Ρομπέρτο Μπολάνιο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ρομπέρτο Μπολάνιο
Γέννηση28 Απριλίου 1953
Σαντιάγο
Θάνατος15 Ιουλίου 2003
Βαρκελώνη
Επάγγελμα/
ιδιότητες		συγγραφέας[1], ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας
ΥπηκοότηταΧιλή
Αξιοσημείωτα έργα2666, The Savage Detectives και By Night in Chile
Commons page Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Ρομπέρτο Μπολάνιο Άβαλος (ισπαν. Roberto Bolaño Ávalos, 28 Απριλίου 1953 – 15 Ιουλίου 2003) ήταν Χιλιανός συγγραφέας. Είναι κυρίως γνωστός ως μυθιστοριογράφος, αλλά έγραψε και διηγήματα, ποιήματα και δοκίμια. Το 1999 κέρδισε το Βραβείο Ρόμουλο Γκαγιέγος για το μυθιστόρημά του Los detectives salvajes («Οι άγριοι ντετέκτιβς»), ενώ το 2008 τιμήθηκε μετά θάνατον με το Αμερικανικό National Book Critics Circle Award για το μυθιστόρημά του 2666, το οποίο περιγράφηκε από το μέλος της κριτικής επιτροπής Marcela Valdes ως «έργο τόσο πλούσιο και εκθαμβωτικό, ώστε θα προσελκύει σίγουρα αναγνώστες και φιλολόγους για αιώνες»[2]. Ο Μπολάνιο περιγράφηκε στους The New York Times ως «η σημαντικότερη λατινοαμερικανική λογοτεχνική φωνή της γενιάς του»[3].

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπολάνιο γεννήθηκε στο Σαντιάγο. Ο πατέρας του ήταν οδηγός φορτηγού (και πυγμάχος), ενώ η μητέρα του δασκάλα[4]. Ο Ρομπέρτο και η αδελφή του πέρασαν τα πρώτα χρόνια τους στα νότια παράλια της Χιλής. Ο ίδιος περιγράφει τον εαυτό του ως ένα λιγνό παιδί με μυωπία, που δεν υποσχόταν πολλά για το μέλλον: ήταν δυσλεκτικός και συχνά τον κορόιδευαν τα άλλα παιδιά στο σχολείο. Παρότι η μητέρα του ήταν φαν των ευπώλητων βιβλίων, γενικώς δεν επρόκειτο για μια οικογένεια διανοούμενων[5]. Σε ηλικία 10 ετών ο Ρομπέρτο εργάστηκε για πρώτη φορά, πουλώντας εισιτήρια υπεραστικού λεωφορείου στη διαδρομή Κιλπουέ-Βαλπαραΐσο[6]. Το μεγαλύτερο διάστημα της παιδικής του ηλικίας το πέρασε στο Λος `Ανχελες του Μπίο Μπίο.

Η εφηβεία στο Μεξικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1968 η οικογένεια Μπολάνιο μετανάστευσε στην Πόλη του Μεξικού και ο Ρομπέρτο εγκατέλειψε το σχολείο, έπιασε δουλειά ως δημοσιογράφος και δραστηριοποιήθηκε σε πολιτικά ζητήματα[7].

Σύντομη επάνοδος στη Χιλή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αναφερόμενη με διάφορες μορφές σε αρκετά έργα του είναι η περιπέτειά του το 1973, όταν επέστρεψε στη Χιλή για «να βοηθήσει να χτίσουνε την επανάσταση», υποστηρίζοντας το σοσιαλιστικό καθεστώς του Σαλβαδόρ Αγιέντε. Μετά το πραξικόπημα του Πινοσέτ, ο Μπολάνιο συνελήφθη ως ύποπτος τρομοκρατίας και πέρασε 8 ημέρες κρατούμενος[8]. Διασώθηκε από δύο πρώην συμμαθητές του που είχαν προσληφθεί ως δεσμοφύλακες. Σύμφωνα με την εκδοχή των γεγονότων που δίνει στο διήγημά του "Dance Card", δεν τον βασάνισαν, αλλά «στις μικρές ώρες μπορούσα να τους ακούσω να βασανίζουν άλλους. Δεν μπορούσα να κοιμηθώ και δεν υπήρχε τίποτα να διαβάσω εκτός από ένα περιοδικό στα αγγλικά που κάποιος είχε αφήσει πίσω του... ...Βγήκα έξω από εκείνη την τρύπα χάρη σε δύο αστυνομικούς που ήμασταν μαζί στο Γυμνάσιο»[9]. Το επεισόδιο παρατίθεται και από την οπτική γωνία των πρώην συμμαθητών του Μπολάνιο στο διήγημα "Detectives". Παρόλα αυτά, μετά το 2008 Μεξικανοί φίλοι του συγγραφέα από εκείνη την εποχή έχουν προκαλέσει αμφισβητήσεις για το αν βρέθηκε καν στη Χιλή το 1973[10].

