
  13. Dunlap, David W. (2016-10-20). «Long-Toppled Statue of King George III to Ride Again, From a Brooklyn Studio» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2016/10/21/nyregion/toppled-statue-of-king-george-iii-to-ride-again.html. Ανακτήθηκε στις 2021-07-19. 
  14. Society, New-York Historical (1918). The New York Historical Society Quarterly (στα Αγγλικά). The Society. 
  15. Hyland, Peter (2005). The Herculaneum Pottery: Liverpool's Forgotten Glory (στα Αγγλικά). Liverpool University Press. σελ. 78. ISBN 978-0-85323-969-7. 
  16. Levey, Michael (1 Ιανουαρίου 1993). Painting and Sculpture in France, 1700-1789 (στα Αγγλικά). Yale University Press. σελ. 126. ISBN 978-0-300-06494-0. 
  17. Friedland, Elise A.· Sobocinski, Melanie Grunow (2015). The Oxford Handbook of Roman Sculpture (στα Αγγλικά). Oxford University Press. σελ. 272. ISBN 978-0-19-992182-9.