Έγκον Κις

Έγκον Κις
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Egon Erwin Kisch (Γερμανικά)
Γέννηση	29  Απριλίου 1885 Πράγα
Θάνατος	31  Μαρτίου 1948 Πράγα
Αιτία θανάτου	εγκεφαλοαγγειακή νόσος
Τόπος ταφής	νεκροταφείο Βινοχράντι
Χώρα πολιτογράφησης	Τσεχοσλοβακία Αυστροουγγαρία Αυστρία Γερμανία
Θρησκεία	αθεϊσμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γερμανικά
Σπουδές	Πανεπιστήμιο του Καρόλου
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	συγγραφέας δημοσιογράφος ρεπόρτερ feature writer ηθοποιός
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα	Κομουνιστικό Κόμμα Γερμανίας, Κομμουνιστικό Κόμμα Αυστρίας και Κομμουνιστικό Κόμμα Τσεχοσλοβακίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Gisela Kisch
Αδέλφια	Πολ Κις Bedrich Kisch
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	Διεθνείς ταξιαρχίες
Πόλεμοι/μάχες	Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και Ισπανικός Εμφύλιος
Ιστότοπος
www.egon-erwin-kisch.de
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα

Ο Έγκον Έρβιν Κις (γερμανικά: Egon Erwin Kisch, 29 Απριλίου 1885 - 31 Μαρτίου 1948) ήταν Αυστριακός και αργότερα Τσεχοσλοβάκος γερμανόφωνος συγγραφέας, δημοσιογράφος και ρεπόρτερ, εβραϊκής καταγωγής. Θεωρείται ένας από τους διαπρεπέστερους ρεπόρτερ στην ιστορία της δημοσιογραφίας και σημαντικός εκπρόσωπος της γερμανόφωνης λογοτεχνίας της Πράγας. Έγινε γνωστός ως «ο αγωνιστής ρεπόρτερ» από τον τίτλο βιβλίου του και τα μαχητικά άρθρα του.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Έγκον Κις γεννήθηκε στο σπίτι «Στις δύο χρυσές αρκούδες» στο κέντρο της παλαιάς συνοικίας Στάρε Μέστο της Πράγας, εκείνη την εποχή μέρος της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, στην πλούσια οικογένεια του Χέρμαν Κις, εμπόρου υφασμάτων από τη γερμανόφωνη κοινότητα των Σεφαρδιτών που διατηρούσε το κατάστημά του στο ισόγειο του ιδιόκτητου σπιτιού. Ο πατέρας του ήταν ενεργό μέλος της Ένωσης Γερμανών Συγγραφέων και Καλλιτεχνών στη Βοημία, και δημοσίευε τα ποιήματά του στα γερμανικά με το ψευδώνυμο Κύλμπορν. Από μικρή ηλικία ο Έγκον γνώρισε γνωστούς δημοσιογράφους και συγγραφείς που ήταν στενοί φίλοι του πατέρα του, όπως τον δημοσιογράφο Άλφρεντ Κλάαρ και τον Γκούσταβ Μέιρινκ, συγγραφέα του μυθιστορήματος Γκόλεμ.

Το 1902 αποφοίτησε από γερμανικό κρατικό σχολείο στην Πράγα. Το 1903, έκανε το πρώτο του μεγάλο ταξίδι: επισκέφτηκε διάφορα μέρη στην Αυστρία και τη Βαυαρία και έγραψε τις εντυπώσεις του σε ημερολόγιο. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους άρχισε να σπουδάζει στο Πολυτεχνείο της Πράγας, αλλά μετά από ένα εξάμηνο μεταπήδησε στο γερμανόφωνο Πανεπιστήμιο του Καρόλου, όπου παρακολούθησε διαλέξεις για την ιστορία της γερμανικής λογοτεχνίας και την ιστορία της μεσαιωνικής φιλοσοφίας.

Η οικία του Έγκον Κις στην Πράγα

Από το 1904 ξεκίνησε τη δημοσιογραφική του καριέρα στη Βοημία, μια γερμανόφωνη εφημερίδα της Πράγας. Το 1910, άρχισε να δημοσιεύει μια εβδομαδιαία στήλη που κυκλοφόρησε για περισσότερο από ένα χρόνο και έκανε τον Κις τοπική διασημότητα. Αυτά τα άρθρα χαρακτηρίζονταν από ενδιαφέρον για την πόλη, τις φυλακές και τη ζωή των φτωχών της Πράγας. Το στυλ του ήταν εμπνευσμένο από τον Γιαν Νερούντα, τον Εμίλ Ζολά και τον Τσαρλς Ντίκενς. Πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, αποκάλυψε το σκάνδαλο κατασκοπείας για τον Άλφρεντ Ρεντλ, το οποίο δημοσίευσε ανώνυμα.