Ο Μπολάνιο διατηρούσε αντιφατικά συναισθήματα για τη χώρα του. Στη Χιλή υπήρξαν διαβόητες οι επιθέσεις του κατά της Ισαμπέλ Αγιέντε και άλλων μελών του λογοτεχνικού κατεστημένου. «Δεν ταίριαζε με τη Χιλή, και η απόρριψη που γεύτηκε τον άφησε ελεύθερο να λέει ό,τι ήθελε, πράγμα που μπορεί να αποβεί θετικά για έναν συγγραφέα», σχολίασε ο Αργεντινός συγγραφέας Ariel Dorfman.

Επιστροφή στο Μεξικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επιστρέφοντας στο Μεξικό το 1974, ο Μπολάνιο πέρασε για λίγο και από το Ελ Σαλβαδόρ, όπου γνωρίστηκε με τον ποιητή Roque Dalton και με τους αντάρτες του Φαραμπούντο Μαρτί, παρότι η αλήθεια και αυτού του επεισοδίου της ζωής του έχει αρχίσει να αμφισβητείται[11].

Κατά τη δεκαετία του 1970 ο Μπολάνιο, άθεος από τα νιάτα του[12], έγινε τροτσκιστής[13] και, το 1975, ιδρυτικό μέλος του «υπορεαλισμού» («infrarrealismo»), ενός μικρού ποιητικού κινήματος. Παρώδησε με αγάπη κάποιες πλευρές του κινήματος αυτού στο Los detectives salvajes.

Αφού επέστρεψε στο Μεξικό, έζησε ως μποέμ ποιητής και λογοτεχνικό «τρομερό παιδί», ένας «επαγγελματίας provocateur, επίφοβος για όλους τους εκδοτικούς οίκους, παρότι καθόλου κατεστημένος, καθώς ορμούσε σε λογοτεχνικές συναντήσεις, παρουσιάσεις βιβλίων και αναγνώσεις» έχει πει ο εκδότης του, Jorge Herralde. Η συμπεριφορά του είχε να κάνει τόσο με την επαναστατική ιδεολογία του, όσο και με τον χαοτικό τρόπο ζωής του.

Στην Ισπανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπολάνιο μετακόμισε στην Ευρώπη το 1977 και τελικά κατέληξε στην Ισπανία, όπου νυμφεύθηκε και εγκαταστάθηκε στη μεσογειακή ακτή κοντά στη Βαρκελώνη, στην Κόστα Μπράβα, εργαζόμενος σε κατασκηνώσεις, εστιατόρια (έπλενε πιάτα) και ως σκουπιδιάρης. Εργαζόταν την ημέρα και έγραφε τη νύχτα. Από το 1981[14] μέχρι τον θάνατό του έζησε στην παραλιακή πόλη Μπλάνες της Καταλωνίας.

Συνέχισε με ποίηση, πριν στραφεί στην πεζογραφία στις αρχές της πέμπτης δεκαετίας της ζωής του. Σε μια συνέντευξη είχε δηλώσει ότι άρχισε να γράφει μυθιστορία επειδή αισθανόταν υπεύθυνος για τη μελλοντική οικονομική κατάσταση της οικογένειάς του και ήξερε ότι δεν θα μπορούσε να την εξασφαλίσει ποτέ από τα κέρδη ενός ποιητή. Αυτό επιβεβαιώνεται από τον Herralde, που είχε εξηγήσει ότι ο Μπολάνιο «εγκατέλειψε τη λιτή ζωή του μπήτνικ» επειδή η γέννηση του γιου του το 1990 τον έκανε να «αποφασίσει ότι ήταν υπεύθυνος για το μέλλον της οικογένειάς του και ότι θα ήταν ευκολότερο να κερδίζει τον βιοπορισμό του γράφοντας πεζά». Ωστόσο, συνέχισε να βλέπει τον εαυτό του κυρίως ως ποιητή και μια συλλογή στίχων του που καλύπτει μία εικοσαετία εκδόθηκε το 2000 υπό τον τίτλο Los perros románticos (Οι ρομαντικοί σκύλοι).

Ασθένεια και θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο θάνατος του Μπολάνιο το 2003 ήρθε μετά από μία μακρά περίοδο φθίνουσας υγείας. Υπέφερε από ηπατική ανεπάρκεια και το 2000 μπήκε σε κατάλογο αναμονής για μεταμόσχευση ήπατος[15], μάλιστα αναφέρεται ότι ήταν κοντά στην κορυφή του καταλόγου την εποχή του θανάτου του[16].

