Λεωνίδας (όνομα)
Λεωνίδας, ελληνικό ανδρικό κύριο όνομα.
Ετυμολογία του ονόματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Προέρχεται από το αρχαιοελληνικό όνομα Λεωνίδας, από τη λέξη λέων «λιοντάρι» και το δωρικό επίθημα -ίδας (ιωνικό -ίδης), που δηλώνει καταγωγή, το όνομα σημαίνει «γιος ή απόγονος του λέοντα ή του Λέοντα» (πρβλ. Πέλοψ: Πελοπίδας, Πελοπίδης· Δαναός: Δαναΐδης· ήδη στον Όμηρο, Πρίαμος: Πριαμίδης κτλ.). Ο παππούς του Λεωνίδα ήταν ο βασιλιάς της Σπάρτης Λέων. Το αρχαιοελληνικό (ήδη μυκηναϊκό ανθρωπωνύμιο re-wo «Λέων») από το *λέFοντ-, αβέβαιου ετύμου.[1]
Διάδοση του ονόματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όνομα βασιλιάδων της αρχαίας Σπάρτης, με γνωστότερο τον Λεωνίδα (508–480 π.Χ.), που πολέμησε κατά των Περσών στις Θερμοπύλες. Στην ιωνική το όνομα εμφανίζεται με τον τύπο Λεωνίδης. Επίσης, αναφέρεται και ο τύπος Λεωνίδιος. Σήμερα, σε μια προσπάθεια στατιστικής αποτίμησης της συχνότητας των ελληνικών ονομάτων, το όνομα Λεωνίδας παρουσιάζεται ως 116ο πιο συχνό όνομα (40ο ανάμεσα στα αντρικά).[2]
Ονομαστική εορτή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λεωνίδης, επίσκοπος Αθηνών στις 15 Απριλίου[3]
- βλ. πιο κάτω «Άγιοι»
Τύποι και υποκοριστικά του ονόματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Λιουνίδας, στη Σκιάθο [4]
- Νίδας, στην Ήπειρο[5]
- Λεωνής, στην Κύπρο[6]
- Λεωνίδης, στη Σύμη[7]
- Λέο, Λεό
- Επίσης, το όνομα συγχέεται σε ορισμένα μέρη με τα ονόματα Λέων και Λεόντιος και τους τύπους Λέος, Λέων και Λέω[8]
- Υποκοριστικά: Λεωνιδάκης, Λεωνιδάκι (ουδ.), Λεωνιδάκος, Λεωνιδούλης
Θηλυκός τύπος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Λεωνιδία
- Λεωνιδίτσα
Σε άλλες γλώσσες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| βουλγαρικά: Леонид (Λεονίντ) |
| γαλλικά: Léonide[9] |
| ισπανικά: Leónidas[10] |
| ιταλικά: Leònida (αρσ. και θηλ.)[11] |
| ουκρανικά: Леонід (Λεονίντ) |
| πολωνικά: Leonid |
| πορτογαλικά: Leónidas |
| ρουμανικά: θηλ. Leonida |
| ρώσικα: Леонид (Λεονίντ)[12] |
| σερβικά: Леонида (Λεονίντα) |
| σλαβομακεδόνικα: Леонид (Λεονίντ) |
Άγιοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Λεωνίδης, επίσκοπος Αθηνών, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 15 Απριλίου [13]
- Λεωνίδης, μάρτυς, η Ορθόδοξη και η Καθολική Εκκλησία τιμούν τη μνήμη του στις 16 Απριλίου[14][15] μαζί με του υπ’ αυτόν πνευματικού χορού: Βασιλίσσης, Γαλήνης, Θεοδώρας, Καλλίδος, Νίκης, Νουνεχίας, Χαρίσσης και Ειρήνης (†258)[16]
- Λεωνίδης, ὁ Ὠριγένους πατήρ,[17] η Καθολική Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 22 Απριλίου [18]
- Λεωνίδης, μάρτυς, είς των Δέκα εν Αιγύπτω, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 5 Ιουνίου[19]
- Λεωνίδης, μάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 8 Αυγούστου μαζί με του Ελευθερίου και νηπίων[20]
- Λεωνίδης, μάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 2 Σεπτεμβρίου [21]
