Κήλη δίσκου οσφύος

Κήλη δίσκου οσφύος
Ειδικότητα	νευροχειρουργική
Ταξινόμηση
ICD-10	M51.2
ICD-9	722.0-722.2
OMIM	603932
DiseasesDB	6861
MedlinePlus	000442
eMedicine	orthoped/138
MeSH	D007405

Πρόπτωση & έκθλιψη δισκοκήλης Ο4-Ο5 μέσα σε 2 μήνες

Η κήλη δίσκου οσφύος (Lumbar Disk Herniation) είναι μια συχνότατη νόσος της σπονδυλικής στήλης (εν προκειμένω στην οσφυϊκή μοίρα), οφειλόμενη σε συγκεκριμένη βλάβη μεσοσπονδύλιου δίσκου, η οποία προκαλεί οσφυαλγία (πόνο στη μέση), ισχιαλγία (πόνο στα κάτω άκρα) αλλά και άλλα συνοδά συμπτώματα. Πάθηση παρόμοια με την κήλη δίσκου οσφύος είναι και η κήλη δίσκου αυχένος (Cervical Disk Herniation) και η κήλη δίσκου θώρακος (Thoracic Disk Herniation), στην αυχενική και τη θωρακική μοίρα σπονδυλικής στήλης αντίστοιχα. Η λέξη «δίσκος» (disc) είναι αρχαία ελληνική και εννοεί τη λαξευμένη πέτρα του αγωνίσματος της δισκοβολίας, κατ' επέκτασιν δε και τα σκεύη κουζίνας με ανάλογο σχήμα. Στα αγγλικά, κατόπιν σύμβασης, η λέξη γράφεται disk όταν πρόκειται για τον μεσοσπονδύλιο δίσκο και disc όταν πρόκειται για άλλους δίσκους (π.χ. μουσικής, φαγητού, ιπτάμενους δίσκους κ.λπ.). Η συμφωνία αυτή τηρείται εν μέρει στη βιβλιογραφία (Medline, Medscape, περιοδικά Spine, JBJS, κλπ), αλλά όχι πάντα.

Σύντομη ιστορική αναδρομή και το μέλλον

Θεραπεία Οσφυαλγίας το Μεσαίωνα (1685)