Έλαβε μέρος στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο ως υπαξιωματικός του Αυστροουγγρικού στρατού. Πολέμησε στην πρώτη γραμμή στα μέτωπα της Σερβίας και των Καρπαθίων και κατέγραψε τις εμπειρίες του στο Γράψε, Κις! (1929). Φυλακίστηκε για λίγο το 1916 για τη δημοσίευση εκθέσεων που επέκριναν τη συμπεριφορά του αυστριακού στρατού στον πόλεμο, αλλά παρ' όλα αυτά αργότερα υπηρέτησε στον Τύπο του στρατού μαζί με τους συναδέλφους του συγγραφείς Φραντς Βέρφελ και Ρόμπερτ Μούζιλ.

Στον πόλεμο ο Κις εξελίχθηκε σε αντιμιλιταριστή και επαναστάτη. Το 1918, έγινε ένας από τους ηγέτες των επιτροπών παράνομων στρατιωτών, διοικητής της Κόκκινης Φρουράς στη Βιέννη, εντάχθηκε στο νεοϊδρυθέν κομμουνιστικό κόμμα της Αυστρίας και παρέμεινε κομμουνιστής για το υπόλοιπο της ζωής του. Από το 1921 έως το 1933, αν και ήταν πολίτης της Τσεχοσλοβακίας, έζησε κυρίως στο Βερολίνο, όπου το έργο του βρήκε ένα νέο κοινό. Σε δημοσιογραφικά βιβλία όπως το Ο αγωνιστής ρεπόρτερ (1924), καλλιέργησε την εικόνα του πνευματώδους, σκληροτράχηλου, τολμηρού ρεπόρτερ πάντα σε κίνηση, με ένα τσιγάρο στα χείλη του. Το έργο του και η δημόσια προσωπικότητά του βρήκαν απήχηση στο καλλιτεχνικό κίνημα της Νέας Αντικειμενικότητας. Το 1925-1931 ταξίδεψε επανειλημμένα στη Σοβιετική Ένωση και το 1928-1929 στις Ηνωμένες Πολιτείες με άλλο όνομα.

Στις 28 Φεβρουαρίου 1933, την επομένη του εμπρησμού του Ράιχσταγκ, ο Κις ήταν ένας από τους πολλούς αντιπάλους του ναζισμού που συνελήφθη και, ως αλλοδαπός, απελάθηκε στην Τσεχοσλοβακία. Τα έργα του απαγορεύτηκαν και κάηκαν στη Γερμανία, αλλά συνέχισε να γράφει για τον τσεχικό και τον γερμανικό Τύπο εκτός Γερμανίας.

Στις 17 Φεβρουαρίου 1935 απευθύνθηκε σε 18.000 κοινό στο Σίδνεϊ

Το 1934, ταξίδεψε παράνομα στην Αυστραλία κάτω από περιπετειώδεις συνθήκες: έχοντας αποτύχει να πάρει άδεια να αποβιβασθεί για να παρακολουθήσει ένα συνέδριο κατά του πολέμου και του φασισμού, πήδησε από το πλοίο στην προκυμαία της Μελβούρνης, συνελήφθη, τον μετέφεραν ξανά στο πλοίο και όταν έφτασε στο επόμενο λιμάνι, το Σίδνεϊ, τον συνέλαβαν και καταδικάστηκε σε τρίμηνη καταναγκαστική εργασία για απόπειρα παράνομης διέλευσης των συνόρων - ωστόσο, δεν εξέτισε την ποινή και αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση. Στο μεταξύ, η υπόθεση Κις είχε προκαλέσει σάλο στην Αυστραλία. Η Αυστραλιανή αριστερά οργάνωσε διαδηλώσεις και απεργίες, και αφού ο Αυστραλός Γενικός Εισαγγελέας Ρόμπερτ Μένζις (αργότερα πρωθυπουργός της Αυστραλίας) κατηγορήθηκε για συμπάθειες προς τους Ναζί, τελικά, υπό την πίεση του κοινού, αφέθηκε ελεύθερος και παρέμεινε στην Αυστραλία.

Το 1937-1938 έλαβε μέρος στον Ισπανικό εμφύλιο πόλεμο ως εθελοντής στις Διεθνείς Ταξιαρχίες στο πλευρό των Ισπανών δημοκρατικών.

Τον Σεπτέμβριο 1939, στην αρχή του Β' Παγκοσμίου πολέμου, ο Κις βρέθηκε στη Γαλλία. Μεταφέρθηκε βίαια από τις γαλλικές αρχές σε ένα χωριό κοντά στις Βερσαλλίες ως «πολιτικά επικίνδυνος ξένος» και τέθηκε υπό αστυνομική επιτήρηση. Χάρη στη βοήθεια του Γενικού Προξένου του Μεξικού στο Παρίσι, ο οποίος του χορήγησε βίζα, κατάφερε να δραπετεύσει από τη Γαλλία στην αμερικανική ήπειρο στα τέλη του 1939. Κατέφυγε στο Μεξικό, όπου το καλοκαίρι του 1940 έφτασε από την Ευρώπη και η σύζυγός του Γκιζέλα. Εγκαταστάθηκαν στην Πόλη του Μεξικού, ζωντανό κέντρο πολιτιστικής ζωής για Γερμανούς μετανάστες, όπου συνίδρυσε τη Λέσχη Χάινριχ Χάινε, συνεργάστηκε με το περιοδικό Ελεύθερη Γερμανία και ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο Το Ελεύθερο Βιβλίο. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, δύο από τα αδέρφια του πέθαναν σε ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Τον Μάρτιο του 1946 (μετά από προβλήματα στην εξασφάλιση τσεχοσλοβακικής βίζας) μπόρεσε να επιστρέψει στη γενέτειρά του. Αμέσως μετά την επιστροφή εξελέγη επίτιμος πρόεδρος της εβραϊκής κοινότητας της πόλης και άρχισε να ταξιδεύει σε όλη τη χώρα και να εργάζεται ξανά ως δημοσιογράφος. Το 1948, δύο χρόνια μετά την επιστροφή του, πέθανε από εγκεφαλικό στην Πράγα.

