Άμαστρις Παφλαγονίας
Η Άμαστρις είναι αρχαία πόλη της Παφλαγονίας, την οποία ίδρυσε περί το 300 π.Χ. η Περσίδα Άμαστρις με συνοικισμό των κατοίκων των πόλεων Σήσαμος, Κύτωρος, Κρώμνη και Τίειον. Η Σήσαμος ιδιαίτερα αναφέρεται από τον Όμηρο[1] σε συνδυασμό με το Κύτωρον. Ο Στέφανος[2] αναφέρει ότι αρχικά ονομαζόταν Κρώμνη, προσθέτοντας αλλού[3] «ως λέγεται». Η πόλη έλαβε το όνομά της από την Άμαστρι, την ανηψιά του Πέρση βασιλέα Δαρείου Γ΄, βασίλισσα της Ηράκλειας. Οι τέσσερεις μικρές ιωνικές πόλεις-αποικίες αναφέρονται επίσης στην Ιλιάδα[4] μαζί με το Τίειον, συνοικίστηκαν μετά το διαζύγιο της Αμάστριδος από τον Λυσίμαχο[5] για να σχηματίσουν την νέα κοινότητα, κοντά σε έναν μικρό ποταμό μετο ίδιο όνομα[6]. Σύμφωνα με τον Στράβωνα, το Τίειον αποσχίστηκε από τον συνοικισμό, ενώ η Σήσαμος έγινε ακρόπολη της Αμάστριδος. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι η Άμαστρις ήταν μάλλον συνομοσπονδία πόλεων, κάτι που εξηγεί το γεγονός ότι ο Μέλας[7] αναφέρει τη Σήσαμο και την Κρώμνη ως πόλεις της Παφλαγονίας, και δεν αναφέρει την Αμάστριδα[8].
Βασίλειο του Πόντου και Ρωμαίοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ευρύτερη περιοχή ήταν γνωστή για την παραγωγή ξυλείας στο όρος Κύτωρος. Αργότερα ο τύραννός της Ευμένης παρέδωσε την Άμαστρι στον Αριοβαρζάνη περίπου το 265–260 π.Χ. για να μην υποταχθεί στην Ηράκλεια[9], και έτσι περιλήφθηκε στο Βασίλειο του Πόντου μέχρι την κατάληψή της από τον Λεύκιο Λούκουλο το 70 π.Χ. στον Β' Μιθριδατικό Πόλεμο[10]. Ο νεότερος Πλίνιος, ως κυβερνήτης της Βιθυνίας και του Πόντου, περιγράφει την Άμαστρι σε μια επιστολή του στον Τραϊανό,[11] ως όμορφη πόλη, με μεγάλο ανοικτό δημόσιο χώρο (πλατεία), με ποταμό στο ένα άκρο της, ο οποίος ήταν στην πραγματικότητα, ανοιχτό ρυάκι-αγωγός γεμάτος λύμματα[12]. Ο Πλίνιος ζήτησε και έλαβε την άδεια του αυτοκράτορα να σκεπάσει τον αγωγό. Σε νόμισμα της εποχής του Τραϊανού, η Άμαστρις φέρει τον τίτλο Μητρόπολις. Η πόλη διατήρησε μέρος της αρχικής λάμψης της έως τον 7ο περίπου αιώνα.
Βυζάντιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πόλη δεν εγκαταλείφθηκε στη βυζαντινή περίοδο, κατά την οποία η ακρόπολη έγινε φρούριο και χτίστηκε βυζαντινός ναός που επιβιώνει και σήμερα. Η πόλη λεηλατήθηκε από τους Ρως κατά τον πρώτο Ρωσο-βυζαντινό πόλεμο το 830[13]. Το 1261 η Άμαστρις απέκτησε και πάλι ένα κομμάτι της παλαιάς της λάμψης, όταν αποδόθηκε στη Δημοκρατία της Γένοβας και απέκτησε αποκλειστικό έλεγχο στο εμπόριο της Μαύρης Θάλασσας. Η εκκλησία της Αμάστριδος, επισκοπή από τον 3ο αιώνα[14] ανακηρύχθηκε μητρόπολη την εποχή του Κωνσταντίνου ΣΤ’ και της Ειρήνης, και ο μητροπολίτης της ονομαζόταν Αμάστριδος ή Αμάστρης. Η Γενοβέζικη κυριαρχία τελείωσε το 1460 όταν ο Μωάμεθ Β΄ κυρίευσε όλες τις ακτές της Ανατολίας στη Μαύρη Θάλασσα.
Επισκοπικός Κατάλογος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Επίσκοπος Αμάστριδος μαρτυρείται ήδη από το β´ μισό του Β´ αι. προς τον οποίο έστειλε επιστολή ο επίσκοπος Κορίνθου Διονύσιος. Το 190 ο Αμάστριδος Πάλμας προήδρευσε τοπικής συνόδου επισκόπων. Μέχρι τον Δ´αι. ακολουθούν οι: Ηράκλειος ή Ηρακλείδης, Ησύχιος (ίσως Ευψύχιος), Θεμίστιος (451), Σατουρνείλος (458), Αστέριος (536), Κωμιτάς (680), Ζωίλος (691), Ιωάννης (α´ περίοδος εικονομαχίας), Γρηγόριος (787), Γεώργιος (790/2), Στέφανος (869), Ευδόκιμος (879), άγνωστοι Αμάστριδος (1083 και 1140), Κωνσταντίνος 1144, Ιωάννης (1156) Νικόλαος (1232), Κωνσταντίνος (προ του 1282), Καλλίνικος (1351), Αναστάσιος (1387). Η μητρόπολη διατηρήθηκε έως τον ΙΕ´αι. οπότε έπαψε να κατοικείται από χριστιανικό πληθυσμό[15].
Σύγχρονη εποχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στη σύγχρονη εποχή η πόλη είναι γνωστή ως Αμάσρα
Σημειώσεις - παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Ομήρου, Ιλιάς, ii. 853
- ↑ Στέφανος, Εθνικά, s.v. "Άμαστρις"
- ↑ Στο ίδιο., s.v. "Κρώμνη"
- ↑ Όμηρος, ii. 855
- ↑ Μέμνων, Ιστορία της Ηρακλείας, 5, 9
- ↑ Στράβων, Γεωγρ, xii. 3
- ↑ Pomponius Mela, De chorographia, i. 93
- ↑ Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Φυσική Ιστορία, vi. 2
- ↑ Amastris στο The Princeton encyclopedia of classical sites. Stillwell, Richard. MacDonald, William L. McAlister, Marian Holland. Princeton, N.J. Princeton University Press. 1976.
- ↑ Αππιανός, Οι Μιθριδατικοί Πόλεμοι, 82
- ↑ Πλίνιος ο Νεότερος, Επιστολαί, 10. 98
- ↑ «nomine quidem flumen, re vera cloaca foedissima»,(Ep. 10.98)
- ↑ Άμαστρις στο Academic Dictionaries and Encyclopedias
- ↑ Amastris. (1907). In The Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. Ανάκτηση 18 Νοεμβρίου 2013 από New Advent: http://www.newadvent.org/cathen/01380d.htm
- ↑ ΚΑΨΑΛΗΣ, Α (2011). «Αμάστριδος Επισκοπή». Μεγάλη Ορθόδοξη Χριστιανική Εγκυκλοπαίδεια 2 (2011) 244.