Πρόσωπα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Λεωνίδας ο Ρόδιος (2ος αι. π.Χ.), ολυμπιονίκης
- Λεωνίδας ο Ταραντίνος (3ος αι. π.Χ.), επιγραμματοποιός
- Λεωνίδας ο Αλεξανδρεύς (1ος αι. μ.Χ.), επιγραμματοποιός
- Λεωνίδας Χ. Ζώης (1865–1956), ιστορικός, διευθυντής του Αρχείου Ζακύνθου
- Λεωνής Καλβοκορέσης (1881–1962), βουλευτής και δήμαρχος Χίου
- Λεωνίδας Ανδριανόπουλος (1911–2011), ποδοσφαιριστής
- Λεωνίδας Κύρκος (1924–2011), πολιτικός
- Λεωνίδας Καβάκος (1967), βιολιστής
- Λεωνίδας Σαμπάνης (1971), αθλητής της άρσης βαρών
Λογοτεχνία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Λεωνής (1939), μυθιστόρημα του Γιώργου Θεοτοκά
- Ο Λεωνής Δρίβας, κεντρικός χαρακτήρας στο μυθιστόρημα Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια (1933) του Στράτη Μυριβήλη
- Leonidas (1737), ποιητική σύνθεση του Βρετανού Ρίτσαρντ Γκλόβερ (Richard Glover, 1712–1785)[22]
- Φράση: μολών λάβε, η απάντηση του Λεωνίδα στο «Πέμψον τὰ ὅπλα» του Πέρση βασιλιά Ξέρξη· παραδίδεται από τον Πλούταρχο στα Ηθικά («Αποφθέγματα λακωνικά, Λεωνίδου του Αναξανδρίδα», απόφθεγμα 11, σ. 142).[23]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα 2005
- ↑ «Χάρης Φουνταλής, «Ελληνικά ονόματα (και ολίγη από στατιστική)»». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2015.
- ↑ Λεωνίδου επισκόπου Αθηνών, Συναξαριστής
- ↑ Γεώργιος Α. Ρήγας, Σκιάθου λαϊκός πολιτισμός, τχ. 3, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1968, σ. 222
- ↑ Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας, Τὰ νεοελληνικὰ κύρια ὀνόματα ἱστορικῶς καὶ γλωσσικῶς ἑρμηνευόμενα, Αθήνα 1912, σ. 42
- ↑ Σίμος Μενάρδος, «Περί των ονομάτων των Κυπρίων», Αθηνά, τμ. #16 (1904), σ. 281
- ↑ Σωτήριος Αλ. Καρανικόλας, Συμαϊκόν ονοματολόγιον, Σύλλογος Συμαίων Πειραιώς «Ο Πανορμίτης», Αθήνα 1971, σ. 36
- ↑ Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας, ό.π.
- ↑ Léonide, nominis
- ↑ Leónidas, Josep M. Albaigès i Olivart, Diccionario de nombres de personas, Publicacions Universitat de Barcelona, Βαρκελώνη, τρίτη έκδοση, 1993
- ↑ Emidio De Felice, Dizionario dei nomi italiani, Mondadori, Μιλάνο 1986, ISBN 978-88-04-42791-9, σ. 227
- ↑ «Леонид», gramota[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού, Εκδόσεις Δόμος, Αθήνα 2005
- ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
- ↑ «San Leonida a Corinto», Santi e Beati[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Μάρτυρος Λεωνίδη του εν Νέα Επιδαύρω Ναυπλίας, Συναξαριστής
- ↑ «Λεωνίδης, ὁ λεγόμενος Ὠριγένους πατήρ», Ευσέβιου Καισαρείας, Εκκλησιαστική ιστορία, Βιβλίον Ϛ΄, 1
- ↑ «San Leonida Martire, padre di Origene», Santi e Beati[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
- ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
- ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
- ↑ Richard Glover, The Project Gutenberg of Encyclopædia Britannica (1911)
- ↑ «Αποφθέγματα λακωνικά, Λεωνίδου του Αναξανδρίδα»