Περίπου 6 εβδομάδες πριν από τον θάνατο του Μπολάνιο, Λατινοαμερικανοί μυθιστοριογράφοι τον χαιρέτισαν ως «τη σημαντικότερη μορφή της γενιάς του» σε ένα διεθνές συνέδριο που παρακολούθησε στη Σεβίλλη. Ανάμεσα στους στενότερους φίλους του ήταν οι μυθιστοριογράφοι Ροδρίγο Φρεσάν και Ενρίκε Βίλα-Μάτας. Ο Φρεσάν δήλωσε ότι «ο Ρομπέρτο πρόβαλε ως συγγραφέας σε μια εποχή που η Λατινική Αμερική δεν πίστευε πια σε ουτοπίες, όταν ο παράδεισος είχε γίνει κόλαση, κι αυτή η αίσθηση τερατωδίας, εφιάλτη και συνεχούς φυγής από κάτι το φρικώδες διαποτίζει το 2666 και ολόκληρο το έργο του.» «Τα βιβλία του είναι πολιτικά», παρατήρησε επίσης ο Φρεσάν, «αλλά με έναν τρόπο που είναι περισσότερο προσωπικός, παρά πολεμικός ή δημαγωγικός, πλησιέστερα στον μυστικισμό των μπήτνικς, παρά στο Boom». Κατά τον Φρεσάν, ο Μπολάνιο «ήταν μοναδικός στην κατηγορία του, ένας συγγραφέας που δούλευε χωρίς προστατευτικό δίχτυ, που πήγε ως το τέρμα χωρίς φρένα, και έτσι δημιούργησε έναν νέο τρόπο να είσαι ένας μεγάλος Λατινοαμερικανός συγγραφέας»[17]. Ο Λάρυ Ρότερ των New York Times έγραψε: «Ο Μπολάνιο αστειεύθηκε σχετικά με την αγγλική λατινογενή λέξη για το μεταθανάτιο, "posthumous", λέγοντας ότι η λέξη ακούγεται σαν το όνομα Ρωμαίου μονομάχου, κάποιου που είναι ανίκητος, και σίγουρα θα διασκέδαζε αν έβλεπε πόσο ανέβηκαν οι μετοχές του μετά τον θάνατό του»[18]. Την 1η Ιουλίου 2003 εισήχθη στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Valle de Hebrón της Βαρκελώνης με ηπατική ανεπάρκεια, και εκεί πέθανε μετά από δύο εβδομάδες.

Ο Μπολάνιο άφησε πίσω του την Ισπανίδα σύζυγό του και τα δύο τους παιδιά, τους οποίους κάποτε είχε αποκαλέσει «η μοναδική μου πατρίδα»: στην τελευταία του συνέντευξη είπε ότι θεωρούσε τον εαυτό του ως Λατινοαμερικανό, προσθέτοντας ότι «η μόνη μου πατρίδα είναι η σύζυγος και τα δύο παιδιά μου και ίσως, αν και σε δεύτερη μοίρα, κάποιες στιγμές, δρόμοι, πρόσωπα ή βιβλία που βρίσκονται μέσα μου...»

Τα έργα του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρά το ότι αισθανόταν βαθιά μέσα του ένας ποιητής, στη φλέβα του αγαπημένου του Νικανόρ Πάρρα, η φήμη του τελικώς οφείλεται στα μυθιστορήματά του, τις νουβέλες του και τις συλλογές διηγημάτων του[19]. Παρότι υιοθετούσε τον τρόπο ζωής ενός μποέμ ποιητή και λογοτεχνικού «τρομερού παιδιού» («enfant terrible») για όλη την ενήλικη ζωή του, άρχισε να παράγει ουσιώδη έργα μόνο μετά το 1990. Σχεδόν αμέσως τότε έγινε μία αναγνωρίσιμη μορφή στην ισπανόφωνη λογοτεχνία. Δημοσίευσε απανωτά μια σειρά έργων που επαινέθηκαν από την κριτική, τα σημαντικότερα από τα οποία είναι το μυθιστόρημα Los detectives salvajes («Οι άγριοι ντετέκτιβ»), η νουβέλα Nocturno de Chile («Τη νύχτα στη Χιλή») και μεταθανάτια το μυθιστόρημα 2666. Οι συλλογές διηγημάτων του, Llamadas telefónicas και Putas asesinas, τιμήθηκαν με λογοτεχνικά βραβεία. Το 2009 ανακαλύφθηκαν αδημοσίευτα μυθιστορήματα ανάμεσα στα χαρτιά του συγγραφέα.