• Στα πρώιμα αιγυπτιακά, ελληνικά και ρωμαϊκά κείμενα φαίνεται κάποιο ενδιαφέρον για τις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης. Ο πρώτος που χρησιμοποίησε τους όρους οσφυαλγία και ισχιαλγία ήταν ο Ιπποκράτης (460-370 π.Χ.), ο πατέρας της ιατρικής, στο βιβλίο «Περί άρθρων».
• Ο Κορνήλιος Κέλσος (Αulus Aurelius Cornelius Celsus, 25 π.Χ.-50 μ.Χ.) παρατήρησε θάνατο επί ορισμένων τραυματισμών του αυχένα και περιέγραψε τον τραυματισμό του νωτιαίου μυελού.
• Ο Γαληνός (129-210 μ.Χ.) απέδειξε ότι η παράλυση αφορά το κάτω μέρος του σώματος μετά τη διατομή νωτιαίου μυελού.
• Toν Μεσαίωνα η θεραπευτική της οσφυαλγίας φαίνεται κάθε άλλο παρά ευχάριστη ήταν, καθώς μοιάζει περισσότερο για βασανιστήριο παρά για θεραπεία, όπως φαίνεται από τις γκραβούρες του Andrea Pralard στο σύγγραμμά του, "Operum Hippocratis coi et Galeni"(1685) . Ασθενείς ουρλιάζουν καθώς τους τραβάνε με μοχλούς ή τους κρεμάνε σε σκάλα για τέντωμα!
• Από τον μεσαίωνα μέχρι και τις αρχές του 20ού αιώνα, δεν είχαμε καμία σπουδαία εξέλιξη στη μελέτη και θεραπεία της δισκοπάθειας (κήλη δίσκου οσφύος). Οι μόνες θεραπείες που εφαρμόζονταν ήταν χειροπρακτική, λουτροθεραπεία και παυσίπονα βότανα όπως το όπιο.
• Το 1829 ο A.G Smith πραγματοποίησε την πρώτη εγχείρηση πεταλεκτομής και δισκεκτομής στις ΗΠΑ, αλλά δεν ήταν επιτυχής.
• Το 1864 ο Γάλλος lasegue περιέγραψε το ομώνυμο τεστ που δείχνει παγίδευση Ισχιακού νεύρου από Δισκοκήλη.
• Η πραγματική επιστημονική έρευνα άρχισε στις αρχές του 20ού αιώνα με τη βοήθεια των ακτινογραφιών (εφεύρεση 1895), και αργότερα με την μυελογραφία με σκιαγραφικό (περί το 1930) αλλά πρακτικά δεν υπήρξε καμία ωφέλεια για τους ασθενείς. Πρακτική ωφέλεια για τους ασθενείς επήλθε με την εφεύρεση παυσίπονων αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και με την εισαγωγή εγχειρήσεων στη σπονδυλική στήλη.
• Το 1909 ο Γερμανός Fedor Krause πραγματοποίησε την πρώτη επιτυχή αφαίρεση Κήλης Δίσκου στήν ιστορία.
• Το 1973 και 1980 εξεδόθη η ιατρική μονογραφία σταθμός των Dr. Hugo Keim, καθηγητή Ορθοπεδικής Νέας Υόρκης και Dr. W.Η Kirkaldy Willis, καθηγητή Ορθοπεδικής στο Πανεπιστήμιο Saskatoon του Καναδά, "Low Back pain" , με έγχρωμες εικόνες του χειρουργού ζωγράφου Dr. Frank Netter, που διανεμήθηκε ανά τον πλανήτη από την εταιρεία Ciba Geigy, έκανε πασίγνωστες πλέον τις γνώσεις για την Κήλη Δίσκου και την Σπονδυλική στένωση. Ο Keim εισήγαγε πλέον και τεχνική πεταλεκτομής και σπονδυλοδεσίας με μοσχεύματα.. Η Μονογραφία αυτή παραμένει ακόμα και σήμερα ιστορική για τις τέλειες εικόνες της που καλύπτουν όλο το φάσμα της πάθησης.
• Το 1975 στις ΗΠΑ ο Dr. Lyman Smith, εισήγαγε μια επαναστατική θεραπεία με ένα ένζυμο της Πολυνησίας, την Chymopapaine, την οποία εισήγαγε στο δίσκο με βελόνα και τον συρρίκνωνε. Όμως η θεραπεία είχε θανατηφόρες αλλεργικές αντιδράσεις και σύντομα απαγορεύθηκε από το FDA.
• Το 1975 και 1989 επήλθαν δύο επαναστάσεις στην Ιατρική. Η εισαγωγή της Αξονικής Τομογραφίας (1975) και της Μαγνητικής Τομογραφίας (1989). Έτσι απεικονίστηκαν σχεδόν τα πάντα στη σπονδυλική στήλη και οι εγχειρήσεις πλέον άρχισαν να γίνονται με προγραμματισμό και ενδείξεις. Το 1975 ο Γεώργιος Χαρτοφυλακίδης ταξινόμησε τις δισκοκήλες σε 3 στάδια βάσει της Αξονικής Τομογραφίας (προβολή, πρόπτωση, έκθλιψη), ενώ το 1989 ταξινομήθηκαν οι βλάβες Δίσκων σε 6 στάδια βάσει της Μαγνητικής Τομογραφίας (προβολή Ι, πρόπτωση ΙΙ, έκθλιψη ΙΙΙ, έκθλιψη με κατάδυση ή ανάδυση ΙV, εκφύλιση-στένωση V, και εξαφάνιση δίσκου VI
• Από το 1975 μέχρι σήμερα έχουμε μια σταδιακή και ραγδαία εξέλιξη στις μεθόδους θεραπείας της Κήλης Δίσκου, που περιλαμβάνει Συντηρητικές μεθόδους όπως φάρμακα, μηχανήματα έλξεων, σύγχρονη Φυσικοθεραπεία, και πολλών ειδών εγχειρήσεις όπως ανοικτή δισκεκτομή, διεδερμική ενδοσκοπική δισκεκτομή, τοποθέτηση τεχνητού δίσκου προσθίως ή ενθεμάτων οπισθίως, σπονδυλοδεσίες, και νέες πρωτοποριακές θεραπείες όπως η ένεση Gel και οι επερχόμενες βιολογικές θεραπείες με βλαστοκύτταρα κλπ. Είναι προφανές ότι όλες οι μέθοδοι έχουν προβλήματα και ουδεμία έχει λύσει το πρόβλημα 100%.
• Το έτος 1997 ανακοινώθηκαν πολύ καλά αποτελέσματα στη συμπτωματική αγωγή του νευροπαθητικού πόνου της Κήλης Δίσκου με το φάρμακο Γκαμπαπεντίν (Gabapentin, NEURONTIN Pfizer), του οποίου η μετεξέλιξη είναι από το έτος 2008 το Pregabalin (LYRICA Pfizer)
• Το έτος 2007 ανακοινώθηκε από το Πανεπιστήμιο του Stanford των ΗΠΑ, η χρήση της Στερεοτακτικής Ακτινοχειρουργικής (Radiosurgery, English Wikipedia) με το μηχάνημα CyberKnife, χωρίς καμμία χειρουργική τομή και αναμένουμε περισσότερες εξελίξεις στο μέλλον από αυτή τη μέθοδο.. Η τεχνολογία αυτή ήρθε στήν Ελλάδα το έτος 2010 από το κέντρο ΙΑΤΡΟΠΟΛΙΣ ΑΕ, Χαλάνδρι, Αθήνα..
• Ετος 2008: Η έρευνα σήμερα στρέφεται σε δύο κατευθύνσεις: Στο να βρεθεί μέθοδος που να προλαμβάνει την εκφύλιση των δίσκων, και στο να βρεθεί μέθοδος βιολογικής αναγέννησης των δίσκων και βιολογικής επούλωσης της Δισκοκήλης. Η Γονιδιακή Θεραπεία (Gene Therapy) και η θεραπεία με Βλαστοκύτταρα (Stem Cells) φαίνεται ότι θα είναι η ιδεώδης λύση στο μέλλον, και θα στοχεύει στην ανάπλαση πρωτεϊνών του δίσκου όπως ήδη δημοσιεύθηκε από Ιάπωνες Ορθοπεδικούς το έτος 2008
• To έτος 2010 ανακοινώθηκε ότι η χρήση των νέων φαρμάκων που αποκαλούνται Anti-TNF Factors, π.χ. το Adalimumab (HUMIRA), το Etarencept (ENBREL), κλπ μειώνει τα συμπτώματα Οσφυαλγίας Ισχιαλγίας (πόνος στο πόδι) και μειώνει μέσα σε 6 μήνες την πιθανότητα για εγχείρηση. Το ακριβές πόρισμα της μελέτης στην Ελβετία και Ιταλία δεν φαίνεται τόσο εντυπωσιακό αλλά αξίζει να μελετηθεί: "Conclusion: Use of adalimumab is associated with a reduction in leg pain at 6 months in patients with sciatica. Use of adalimumab is associated with a reduced need for surgical diskectomy at 6 months in patients with sciatica".. Το έτος 2013 δημοσιεύθηκε μεγάλη πολυκεντική μελέτη από Αυστραλούς Ορθοπεδικούς και Νευροχειρουργούς, στό αξιόπιστο περιοδικό Spine όπου αποδείχθηκε ότι δύο επισκληρίδιες διαπεταλιακές ενέσεις Etanercept (ENBREL) 12,5 mg με μεσοδιάστημα μιας εβδομάδας, είχαν αξιόλογα αποτελέσματα στήν ύφεση του πόνου Οσφυαλγίας και ισχιαλγίας σε ασθενείς με κήλη δίσκου οσφύος, σε σχέση με ομάδα Placebo.
• Το έτος 2011 ανακοινώθηκε μιά νέα μέθοδος θεραπείας της Δισκοκήλης οσφύος, αναίμακτη, που γίνεται με τοπική αναισθησία και υπό ακτινοσκοπικό έλεγχο ή υπό έλεγχο αξονικής τομογραφίας (ακτινοβολία). Η νέα μέθοδος της δισκικής συρρίκνωσης, με παρακέντηση και ενδοδισκική έγχυση ειδικού gel με επεξεργασμένη αιθανόλη και σκιαγραφικό Tungsten σε μικρομοριακή μορφή, άρχισε ήδη να εφαρμόζεται και στην Ελλάδα και τα αποτελέσματα μέχρι στιγμής είναι ικανοποιητικά. Επειδή τέτοια ενθουσιώδη αποτελέσματα είχαν ανακοινωθεί και για τη διαδερμική δισκεκτομή, και για τον τεχνητό δίσκο και για τις σπονδυλοδεσίες, καλό είναι να θεωρείται η μέθοδος συρρίκνωσης ως "ευρισκόμενη υπό πειραματικό έλεγχο" μέχρι να τεκμηριωθούν τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματά της..
• To έτος 2012 ο Dr.Francis Williams στο Λονδίνο δημοσίευσε μελέτη όπου ανακάλυψε ότι το γονίδιο PARK2 ευθύνεται για τη Δισκοπάθεια και τον ίδιο χρόνο οι A.Kadi και συνεργάτες δημοσίευσαν άρθρο όπου το γονίδιο ERAP1 ευθύνεται για τη Δισκοπάθεια-Σπονδυλαρθρίτιδα

