Πέντε W
Τα Πέντε W (Five Ws) ή τα Πέντε W και ένα H (Five Ws and one H) ή τα Έξη W (Six Ws), είναι ερωτήματα των οποίων οι απαντήσεις θεωρούνται βασικές στη συγκέντρωση των πληροφοριών. Αναφέρονται συχνά στη δημοσιογραφία (συγκρ. στυλ ειδήσεων), στην έρευνα και τις αστυνομικές έρευνες.[1] Αποτελούν την φόρμουλα για την απόκτηση της πλήρους ιστορίας επί ενός θέματος.[2] Σύμφωνα με την αρχή των Πέντε W, η έκθεση μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένη, μόνο αν απαντά σε αυτά τα ερωτήματα, ξεκινώντας με μια ερωτηματική λέξη:[3]
- Τα Έξη W, θα πρέπει να ακολουθήσουν την παρακάτω σειρά:
- Ποιος το έκανε αυτό; (Who did that?)
- Τι συνέβη; (What happened?)
- Πού έλαβε χώρα το συμβάν; (Where did it take place?)
- Πότε έλαβε χώρα το συμβάν; (When did it take place?)
- Γιατί συνέβη αυτό; (Why did that happen?)
Και οι οποίες ερωτήσεις, μετά από τη μετάφραση τους στα Ελληνικά, καταλήγουν σε 3Π, 1Τ και 1Γ.
Κάποιοι συγγραφείς προσθέτουν και μια έκτη ερώτηση «πώς» (“how”), στη λίστα, αν και το «πώς» (“how”) μπορεί επίσης να καλυφθεί από το «τι» ("what"), το «πότε» ("when") ή το «πού» ("where"):[3]
- Πώς συνέβη; ( How did that happen?)
Κάθε ερώτηση, θα πρέπει να έχει μια πραγματική απάντηση — απαραίτητα στοιχεία για να συμπεριληφθούν σε μια έκθεση που θέλει να θεωρείται πλήρης.[4] Είναι σημαντικό ότι, καμία από αυτές τις ερωτήσεις δεν μπορεί να απαντηθεί με ένα απλό "ναι" ή "όχι".
Στο Ηνωμένο Βασίλειο (με εξαίρεση τη Σκοτία), τα Πέντε W χρησιμεύουν στα μαθήματα του Βασικού Σταδίου 2 (Key Stage 2)[Σημ. 1] και του Βασικού Σταδίου 3 (Key Stage 3)[5][Σημ. 2]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ρητορική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αυτή η ενότητα εστιάζει στην ιστορία της σειράς των ερωτήσεων ως τρόπο σχηματισμού ή ανάλυσης των ρητορικών ερωτήσεων και όχι την εν γένει, θεωρία των συνθηκών.[6]
Ο ρήτωρ Ερμαγόρας ο Τήμνιος (Hermagoras of Temnos),[Σημ. 3][Υποσημ. 1] όπως αναφέρθηκε στου ψευδο-Αυγουστίνου το «De Rhetorica»,[7] καθόρισε επτά "περιστάσεις" (μόρια περιστάσεως 'elements of circumstance')[8] ως τα loci[Σημ. 4] ενός ζητήματος:
- Quis, quid, quando, ubi, cur, quem ad modum, quibus adminiculis. (Ποιος, τι, πότε, πού, γιατί, με ποιον τρόπο, με ποια μέσα)[9][10]
- (Ποιος, τι, πότε, πού, γιατί, με ποιον τρόπο, με ποια μέσα)
Ο Κικέρων είχε μια παρόμοια ιδέα των περιστάσεων, αν και ο Θωμάς ο Ακινάτης (Thomas Aquinas), αποδίδει τις ερωτήσεις στον Κικέρωνα, δεν εμφανίζονται στα γραπτά του. Ομοίως, ο Κοϊντιλιανός (Quintilian), συζήτησε τα loci με πειστικά επιχειρήματα, αλλά δεν τα έθεσε με τη μορφή ερωτημάτων.[9]
Ο Γάιος Μάριος Βικτωρίνος (Gaius Marius Victorinus),[Σημ. 5] εξήγησε το σύστημα των περιστάσεων του Κικέρωνα, τοποθετώντάς το σε αντιστοιχία με τις ερωτήσεις του Ερμαγόρα:[9]
Ο Γάιος Ιούλιος Βίκτωρ (Gaius Julius Victor), απαριθμεί επίσης περιπτώσεις, όπως ερωτήσεις.[9]
Ο Βοήθιος (Boethius), "κατασκεύασε τις επτά θεμελιώδεις συνθήκες στις τέχνες της δίωξης και της άμυνας":
- Quis, quid, cur, quomodo, ubi, quando, quibus auxiliis.[9]