Μυθιστορήματα και νουβέλες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Το παγοδρόμιο (The Skating Rink, 1993) - (ελλ. μτφ. Κρίτων Ηλιόπουλος για τις εκδ. "Άγρα", 2016)
    Το μυθιστόρημα διαδραματίζεται στην παραλιακή κωμόπολη Z της Κόστα Μπράβα και την ιστορία του αφηγούνται τρεις άνδρες αφηγητές: η πρωταθλήτρια του καλλιτεχνικού πατινάζ Νούρια Μαρτί αποχωρεί από την ολυμπιακή ομάδα, οπότε ένας πομπώδης και τρελάρας δημόσιος υπάλληλος κατασκευάζει μυστικά γι' αυτή μία πίστα του πατινάζ μέσα σε ένα ερειπωμένο μέγαρο της περιοχής, φυσικά με υπεξαιρεθέντα χρήματα του δημοσίου.
  2. Η ναζιστική λογοτεχνία στην Αμερική (La literatura Nazi en América, 1996) - (ελλ. μτφ. Κρίτων Ηλιόπουλος για τις εκδόσεις "Άγρα", 2013)
    Μία τελείως φανταστική, ειρωνική «εγκυκλοπαίδεια» φασιστών συγγραφέων και κριτικών λογοτεχνίας, τυφλωμένων από την ίδια τους τη μετριότητα. Παρότι ο εκφασισμός είναι ένας κίνδυνος που διατρέχει η λογοτεχνία όπως παρουσιάζεται γενικά στα έργα του Μπολάνιο, αυτοί οι χαρακτήρες ξεχωρίζουν για τη δύναμη της φρίκης της πολιτικής φιλοσοφίας τους[20]. Το τελευταίο πορτρέτο αναπτύχθηκε στο επόμενο έργο:
  3. Μακρινό αστέρι (Estrella distante, 1996) (ελλ. μτφ. Αγγελική Αλεξοπούλου για τις εκδ. "Καστανιώτη", 2007)
    Μία νουβέλα φωλιασμένη στις πολιτικές του καθεστώτος του Πινοσέτ, με θέματα τη δολοφονία, τη φωτογραφία και την ποίηση. Είναι ένα σκοτεινό σατιρικό έργο.
  4. Οι άγριοι ντετέκτιβ (Los detectives salvajes, 1998) - (ελλ. μτφ. Κώστας Αθανασίου για τις εκδ. "Καστανιώτη", 2009)
    Έχει συγκριθεί από τον Jorge Edwards με το μυθιστόρημα του Χούλιο Κορτάσαρ Rayuela και το μυθιστόρημα του Χοσέ Λίμα Paradiso. Ο Ισπανός κριτικός Ignacio Echevarría το ανακήρυξε ως «το μυθιστόρημα που θα είχε γράψει ο Μπόρχες». Το κυρίως μέρος του έργου παρουσιάζει μία μακρά, αποσπασματική σειρά αναφορών για τα ταξίδια και τις περιπέτειες του Αρτούρο Μπελάνο και του Ουλίσες Λίμα από το 1976 ως το 1996. Αφηγούμενα από 52 διαφορετικά πρόσωπα, τα ταξίδια αυτά τους φέρνουν από το Μεξικό στο Ισραήλ, το Παρίσι, τη Βαρκελώνη, το Λος Άντζελες, το Σαν Φρανσίσκο, τη Βιέννη και τελικά στη Λιβερία κατά τον εκεί εμφύλιο πόλεμο στα μέσα της δεκαετίας του 1990[21]. Οι αναφορές περικλείονται στην αρχή και στο τέλος του έργου από την ιστορία της αναζήτησής τους για τον Cesárea Tinajero, ιδρυτή του «real visceralismo», ενός μεξικανικού λογοτεχνικού κινήματος αβάν-γκαρντ. Ο Μπολάνιο αποκάλεσε τους `Αγριους ντετέκτιβ «ένα ερωτικό γράμμα προς τη γενιά μου».
  5. Φυλαχτό (Amuleto, 1999) - (ελλ. μτφ. Κρίτων Ηλιόπουλος, "Άγρα", 2013)
    Το έργο αυτό εστιάζει στην Ουρουγουανή ποιήτρια Auxilio Lacouture, που εμφανίζεται και στους Άγριους ντετέκτιβ ως έλασσον πρόσωπο και εδώ πέφτει πάνω σε ένα σμάρι Λατινοαμερικανών καλλιτεχνών και συγγραφέων. Αντίθετα από τους Άγριους ντετέκτιβ, το Φυλαχτό παραμένει στην αφήγηση της Auxilio σε πρώτο πρόσωπο, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει το φρενιτιώδες σκόρπισμα των προσώπων για το οποίο ο Μπολάνιο είναι τόσο διάσημος.
  6. Τελευταία νύχτα στη Χιλή (Nocturno de Chile, 2000) - (ελλ. μτφ. Χριστίνα Θεοδωροπούλου για τις εκδ. "Μεταίχμιο", 2004)
    Μία αφήγηση κατασκευασμένη ως ο χαλαρός, ακατέργαστος πρωτοπρόσωπος λόγος ενός Χιλιανού Ιησουίτη ιερέα και αποτυχημένου ποιητή, του Σεμπαστιάν Ουρούτια Λακρουά, στο κρεβάτι του θανάτου του. Σε ένα σημείο καμπής στη σταδιοδρομία του, ο πατήρ Ουρούτια προσεγγίζεται από δύο πράκτορες της υπερσυντηρητικής οργανώσεως Opus Dei, που τον πληροφορούν ότι έχει επιλεγεί να επισκεφθεί την Ευρώπη για να μελετήσει τη συντήρηση παλαιών ναών – η τέλεια δουλειά για έναν κληρικό με καλλιτεχνικές ανησυχίες. Κατά την άφιξή του, τον πληροφορούν ότι η μεγαλύτερη απειλή για τους καθεδρικούς της Ευρώπης είναι τα λερώματα των περιστεριών, και ότι οι συνάδελφοί του στη γηραιά ήπειρο έχουν επινοήσει μία έξυπνη λύση στο πρόβλημα: εκπαιδεύουν γεράκια και, στη μία πόλη μετά την άλλη, ο Ουρούτια παρακολουθεί καθώς τα γεράκια των ιερέων ξεσκίζουν ολόκληρα κοπάδια των πουλιών-συμβόλων της αθωότητας. Με ανατριχιαστικό τρόπο, η απουσία διαμαρτυρίας εκ μέρους του ενάντια στην αιματηρή αυτή μέθοδο για τη συντήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς σηματοδοτεί για τους εργοδότες του ότι θα χρησιμεύσει ως ένας καλός παθητικός βοηθός για τις αρπακτικές και κτηνώδεις μεθόδους του καθεστώτος Πινοσέτ. Αυτή είναι η αρχή της καταδίκης από τον Μπολάνιο του διανοούμενου τύπου ανθρώπου που αποτραβιέται στην τέχνη, χρησιμοποιώντας τον αισθητισμό ως μανδύα και ασπίδα, ενώ ο κόσμος κείται γύρω του εμετικά αμετάβλητος, αιώνια άδικος και απάνθρωπος.
  7. Αμβέρσα (Amberes, 2002)
    Το χαλαρό αυτό μυθιστόρημα πεζο-ποιητικού λόγου θεωρείται από τον Echevarría η «Μεγάλη Έκρηξη» του Σύμπαντος του Μπολάνιο, καθώς γράφτηκε το 1980, όταν ο συγγραφέας ήταν 27 ετών. Το έργο παρέμεινε ανέκδοτο μέχρι το 2002, οπότε και πρωτοεκδόθηκε με τον τίτλο Amberes. Περιέχει μια αφήγηση δομημένη λιγότερο γύρω από μια ιστορία και περισσότερο γύρω από μοτίβα, επανεμφανιζόμενα πρόσωπα και ανέκδοτα, πολλά από τα οποία θα γίνονταν αργότερα κοινό υλικό για τον Μπολάνιο: εγκλήματα και κατασκηνώσεις, περιπλανώμενοι και ποίηση, έρωτας και αγάπη, διεφθαρμένοι αστυνομικοί και περιθωριακοί[22]. Το πίσω εξώφυλλο στην αγγλική έκδοση έχει την εξής φράση του Μπολάνιο: «Το μόνο μυθιστόρημα που δεν μου προκαλεί αμηχανία είναι το Αμβέρσα.»
  8. 2666 (2004) - (ελλ. μτφ. Κρίτων Ηλιόπουλος, "Άγρα", 2011)
    Το μυθιστόρημα αυτό εκδόθηκε το 2004 και αναφέρεται ότι είναι μία πρώιμη μορφή που υποβλήθηκε στον εκδότη του μετά τον θάνατο του συγγραφέα. Το κείμενο αυτό ήταν η βασική απασχόληση του Μπολάνιο τα τελευταία 5 έτη της ζωής του, όταν αντιμετώπιζε το φάσμα του θανάτου εξαιτίας του προβλήματος της υγείας του. Έχοντας περισσότερες από 1.100 σελίδες (898 στην αγγλική έκδοση), το έργο υποδιαιρείται σε 5 μέρη. Εστιασμένο στις μάλλον ανεξιχνίαστες και συνεχιζόμενες δολοφονίες γυναικών στη Σιουδάδ Χουάρες (πόλη με το όνομα Σάντα Τερέσα στο μυθιστόρημα), το αποκαλυπτικό 2666 δίνει τη φρίκη του 20ού αιώνα μέσα από ένα ευρύ φάσμα προσώπων, όπως τον Γερμανό συγγραφέα Archimboldi, τον οποίο προσπαθούν να βρουν 4 κριτικοί λογοτεχνίας. Το 2008, το βιβλίο κέρδισε το αμερικανικό National Book Critics Circle Award για μυθιστορία. Το βραβείο αυτό παραλήφθηκε από τη μεταφράστρια του έργου στην αγγλική γλώσσα, Natasha Wimmer. Τον Μάρτιο 2009, η αγγλική εφημερίδα The Guardian έγραψε ότι ένα πρόσθετο 6ο Μέρος του 2666 ήταν ανάμεσα στα χαρτιά που ανακαλύφθηκαν από ερευνητές του υλικού που άφησε πίσω του ο συγγραφέας[23].
  9. Το Τρίτο Ράιχ (El Tercer Reich. 1989) — (ελλ. μτφ. Κρίτων Ηλιόπουλος, εκδ. "ΑΓΡΑ", 2013)
    Γράφτηκε το 1989, αλλά ανακαλύφθηκε ανάμεσα στα χαρτιά του Μπολάνιο μόνο μετά τον θάνατό του. Εκδόθηκε στην ισπανική γλώσσα το 2010, σε αγγλική μετάφραση το 2011 και σε ελληνική το 2013. Πρωταγωνιστής του είναι ο Ούντο Μπέργκερ, ένας Γερμανός πρωταθλητής στα παιχνίδια στρατηγικής. Μαζί με τη φιλενάδα του, την Ingeborg, επιστρέφει στην κωμόπολη της Κόστα Μπράβα όπου περνούσε τα παιδικά του καλοκαίρια και παίζει παρτίδες τού Η άνοδος και η πτώση του Γ΄ Ράιχ με έναν ξένο[24]. Το παιχνίδι γίνεται για αυτόν μονομανία, καθώς τον απασχολεί το ερώτημα αν θα ήταν πραγματικά δυνατό η Γερμανία να είχε κερδίσει στρατιωτικά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ή όχι.
  10. Οι στενοχώριες του αληθινού αστυνομικού (Los sinsabores del verda, 2011)
    Πρωτοεκδόθηκε στην ισπανική γλώσσα το 2011. Το μυθιστόρημα αυτό προσφέρει γραμμές στην υπόθεση και χαρακτήρες που συμπληρώνουν ή προτείνουν παραλλαγές του μυθιστορήματος 2666[3]. Είχε αρχίσει να γράφεται κατά τη δεκαετία του 1980, αλλά παρέμεινε στη διαδικασία της συγγραφής μέχρι τον πρόωρο θάνατο του Μπολάνιο.

Διηγήματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Τηλεφωνήματα (Llamadas Telefónicas, 1997 συλλογή 14 διηγημάτων) - (ελλ. μτφ. Έφη Γιαννοπούλου, εκδ. "Άγρα", 2009)
  • El Gaucho Insufrible («Ο ανυπόφορος Γκαούτσο», 2003), συλλογή 5 διηγημάτων και δύο δοκιμίων, με το διήγημα του τίτλου εμπνευσμένο από το διήγημα «Ο Νότος» του Μπόρχες.
  • El Secreto del Mal («Το μυστικό του κακού». 2011), συλλογή 21 κειμενων.
  • Πουτάνες φόνισσες (Putas asesinas, συλλογή 13 διηγημάτων) - (ελλ. μτφ. Έφη Γιαννοπούλου, εκδ. "Άγρα", 2008)

Ποιητικές συλλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Los perros románticos («Οι ρομαντικοί σκύλοι»), εκδόθηκε μεταθανατίως, το 2006.
  • The Unknown University («Το άγνωστο Πανεπιστήμιο»), μία πολυτελής έκδοση των ποιητικών απάντων του Μπολάνια σε αγγλική μετάφραση (2013).

Θέματα και ύφος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

«Η ιδιοφυΐα του Μπολάνιο δεν είναι μόνο η ασυνήθιστη ποιότητα της γραφής του, αλλά και το ότι δεν συμμορφώνεται με το πρότυπο του Λατινοαμερικανού συγγραφέα», έγραψε ο Echeverria. «Η γραφή του δεν είναι ούτε μαγικός ρεαλισμός, ούτε μπαρόκ, ούτε τοπικιστική, αλλά ένας φανταστικός, υπερτοπικός καθρέφτης της Λατινικής Αμερικής, περισσότερο ως μιας κατάστασης του νου, παρά ως ενός συγκεκριμένου τόπου.»

Στα έργα του τα πρόσωπα είναι συχνά τα ίδια μυθιστοριογράφοι ή ποιητές, διάσημοι και μη, πανταχού παρόντες στον κόσμο του Μπολάνιο, άλλοτε ήρωες, άλλοτε κακοί, ερευνητές και εικονομάχοι.

Επαναλαμβανόμενα θέματα στα έργα του είναι επίσης οι αναζητήσεις, ο «μύθος της ποίησης», η «αμοιβαία σχέση ανάμεσα στην ποίηση και στο έγκλημα», η αναπόφευκτη βία της σύγχρονης ζωής και οι ουσιώδεις ανθρώπινες ασχολίες της νιότης, ο έρωτας και ο θάνατος[25].

Σε μία από τις ιστορίες του («Οδοντίατρος»), ο Μπολάνιο εμφανίζεται να εκθέτει τις βασικές αισθητικές του αρχές. Ο αφηγητής επισκέπτεται έναν παλιό του φίλο, έναν οδοντίατρο. Ο φίλος του τού συστήνει ένα φτωχόπαιδο, Ινδιάνο, που αποκαλύπτεται ότι είναι μια λογοτεχνική διάνοια. Σε ένα σημείο μιας μακράς συνομιλίας, ο οδοντίατρος εκφράζει αυτό που πιστεύει πως είναι η ουσία της τέχνης:

