Αγία Βαρβάρα (μεγαλομάρτυς)

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Αγία Βαρβάρα (αποσαφήνιση).

Αγία Βαρβάρα
Η Αγ. Βαρβάρα
Παρθενομάρτυς
Γεννήθηκε	?
Πέθανε	Τρίτος Αιώνας
Τιμάται από	Ρωμαιοκαθολικούς, Ανατολικούς Ορθοδόξους, Δυτικούς Ορθοδόξους
Εορτή	4 Δεκεμβρίου
Εμβλήματα	Πύργος, φοίνιξ, κάλυξ
Προστάτις αγία	Πυροβολικού, μαθηματικών, τεκτόνων, ορυχείων, στρατιωτικών μηχανικών, λατόμων, οποιουδήποτε εργάζεται με κίνδυνο αιφνιδίου και βιαίου θανάτου

Η Αγία Βαρβάρα, γνωστή ως Μεγαλομάρτυς, ήταν Χριστιανή αγία και μάρτυς, που έζησε κατά τον 3ο αιώνα μΧ.

Βίος

Στο βίο της αναφέρεται ότι η Αγία Βαρβάρα ήταν ένα όμορφο κορίτσι που έζησε στην πόλη της Νικομήδειας στη Μικρά Ασία, επί Ρωμαίου Αυτοκράτορα Μαξιμιανού . Ο Διόσκορος ή Διόσορος, ο φανατικός εθνικός "ειδωλολάτρης" πατέρας της, την είχε κλεισμένη σε ένα πύργο προκειμένου να τη διαφυλάξει από μνηστήρες. Ωστόσο μυστικά προσηλυτίστηκε στο Χριστιανισμό. Ο πατέρας της όταν διέταξε να χτιστεί για αυτή ένα λουτρό, ούτως ώστε να μην χρειάζεται να χρησιμοποιεί τα δημόσια λουτρά, και ενώ το σχέδιο για το λουτρό προέβλεπε αρχικά 2 παράθυρα, η Βαρβάρα εγκατέστησε άλλο ένα για να τιμήσει την Αγία Τριάδα εκμυστηρευόμενη τον λόγο στον πατέρα της. Τότε ο πατέρας της , βλέποντας αυτή την αλλαγή, εξεμάνη και διέταξε να την παραδώσουν στον Ρωμαίο Έπαρχο κατά τους διωγμούς των Χριστιανών. Ο Έπαρχος θαυμάζοντας την ομορφιά της προσπάθησε στην αρχή να την μεταπείσει, βλέποντας όμως ότι εκείνη ήταν ανένδοτη την υπέβαλε σε μαρτύρια, περισσότερο για να την σώσει από την οργή του πατέρα της που ήθελε να φονευθεί. Τελικά ο Έπαρχος διέταξε τον αποκεφαλισμό της, και όρισε την ποινή να εκτελέσει ο ίδιος ο πατέρας της που ήταν και επιθυμία του. Σύμφωνα με τον βιογράφο αυτής Συμεών ο ίδιος ο πατέρας της την αποκεφάλισε ως "πατρικαίς χερσί τω πατρικώ ξίφει την τελείωσιν δέχεται". Την στιγμή όμως που είχε αποτελειώσει το έγκλημά του, έπεσε νεκρός χτυπημένος από κεραυνό κατά θεία δίκη. Η Ιουλιανή της Νικομηδείας μαρτύρησε μαζί με τη Βαρβάρα και τιμάται επίσης ως Αγία.

Ο τόπος αλλά και ο χρόνος του μαρτυρίου της Αγίας Βαρβάρας δεν είναι γνωστός. Έτσι κατ΄ άλλους φέρεται πως μαρτύρησε στη Νικομήδεια της Βιθυνίας το 210, κατ΄ άλλους στην Ηλιούπολη (σημερινή Baalbek) της Αιγύπτου το 360 και κατ΄ άλλους (εκδοχή καθολικών) σε κάποια πόλη της Τοσκάνης

Η μνήμη της

Η σύνδεση της Αγίας με κεραυνό προκάλεσε την επίκλησή της έναντι κεραυνού και φωτιάς από συσχετισμό. Ανακηρύχθηκε επίσης προστάτις Αγία του πυροβολικού και των ορυχείων. Η ιερή μνήμη της εορτάζεται στις 4 Δεκεμβρίου. Επίσης είναι προστάτιδα των σταφιδεργατών στο Ηράκλειο Κρήτης και πολιούχος της πόλης της Δράμας.

