Λουκάς Σαμαράς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Λουκάς Σαμαράς
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Λουκάς Σαμαράς (Ελληνικά)
Γέννηση14  Σεπτεμβρίου 1936[1][2][3]
Καστοριά
Θάνατος7 Μαρτίου 2024 (87 ετών)
Νέα Υόρκη
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής[4]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο Ρούτγκερς και Πανεπιστήμιο Κολούμπια[5]
Ιδιότηταγλύπτης[6], φωτογράφος[6], ζωγράφος[7], εικονογράφος[8], καλλιτέχνης γραφικών τεχνών[6] και εικαστικός καλλιτέχνης[9]
Σημαντικά έργαChair Transformation Number 20B
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Λουκάς Σαμαράς (Καστοριά, 14 Σεπτεμβρίου 1936 - Νέα Υόρκη, 7 Μαρτίου 2024) ήταν Ελληνοαμερικανός εικαστικός πρωτοποριακός καλλιτέχνης. Στα πρώτα του καλλιτεχνικά βήματα καταπιάνεται με τη ζωγραφική, τη γλυπτική και τα εικαστικά, αλλά σύντομα τον κερδίζει η φωτογραφία, με μία ειδίκευση στις αυτοπροσωπογραφίες αποτυπωμένες σε φωτογραφικές ταινίες Πόλαροϊντ τις οποίες αναπαράγει και μορφοποιεί με τέτοιο τρόπο που συχνά να προκαλεί και να προβληματίζει. Αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της μεταπολεμικής μοντέρνας τέχνης.[10]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου του 1936 στην Καστοριά. Το 1948 και σε ηλικία 12 ετών, μετά από τα δύσκολα χρόνια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου και στην εκπνοή του τραγικού Εμφυλίου Πολέμου, μεταναστεύει μαζί με τη μητέρα του Τρυγόνα Σαμαρά στη Νέα Υόρκη για να βρουν τον πατέρα του Δαμιανό,[11] ο οποίος είχε μεταναστεύσει ήδη στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 1939. Πολιτογραφήθηκε Αμερικανός πολίτης το 1955. Κατοικεί μέχρι σήμερα στη Νέα Υόρκη.[10]

Εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1951 ολοκληρώνει τη βασική εκπαίδευσή του στο Λύκειο Μεμόριαλ (Memorial High School). Μεταξύ των ετών 1954 και 1959, λαμβάνει υποτροφία και σπουδάζει στη Σχολή Καλών Τεχνών και Επιστημών του Πανεπιστημίου του Ράτγκερς (Rutgers University), στην περιφέρεια της Νέας Βρουνσβίκης της πολιτείας του Νιου Τζέρσεϊ, όπου γνωρίζεται με τους καλλιτέχνες Άλαν Καπρόβ και Τζορτζ Σιγκάλ. Μετέχει σε εκθέσεις του πρώτου και ποζάρει ως μοντέλο στα έργα του δεύτερου.[12] Επηρεάζεται από τον Κλάες Όλντενμπουργκ, ο οποίος ήταν ένας από τους δημιουργούς της Ποπ Αρτ και τον εντάσσει, μεταξύ άλλων, μαζί του καλλιτεχνικά στη Σχολή του Νιου Τζέρσεϊ.

Χάρη στην επιχορήγηση που πήρε από το ίδρυμα Γούντροου Ουίλσον το 1959, ο Λουκάς Σαμαράς συνέχισε τις σπουδές του στην ιστορία της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Το 1961, παρακολουθεί μαθήματα στη σχολή δραματικής τέχνης της ηθοποιού Στέλλα Άντλερ. Έπειτα ξεκινά να εκθέτει τα έργα του συλλογικά σε διάφορες γκαλερί. Εκθέτει για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη τα έτη 1968, 1972 και 1977.[13]