«Αυτό είναι τέχνη, είπε, η ιστορία μιας ζωής σε όλη της την ιδιαιτερότητα. Είναι το μόνο πράγμα στ΄ αλήθεια ιδιαίτερο και προσωπικό. Είναι η έκφραση και ταυτόχρονα το υλικό του ιδιαίτερου. Και τι εννοείς με το υλικό του ιδιαίτερου; τον ρώτησα, υποθέτοντας πως θα απαντούσε: την Τέχνη... ...Μα ο φίλος μου είπε: Αυτό που εννοώ είναι η μυστική ιστορία... Αυτή που δε θα μάθουμε ποτέ, παρότι τη ζούμε από μέρα σε μέρα, θαρρώντας πως είμαστε ζωντανοί, ότι τα έχουμε όλα υπό έλεγχο και ότι αυτά που παραθεωρούμε δεν έχουν σημασία. Αλλά το καθετί έχει σημασία! Απλώς δεν το καταλαβαίνουμε. Λέμε στους εαυτούς μας πως η τέχνη τρέχει πάνω στη μία σιδηροτροχιά και η ζωή, οι ζωές μας, πάνω σε μία άλλη, δεν συνειδητοποιούμε πως αυτό είναι ένα ψέμα.»

Ο Αμερικανός πεζογράφος Jonathan Lethem έχει σχολιάσει σχετικά: «Διαβάζοντας Μπολάνιο είναι σαν να ακούμε τη μυστική ιστορία, να μας δείχνουν το υλικό του ιδιαίτερου, να βλέπουμε τις γραμμές της τέχνης και της ζωής να ενώνονται στον ορίζοντα και να μένουν εκεί σαν ένα όνειρο από το οποίο ξυπνάμε με την έμπνευση να παρατηρούμε τον κόσμο πιο προσεκτικά»[26].

Ο Μπολάνιο, όταν συζητούσε για την έννοια της λογοτεχνίας, συμπεριλαμβανομένης και της δικής του, τόνιζε τα ενδογενή πολιτικά της χαρακτηριστικά. Είχε γράψει: «ΟΛΗ η λογοτεχνία, κατά μία έννοια, είναι πολιτική λογοτεχνία. Εννοώ ότι, πρώτον, είναι ένας αναστοχασμός πάνω στην πολιτική, και δεύτερον, αποτελεί επίσης ένα πολιτικό πρόγραμμα. Το πρώτο υπονοεί την πραγματικότητα (τον εφιάλτη ή το καλό όνειρο που αποκαλούμε πραγματικότητα), που πάντα λήγει με τον θάνατο και την εκμηδένιση όχι μόνο της λογοτεχνίας, αλλά και του χρόνου. Το δεύτερο αναφέρεται στα θρύμματα που επιβιώνουν, που επιμένουν, και στη λογική»[27].

Τα κείμενα του Μπολάνιο επανειλημμένα δείχνουν μια έγνοια για τη φύση και τον σκοπό της λογοτεχνίας, καθώς και για τη σχέση της με τη ζωή.

Επιδράσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μανιώδης αναγνώστης, ο Μπολάνιο συχνά είχε εκφράσει την αγάπη του για το έργο των Μπόρχες και Κορτάσαρ, και κάποτε έκλεισε μία επισκόπηση της σύγχρονης λογοτεχνίας της Αργεντινής λέγοντας ότι «ο αναγνώστης πρέπει να διαβάζει περισσότερο Μπόρχες». Πάντως, γενικότερα ως λογοτέχνες που επηρέασαν τον Μπολάνιο μπορούν να αναφερθούν οι:

Αλμπέρτο Μπλεστ Γκάνα, Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Χούλιο Κορτάσαρ, Φίλιπ Ντικ, Χέρμαν Μέλβιλ, Μιγκέλ ντε Θερβάντες, Ζωρζ Περέκ, Φραντς Κάφκα, Τζων Κένεντι Τουλ, Τζιανίνα Μπράσκι, Νικανόρ Πάρρα, Ρέιμοντ Τσάντλερ.

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Will H. Corral, "Roberto Bolaño: Portrait of the Writer as Noble Savage". World Literature Today LXXXI. 1 (Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2006), σ. 51-54.
  • Roberto Bolaño, Sybil Perez, Marcela Valdes. Roberto Bolaño: The Last Interview: And Other Conversations. Brooklyn, NY, Melville House Publishing, 2009.
  • Celina Manzoni. Roberto Bolaño, la literatura como tauromaquia. Buenos Aires, Corregidor, 2002.
  • Patricia Espinosa H. Territorios en fuga: estudios criticos sobre la obra de Roberto Bolaño. Providencia (Santiago), Ed. Frasis, 2003.
  • Jorge Herralde. Para Roberto Bolaño. Colombia, Villegas Editores, 2005.
  • Celina Manzoni, Dunia Gras, Roberto Brodsky. Jornadas homenaje Roberto Bolaño (1953–2003): simposio internacional. Βαρκελώνη, ICCI Casa Amèrica a Catalunya, 2005.
  • Fernando Moreno. Roberto Bolaño: una literatura infinita. Poitiers, Université de Poitiers / CNRS, 2005.
  • Edmundo Paz Soldán, Gustavo Faverón Patriau (coord.). Bolaño salvaje. Canet de Mar (Βαρκελώνη). Ed. Candaya, 2008. (περιέχει DVD με το ντοκιμαντέρ Bolaño cercano του Erik Hasnoot.)
  • Will H. Corral, Bolaño traducido: nueva literatura mundial. Μαδρίτη, Ediciones Escalera, 2011.
  • Myrna Solotorevsky, 'El espesor escritural en novelas de Roberto Bolaño' . Rockville, Maryland, Ediciones Hispamérica, 2012. ISBN 978-0-935318-35-7.
  • Karim Benmiloud, Raphaël Estève (coord.). Les astres noirs de Roberto Bolaño. Bordeaux, Presses Universitaires de Bordeaux, 2007.