Ορολογία

Υπεράριθμος σπόνδυλος L6 και Ασυμμετρία Τροπισμού Facets

• Οσφυαλγία (από το οσφύς + άλγος, αγγλικά low back pain, ή backache) είναι σύμπτωμα που αφορά κάθε πόνο στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (στη μέση), ανεξάρτητα από την αιτία που τον προκαλεί.
• Λουμπάγκο: Η λέξη lumbago είναι γαλλική και σημαίνει «οσφυαλγία», αλλά εισήχθη και στα Αγγλικά και στα Ελληνικά. Η οσφυαλγία λοιπόν (ή λουμπάγκο), δεν είναι ασθένεια αλλά ένα σύμπτωμα υπάρχουσας ασθένειας.
• Ισχιαλγία: Η Ισχιαλγία, ή ισχιάδα (αγγλικά sciatica), ή σύνδρομο οσφυοϊερής ριζοπάθειας (Lumbosacral Radicular syndrome, LRS) είναι σύνολο συμπτωμάτων που αφορά πόνο κατά μήκος του ισχιακού νεύρου, με αισθητικές διαταραχές.. Η ισχιαλγία ακολουθεί μια μεγάλη διαδρομή, από τη μέση, στον γλουτό, στον μηρό, στο γόνατο, στη γάμπα και μερικές φορές μέχρι τον αστράγαλο και τα δάκτυλα του ποδιού, σπάνια δε στο περίνεο και στα γεννητικά όργανα. Ανάλογα με το ποια ρίζα του ισχιακού πλέγματος είναι ερεθισμένη, είναι διαφορετικά και τα συμπτώματα (ρίζες Ο4, Ο5, Ι1). Η ισχιαλγία συνυπάρχει κατά κανόνα με την οσφυαλγία, αλλά όχι πάντα, και έχει χαρακτηριστικά πόνου που αλλάζει θέση, με ή χωρίς αίσθημα σαν «κάψιμο», ή αίσθημα «ψυχρού» στο πόδι, με «μουδιάσματα» ή «βελονιάσματα» στο δέρμα του μηρού, της γάμπας και του ποδιού. Σπανιότερα υπάρχει και «τοπική» ισχιαλγία, δηλαδή πόνος σε μία μόνο περιοχή κατανομής της ρίζας του ισχιακού πλέγματος, δηλαδή ο ασθενής μπορεί να πονάει μόνο στον αστράγαλο, στην περόνη, ή μόνο στον γλουτό, κ.λπ.
• Δισκοπάθεια: Με τον γενικό όρο δισκοπάθεια εννοούμε τη «νόσο του εκφυλισμένου δίσκου», σε όλες τις μορφές και τα στάδια αυτής. Ο όρος αυτός δεν περιλαμβάνει τις βλάβες δίσκου από μικρόβια (λέγονται μικροβιακές σπονδυλοδισκίτιδες) ούτε τις βλάβες δίσκων από νεοπλασίες (όγκους) της περιοχής σπονδυλικής στήλης.

Επιδημιολογία - στατιστική

Η οσφυαλγία είναι αρκετά συχνή. Κατά τον Andrew J. Haig, M.D., Διευθυντή του Spine Program, University of Michigan USA, εκδηλώνεται στο 50% των ενηλίκων κάθε χρόνο, και προσβάλλει τουλάχιστον το 75%-100% των ανθρώπων σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Επίσης, η Οσφυαλγία είναι το δεύτερο αίτιο προσέλευσης στον γενικό ιατρό στις ΗΠΑ, μετά τις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού . Έρευνες στην Ελλάδα που έγιναν σε 18.000 ασθενείς έδειξαν ότι η οσφυαλγία από νοσήματα των δίσκων αποτελεί το πρώτο αίτιο προσέλευσης στον ορθοπεδικό, με ποσοστό 40% των προσερχομένων ασθενών. Κατά τους Kirkaldy Willis και Frank Netter, παγκοσμίως η οσφυαλγία ήταν το 1979 το δεύτερο αίτιο πόνου μετά τον πονοκέφαλο..

Η συχνότητα της ισχιαλγίας στις ΗΠΑ κυμαίνεται από το 1-10%, ενώ στην Ολλανδία που έχει περίπου τον ίδιο πληθυσμό με την Ελλάδα είναι 0,5% Το ετήσιο κόστος της θεραπείας των ατόμων με οσφυαλγία - ισχιαλγία στην Ολλανδία είναι αστρονομικό, περί τα 1.180.000.000 ευρώ, σε άμεσο και έμμεσο κόστος νοσηλείας και στις ΗΠΑ το ετήσιο κόστος διάγνωσης και θεραπείας ασθενών με Οσφυαλγία ανέρχεται στα 50.000.000.000 δολλάρια.

Στατιστικά βρέθηκε ότι το 95% των ασθενών με κήλη δίσκου έχει ισχιαλγία, ενώ το αντίθετο είναι σπανιότατο, δηλαδή ασθενής με κήλη δίσκου χωρίς ισχιαλγία είναι μία στις πεντακόσιες περιπτώσεις.