Καλλιτεχνικό έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μεταστροφή του καλλιτέχνη από τη ζωγραφική, τη γλυπτική και τη χαρακτική στη φωτογραφία γίνεται εμφανής στη συνέχεια της καλλιτεχνικής πορείας του. Οι δημιουργίες του, συνήθως σε κλειστούς χώρους, περιέχουν στοιχεία από την καθημερινή του ζωή.[12] Οι "αυτο-συνεντεύξεις" του όπως τις χαρακτηρίζει, αποτελούν μέρος της προσωπικής του "αυτοανάκρισης", σαν να θέλει να εκφράσει τα συναισθήματά του και να προβεί στη δική του μορφή εξιλέωσης.[14] Το κύριο θεματικό πεδίο στα έργα του είναι ο ίδιος του ο εαυτός, γενικά διαστρεβλωμένος και ακρωτηριασμένος. Όπως λέει ο ίδιος σε μια "αυτοσυνέντευξή" του:[10]

"...άλλοι μιλάνε για τον εαυτό τους όταν μιλάνε για αφηρημένα πράγματα. Εγώ μιλάω για τους άλλους όταν μιλάω για τον εαυτό μου".

Photo-Transformation, εκτύπωση Polaroid SX-70, 1973, Getty Museum

Το 1972 αγοράζει την πρώτη του φωτογραφική μηχανή Πόλαροϊντ.[13] Το 1975, ανακαλύπτει τις ιδιότητες των βαφών των φιλμ πόλαροϊντ.[15] Δουλεύει πάνω σε πολυμεσικές συνθέσεις εικόνων κολάζ,[15] και μετασχηματίζοντας τις σκιές και τις αποχρώσεις φωτογραφιών με εκτυπώσεις πόλαροϊντ, για να δημιουργήσει αυτό που ονομάζει "Φωτομεταμορφώσεις".[10][15] Η χρήση του εαυτού του από τον ίδιο στα έργα του, ερμηνεύεται από το ίδιο ως "ηδονοβλεψία". Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και του 1980, συνεχίζει να πειραματίζεται σε άλλα υλικά με σκοπό να "χρωματίσει" τα έργα του με τα χρώματα, το φυσικό φως, τη νεκρή φύση. Παρά την αρχική στάση του να μην επισκεφτεί ποτέ την Ελλάδα, αρκετά έργα του εμπνέονται από τα μητρικά ερεθίσματα και τις παιδικές αναμνήσεις όπως οι βυζαντινές εικόνες και το "κακό μάτι".[15]

Ο φωτογράφος Τσακ Κλόουζ (Chuck Close) χρησιμοποίησε το πρόσωπο του Ελληνοαμερικανού καλλιτέχνη ως μέσο έμπνευσης για τα πορτραίτα του στη ζωγραφική, στην νταγκεροτυπίας και στην κατασκευή ταπετσαριών.[16] Τα τελευταία χρόνια, ο Λουκάς Σαμαράς, συνεχίζει να δημιουργεί τέχνη με χρήση σχεδιαστικών προγραμμάτων (computer art), συνδυάζοντας το υπερφυσικό κόσμο με το πραγματικό κόσμο της φωτογραφίας. Μέρος αυτής της τεχνολογικής εξέλιξης του έργου του, είναι η παραγωγή μικρών ταινιών με εικόνες και μουσική υπόκρουση που ονομάζει "Φωτοταινίες" (photoflicks).[11] Η ανάγκη πειραματισμού με νέα υλικά και νέες τεχνικές διαφαίνεται από την απάντησή του σε ερώτηση ενός φοιτητή για το που πιστεύει να οδηγείται η τέχνη:[17]

"...Τι χαζή ερώτηση...Αν ήξερα πού πηγαίνει η τέχνη, θα ήμουν κιόλας εκεί."