Συγγραφή

Αναμνηστικό γραμματόσημο της ΛΔΓ το 1985, με την ευκαιρία των 100 χρόνων από τη γέννηση του Κις

Στην αρχή της λογοτεχνικής του δραστηριότητας, εντάχθηκε σε μια ομάδα γερμανόφωνων Τσέχων συγγραφέων, τον Κύκλο της Πράγας: Μαξ Μπροντ, Φραντς Κάφκα, Ερνστ Βάις, Λούντβιχ Βίντερ, κ ά.. Ο Κις έδωσε στο προηγουμένως υποδεέστερο είδος άρθρων εφημερίδας τον χαρακτήρα της καλλιτεχνικής δημοσιογραφίας, δημιουργώντας ένα νέο είδος γραφής, κυρίως με πολιτικά θέματα, όπως στα βιβλία του με αφηγήσεις ταξιδιών στη Σοβιετική Ένωση, στις ΗΠΑ και στην Κίνα: Τσάροι, ιερείς, μπολσεβίκοι (1927), Αμερικανικός παράδεισος (1930), Η Ασία έχει αλλάξει ριζικά (1933) κ.λπ. - «όλα γραμμένα από την κομμουνιστική σκοπιά, αλλά αστραφτερά με πνεύμα και ύφος» - που καθιέρωσαν τη φήμη του ως έναν σημαντικό και επιτυχημένο δημοσιογράφο και συγγραφέα.

Το 1923, στην ανθολογία Κλασική Δημοσιογραφία, όπως και στο βιβλίο του Ο αγωνιστής ρεπόρτερ (1924), και ιδιαίτερα στο αυτοβιογραφικό έργο του (1942), εξέθεσε τις σκέψεις του για την αισθητική και την ηθική ευθύνη του δημοσιογράφου για το ρεπορτάζ «ως μορφή τέχνης και αγώνα».

Ο Κις αφιέρωσε τη συλλογή του Ιστορίες από επτά γκέτο (1934) στο παρελθόν των Εβραίων της Πράγας και στο άρθρο Ινδικό χωριό κάτω από το αστέρι του Δαβίδ (στη συλλογή Ανακαλύψεις στο Μεξικό, 1945) αναφέρθηκε σε μια ομάδα λεγόμενων Ινδιάνων Εβραίων που είχε ανακαλύψει.

Επιλεγμένη βιβλιογραφία

Ιστορίες από επτά γκέτο, εικονογράφηση του 1934

• Aus Prager Gassen und Nächten (1912) – Μια πρώιμη συλλογή αναφορών για τον υπόκοσμο της Πράγας

• Der Mädchenhirt (1914) – Το μοναδικό μυθιστόρημα του Κις, που διαδραματίζεται και πάλι στον υπόκοσμο της Πράγας
• Der Fall des Generalstabschefs Redl (Η περίπτωση του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ρεντλ, 1924)
• Der rasende Reporter (Ο αγωνιστής ρεπόρτερ, 1924)
• Hetzjagd durch die Zeit (1925)
• Elliptical Treadmill (1925)
• Zaren, Popen, Bolschewiken (1926) – Τσάροι, ιερείς, μπολσεβίκοι Για τη Σοβιετική Ένωση
• Schreib das auf, Kisch! (Γράψε, Κις!, 1929)
• Paradies Amerika (Αμερικανικός παράδεισος, 1929) Για τις Ηνωμένες Πολιτείες
• Asien gründlich verändert (Η Ασία έχει αλλάξει ριζικά, 1932) – Για τη Σοβιετική Κεντρική Ασία
• China Geheim ( Μυστική Κίνα, 1933)
• Geschichten aus sieben Ghettos (Ιστορίες από επτά γκέτο, 1934) – Μια συλλογή με εβραϊκό θέμα
• Landung in Australien ( Αποβίβαση στην Αυστραλία, 1937)
• Soldaten am Meeresstrand (1938) – Ανταποκρίσεις από τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο
• Die drei Kühe ( Οι τρεις αγελάδες, 1939) – Ανταποκρίσεις από τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο
• Marktplatz der Sensationen ( Αγορά των Αισθήσεων) (1941) – απομνημονεύματα μέχρι το 1914
• Entdeckungen in Mexiko (Ανακαλύψεις στο Μεξικό, 1945)