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 25  Ιουνίου 2015.
  2. ↑ Alison Flood (2009-03-13). «Report of Bolaño's NBCCA triumph». London: Guardian. http://www.guardian.co.uk/books/2009/mar/13/bolano-2666-nbcc-award. Ανακτήθηκε στις 2011-12-20. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Harvesting Fragments From a Chilean Master
  4. ↑ Goldman, Francisco. "The Great Bolaño", New York Review of Books, 19 Ιουλίου 2007
  5. ↑ La Nación (19 Σεπτεμβρίου 2009). «Bolaño en sus palabras». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2014. 
  6. ↑ Biografías y vidas. «Roberto Bolaño». 
  7. ↑ «Rohter, Larry. 'A Writer whose Posthumous Novel Crowns an Illustrious Career', New York Times, 9/8/2005» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 31 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2014. 
  8. ↑ Schama, Chloe: "Dust and Literature",The New Republic, 8 Μαΐου 2007
  9. ↑ «American PEN reproduction of "Dance Card"». Pen.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2011. 
  10. ↑ Rohter, Larry (2009-01-27). «Roberto Bolaño’s Fictions Might Include His Own Colorful Past». NYTimes.com. http://www.nytimes.com/2009/01/28/books/28bola.html. Ανακτήθηκε στις 2011-12-20. 
  11. ↑ Miguel Huezo Mixco: Frontera D (24 Μαρτίου 2011). «Roberto Bolaño en El Salvador. Supremo jardín de la guerra florida». 
  12. ↑ Echevarría, ed., 2004, «Recuerdos de Los Ángeles», σσ. 168, 219, 340.
  13. ↑ Gustavo Álvarez Núñez: SoloLiteratura.com. «Roberto Bolaño - Semblanza». 
  14. ↑ Bolaño, Roberto (2002): "Total Anarchy: Twenty-Two Years Later", εισαγωγή στο μυθιστόρημα Αμβέρσα. — ο Μπολάνιο εξηγεί πώς έγραψε αυτό το έργο το 1980, «το τελευταίο του έτος στη Βαρκελώνη».
  15. ↑ Briceño, I.· Murillo, F. J. (26 Ιανουαρίου 2011). «2666 (2004)». Universidad Autónoma de Madrid. 
  16. ↑ «Bolaño's Voyage: "Last Evenings on Earth" by Donald Long». Barcelonareview.com. 26 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2011. 
  17. ↑ «Roberto Bolano – 2666, etc « BookCourt». Bookcourt.org. 16 Νοεμβρίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2011. 
  18. ↑ Rohter, Larry: 'A Writer whose Posthumous Novel Crowns an Illustrious Career,' New York Times, 9/8/2005
  19. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2014. 
  20. ↑ D'Erasmo, Stacey (24 February 2008). «The Sound and the Führer». The New York Times (www.NYTimes.com). http://www.nytimes.com/2008/02/24/books/review/D-Erasmo-t.html?_r=1. Ανακτήθηκε στις 20 December 2011. 
  21. ↑ Durán-Merk, Alma (2010): Representaciones de la experiencia migratoria en la literatura: Los detectives salvajes de Roberto Bolaño. Opus: Augsburg, http://opus.bibliothek.uni-augsburg.de/volltexte/2010/1660/.
  22. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2014. 
  23. ↑ Tremlett, Giles (10 March 2009). «Two new Bolaño novels found among papers left after death». The Guardian (www.Guardian.co.uk). http://www.guardian.co.uk/world/2009/mar/10/spain-roberto-bolantildeo. 
  24. ↑ Anthony Paletta, "War Games: On Roberto Bolaño’s The Third Reich", The Millions, Feb 10, 2012.
  25. ↑ Goldman, Francisco. "The Great Bolaño", New York Review of Books, 19 July 2007.
  26. ↑ Lethem, Jonathan: "The Departed", New York Times Book Review, 9 Νοεμβρίου 2008.
  27. ↑ Boullosa, Carmen. "Roberto Bolaño" Αρχειοθετήθηκε 2012-08-13 στο Wayback Machine., Bomb Magazine, χειμώνας 2002. Retrieved on 25 July 2012.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ρομπέρτο_Μπολάνιο&oldid=10258453"