Άντα (ποταμός)

Άντα
Εκβολές	Πάδος
Χώρα	Ιταλία
Μήκος	313 χλμ
Μέση εκροή	187 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο
Παραπόταμοι	Brembo, Serio, Poschiavino, Canale Villoresi, Naviglio di Paderno, Muzza Canal, Frodolfo, Mallero, Sonna, Tormo, d:Q21194303, d:Q21194301, Torrente Valle dei Molini, d:Q21194305, d:Q21194309 και d:Q21194312
	wikidata (π • σ • ε )

Ο Άντα (ιταλ. Adda, λατ. Abdua ή Addua) είναι ποταμός στη βόρεια Ιταλία, και συγκεκριμένα στη Λομβαρδία. Είναι αριστερός παραπόταμος του Πάδου και έχει συνολικό μήκος 313 χιλιόμετρα. Πηγάζει στις Άλπεις, κοντά στα σύνορα με την Ελβετία, και στην πορεία του παρεμβάλλεται η Λίμνη Κόμο. Ο Άντα χύνεται στον Πάδο λίγα χιλιόμετρα προτού ο τελευταίος περάσει από την Κρεμόνα. Το υψηλότερο σημείο της λεκάνης απορροής του Άντα, η οποία έχει έκταση 7.979 τετρ. χιλιόμετρα, είναι η κορυφή Λα Σπέντλα (μέρος της ευρύτερης κορυφής Πιτς Μπερνίνα) με υψόμετρο 4.020 μέτρα, όντας και το υψηλότερο σημείο όλης της Λομβαρδίας.

Ρους[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πραγματική κύρια πηγή του Άντα βρίσκεται στην κοιλάδα Αλπιζέλλα (Alpisella), σε υψόμετρο 2.122 μέτρα, αλλά ο όγκος του νερού του αυξάνεται κατά πολύ με την ένωση με πολλά μικρότερα ρυάκια κοντά στην πόλη Μπόρμιο, στις Ραιτικές Άλπεις. Από εκεί ρέει πρώτα προς τα νοτιοδυτικά, μετά προς τα δυτικά, μέσα στην εύφορη κοιλάδα Βαλτελλίνα, τροφοδοτώντας υδροηλεκτρικούς σταθμούς και περνώντας από το Τιράνο, όπου δέχεται τα νερά του μικρού ποταμού Ποσκιαβίνο στη δεξιά του όχθη, και από το Σόντριο, όπου συμβάλλει με τον ποταμό Μαλλέρο, επίσης δεξιό του παραπόταμο. Αυτό το πρώτο μισό της διαδρομής του Άντα τον καθιστά τον μοναδικό μεγάλο ποταμό της βόρειας Ιταλίας που ρέει από τα ανατολικά προς τα δυτικά. Κατόπιν τα νερά του χύνονται στο βόρειο άκρο της Λίμνης Κόμο, την οποία μπορούμε να πούμε ότι σχηματίζει, καθώς συνεχίζει παίρνοντας νερό της από το νοτιοανατολικό άκρο της (βραχίονας Λέκκο), και εισέρχεται πλέον στην πεδιάδα της Λομβαρδίας, όπου ενώνεται με τους αριστερούς του παραπόταμους Μπρέμπο και Σέριο, και τελικώς εκβάλλει στον Πάδο, 13 χιλιόμετρα πριν (δυτικά από) το κέντρο της Κρεμόνα.^[1]

Παραπόταμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αξιοσημείωτοι παραπόταμοι του Άντα είναι οι ακόλουθοι (με Α σημειώνονται οι αριστεροί, δηλαδή αυτοί που εκβάλλουν στην αριστερή όχθη του, όπως κατεβαίνει το νερό του Άντα, και με Δ οι δεξιοί):

Φροντόλφο (Α)
Μπορμίνα (Δ)
Ροάσκο (Δ)
Ρετσαλάσκο (Α)
Λενάσκο (Α)
Ποσκιαβίνο (Δ)
Μαλλέρο (Δ)
Μαζίνο (Masino, Δ)
Μπίττο (Α)
Ταρτάνο (Α)
Μέρα (Λίμνη Κόμο) (Δ)
Λίβο (Λίμνη Κόμο, Δ)
Λίρο (Λίμνη Κόμο, Δ)
Αλμπάνο (Λίμνη Κόμο, Δ)
Πιοβέρνα (Λίμνη Κόμο, Α)
Μπρέτζια (Λίμνη Κόμο, Δ)
Κόζια (Λίμνη Κόμο, Δ)
Φιουμελάττε (Λίμνη Κόμο, Α)
Μπρέμπο (Α)
Σέριο (Α).

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Γέφυρα του Τρέτσο σουλλ Άντα (Trezzo sull'Adda), που κατασκευάσθηκε στο ποτάμι το 1377, κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ μήκους του μακρύτερου μονότοξου γεφυριού (72 μέτρα) πριν την εισαγωγή των μεταλλικών σκελετών στην κατασκευή γεφυρών.

Ο κατώτερος ρους του Άντα αποτελούσε κάποτε το σύνορο ανάμεσα στη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας και το Δουκάτο του Μιλάνου, σύμφωνα με τη Συνθήκη του Λόντι το 1454. Εξαιτίας και αυτού, αρκετές σημαντικές μάχες διεξάχθηκαν στις όχθες του ποταμού, με σημαντικότερη τη Μάχη του Λόντι το 1796, όταν τα στρατεύματα του Μεγάλου Ναπολέοντα νίκησαν τους Αυστριακούς^[1], κατορθώνοντας να περάσουν έτσι τον ποταμό Άντα από τη Γέφυρα του Λόντι. Επίσης, το 1437 ο πολέμαρχος του Μιλάνου Πιτσιτίνο αντιμετώπισε τους Βενετούς δίπλα στο ποτάμι. Το 1705 πάλι, ο πρίγκιπας Ευγένιος είχε προσπαθήσει να διαβεί τον ποταμό χωρίς επιτυχία. Αλλά και πολλούς αιώνες νωρίτερα είχαν διεξαχθεί σημαντικές μάχες στον ποταμό Άντα, όπως εκείνη του 490 μ.Χ., στην οποία ο Θεοδώριχος συνέτριψε τον Οδόακρο.

Ο Άντα κοντά στο Παντέρνο.
Πορθμείο στον ποταμό σχεδιασμένο από τον Λεονάρντο ντα Βίντσι
Ο Άντα στο Μπρίβιο

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ ^1,0 ^1,1 Μία ή περισσότερες προτάσεις από το προηγούμενο κείμενο ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Adda» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 1 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 183