Κυδωνιά
| Κυδωνιά | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Κυδωνιά του είδους Cydonia oblonga
| ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||
| Κυδωνέα η προμήκης Cydonia oblonga MILL. |
Η κυδωνιά (επιστ. Κυδωνέα η προμήκης, Cydonia oblonga συνώνυμα Cydonia vulgaris Pers. και Pyrus cydonia L.) είναι οπωροφόρο δέντρο της οικογένειας των Ροδοειδών. Η καταγωγή της, είναι από την περιοχή του Καυκάσου ή το Ιράν και ο καρπός της είναι το κυδώνι. Ως καλλιεργούμενο φυτό προτιμά τα πηλοαμμώδη εδάφη, όπως επίσης και τα υγρά, αρκεί να στραγγίζονται καλά. Ο πολλαπλασιασμός της γίνεται με μοσχεύματα, παραφυάδες και καταβολάδες. Ζει μέχρι και 50 χρόνια. Είναι δέντρο γνωστό από τα αρχαιότατα χρόνια, όταν και ήταν αφιερωμένο στην Αφροδίτη. Για το λόγο αυτό ονομάζεται και «Μήλο της Αφροδίτης».
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρόκειται για δικοτυλήδονο φυλλοβόλο δέντρο, που φτάνει τα 8 μέτρα (με μέσο ύψος τα 3-4 μέτρα) σε ύψος και είναι συγγενικό με τη μηλιά και με την αχλαδιά. Είναι επιπολαιόριζο και έχει θυσανωτή ρίζα. Ο κορμός και τα κλαδιά του έχουν γκριζόμαυρο χρώμα και είναι λίγο στρεβλωμένα. Έχει μεγάλα, απλά και δερματώδη φύλλα, με πολλές τρίχες και μεγάλα λευκά ή ρόδινα άνθη, τα οποία είναι μονήρη, με πέντε πέταλα. Το μήκος των φύλλων κυμαίνεται από 6 ως 11 εκατοστά. Ο καρπός του, το κυδώνι, έχει χρώμα κίτρινο προς το χρυσό, όταν είναι ώριμο και έχει σχήμα ακανόνιστο (αχλαδιού). Ορισμένα είδη λεπιδόπτερων τρέφονται με κυδώνια.
Πολλαπλασιασμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο γνωστότερος τρόπος πολλαπλασιασμού του δέντρου είναι τα μοσχεύματα και οι παραφυάδες. Ως υποκείμενα χρησιμοποιούνται κλωνάρια Προβηγκίας, Ορλεάνης και Ιστ Μάλινγκ. Η φυτεία των δέντρων γίνεται σε αποστάσεις που κυμαίνονται από 4 ως 6 μέτρα. Η λίπανση γίνεται με ουσίες πλούσιες σε άζωτο και κάλιο. Η καρποφορία του φυτού αρχίζει στον τρίτο με τέταρτο χρόνο της ηλικίας της και αυξάνει μέχρι το 15ο έτος. Από το 25ο έτος αρχίζει η πτώση της παραγωγής. Το φυτό δεν μπορεί να καρποφορήσει αν δεν ποτίζεται συχνά, αλλά με μικρές ποσότητες νερού. Σε διαφορετική περίπτωση, οι καρποί δε μεγαλώνουν, αποκτούν ακανόνιστο σχήμα και γεμίζουν πολλά λιθώδη κύτταρα.
Ποικιλίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι κυριότερες ποικιλίες που καλλιεργούνται στον ελληνικό χώρο είναι τα μηλοκύδωνα ή ψωμοκύδωνα, η πορτογαλική (Del Portogallo) και η μαμούθ, με πολύ μεγάλο καρπό, που χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική και ως επιτραπέζιο.
Καλλιέργεια και χρησιμότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η κυδωνιά αυτοφύεται σε όλες τις χώρες που γειτνιάζουν με τη Μεσόγειο, όπως η Γαλλία, η Ισπανία και η Ελλάδα. Χρησιμοποιείται για την παρασκευή μαρμελάδας, κυδωνόπαστας και κομπόστας (από τον καρπό της), ενώ το ξύλο της είναι ανθεκτικό και δεν σαπίζει. Ως αποτέλεσμα, το ξύλο της κυδωνιάς χρησιμοποιείται στην τορνευτική και στη λεπτοξυλουργική. Από τα φύλλα του δέντρου παρασκευάζεται αφέψημα, το οποίο έχει μαλακτικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες.
Παγκόσμια παραγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Μεγαλύτεροι Παραγωγοί Κυδωνιού - 2012 | |
|---|---|
| Χώρα | Μετρικοί τόνοι |
 Τουρκία |
135.406 |
 Κίνα |
125.000 |
 Ουζμπεκιστάν |
80.000 |
 Μαρόκο |
46.000 |
 Ιράν |
36.500 |
 Αργεντινή |
27.500 |
 Αζερμπαϊτζάν |
27.140 |
 Ισπανία |
14.000 |
 Σερβία |
10.795 |
 Αλγερία |
10.516 |
| Σύνολο | 596,532 |
|
| |
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Νέα Εγκυκλοπαιδεία. Εκδ. Μαλλιάρης-Παιδεία, 2006, τ. 13, σελ. 410.
- Εγκυκλοπαίδεια 2002, εκδ. 1984, τ. 10, σελ. 293.
- Βότανα για καθαρτικό
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Cydonia oblonga στο Wikimedia Commons
Λεξιλογικός ορισμός του κυδωνιά στο Βικιλεξικό
|