Ανατομική της Οσφυϊκής Μοίρας

Ανατομική της Οσφυϊκής μοίρας Σπ.Στήλης

Στάδια δισκοκήλης κατά Γεώργιο Χαρτοφυλακίδη, 1981

Στάδια Βλάβης των Δίσκων, 1989

Η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης έχει μια αξιοθαύμαστη ανατομική συγκρότηση, με σκοπό τόσο να φέρει τα φορτία του κορμού όσο και για να επιτελεί τις κινήσεις στο χώρο. Τα βασικά ανατομικά στοιχεία είναι οι πέντε σπόνδυλοι, οι πέντε μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, οι δέκα αρθρικές αποφύσεις (Facets Joints), ο νωτιαίος μυελός και στη συνέχεια η ιππουρίδα, η σκληρά μήνιγξ, οι νωτιαίες ρίζες, τα νωτιαία γάγγλια, ο πρόσθιος επιμήκης σύνδεσμος, ο οπίσθιος επιμήκης σύνδεσμος και ο ωχρός σύνδεσμος.

Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, είναι βιολογικά εξαρτήματα - στοιχεία σε σχήμα οβάλ δίσκου, με κατασκευή περίπου όπως αυτή των ελαστικών αυτοκινήτων. Περιβάλλονται από τον ινώδη δακτύλιο (annulus fibrosous), όπως στη ρόδα το λάστιχο περικλείει το επίσωτρο (σαμπρέλλα), και στο κέντρο περιέχουν ρευστή υγρή γέλη (gel), όπως ο αέρας στα λάστιχα. Η γέλη αυτή είναι υδατικό διάλυμα πολλών ινών και ουσιών, που ονομάζεται πηκτοειδής πυρήνας (nucleus pulposus). Η σταθεροποίηση των δίσκων στη θέση τους γίνεται με συνδέσμους που τους προσκολλούν στον πρόσθιο και οπίσθιο επιμήκη σύνδεσμο αλλά και στα σπονδυλικά σώματα. Οι σύνδεσμοι αυτοί φέρουν μικρά αγγεία και νεύρα για την τροφοδοσία και νεύρωση του ινώδους δακτυλίου.

Παθοφυσιολογία

Η λειτουργία των δίσκων παρομοιάζεται με αυτή των αμορτισέρ. Χάρις σε αυτούς, τα θηλαστικά μπορούν και κάμπτουν τη σπονδυλική στήλη στις 3 κατευθύνσεις του χώρου. Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται διεθνώς ο όρος νόσος του εκφυλισμένου δίσκου (αγγλικά, Degenerative Disc Disease, DDD) και στον όρο αυτό εμπεριέχονται όλες οι παραλλαγές και τα στάδια εκφυλιστικών βλαβών του δίσκου και των γειτονικών οστικών δομών. Κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, ή δισκοκήλη, είναι κάθε βλάβη του δίσκου, όπου επέρχεται ρήξη του ινώδους δακτυλίου του και ο πηκτοειδής πυρήνας προσπαθεί να εξέλθει.

Η αρχική αιτία της Δισκοκήλης είναι η εκφύλιση του δίσκου πού σχεδόν πάντα προηγείται. Ο Πηκτοειδής πυρήνας χάνει την υδροφιλική του ιδιότητα, και παύει να λειτουργεί ως ασυμπίεστο κολλοειδές. Ταυτόχρονα, ο ινώδης δακτύλιος χάνει σταδιακά την ελαστικότητά του και εμφανίζει ρωγμές, ιδίως στο πλάγιο-οπίσθιο τμήμα του, πoυ έχει μικρότερο πάχος. Επί πλέον σ' αυτό συντελεί και η κατασκευή του Οπίσθιου επιμήκους συνδέσμου (ΟΕΣ), ο οποίος στο κέντρο είναι ισχυρότατος ενώ στα πλάγια λεπτός. Οι παλαιότερες απόψεις απέδιδαν τη Δισκοκήλη σε τραυματικά αίτια. Σήμερα η πάθηση ανήκει στα εκφυλιστικά νοσήματα, αλλά παρ' όλα αυτά, υφίσταται και "Τραυματική Δισκοκήλη", ή "Τραυματική βλάβη Δίσκου", κάτι ανάλογο με τούς Μηνίσκους στα γόνατα, όπου υφίσταται και "τραυματική ρήξη" και "εκφυλιστική βλάβη-ρήξη". Ο Hugo Keim περιγράφει, ότι τής δημιουργίας της Δισκοκήλης προηγούνται αρχικώς περιφερικές ρήξεις ινών του ινώδους δακτυλίου (Circumferential tears), ακολουθούν οι ακτινωτές ρήξεις ινών (Radial tears), και τέλος εκδηλώνεται η Δισκοκήλη (Herniation).

Φυσιολογικά, ο μεσοσπονδύλιος δίσκος είναι σχεδόν άνευρος (άνευ νεύρων), εκτός της περιφέρειας του δακτυλίου του, όπου έχει κάποιες προσκολλημένες νευρικές ίνες. Έχει αποδειχθεί σε έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Lancet, ότι όταν επισυμβαίνουν ρήξεις του δακτυλίου εκφυλιστικές ή τραυματικές, τότε κατά τη διαδικασία επούλωσης διεισδύουν μέσα από τη ρωγμή σε αυτόν νευρικά ινίδια ανάπλασης, που καθιστούν τον εκφυλισμένο δίσκο πλέον επώδυνο. Έτσι εξηγείται γιατί πονούν οι ασθενείς με εκφύλιση δίσκου ακόμα και αν δεν έχουν δισκοκήλη. Η έρευνα είχε ως εξής: Δείγματα βιοψίας δίσκων από ζώντες υπό εγχείρηση δισκεκτομής, και δείγματα δίσκων από πτώματα ανάλογης ηλικίας και φύλου, που έπασχαν από δισκοπάθεια, έδειξαν στο επίπεδο εμπλοκής του δίσκου νέο σχηματισμό αγγείων και νευρικών δομών στον ινώδη δακτύλιο και στον πηκτοειδή πυρήνα, που δεν προϋπήρχαν στα δείγματα των μαρτύρων. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι αυτή η νέα ανάπτυξη νεύρων στους πάσχοντες από οσφυαλγία αντιπροσωπεύει μία απόπειρα μίας διαδικασίας επούλωσης. Εφόσον αυτά τα νεύρα οδηγούν στην αίσθηση του πόνου τουλάχιστον εν μέρει με τη μεσολάβηση της ουσίας Ρ, οι θεραπείες που μεταβάλλουν αυτή την έκτοπη νευρική ανάπτυξη ή ρυθμίζουν την ουσία P μπορεί να γίνουν πολύτιμες για τη θεραπεία της οσφυαλγίας στο μέλλον..