Υμνολογία

Απολυτίκιο της Αγίας Βαρβάρας

Βαρβάραν την Αγίαν τιμήσωμεν

εχθρού γαρ τας παγίδας συνέτριψε

και ως στρουθίον ερρύσθη εξ αυτών,

βοηθεία και όπλω του Σταυρού η πάνσεμνος.

Κοντάκιο της Αγίας Βαρβάρας

Τω εν Τριάδι ευσεβώς υμνουμένω

ακολουθήσασα, σεμνή αθλοφόρε,

τα των ειδώλων έλιπες σεβάσματα,

μέσον δε του σκάμματος, εναλθούσα

Βαρβάρα, τυράννων ου κατέπτηξας απειλάς,

ανδρειόφρον, μεγαλοφώνως κράζουσα σεμνή.

Τριάδα σέβω την μίαν θεότητα.

Μεγαλυνάριο της Αγίας Βαρβάρας (αναφέρεται ομού με του Ιωάννη Δαμασκηνού).

Τον θείον κοσμήτορα της Χριστού Εκκλησίας

πάντες Ιωάννην Δαμασκηνόν ύμνοις

συν τη θεία σεπτή καλλιπαρθένω

Βαρβάρα επαξίως ανευφημήσωμεν.

Ιερά λείψανα

Κατά τον 9ο αιώνα έγινε ανακομιδή των λειψάνων της και η μεταφορά τους από την Βιθυνία στην Κωνσταντινούπολη. Κατά δε το 991 ο Αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ δώρησε μέρος αυτών στους Βενετούς οι οποίοι και τα απόθεσαν στον Ναό του Αγίου Μάρκου.
Κατά το 12ο αιώνα, μέρος υπολοίπων λειψάνων της Αγίας μεταφέρθηκαν από την Κωνσταντινούπολη στο Μοναστήρι του Αγίου Μιχαήλ με τους Χρυσούς Τρούλους στο Κίεβο, όπου παρέμειναν ως το 1930, όταν μεταφέρθηκαν εκ νέου στον Καθεδρικό Ναό του Αγ. Βλαδίμηρου στην ίδια πόλη.
Ο εορτασμός της, στην Ορθόδοξη εκκλησία, λαμβάνει εξαιρετικό πανηγυρικό χαρακτήρα.

Λαογραφία

Η Αγία Βαρβάρα θεωρείται όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σ΄ άλλες Χώρες Αγία προστάτις πυροβολικού. Στην Ελλάδα καθιερώθηκε ως Προστάτις του όπλου αυτού το 1828 όπου και αναφέρεται η πρώτη σχετική τελετή με δοξολογία και παράθεση στη συνέχεια γεύματος όπου έλαβαν μέρος αξιωματικοί και οπλίτες πυρβολητές.

Παλαιότερα "Αγία Βαρβάρα" ονόμαζαν οι ναυτικοί τις πυριτιδαποθήκες και τους χώρους πυρομαχικών των πολεμικών πλοίων.

Εκτός από το Πυροβολικό, η Αγία Βαρβάρα θεωρείται προστάτιδα αγία των μεταλλείων και των ορυχείων απανταχού της επικράτειας.

Αγιογραφία

Στις αγιογραφίες φέρεται πάντα ιστάμενη προ πύργου με τρία παράθυρα καθώς και με σύμβολα πυροβολικού.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Catholic-forum (Αγγλικά)
• Η Αγία Βαρβάρα στην Ορθοδοξία (Αγγλικά)
• Royal Artillery: St Barbara (Αγγλικά)
• United States Field Artillery Association: Saint Barbara (Αγγλικά)