Άρκανσο (ποταμός)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 39°15′29.9″N 106°20′38.0″W / 39.258306°N 106.343889°W / 39.258306; -106.343889

Άρκανσο
ΠηγέςEast Fork Arkansas River και Tennessee Creek
ΕκβολέςΜισσισσιππής
Χώρες ΛεκάνηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΧώραΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Μήκος2.364 χλμ
Μέση εκροή240 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο
ΠαραπόταμοιSalt Fork Arkansas River, Cimarron River, Neosho River, Canadian River, Verdigris River, Purgatoire River, Apishapa River, Bayou Meto, Big Sandy Creek, Chalk Creek, Chico Creek, Cow Creek, East Fork Arkansas River, Fountain Creek, Horse Creek, Huerfano River, Illinois River, Little Arkansas River, Mulberry River, Ninnescah River, Pawnee River, Saint Charles River, South Arkansas River, Two Butte Creek, Walnut River, Bear Creek, Rattlesnake Creek, Tennessee Creek και Petit Jean River
Χάρτης
wikidata (π • σ • ε )

Ο Άρκανσο είναι ποταμός των νοτιοκεντρικών ΗΠΑ, από τους μεγαλύτερους παραπόταμους του Μισισιπή. Ρέει, γενικά, προς τα ανατολικά και νοτιοανατολικά, καθώς διασχίζει τις πολιτείες Κολοράντο, Κάνσας, Οκλαχόμα και Άρκανσο. Η λεκάνη των πηγών του ποταμού βρίσκεται στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες, στο Κολοράντο, ειδικά στην κοιλάδα του ποταμού Άρκανσο, με τα νερά των πηγών να προέρχονται από τους όγκους χιονιού των οροσειρών Σάγουατς και Μοσκίτο. Στη συνέχεια ρέει ανατολικά, προς τις μεσοδυτικές πολιτείες μέσω του Κάνσας και, τέλος, προς τα νότια μέσω της Οκλαχόμα και του Άρκανσο.

Με μήκος 2.364 χιλιόμετρα, είναι ο έκτος μεγαλύτερος ποταμός στις Ηνωμένες Πολιτείες, [1] ο δεύτερος μεγαλύτερος παραπόταμος στο σύστημα Μισισιπή-Μιζούρι, και ο 45ος σε μήκος ποταμός στον κόσμο. Πηγάζει στα Βραχώδη Όρη, στην κομητεία Λέικ του Κολοράντο, κοντά στο Λέντβιλ. Το 1859, τα κοιτάσματα χρυσού που ανακαλύφθηκαν στην περιοχή προσείλκυσαν χιλιάδες χρυσοθήρες, αλλά τα κοιτάσματα εξαντλήθηκαν γρήγορα. [2] Συμβάλλει στον Μισισιπή στη θέση Ναπολέον του Άρκανσο, και η λεκάνη απορροής του καλύπτει σχεδόν 440.300 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Όσον αφορά στον όγκο νερού, ο Άρκανσο είναι πολύ μικρότερος από τους Μιζούρι και Οχάιο.

Ονομασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα ισπανικά, αρχικά, ο ποταμός λεγόταν Ναπέστε. Η ονομασία Άρκανσο δόθηκε για πρώτη φορά από τον Γάλλο ιησουίτη ιεραπόστολο Ζακ Μαρκέτ (Jacques Marquette), το 1673. [3]

Υδρογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ποταμός Άρκανσο κοντά στις πηγές του

Ο Άρκανσο απαρτίζεται από τρία διακριτά τμήματα στην πορεία του. Κοντά στις πηγές του, ρέει ως ένα απότομο ορεινό ποτάμι μέσα από τα Βραχώδη Όρη στη στενή κοιλάδα του, έχοντας κατηφορική κλίση 1,4 χιλιόμετρα σε 120 μίλια μήκος. Αυτό το τμήμα χρησιμοποιείται για ακραίο (extreme) ράφτινγκ την άνοιξη και το καλοκαίρι.