Ταξινόμηση Βλαβών Δίσκων

Η πρώτη ταξινόμηση των σταδίων Κήλης Δίσκου με βάση την Αξονική τομογραφία, έγινε από τον καθηγητή Ορθοπεδικής Γεώργιο Χαρτοφυλακίδη ("Ορθοπεδική", 1981), σε εποχή που δεν υπήρχε η Μαγνητική τομογραφία. Κατ' αυτόν, παθολογοανατομικά αλλά και απεικονιστικά οι βλάβες - κήλες δίσκου οσφύος ταξινομούνται σε τρία στάδια βαρύτητας:. Η οξεία βλάβη του δίσκου λέγεται δισκοκήλη ενώ οι χρόνιες βλάβες λέγονται εκφυλιστικές δισκοπάθειες ή δισκαρθροπάθειες και οδηγούν σταδιακά σε σπονδυλαρθρίτιδα (νόσος πού οι σπόνδυλοι «τρίβονται» μεταξύ τους). Τα τρία (3) στάδια Δισκοκήλης κατά Γεώργιο Χαρτοφυλακίδη είναι:

1. προβολή (στάδιο Ι, (Disc Protrusion, Bulging),
2. πρόπτωση (στάδιο ΙΙ, Disc Prolapse, Prolapsed disc, ή Slipped disc)
3. έκθλιψη (στάδιο ΙΙΙ, Disc Extrusion, Extruded disc).
4. Η πλήρης εκφύλιση του δίσκου θεωρείται ατύπως τέταρτο στάδιο δισκοπάθειας.

• Μετά την ευρεία χρήση της Μαγνητικής Τομογραφίας (1988) και μέχρι σήμερα, επικρατεί η σε έξι (6) στάδια βλαβών (σταδιακής εκφύλισης) των δίσκων, δηλαδή:

1. Ι προβολή (Disc Protrusion, Bulging),
2. ΙΙ πρόπτωση (Disc Prolapse, Prolapsed disc, ή Slipped disc),
3. ΙΙΙ έκθλιψη (Disc Extrusion, Extruded disc),
4. IV έκθλιψη με κατάδυση ή ανάδυση (Descendent Disc, Resurgent Disc)
5. V στένωση - εκφύλιση (μαύρος δίσκος) (Narrowed disc, Black Disc)
6. VI πλήρης εκφύλιση-εξαφάνιση (Totaly Degenerated Disc)

Αιτιολογία κήλης δίσκου οσφύος

Πιέσεις εντός των Δίσκων

Οσφυαλγία, το τίμημα της όρθιας βάδισης;