- (Ποιος, τι, γιατί, πώς, πού, πότε, με τι)
Η μορφή του ερωτήματος, ανασύρθηκε και πάλι τον 12ο αιώνα από τους Thierry de Chartres και John of Salisbury.[9]
Για να χορηγηθεί η κατάλληλη μετάνοια στους αμαρτωλούς, ο 21ος κανόνας του Τέταρτου Λατερανού Συμβουλίου (1215), κάλεσε εξομολογητές για να διερευνήσουν τόσο τις αμαρτίες όσο και τις συνθήκες των αμαρτιών. Η μορφή του ερωτήματος, ήταν δημοφιλής για την καθοδήγηση των εξομολογητών και εμφανίστηκε σε αρκετές διαφορετικές μορφές:[11]
- Ποιος, τι, πού, από ποιον, πόσο συχνά, γιατί, πώς, πότε. (Quis, quid, ubi, per quos, quoties, cur, quomodo, quando.)[12]
- Ποιος, τι, πού, με τι, γιατί, πώς και πότε. (Quis, quid, ubi, quibus auxiliis, cur, quomodo, quando.)[13]
- Ποιος, τι, πού, με ποιον, πόσο συχνά, γιατί, πώς, πότε. (Quis, quid, ubi, cum quo, quotiens, cur, quomodo, quando.)[14]
- Τι, ποιος, πού, με τι, γιατί, πώς και πότε. (Quid, quis, ubi, quibus auxiliis, cur, quomodo, quando.)[15]
- Τι, πού, γιατί, μέχρι στιγμής, προϋπόθεση, πώς, πότε: όσο συχνά. (Quid, ubi, quare, quantum, conditio, quomodo, quando: adiuncto quoties.)[16]
Η μέθοδος των ερωτημάτων, χρησιμοποιήθηκε επίσης, για τη συστηματική εξήγηση ενός κειμένου.[17]
Αργότερα, ο Thomas Wilson έγραψε στα Αγγλικά τον στίχο:
Ποιος, τι, και πού, με ποια βοήθεια, αλλά και από ποίους:
Γιατί, πώς, και πότε, κάνω πολλά πράγματα να αποκαλύψω
Κατά τον 19ο αιώνα, ο Αμερικανός καθηγητής William Cleaver Wilkinson, διέδωσε κατά τη δεκαετία του 1880, τα «Τρία W» - Τι; Γιατί; Τι μ 'αυτό; – ως μέθοδο μελέτης της Γραφής, αν και δεν επικαλέστηκε την πρωτοτυπία. Αυτό έγινε τα «Πέντε W», αν και η εφαρμογή ήταν πολύ διαφορετική από ότι αυτή, στη δημοσιογραφία:
«Τι; Γιατί; Τι γίνεται με αυτό;» είναι ένα σχέδιο της μελέτης των μεθόδων
παρηχητικής για το δάσκαλο, υπογραμμισμένο από τον καθηγητή W.C. Wilkinson,
όχι ως αρχικό με τον εαυτό του, αλλά ως σεπτή αρχή.
«Είναι, στην πραγματικότητα», λέει, «Μια σχεδόν αμνημόνευτη ανάλυση ρήτορα».
Πρώτον τα πραγματικά περιστατικά, κατόπιν η απόδειξη των γεγονότων, μετά οι συνέπειες
των γεγονότων. Αυτή η ανάλυση, συχνά έχει επεκταθεί στο γνωστό «Τα Πέντε W:»
«Πότε; Που; Ποιος; Τι; Γιατί;» Με το παρόν, προσοχή ονομάζεται, στη μελέτη του
κάθε μαθήματος: στην ημερομηνία των περιστατικών της· στον τόπο τους ή ενός τόπου·
στο πρόσωπο που ομιλεί ή ομιλείται προς ή προς τα πρόσωπα που συστήθηκε, στο αφήγημα·
προς τα περιστατικά ή τις καταστάσεις του κειμένου· και, τέλος, στις εφαρμογές και
χρήσεις των διδασκαλιών του μαθήματος.[19]
Τα «Πέντε W» (και το ένα H) μνημονεύθηκαν από τον Ράντγιαρντ Κίπλινγκ στο έργο του «Ιστορίες ακριβώς έτσι» ("Just So Stories") (1902), στο οποίο ένα ποίημα που συνοδεύει την ιστορία στο «Παιδί του Ελέφαντα» αρχίζει με:
- Κρατώ έξη ειλικρινείς υπηρετούντες άνδρες
(Μου δίδαξαν όλα όσα γνώριζα)·
Τα ονόματά τους είναι Τι και Γιατί και Πότε
Και Πώς και Πού και Ποιος- I keep six honest serving-men
- (They taught me all I knew);
- Their names are What and Why and When
- And How and Where and Who.