Στο Κάνον του Κολοράντο, η κοιλάδα του Άρκανσο πλαταίνει και οριζοντιώνεται σε σημαντικό βαθμό. Ακριβώς δυτικά του Πουέμπλο, στο Κολοράντο, ο ποταμός εισέρχεται στην περιοχή των Μεγάλων Πεδιάδων. Στο υπόλοιπο Κολοράντο, στο Κάνσας και στο μεγαλύτερο τμήμα της Οκλαχόμα, είναι ένας τυπικός μεγάλος πλωτός ποταμός, με μεγάλες, χαμηλές όχθες και υπόκειται σε εποχιακές πλημμύρες. Οι σημαντικότεροι παραπόταμοί του είναι οι Κανέιντιαν, Σίμαρον, Σαλτ Φορκ Άρκανσο, Βέρντιγκρις, Νίοσο (μεγάλος), Ιλινόι, και Ποτώ. [4] Ο ποταμός είναι πλωτός από φορτηγίδες και μεγάλα ποταμόπλοια μέχρι το Μάσκοτζι της Οκλαχόμα, λόγω μιας σειράς από υδατοδεξαμενές και φράγματα που έχουν κατασκευαστεί από τις αρχές του 20ού αιώνα, το επονομαζόμενο σύστημα πλοήγησης ΜακΚλέλαν-Κερ (McClellan–Kerr Arkansas River Navigation System, MKARNS). Το σύστημα άνοιξε επίσημα στις 5 Ιουνίου 1971. Μάλιστα, ο πρόεδρος Νίξον παραβρέθηκε στα εγκαίνια. [5] Λειτουργεί από το Σώμα Μηχανικού του Αμερικανικού Στρατού. [6] Μετά το Μάσκοτζι, ο Άρκανσο είναι πλωτός μόνο από μικρά σκάφη, όπως σχεδίες ή κανό. Μέσα από το δυτικό Άρκανσο, η κοιλάδα του ποταμού περνά από ψηλά, απομονωμένα οροπέδια, λόφους και μονόλιθους, όπως τα όρη Νέμπο, Πετί Ζαν και Μάγκαζιν –το υψηλότερο σημείο της πολιτείας. Η κοιλάδα του ποταμού διευρύνεται και γίνεται πιο ρηχή, ακριβώς δυτικά του Λιτλ Ροκ. Συνεχίζει προς ανατολάς στις πεδιάδες και τα δάση του ανατολικού Άρκανσο, μέχρι να εκβάλλει στον ποταμό Μισισιπή.

Οι σημαντικότερες πόλεις κατά μήκος του ποταμού Άρκανσο είναι: Πουέμπλο στο Κολοράντο, Γκάρντεν Σίτι στο Κάνσας, Ουιτσίτα, Τάλσα, Φορτ Σμιθ και Λιτλ Ροκ στο Άρκανσο.

Παροχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η παροχή νερού του Άρκανσο στο κέντρο του Κάνσας μειώθηκε από περίπου 7 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο (1944-1963), μόλις στο 1,5 κυβικό μέτρο ανά δευτερόλεπτο, κατά μέσο όρο (1984-2003), κυρίως λόγω της άντλησης των υπόγειων υδάτων για άρδευση στο ανατολικό Κολοράντο και το δυτικό Κάνσας.

Διαμάχες για το νερό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από το 1902, το Κάνσας είχε κατηγορήσει το Κολοράντο ότι παίρνει πάρα πολύ από το νερό του ποταμού, με αποτέλεσμα μια σειρά από αγωγές ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, που συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Τα προβλήματα σχετικά με την κατοχή και τη χρήση του νερού του ποταμού από το Κολοράντο και το Κάνσας, οδήγησε στη σύναψη μιας διαπολιτειακής συμφωνίας μεταξύ τους. Όμως, ενώ το Κογκρέσο ενέκρινε τη συμφωνία το 1949, δεν σταμάτησαν οι περαιτέρω διαφορές μεταξύ τους για τα δικαιώματα του νερού στο ποτάμι. [7] Νέα συμφωνία μεταξύ των δύο πολιτειών (The Kansas-Oklahoma Arkansas River Basin Compact) δημιουργήθηκε το 1965 για την προώθηση της αμοιβαίας εξέτασης και εξίσωσης της χρήσης του νερού στη λεκάνη που μοιράζονται αυτές. Αυτή η συμφωνία οδήγησε στη σύσταση επιτροπής (Τhe Kansas-Oklahoma Arkansas River Commission), η οποία επιφορτίστηκε τη διαχείριση της συμφωνίας και τη μείωση της ρύπανσης. Η συμφωνία εγκρίθηκε και υλοποιήθηκε από τις δύο πολιτείες το 1970, και έχει τεθεί σε ισχύ έκτοτε.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ποταμός Άρκανσο στο Λιτλ Ροκ