Εκθέσεις έργων του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η συμμετοχή του σε διεθνείς εκθέσεις αρχίζει το 1969 στη συνάντηση μοντέρνας τέχνης Documenta 4, 5 και 6 στο Κάσσελ της Γερμανίας. Η πρώτη του μεγάλη αναδρομική έκθεσή του πραγματοποιείται στο Μουσείο Γουίτνεϊ (Whitney Μuseum) το 1982. Το 1988 Κέντρο Ζωρζ Πομπιντού ενώ το 1996 η αναδρομική έκθεσή του περιοδεύει σε πέντε αμερικάνικα μουσεία.[13]

Τα έργα του περιέχονται σε σημαντικά μουσεία Σύγχρονης Τέχνης όπως το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Χονολουλού, το Ινστιτούτο Courtauld Institute of Art του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, το Μουσείο Γκέτι στο Λος Άντζελες, η Ακαδημία των Τεχνών στη Χονολουλού, στο μουσείο Los Angeles County Museum of Art, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Φορτ Γουόρθ στο Τέξας, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Λος Άντζελες, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Σαν Φρανσίσκο, η Εθνική Πινακοθήκη της Αυστραλίας στην Καμπέρα, η Εθνική Πινακοθήκη της Τέχνης και στο Μουσείο Αμερικάνικης Τέχνης Σμιθσόνιαν (Smithsonian American Art Museum) στην Ουάσινγκτον, η Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης Τέιτ στο Λονδίνο, στο κέντρο Γουόλκερ Αρτ Σέντερ (Walker Art Center) στη Μινεάπολη της Μινεσότας και στην Εθνική Πινακοθήκη στην Αθήνα.

Το 1986 βραβεύεται με το βραβείο Infinity Award for Art. Πλήρης αιτιολογημένος κατάλογος των έργων του περιέχεται στο Ινστιτούτο Γουίλντενσεϊν (Wildenstein Institute)[10] ενώ μαζί με την Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης Τέιτ αντιπροσωπεύουν επίσημα τον καλλιτέχνη. Έργα του έχουν εκπροσωπήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε διεθνείς εκθέσεις μοντέρνας τέχνης.[11] Οι πρώτες εκθέσεις έργων του στην Ελλάδα γίνονται στην Αθήνα από την γκαλερί Μπερνιέ (Jean & Karen Bernier)[18] και συγκεκριμένα τα έτη 1978, 1984 και 1986.[19] Η επόμενη γίνεται τον Απρίλιο του 2005 στην Εθνική Πινακοθήκη με τίτλο Περιπέτειες στο Εγώ.[17]. Την έκθεση την είχαν επισκεφτεί 70.000 άτομα.[18] Πολλές φορές είχαν εισηγηθεί παράγοντες του καλλιτεχνικού κόσμου την εκπροσώπηση της Ελλάδας σε διεθνείς εκθέσεις μοντέρνας τέχνης από τον καλλιτέχνη, χωρίς όμως να τελεσφορήσει.[11] Τελικά το 2009, ο Λουκάς Σαμαράς επιλέχθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού επί υπουργίας του Αντώνη Σαμαρά, ως επίσημο εκπρόσωπο της ελληνικής συμμετοχής της 53ης Μπιενάλε της Μοντέρνας Τέχνης της Βενετίας με θέμα Φτιάχνοντας Κόσμους (Making Worlds). Εισηγητής της δημιουργίας Παράξενα του καλλιτέχνη, ένα σύνολο με καθρέπτες, ήταν ο Βρετανός ιστορικός τέχνης και καλλιτέχνης Μάθιου Χιγκς (Matthew Higgs)[10][20] Η τελευταία έκθεσή έργων του στην Ελλάδα είχε πραγματοποιηθεί, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα, από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο του 2011.[15]

Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Απεβίωσε στην Νέα Υόρκη στις 7 Μαρτίου 2024 σε ηλικία 87 ετών.[21]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ (Ολλανδικά) RKDartists. rkd.nl/explore/artists/69484. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2017.
  2. ↑ «Benezit Dictionary of Artists» (Αγγλικά) Oxford University Press. 2006. B00159949. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
  3. ↑ (Αγγλικά) SNAC. w60z76sx. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ (Αγγλικά) Museum of Modern Art online collection. 5134. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  5. ↑ Ανακτήθηκε στις 8  Ιουλίου 2019.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/72914. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  7. ↑ (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 9  Αυγούστου 2021. 500021682. Ανακτήθηκε στις 7  Φεβρουαρίου 2024.
  8. ↑ 32361. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  9. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0302291. Ανακτήθηκε στις 19  Ιουνίου 2023.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 Αυγουστίνος Ζενάκος, Λουκάς Σαμαράς - Το «Εγώ» ως έργο τέχνης Αρχειοθετήθηκε 2012-01-11 στο Wayback Machine., Εφημερίδα Το Βήμα, 15/02/2009
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Γιώργος Καρουζάκης, Με την τρίτη ο Λουκάς Σαμαράς πάει Μπιενάλε, Εφημ. Ελευθεροτυπία, 20/01/2009
  12. ↑ 12,0 12,1 Kristine Stiles και Peter Selz, Theories and Documents of Contemporary Art: A Sourcebook of Artists' Writings, εκδ. University of California Press, 1996, σ. 290
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Μαίρη Αδαμοπούλου, «Ρaraxena» κι ανιχνευτές ψεύδους, Εφημ. Τα Νέα, 21/04/2009
  14. ↑ Kristine Stiles και Peter Selz, Theories and Documents of Contemporary Art: A Sourcebook of Artists' Writings, [from "Another Autointerview", 1971], εκδ. University of California Press, 1996, σ. 349,
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 Ιστοσελίδα Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Λουκάς Σαμαράς Αρχειοθετήθηκε 2011-05-25 στο Wayback Machine.
  16. ↑ Nick Stone, Chuck Close: Lucas (δελτίο Τύπου) Αρχειοθετήθηκε 2011-09-27 στο Wayback Machine., Magnola Editions, [Φωτογραφία Λ. Σαμαρά], Ανακτήθηκε 09/11/2011
  17. ↑ 17,0 17,1 Αυγουστίνος Ζενάκος, Ο Λουκάς Σαμαράς και το «εγώ» του, 27/03/2005
  18. ↑ 18,0 18,1 Εφημερίδα Η Καθημερινή, Εικαστικά / Λουκάς Σαμαράς Αρχειοθετήθηκε 2012-01-06 στο Wayback Machine., 31/12/2005
  19. ↑ Ιστοσελίδα Τελλογλείου Ιδρύματος Τεχνών, Αρχείο Τ. Σπητέρη - Φάκελοι Καλλιτεχνών:Σαμαράς Λουκάς (Samaras Lucas) Αρχειοθετήθηκε 2012-01-16 στο Wayback Machine.
  20. ↑ Ιστοσελίδα e-flux, Greek Pavilion-Lucas Samaras represents Greece at the 53rd International Art Exhibition La Biennale di Venezia Αρχειοθετήθηκε 2009-05-31 στο Wayback Machine.
  21. ↑ Greenberger, Alex (7 Μαρτίου 2024). «Lucas Samaras, Artist Whose Unclassifiable Works Evoked Strange Psychologies, Dies at 87». ARTnews.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2024. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Kristine Stiles and Peter Selz, editors. Theories and Documents of Contemporary Art: A Sourcebook of Artists' Writings. εκδ. University of California Press, 1996.
  • Jo Applin, Materialized Secrets: Samaras, Hesse and the Small Scale Box, Object, no. 4, 2002

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Κατερίνα Κοσκινά, Λουκάς Σαμαράς-Εκκεντρικός ανανεωτής της τέχνης,Σειρά: "Σύγχρονοι Έλληνες Εικαστικοί", εκδ. Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη, 2009, ISBN 978-960-469-495-2

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ελληνικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αγγλικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λουκάς_Σαμαράς&oldid=10468931"