Αυτός είναι ο λόγος που μέθοδος επίλυσης προβλημάτων τα "Πέντε W και ένα H", επίσης αποκαλείται ως η «Μέθοδος Κίπλινγκ» ("Kipling Method"), η οποία βοηθά να διερευνηθούν τα προβλήματα, αμφισβητώντας τα με αυτά τα ερωτήματα.
Μέχρι το 1917, τα «Πέντε W» διδάσκονταν στις τάξεις δημοσιογραφίας των λυκείων[20] και μέχρι το 1940, η τάση των δημοσιογράφων για την αντιμετώπιση όλων των «Πέντε W», στο πλαίσιο της επικεφαλής παραγράφου ενός άρθρου, ή οποία είχε χαρακτηριστεί ως ντεμοντέ και απατηλή:
Το ντεμοντέ προβάδισμα των πέντε W και του Η, κρυσταλλώνεται σε μεγάλο βαθμό από την «νέα δημοσιογραφία» του Πούλιτζερ (Pulitzer) και αγιασμένο από τα σχολεία, παραχωρώντας ευρύτατα τη θέση του στο πολύ πιο εύπλαστο και ενδιαφέρον χαρακτηριστικό προβάδισμα, ακόμη και επί των ευθειών ιστοριών ειδήσεων.[21]
Όλοι σας ξέρετε για - και ελπίζω ότι όλοι θα παραδεχθείτε την πλάνη σας - στο δόγμα των πέντε W, με την πρώτη πρόταση της ιστορίας στην εφημερίδα.[22]
Ετυμολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δεν είναι σύμπτωση που τόσο τα Αγγλικά όσο και τα Λατινικά, οι περισσότερες ερωτηματικές λέξεις αρχίζουν με τους ίδιους ήχους, καθότι προέρχονται από την Πρωτο-Ινδο-Ευρωπαϊκή ρίζα kwo-, αντικατοπτριζόμενη στην Πρωτο-Γερμανική ως χwa- ή khwa- και στα Λατινικά ως qu-.
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Βασικό Στάδιο 2 (Key Stage 2), είναι ο νομικός όρος για τα τέσσερα χρόνια της εκπαίδευσης, τα οποία εφαρμόζονται στα σχολεία της Αγγλίας και της Ουαλίας κοινώς γνωστά ως Έτος 3, Έτος 4, Έτος 5 και Έτος 6, όταν οι μαθητές είναι ηλικίας μεταξύ 7 και 11 ετών. Ο όρος αυτός, εφαρμόζεται με διαφορετικό τρόπο στη Βόρεια Ιρλανδία, όπου αναφέρεται στους μαθητές των Ρ5, Ρ6 και Ρ7 (μαθητές ηλικίας 8 έως 11 ετών). Αυτή είναι επίσης και η περίπτωση στο Χονγκ Κονγκ.[Παρ. Σημ. 1]
- ↑ Βασικό Στάδιο 3 (Key Stage 3) (κοινώς συντομογραφούμενο ως KS3), είναι ο νομικός όρος για τα τρία χρόνια της εκπαίδευσης, τα οποία εφαρμόζονται στα σχολεία της Αγγλίας και της Ουαλίας κοινώς γνωστά ως Έτος 7, Έτος 8 και Έτος 9, όταν οι μαθητές είναι ηλικίας μεταξύ 11 και 14 ετών. Στη Βόρεια Ιρλανδία, ο όρος επίσης αναφέρεται στα πρώτα τρία έτη της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αν και είναι γνωστοί ως Έτος 8, Έτος 9 και Έτος 10.
- ↑ Ο Ερμαγόρας ο Τήμνιος (έζησε κατά τον 1ο αιώνα π.Χ.), ήταν Αρχαίος Έλληνας ρήτωρ της Ροδιακής σχολής και δάσκαλος της ρητορικής στη Ρώμη.
- ↑ Locus (ρητορική) (Locus (rhetoric)), ένα άλλο όνομα για ένα λογοτεχνικό ή ρητορικό τόπο, μια μέθοδος κατασκευής ενός επιχειρήματος
- ↑ Ο Γάιος Μάριος Βικτωρίνος (Gaius Marius Victorinus), (επίσης γνωστός και ως Victorinus Afer· έζησε κατά τον 4ο αιώνα), ήταν Ρωμαίος γραμματικός, ρήτορας και νεοπλατωνικός φιλόσοφος. Ο Βικτωρίνος, ήταν εκ γενετής Αφρικανός και η καριέρα του, ανυψώθηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Κωνσταντίου Β´. Είναι επίσης γνωστός για τη μετάφραση δύο βιβλίων του Αριστοτέλη από τα αρχαία Ελληνικά στα Λατινικά: «Οι Κατηγορίες» και «Περί Ερμηνείας» (De interpretatione). Ο Βικτωρίνος "σε προχωρημένη ηλικία" (γ. 355), είχε μια θρησκευτική μεταστροφή, όπου όντας ειδωλολάτρης, ασπάσθηκε τον Χριστιανισμό.[Παρ. Σημ. 2]
- Παραπομπές σημειώσεων
- ↑ «Chapter 4: Contents of the Curriculum» (PDF). Education Bureau of Hong Kong. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Αυγούστου 2009. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2009.