Πολλές φυλές ιθαγενών Αμερικανών ζούσαν κοντά, ή κατά μήκος του ποταμού, για χιλιάδες χρόνια. Οι πρώτοι Ευρωπαίοι που είδαν το ποτάμι ήταν μέλη της ισπανικής αποστολής του Φρανθίσκο Κορονάδο (Fransisco Coronado), στις 29 Ιουνίου 1541. Λίγο πριν, στα 1540, ο εξερευνητής Χερνάντο δε Σότο (Hernando de Soto) ανακάλυψε τη συμβολή του Άρκανσο με το Μισισιπή. Η αποστολή Ζολιέ-Μαρκέτ ταξίδεψε στον ποταμό Μισισιπή από το Πραιρί ντυ Σιάν (Prairie du Chien) του Ουισκόνσιν προς τον κόλπο του Μεξικού, αλλά γύρισε πίσω. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, είχαν να αντιμετωπίσουν τους ιθαγενείς που είχαν ήδη συναντήσει τους Ισπανούς κατακτητές και φοβόντουσαν αντιπαράθεση μαζί τους. Το 1819, η Συνθήκη Άνταμς-Ονίς καθόρισε τον Άρκανσο ως μέρος των συνόρων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του –τότε ισπανικού– Μεξικού. Αυτό συνεχίστηκε μέχρι που οι Ηνωμένες Πολιτείες προσήρτησαν το Τέξας μετά τον Μεξικανοαμερικανικό Πόλεμο, το 1846. Στη δεκαετία του 1880, ο Τσαρλς "Μπούφαλο" Τζόουνς, ένας από τους συνιδρυτές του Γκάρντεν Σίτι στο Κάνσας, οργάνωσε τέσσερις εταιρείες άρδευσης για να πάρουν νερό, εκατό μίλια από τον ποταμό Άρκανσο, για να καλλιεργηθούν 75.000 στρέμματα γης. [8]

Αθλητική αλιεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ποταμός Άρκανσο φημίζεται για τις πέστροφές του και προσελκύει πολλούς που ενασχολούνται με την αθλητική αλιεία

Οι πηγές του ποταμού Άρκανσο, στο κέντρο του Κολοράντο, είναι γνωστές για την αθλητική αλιεία πέστροφας, ιδιαίτερα με σπορ καλάμια, από τον 19ο αιώνα, όταν η αμερικανική πρασινόρραχη πέστροφα (Oncorhynchus clarkii stomias) αφθονούσε στο ποτάμι. [9] Σήμερα, η κοινή πέστροφα κυριαρχεί στον Άρκανσο, μαζί με την ιριδίζουσα πέστροφα (Oncorhynchus mykiss). Μάλιστα η οργάνωση Trout Unlimited θεωρεί ότι, ο Άρκανσο είναι ένας από τους 100 κορυφαίους προορισμούς για ψάρεμα πέστροφας στην Αμερική, [10] φήμη που το ποτάμι είχε από τη δεκαετία του 1950. [11]

Στις 29 Δεκεμβρίου 2010, 100.000 ψάρια του ευρυενδημικού είδους Aplodinotus grunniens βρέθηκαν να επιπλέουν νεκρά, παράλληλα στις όχθες του ποταμού και διενεργήθηκαν έρευνες. [12][13] Οι έρευνες έδειξαν, αργότερα, ότι η πιθανή αιτία του θανάτου των ψαριών ήταν φυσαλλίδες φυσικού αερίου που προκλήθηκαν από το άνοιγμα των υπερχειλιστών του φράγματος Όζαρκ.[14]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Kammerer
  2. ↑ "Chaffee County Colorado Gold Production". Westernmininghistory.com. 2007-02-13
  3. ↑ O'Dell
  4. ↑ O'Dell
  5. ↑ O'Dell
  6. ↑ U. S. Army Corps of Engineers Little Rock District. MKARNS
  7. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Kansas_v._Colorado
  8. ↑ Charles Jesse "Buffalo" Jones exhibit, Finney CountyHistorical Museum, Garden City, Kansas
  9. ↑ Harris
  10. ↑ Ross
  11. ↑ Campbell
  12. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2017. 
  13. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2017. 
  14. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2017. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Campbell, Duncan (1960). 88 Top Trout Streams of the West. Newport Beach, CA: Western Outdoors. pp. 64–65.
  • Harris, William C. (September 1892). "The Trouts of Colorado and Utah". The American Angler. XXI (12): 515–528.
  • J.C. Kammerer (May 1990). "Largest Rivers in the United States". United States Geological Survey.
  • O'Dell, Larry. Encyclopedia of Oklahoma History and Culture.
  • Ross, John (2005). Trout Unlimited's Guide to America's 100 Best Trout Streams. Guilford, CT: Lyons Press. pp. 241–243. ISBN 1-59228-585-6.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Arkansas River στο Wikimedia Commons


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Άρκανσο_(ποταμός)&oldid=9915237"