• Γενικά: Ήδη από την προπολεμική περίοδο, άρχισε η έρευνα για την ανεύρεση της αιτίας της βλάβης των δίσκων. Υπολογίζεται ότι έχουν δημοσιευθεί μέχρι σήμερα πάνω από 10.000 εργασίες. Οι πιο πολλές εργασίες είναι επιδημιολογικού χαρακτήρα, ακολουθούν αυτές που ασχολούνται με θεραπευτικές μεθόδους και πολύ λίγες είναι αυτές που αφορούν την αιτιολογία, δηλαδή τη βιοχημεία του μεσοσπονδύλιου δίσκου. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν είναι 100% γνωστή η αιτιολογία της Κήλης Δίσκου. Επικρατούν διάφορες θεωρίες:
• Μηχανική Θεωρία: Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος δεν είναι ένα άφθαρτο εξάρτημα στον άνθρωπο . Η πίεση που δέχεται ένας οσφυϊκός μεσοσπονδύλιος δίσκος, είναι σε όρθια θέση, ίση με το υπερκείμενο βάρος του σώματος, σε καθιστική θέση η πίεση αυτή διπλασιάζεται, και όταν σκύβουμε, στην ανόρθωση, τετραπλασιάζεται. Δηλαδή, για ένα άτομο 80 κιλών, στην ορθία θέση παίρνει φορτίο περίπου 65 κιλών, στην καρέκλα όταν κάθεται παίρνει 160 κιλά και όταν σκύβει για να σηκώσει ένα χαρτί 320 κιλά.. Συνεπώς ο κίνδυνος να υποστεί βλάβη ένας δίσκος ακόμα και με ένα σκύψιμο είναι υπαρκτός. Ο κίνδυνος αυτός όμως πολλαπλασιάζεται όταν ήδη ο δίσκος αρχίζει να εκφυλίζεται.
• Βιολογική - Εκφυλιστική θεωρία: Η εκφυλιστική νόσος των δίσκων (DDD) είναι μιά αργή βιοχημική διαδικασία πολλαπλών αιτίων που ήδη βρίσκεται υπό ερευνητικό έλεγχο. Το έτος 2008 στο περιοδικό The Journal of Bone and Joint Diseases, το άρθρο "Η παθοφυσιολογία της εκφύλισης του δίσκου" των A.G. Hadjipavlou et al, από την Ιατρική Σχολή του Τέξας των ΗΠΑ, είχε μέγεθος 13 σελίδες. Επίσης το βιβλίο του καθηγητή Γεώργιου Σάπκα Εμβιομηχανική και Παθοφυσιολογία του Μεσοσπονδύλιου Δίσκου (2006) έχει μέγεθος 426 σελίδες.
• Κληρονομική - Γενετική θεωρία: Τα τελευταία χρόνια οι έρευνες των Φινλανδών Paassilta και Marini δείχνουν ότι βασική αιτία για τις δισκοκήλες είναι κάποιο γονίδιο που οδηγεί σε ελλατωματικό κολλαγόνο ΙΧ στις ίνες του ινώδους δακτυλίου του δίσκου,. Τη θεωρία αυτή ήρθε να επιβεβαιώσει μιά τεράστια Αμερικανική μελέτη. Τα αποτελέσματα της μελέτης των φακέλλων σε 2.000.000 άτομα υποστηρίζουν μια κληρονομική προδιάθεση για την οσφυϊκή δισκοπάθεια, όπως απέδειξε Αμερικανική έρευνα του Dr. Alpesh Α. Patel, MD, και συνεργατών, δημοσιευμένη στο περιοδικό Journal of Bone and Joint Surgery, 2 Φεβρουαρίου 2011 .
• Μικτή θεωρία πολλαπλών αιτίων: Σε γενικές γραμμές, η κήλη δίσκου οσφύος, φαίνεται να οφείλεται σε πολλαπλά αίτια όπως η κληρονομική προδιάθεση, κάποιο γονίδιο, ή γονίδια, η ηλικία, η χρόνια καταπόνηση με άρσεις βαρών, η χρόνια ορθοστασία, η χρόνια σκυφτή εργασία, οι τραυματισμοί, η διαφορετική κατασκευή και κινητικότητα (Biomechanics) σπονδύλων και δίσκων, κλπ. Όπως έχει παρατηρηθεί στατιστικά, δεν υφίστανται όλοι οι δίσκοι κήλη δίσκου, στην ίδια αναλογία. Ειδικά στην οσφυϊκή μοίρα, η μεγαλύτερη αναλογία κήλης δίσκου εκδηλώνεται στον Ο4-Ο5 δίσκο (ποσοστό 60%), ακολουθεί ο Ο5-Ι1 (30%) και μετά ακολουθούν και μοιράζονται το 10% οι υπόλοιποι δίσκοι. Αυτό το στατιστικό φαινόμενο εξηγείται από τις διαφορετικές πιέσεις που δέχεται κάθε δίσκος, όπως έχει αποδειχθεί παλιά από τον Peter Junghanns (1972). Επίσης, από παλαιά έχει αποδειχθεί ότι επιβαρυντικό αίτιο για δισκοπάθεια είναι και το κάπνισμα, λόγω αγγειοσύσπασης των αγγείων του δίσκου.
• Ανθρωπολογική εξελικτική θεωρία: Η τελευταία θεωρία του Aahron Filler πού επικρατεί στις ΗΠΑ (έτος 2007), γνωστή πολλά χρόνια στους ορθοπεδικούς είναι ότι η οσφυαλγία λόγω δισκοκήλης είναι το τίμημα της όρθιας βάδισης του ανθρώπου, λόγω της λόρδωσης πού επέφερε η ορθοστάτηση, της μεταφοράς των εγκαρσίων αποφύσεων και της ασύμμετρης και έντονης φόρτισης των δίσκων. Ο Aahron Filler, ορθοπεδικός και ανθρωπολόγος στο βιβλίο του “Upright Ape -a new origin of the species” (Ο Όρθιος Πίθηκος -μια νέα καταγωγή των ειδών), διατείνεται ότι η δίποδη βάδιση εμφανίστηκε νωρίς στην εξέλιξη των πρωτευόντων θηλαστικών. Ο άνθρωπος συνέχισε να περπατά όρθιος, ενώ οι ανθρωποειδείς πίθηκοι -χιμπατζής, γορίλας, ουραγκοτάγκος- εξελίχθηκαν «προς τα πίσω» και ξανάρχισαν να περπατούν στα τέσσερα. Λόγω των ανατομικών της ιδιαιτεροτήτων, η ανθρώπινη σπονδυλική στήλη συμπιέζεται κάθετα όταν τα χέρια σηκώνουν φορτία. Αυτό ευθύνεται για τις συχνές κακώσεις στους μεσοσπονδύλιους δίσκους, τους ελαστικούς σχηματισμούς ανάμεσα στους σπονδύλους που δίνουν στη ραχοκοκαλιά την ευελιξία της.,. Αν και η Ορθοπεδική κοινότητα εν μέρει πίστευε αυτή τη θεωρία πριν από τη δημοσίευσή της, λόγω της οσφυϊκής λόρδωσης που επέφερε η ορθοστάτηση και κατ επέκταση της έκκεντρης φόρτισης των 3 τελευταίων δίσκων, δυστυχώς η θεωρία του Aahron Filler επιδέχεται κριτική διότι με τα νέα τεχνολογικά μέσα ανακαλύφθηκε ότι υπάρχει και δισκοκήλη σε πιθηκοειδή. Ήδη Γερμανική ομάδα διέγνωσε και τεκμηρίωσε μετά από ευθανασία, Πρόπτωση δισκοκήλης Ο4-Ο5, σε Αφρικανικό πράσινο πίθηκο με σημαντικά νευρολογικά ελλείμματα και ορθοκυστικές διαταχές.
• Αλλα πιθανά αίτια: Το είδος των φαγητών δεν έχει σχέση με την Κήλη Δίσκου- δισκοπάθεια. Το είδος του επαγγέλματος έχει σχέση με την οσφυαλγία αλλά οι διαφορές μεταξύ οικοδόμων και υπαλλήλων γραφείου δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικές στατιστικά, όπως αποδείχθηκε από Ιαπωνική έρευνα.
• To έτος 2013 δημοσιεύθηκε ότι σε βιοψίες δίσκων από επεμβάσεις ασθενών με χρόνια Οσφυαλγία βρέθηκε ότι οι μισοί περίπου ήταν μολυσμένοι από το Προπιονοβακτηρίδιο της ακμής. Η χορήγηση αντιβιοτικού Bioclavid είχε θετικά αποτελέσματα στό 40% των περιπτώσεων

