Άνθη Ευλαβείας

Τα ΄Ανθη Ευλαβείας είναι ποιητική συλλογή που εκδόθηκε το 1708 από την Φλαγγίνειο Σχολή της Βενετίας. Περιλαμβάνει ποιήματα των μαθητών της Σχολής που συντέθηκαν προς τιμήν της Θεοτόκου με αφορμή την σχολική γιορτή εκείνης της χρονιάς για τον Δεκαπενταύγουστο και είναι αφιερωμένη στον Μητροπολίτη Φιλαδελφείας Μελέτιο Τυπάλδο. Η συλλογή τυπώθηκε το 1708 από τον εκδοτικό οίκο των Βόρτολι της Βενετίας.

Η συλλογή περιλαμβάνει 19 ποιήματα, από τα οποία τα 9 είναι ανώνυμα, πρόλογο και επίλογο του ιερέα Λιβέριου Κολέτη και έναν λόγο για την Μετάσταση της Θεοτόκου, σε ομιλουμένη γλώσσα, γραμμένο από τον Γεώργιο Πατούσα, καθηγητή της σχολής. Τα ποιήματα της συλλογής είναι επιγράμματα στην αρχαία Ελληνική και την Λατινική γλώσσα και άλλα ποιήματα στην Ιταλική και την νέα Ελληνική γλώσσα. Ανάμεσα στα νεοελληνικά ποιήματα βρίσκονται και 4 σονέτα. Η θεματολογία των ποιημάτων είναι κυρίως θρησκευτική, αφού αφορμή της σύνθεσής τους ήταν ο εορτασμός του Δεκαπενταύγουστου. Υπάρχουν όμως και ποιήματα εθνικού περιεχομένου, με αναφορές στην κατάσταση της Ελλάδας, ποιήματα που εξυμνούν τον Μελέτιο Τυπάλδο αλλά και σατιρικά. Κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η πολύ καλή τεχνική επεξεργασία του στίχου και της γλώσσας, κάτι που εξηγείται εύκολα από την παιδεία των συντακτών τους. Στα ποιήματα μπορούν να εντοπιστούν επιδράσεις από την μελέτη της αρχαίας ελληνικής και λατινικής γραμματείας, κυρίως από την Παλατινή Ανθολογία και τον ανακρεοντισμό, από την ιταλική λογοτεχνία (ιδίως ως προς την περίτεχνη μπαρόκ επεξεργασία του λόγου αλλά και στον τρόπο απεικόνισης και εξύμνησης της Θεοτόκου που διαφέρει από την παραδοσιακή ορθόδοξη αντίληψη) αλλά και κάποιες επιδράσεις από την κρητική λογοτεχνία. Αυτό είναι φυσικό, αφού οι μαθητές αυτοί ήταν κυρίως κρητικοί και επτανήσιοι, αλλά ερμηνεύεται και από μαρτυρίες σύμφωνα με τις οποίες στην Φλαγγίνειο Σχολή διδάσκονταν δημώδη κείμενα.

Η θέση της συλλογής αυτής στην νεοελληνική λογοτεχνία είναι σημαντική κυρίως για ιστορικούς λόγους, επειδή σε αυτήν βρίσκουμε τα πρώτα αξιόλογα ποιητικά δείγματα μετά το 1669, όταν η κατάληψη της Κρήτης από τους Οθωμανούς διέκοψε την λογοτεχνική άνθηση των προηγούμενων αιώνων.

Βιβλιογραφία

• Άνθη Ευλαβείας, επιμέλεια Αθανάσιος Καραθανάσης, εκδ. Ερμής, Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 1978