Μετάβαση στο περιεχόμενο

Έλεν Τέρι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Έλεν Τέρι
Η Έλεν Τέρι το 1846.
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση27  Φεβρουαρίου 1847[1][2][3]
Κόβεντρι[4]
Θάνατος21  Ιουλίου 1928[1][2][3]
Small Hythe
Αιτία θανάτουεγκεφαλικό επεισόδιο
Τόπος ταφήςναός του Αγίου Παύλου στο Κόβεντ Γκάρντεν[5]
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένο Βασίλειο
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[6]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταηθοποιός θεάτρου
ηθοποιός ταινιών
ιμπρεσάριος[4]
συγγραφέας
Οικογένεια
ΣύζυγοςΤζορτζ Φρέντερικ Ουότς (1864)[7][8]
James Carew (1907–1910)[7][8]
Edward William Godwin[7]
Charles Clavering Wardell Kelly (1877–άγνωστη τιμή)[7][8]
ΣύντροφοςEdward William Godwin[9]
ΤέκναEdith Craig[7]
Edward Gordon Craig[7]
ΓονείςBenjamin Terry[10][7] και Sarah Ballard[10][7]
ΑδέλφιαKate Terry[7]
Marion Terry[7]
Fred Terry[7]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΝτάμα Μεγαλόσταυρη του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Κυρία Άλις Έλεν Τέρι (αγγλικά: Dame Alice Ellen Terry, 27 Φεβρουαρίου 1847 – 21 Ιουλίου 1928), γνωστή ως Έλεν Τέρι, ήταν κορυφαία Αγγλίδα ηθοποιός του θεάτρου, η σπουδαιότερη ερμηνεύτρια γυναικείων ρόλων στα έργα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ στο τέλος του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα. Η καριέρα της διήρκεσε σχεδόν επτά δεκαετίες.[11]

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Άλις Έλεν Τέρι γεννήθηκε το 1847 στο Κόβεντρυ της Αγγλίας σε θεατρική οικογένεια. Ήταν το τρίτο παιδί και η δεύτερη κόρη του ιρλανδικής καταγωγής Μπέντζαμιν Τέρι (1818 - 1896) και της σκωτικής καταγωγής Σάρα Μπάλλαρντ (1819 - 1892), κωμικών ηθοποιών σε περιοδεύοντα θίασο με βάση το Πόρτσμουθ. Ο αδελφός της, Φρεντ, και οι αδερφές της, Κέητ, Μάριον και Φλόρενς, ακολούθησαν επίσης καριέρα ηθοποιού, ενώ οι άλλοι δύο αδελφοί της, Τζορτζ και Τσαρλς, ασχολήθηκαν με τη διεύθυνση θεάτρου. Είχε ακόμη δύο αδελφούς, τον Μπεν και τον Τομ, που πέθαναν σε νεαρή ηλικία. Δεν πήγε ποτέ σχολείο.

Εμφανίστηκε στη σκηνή όταν ήταν ακόμη παιδί και το ντεμπούτο της ήταν το 1856 στο έργο του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ Το χειμωνιάτικο παραμύθι, όπου έπαιξε τον ρόλο του Μαμίλλιου, δίπλα στον Τσαρλς Κην ως Λεοντή. Στην εφηβεία της, συνέχισε να παίζει σε θεατρικά έργα του Σαίξπηρ στο Λονδίνο και να περιοδεύει με τους γονείς της σε όλες τις βρετανικές επαρχίες. Το 1864, 16 ετών, παντρεύτηκε τον ζωγράφο Τζωρτζ Φρέντερικ Ουώτς, ο οποίος ήταν 30 χρόνια μεγαλύτερός της. Χώρισαν μετά από 10 μήνες. [12]

Σύντομα επέστρεψε στη σκηνή, αλλά το 1868 ξεκίνησε μια μακροχρόνια σχέση με τον διάσημο αρχιτέκτονα Έντουαρντ Ουίλλιαμ Γκόντγουιν, με τον οποίο απέκτησε μια κόρη και έναν γιο και αποσύρθηκε από τη σκηνή για έξι χρόνια. Η σχέση τους έληξε το 1874 και επέστρεψε στο θέατρο, αμέσως αναγνωρίστηκε για την ερμηνεία των ρόλων της στον Σαίξπηρ και σε άλλα κλασικά έργα. Ακόμη και μετά τον χωρισμό τους, ο Γκόντγουιν συνέχισε να σχεδιάζει τα κοστούμια της όταν εκείνη επέστρεψε στη σκηνή.