Κλινική εικόνα δισκοκήλης οσφύος

Τα 3 στάδια δισκοκήλης

Έλεγχος νεύρων στα κάτω άκρα

Αγγειακή και Νευρογενής Διαλείπουσα Χωλότης

Κήλες Δίσκου ανά επίπεδο

• Εκδήλωση Κρίσεων: Συνήθως η οξεία οσφυαλγία εκδηλώνεται μετά από συνεχή καταπόνηση ή μιά άρση βάρους. Άλλες φορές εκδηλώνεται μετά από ένα πολύωρο ταξίδι αυτοκινήτου ή μετά από μια ιογενή λοίμωξη. Μια κρίση οσφυαλγίας - ισχιαλγίας δεν χρειάζεται πάντα μεγάλη άρση βάρους για να εκδηλωθεί. Ακόμα και με ένα απλό σκύψιμο ή φτάρνισμα, ή απλό γέλιο, ή έντονο βήχα μπορεί να εμφανισθεί, αν υπάρχει αλλοίωση του μεσοσπονδύλιου δίσκου. Πολλές περιπτώσεις Οξείας Οσφυαλγίας εκδηλώνονται μετά από απλή κούραση στο πλύσιμο πιάτων στην κουζίνα, ή στο ξύρισμα στο νιπτήρα, ή στο σιδέρωμα ρούχων, ή με άνα απλό σκύψιμο για δέσιμο των κορδονιών των υποδημάτων, κλπ.
• Αεροπορικά ταξίδια και υποπίεση: Μιά άλλη αιτία εμφάνισης Οσφυαλγίας είναι ένα αεροπορικό ταξίδι πολλών ωρών, σε μιά καμπίνα αεροσκάφους που δεν έχει πίεση 1 ατμόσφαιρας δηλαδή 1.024 mBars (συνήθως έχει 750-900 mBar). Πιθανόν ο δίσκος απορροφάει νερό στην υπο-πίεση αυτή της καμπίνας και μετά την προσγείωση, ο δίσκος έχει πλέον υπερ-πίεση, οπότε ο ασθενής όταν σηκώσει τη βαλίτσα του ο ινώδης δακτύλιος τεντώνεται και μπορεί να υποστεί πρόπτωση δισκοκήλης .
• Ο ρόλος των μετεωρολογικών Παραμέτρων: Έχει παρατηρηθεί και καταγραφεί αύξηση του προϋπάρχοντος μυοσκελετικού πόνου κάθε είδους (δισκοπάθεια, οστεοαρθρίτις), είτε μετά από μια αλλαγή του καιρού προς το κρύο (πτώση τουλάχιστον 5 C), ή μετά από μιά απότομη πτώση της ατμοσφαιρικής βαρομετρικής πίεσης πέραν των 4MBar. Επιδημιολογικά, οι Γερμανοί, Weinbrecth WU και Simon F βρήκαν ότι "η πτώση θερμοκρασίας και η αύξηση της υγρασίας αυξάνει τις εισαγωγές στα Νοσοκομεία, ατόμων με Κήλη Δίσκου Οσφύος" .
• Βλάβη σε δόσεις: Όπως προαναφέρθηκε, με βάση τις απεικονίσεις της Μαγνητικής τομογραφίας, υπάρχουν 6 στάδια της σταδιακής βλάβης των δίσκων στη νέα ταξινόμηση. Με απλά λόγια πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι δίσκοι "φθείρονται" σταδιακά, σε "δόσεις" και η συνολική "καρριέρα" ενός δίσκου από την πρώτη μικρή του βλάβη μέχρι την πλήρη εκφύλισή του και στένωσή του μπορεί να διαρκέσει από 10-30 χρόνια. Η κλινική πείρα δείχνει ότι η συμπτωματολογία του κάθε ασθενούς εξαρτάται από το είδος -στάδιο της βλάβης, από το ποια νέα βλάβη προστέθηκε στην προϋπάρχουσα, και από την ηλικία του ασθενούς. Σε γενικές γραμμές τα συμπτώματα των ασθενών ταξινομούνται στις εξής ομάδες:
• Πόνος Οσφύος (οσφυαλγία): Η οξεία Οσφυαλγία εκδηλώνεται συνήθως μετά από καταπόνηση αλλά όχι πάντα. Δεν είναι εφικτό να εντοπισθεί πάντα ένα συμβάν πυροδότησης. Οι περισσότεροι ασθενείς εμφανίζουν πόνο στη μέση, και ο πόνος αυτός συνήθως επιτείνεται και απλώνεται στη γύρω περιοχή με κάποιες κινήσεις όπως επίσης με το βήχα, με το γέλιο και με το φτάρνισμα .Συχνά ο ασθενής δεν μπορεί ακόμα και να περπατήσει στραβώνει (σκολίωση) και αναγκάζεται να μείνει πολλές μέρες στο κρεβάτι. Άλλοτε τα ενοχλήματα είναι ελαφρά και ο ασθενής μπορεί και εργάζεται κανονικά.
• Πόνος Ισχιακού Νεύρου(Ισχιαλγία ή Μηραλγία): Συχνό σύμπτωμα των ασθενών είναι ο πόνος κατά μήκος κάποιας ρίζας του ισχιακού πλέγματος. Ο πόνος αυτός μπορεί να είναι ελαφρός ή και αφόρητος. Η κλασσική ισχιαλγία εμπεριέχει πέραν του πόνου και τις αισθητικές διαταραχές. Οι Αισθητικές διαταραχές κάτω άκρων είναι μούδιασμα τύπου "σέλας αλόγου", καυσαλγίες, μυρμηκιάσεις, υπαισθησία, κλπ. Πέραν της ολικής κλασσικής ισχιαλγίας (πόνος από γλουτό μέχρι δάκτυλα) υπάρχει και η τοπική ισχιαλγία, η οποία συχνά δημιουργεί διαγνωστικά προβλήματα στους άπειρους ιατρούς. Η τοπική ισχιαλγία είναι τριών μορφών συνήθως, η άνω (πόνος μόνο στο γλουτό), η μέση (πόνος μόνο στην ιγνυακή κοιλότητα) και η κάτω τοπική ισχιαλγία (πόνος στο έξω σφυρό πίσω από την Περόνη).
• Ανταλγική σκολίωση, ή Ανταλγική κλίση Κορμού ("στράβωμα"): Το κλινικό αυτό εύρημα δείχνει μεγάλη Κήλη Δίσκου με πίεση ρίζας Ισχιακού Νεύρου. Η ανταλγική σκολίωση συνήθως επανέρχεται σε 15-20 μέρες.
• Νευρολογικά ελλείμματα στα κάτω άκρα: Η πίεση κάθε ρίζας του οσφυοϊερού πλέγματος από Κήλη Δίσκου επιφέρει ενίοτε πέραν του πόνου, και κάποια απώλεια στα αντανακλαστικά και τη μυϊκή ισχύ. Έτσι σε γενικές γραμμές ισχύουν τα εξής ατά προσέγγιση:

1. Δίσκος Ο3-Ο4: Πιέζει τη ρίζα Ο4. Καταργεί το Επιγονατιδικό αντανακλαστικό. Οδηγεί σε μυϊκή αδυναμία και ατροφία τον τετρακέφαλο μυ. Ενίοτε επηρεάζει και τον Πρόσθιο Κνημιαίο Μύ (Ο4).
2. Δίσκος Ο4-Ο5: Πιέζει τη ρίζα Ο5. Δεν επηρεάζει κάποιο αντανακλαστικό. Οδηγεί σε μυϊκή αδυναμία και ατροφία τους εκτείνοντες μύες των δακτύλων του άκρου ποδός. Ενίοτε προκύπτει ατελής ή και ολική Παραλυτική Ιπποποδία (Πτώση άκρου ποδός- Drop Foot). Ο ασθενής αδυνατεί να περπατήσει στις πτέρνες των ποδιών.