- ↑ "Medieval Philosophy" (section 3), Plato.stanford.edu, Stanford University, December 2009, webpage: PS.
Υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Η Τήμνος (εκλατινισμένο, Temnus), ήταν μια μικρή Ελληνική πόλη-κράτος της Αιολίας, αργότερα ενσωματώθηκε στη Ρωμαϊκή επαρχία της Ασίας, στη δυτική ακτή της Ανατολίας. Η επισκοπή της ήταν η βοηθητική επισκοπή της Εφέσου, η πρωτεύουσα και η μητροπολιτική θέση της επαρχίας και συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των τιμητικών θέσεων της Καθολικής Εκκλησίας.[Παρ. Υποσημ. 1]
- Παραπομπές Υποσημειώσεων
- ↑ Annuario Pontificio 2013 (Libreria Editrice Vaticana, 2013, ISBN 978-88-209-9070-1), p. 986
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Deconstructing Web Pages of Cyberspace» (PDF). MediaSmarts. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2012.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Press release: getting the facts straight. Δελτίο τύπου. Ανακτήθηκε στις 24 February 2012.
- ↑ 3,0 3,1 «The Five Ws of Online Help». by Geoff Hart, TECHWR-L. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2012.
- ↑ «Five More Ws for Good Journalism». Copy Editing, InlandPress. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2008.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «The Five Ws of Drama». Times Educational Supplement. 4 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2011.
- ↑ For which, see e.g. Rita Copeland, Rhetoric, Hermeneutics, and Translation in the Middle Ages: Academic Traditions and Vernacular Texts, 1995. ISBN 0-521-48365-4, p. 66ff as well as Robertson
- ↑ Though attributed to Augustine of Hippo, modern scholarship considers the authorship doubtful, and calls him pseudo-Augustine: Edwin Carawan, "What the Laws have Prejudged: Παραγραφή and Early Issue Theory" in Cecil W. Wooten, George Alexander Kennedy, eds., The orator in action and theory in Greece and Rome, 2001. ISBN 90-04-12213-3, p. 36.
- ↑ Vollgraff, W. (1948). «Observations sur le sixieme discours d'Antiphon». Mnemosyne. 4th ser. 1 (4): 257–270. http://www.jstor.org/stable/4427142. Ανακτήθηκε στις 2014-03-19.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Robertson, D.W., Jr (1946). «A Note on the Classical Origin of "Circumstances" in the Medieval Confessional». Studies in Philology 43 (1): 6–14. http://www.jstor.org/stable/4172741. Ανακτήθηκε στις 2014-03-19.
- ↑ Robertson, quoting Halm's edition of De rhetorica; Hermagoras's original does not survive
- ↑ Citations below taken from Robertson and not independently checked.
- ↑ Mansi, Concilium Trevirense Provinciale (1227), Mansi, Concilia, XXIII, c. 29.
- ↑ Constitutions of Alexander de Stavenby (1237) Wilkins, I:645; also quoted in Thomas Aquinas Summa Theologica I-II, 7, 3.
- ↑ Robert de Sorbon, De Confessione, MBP XXV:354
- ↑ Peter Quinel, Summula, Wilkins, II:165
- ↑ S. Petrus Coelestinus, Opuscula, MBP XXV:828
- ↑ Richard N. Soulen, R. Kendall Soulen, Handbook of Biblical Criticism, (Louisville, 2001, ISBN 0-664-22314-1) s.v. Locus, p. 107; Hartmut Schröder, Subject-Oriented Texts, p. 176ff
- ↑ Thomas Wilson, The Arte of Rhetorique Book I. full text Αρχειοθετήθηκε 2013-06-21 στο Wayback Machine.
- ↑ Henry Clay Trumbull, Teaching and Teachers, Philadelphia, 1888, p. 120 text at Google Books
- ↑ Leon Nelson Flint, Newspaper Writing in High Schools, Containing an Outline for the Use of Teachers, University of Kansas, 1917, p. 47 at Google Books
- ↑ Mott, Frank Luther (1942). «Trends in Newspaper Content». Annals of the American Academy of Political and Social Science 219: 60–65. doi:. http://www.jstor.org/stable/1023893. Ανακτήθηκε στις 2014-03-19.
- ↑ Griffin, Philip F. (1949). «The Correlation of English and Journalism». The English Journal 38 (4): 189–194. doi:. http://www.jstor.org/stable/806690. Ανακτήθηκε στις 2014-03-19.