Η Έλεν Τέρι και ο Χένρυ Ίρβινγκ στον Άμλετ του Σαίξπηρ, 1879.

Από το 1878 εντάχθηκε στον θίασο του διάσημου ηθοποιού Χένρυ Ίρβινγκ ως πρωταγωνίστρια (είχαν συναντηθεί για πρώτη φορά στη σκηνή δέκα χρόνια νωρίτερα, το 1868, ως Κατερίνα και Πετρούκιος στο Το ημέρωμα της στρίγγλας) και έτσι ξεκίνησε μια από τις πιο διάσημες συνεργασίες στην ιστορία της αγγλικής σκηνής. Για περισσότερες από τις επόμενες δύο δεκαετίες θεωρούνταν μαζί οι κορυφαίοι σαιξπηρικοί ηθοποιοί στη βρετανική σκηνή. Δύο από τους πιο διάσημους ρόλους της ήταν η Πόρσια στον Έμπορο της Βενετίας (με τον Ίρβινγκ ως Σάιλοκ) και η Βεατρίκη στο Πολύ κακό για το τίποτα.

Μαζί με τον Ίρβινγκ έκαναν επίσης περιοδείες με μεγάλη επιτυχία σε όλη τη Μεγάλη Βρετανία. Το 1883 περιόδευσαν για πρώτη φορά στις Ηνωμένες Πολιτείες (ακολούθησαν νέες περιοδείες το 1907 και το 1910).

Το 1903 σχημάτισε μια νέα θεατρική εταιρεία, αναλαμβάνοντας τη διεύθυνση του Imperial Theatre με τον γιο της, Έντουαρντ Γκόρντον Κραιγκ, και ανέβασαν θεατρικά έργα των Χένρικ Ίψεν και Μπέρναρντ Σω (έγινε φίλη με τον Σω και αλληλογραφούσε μαζί του για μεγάλο χρονικό διάστημα). Το εγχείρημα ήταν μια οικονομική αποτυχία και η Τέρι στράφηκε στις περιοδείες.

Συνέχισε να παίζει με επιτυχία στη σκηνή μέχρι το 1920 οπότε εγκατέλειψε το θέατρο, ενώ εμφανίστηκε και σε ταινίες από το 1916 έως το 1922. Η καριέρα της κράτησε σχεδόν επτά δεκαετίες. Το 1908 δημοσίευσε τα απομνημονεύματά της: Η ιστορία της ζωής μου. [13]

Το 1925 της απονεμήθηκε ο μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και έγινε η δεύτερη ηθοποιός που έλαβε τον τίτλο της "κυρίας" (dame).[14]

Τα τελευταία χρόνια έχασε την όρασή της. Στις 21 Ιουλίου 1928, πέθανε από εγκεφαλική αιμορραγία στο σπίτι της σε ηλικία 81 ετών. Αποτεφρώθηκε και οι στάχτες της φυλάσσονται σε ασημένιο κύπελο στη δεξιά πλευρά του βωμού της Εκκλησίας του Αγίου Παύλου, στο Κόβεντ Γκάρντεν.[15]

Προσωπική ζωή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έλεν Τέρι ("Επιλογή"), Τζωρτζ Φρέντερικ Ουώτς, 1864.

Η Έλεν Τέρι παντρεύτηκε τρεις φορές και είχε πολλές σχέσεις σε όλη της τη ζωή. Το 1864, στα 16 της, παντρεύτηκε τον ζωγράφο Τζωρτζ Φρέντερικ Ουώτς (1817 - 1904). Ο γάμος τους κράτησε 10 μήνες. Σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα, ωστόσο, είχε την ευκαιρία να γνωρίσει πολλούς καλλιεργημένους, ταλαντούχους και σημαντικούς ανθρώπους, όπως τους ποιητές Ρόμπερτ Μπράουνινγκ και Άλφρεντ Τέννυσον, τους πολιτικούς Ουίλλιαμ Γκλάντστοουν και Μπέντζαμιν Ντισραέλι κ.λ. Οι προσωπογραφίες της και η σχέση της με τον ζωγράφο την έκαναν σύντομα σύμβολο για τους Προραφαηλίτες ζωγράφους και μεταγενέστερα αισθητικά κινήματα και ποιητές, μεταξύ των θαυμαστών της ήταν ο Όσκαρ Ουάιλντ. [16]

Από τη σχέση της από το 1868 έως 1874 με τον αρχιτέκτονα Έντουαρντ Ουίλιαμ Γκόντγουιν (1833 - 1886) απέκτησε δύο παιδιά:

  • Ήντιθ Έιλσα Τζεραλντίν "Ήντυ" Κραιγκ (1869 - 1947), θεατρική σκηνοθέτις, παραγωγός, δημιουργός κοστουμιών και σουφραζέτα.
  • Έντουαρντ Χένρυ Γκόρντον Κραιγκ (1872 - 1966), θεατρικός ηθοποιός, σκηνοθέτης, σκηνογράφος και θεωρητικός.

Τα παιδιά της αρχικά έλαβαν το επώνυμο Γκόντγουιν. Επειδή η συμβίωση των γονιών τους ήταν εκτός γάμου- δεν μπορούσαν να παντρευτούν, καθώς το διαζύγιό της Τέρι βγήκε το 1876-, έλαβαν το επώνυμο του δεύτερου συζύγου της μητέρας τους, αλλά όταν εκείνοι διαζεύχθηκαν, άλλαξαν το επώνυμό τους σε Κραιγκ, για να αποφύγουν το στίγμα των νόθων παιδιών.

Το 1877 παντρεύτηκε τον ηθοποιό-δημοσιογράφο Τσαρλς Κλέιβερινγκ Ουώρντελ, που χρησιμοποιούσε στο θέατρο το όνομα Τσαρλς Κέλλυ (1839 - 1885). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ανέπτυξε μια βαθιά φιλία και αλληλογραφούσε με τον Μπέρναρντ Σω. Παράλληλα, επανασυνδέθηκε με τους γονείς της, καθώς οι σχέσεις τους είχαν διαρραγεί μετά τη γέννηση των παιδιών της. Αφού χώρισε με τον Κέλλυ (1881), ξαναπαντρεύτηκε το 1907 με τον Αμερικανό ηθοποιό Τζέημς Καρού (1876 - 1938) που ήταν τριάντα χρόνια μικρότερός της. Το ζευγάρι χώρισε το 1910.

Η θεαματικά επιτυχημένη συνεργασία της με τον Χένρυ Ίρβινγκ διήρκεσε για 24 χρόνια (1878-1902). Το αν η σχέση τους εκτός από επαγγελματική ήταν και προσωπική, έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών εικασιών. Το μεγαλύτερο μέρος της αλληλογραφίας τους χάθηκε ή καταστράφηκε από τους απογόνους τους.

Οι απόγονοι της Έλεν αλλά και της ευρύτερης οικογένειας Τέρι έγιναν επίσης σημαντικές προσωπικότητες του αγγλικού θεάτρου. Η κόρη της, Ήντιθ, έγινε σκηνοθέτης θεάτρου, παραγωγός, ενδυματολόγος και πρώιμη πρωτοπόρος του κινήματος για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών στην Αγγλία,[13] ο γιος της, Έντουαρντ, ασχολήθηκε εκτενώς με το θέατρο σε πρακτικό (σκηνοθεσία, υποκριτική, ενδυματολογία) και θεωρητικό επίπεδο (δοκιμιογραφία), και ο ανιψιός της, σερ Τζον Γκίλγκουντ (1904 - 2000), έγινε ένας από τους σημαντικότερους θεατρικούς και σαιξπηρικούς ηθοποιούς του βρετανικού θεάτρου μαζί με τους Ραλφ Ρίτσαρντσον και Λώρενς Ολίβιε.

Σκηνές από ρόλους της

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Ellen-Terry. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) SNAC. w6b27x2b. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) Find A Grave. 6162. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 Ιστορικό Αρχείο Ρικόρντι. 2342. Ανακτήθηκε στις 3  Δεκεμβρίου 2020.
  5. ↑ 5,0 5,1 (Αγγλικά) Find A Grave.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 121126270. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 «Kindred Britain»
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 p47916.htm#i479158. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  9. ↑ Mapping the Practice and Profession of Sculpture in Britain and Ireland 1851–1951. msib4_1203793862.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  11. ↑ . «imdb.com/Ellen Terry». 
  12. ↑ . «en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclopedia_Britannica/Terry,_Ellen_Alicia». 
  13. ↑ 13,0 13,1 . «gutenberg.org/The Story of My Life by Ellen Terry». 
  14. ↑ "Ellen Terry Invested as a Dame by King", The New York Times, 13 February 1925, p. 7, accessed 26 September 2022
  15. ↑ . «tate.org.uk/art/artists/ellen-terry». 
  16. ↑ . «npg.org.uk/collections/dame-ellen-alice-terry». 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Έλεν_Τέρι&oldid=11008572"