   

   Ατελής Παραλυτική Ιπποποδία αριστερά

3. Δίσκος Ο5-Ι1: Πιέζει τη ρίζα Ι1, αλλά και ενίοτε όλη την Ιππουρίδα. Καταργεί το Αχίλλειο ανταναλαστικό. Οδηγεί σε μυική αδυναμία ή μυϊκή ατροφία τον γαστροκνήμιο μυ. Ο ασθενής αδυνατεί να περπατήσει στις μύτες των ποδιών.

• Ιππουριδική συνδρομή (cauda equina syndrome): Πρόκειται για σπάνια επιπλοκή τη Κήλης Δίσκου Οσφύος που εκδηλώνεται όταν ο δίσκος πιέζει έντονα την Ιππουρίδα. Η κλινική εικόνα περιλαμβάνει παράλυση ριζών ιππουρίδας με διαταραχές βαδίσματος στις πτέρνες και τις μύτες των ποδιών και απώλεια ούρων και κοπράνων)
• Νευρογενής διαλείπουσα χωλότητα: Διαλείπουσα χωλότητα είναι ένα σύμπτωμα όπου ο ασθενής δεν μπορεί να περπατήσει πολύ γιατί αισθάνεται κράμπα ή πόνο στις γάμπες ή στη μία μόνο, ή πόνο κατά μήκος όλου του κάτω άκρου ("του κόβονται τα πόδια") και σταματάει. Το σύμπτωμα συτό σημαίνει είτε αποφρακτική αρτηριοποάθεια είτε πλάγια ή κεντρική σπονδυλική στένωση .
• Ασθενείς με εικονική οσφυαλγία: Είναι σημαντικό να επισημανθεί, ότι η οσφυαλγία και η κήλη δίσκου είναι ένα συχνό αίτιο ωφελιμιστικών διεκδικήσεων από εικονικούς ασθενείς (ψευδο-ασθενείς). Οι ωφελιμιστικές αυτές διεκδικήσεις αφορούν συνήθως αναρρωτικές άδειες σκόπιμης αποφυγής εργασίας («λούφα»), ή χρηματικές αποζημιώσεις με δικαστική διεκδίκηση μετά από τραυματισμούς επιθέσεων ή τροχαία ατυχήματα. Το πρόβλημα αυτό είναι γενικευμένο σε όλα τα κράτη, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, οι δε Αμερικανοί ιατροί με σκωπτική διάθεση γράφουν ότι «η καλύτερη θεραπεία είναι τα πράσινα επιθέματα» εννοώντας αποζημίωση με δολλάρια. Ορισμένοι από τους ασθενείς αυτούς, έρχονται προετοιμασμένοι στον ιατρό, έχοντας διαβάσει τα συμπτώματα και τα κλινικά ευρήματα της δισκοκήλης, με σκοπό την εξαπάτησή του. Δεν γνωρίζουν όμως ότι υπάρχει ειδικό πρωτόκολλο εξέτασης, απόρρητο και μη δημοσιεύσιμο, με ειδικά τέστ, που αποκαλύπτουν ευθέως την απάτη, όπως ξεχνούν και τη μαγνητική τομογραφία και το ηλεκτρονευρογράφημα.

Κλινική εξέταση ασθενούς

Εντόπιση και Κατανομή Οσφυαλγίας και Ισχιαλγίας

Οι βασικές κλινικές δοκιμασίες (Tests) που πρέπει να υποβάλλεται ο ασθενής με εικόνα Κήλης Δίσκου Οσφύος κατά Stanley Hoppenfeld είναι τα εξής:

Κλινική εξέταση ασθενούς με Οσφυαλγία Ισχιαλγία

• (1) Απλό βάδισμα, επισκόπηση, έλεγχος για ανταλγική σκολίωση.
• (2) Βάδισμα στις μύτες των ποδιών (έλεγχος της Ι1 ρίζας, Γαστροκνήμιος μύς, Παραλυτική Πτερνοποδία).
• (3) Βάδισμα στις Πτέρνες των Ποδιών (έλεγχος της Ο5 ρίζας, Εκτείνοντες Μύες και Πρόεθιος Κνημιαίος, Παραλυτική Ιπποποδία).
• (4) Ενεργητικές Κινήσεις Κάμψης και έκτασης της Οσφυϊκής Μοίρας Σπονδυλικής Στήλης.
• (5) Δοκιμασία Ανάσπασης Τεντωμένου Ποδιού, ή Test Lasegue, ή Test S.L.R. (Straight Leg Raising).
• (6) Ελεγχος Αντακλαστικών κάτω άκρων: Επιγονατιδικό (Ο4) και Αχίλλειο (Ι1).
• (7) Ελεγχος με ψηλάφηση και ακρόαση κοιλίας ηλικιωμένων για τυχόν Ανεύρυσμα Κοιλιακής Αορτής ή Καρκίνο Παγκρέατος.
• (8) Ελεγχος περιφερικών αρτηριών με ψηλάφηση ή Υπέρηχο Ροής Doppler 8 MHz για Αποφρακτική Αρτηριοπάθεια (Σύνδρομο Leriche)

Παρακλινικός έλεγχος - Εξετάσεις

Μετάσταση καρκίνου σε Σπόνδυλο (Σπινθηρογράφημα)

Κήλη δίσκου οσφύος, στάδιο ΙΙΙ

Στις ελαφρές περιπτώσεις Οσφυαλγίας ή Ισχιαλγίας, είναι αρκετά ένα ιστορικό του ασθενούς, μιά κλινική εξέταση, και δύο Ακτινογραφίες οσφύος Face και profil. Οι επιμένουσες περιπτώσεις που διαρκούν πάνω από 15 μέρες χρειάζονται πληρέστερο έλεγχο με άλλες μεθόδους όπως: Εξετάσεις αίματος, ακτινογραφία λεκάνης, Αξονική Τομογραφία, Μαγνητική Τομογραφία, Ηλεκτρονευρογράφημα κάτω άκρων, Σπινθηρογράφημα σκελετού με ραδιενεργό Τεχνήτιο 99m, Υπερηχογράφημα κοιλίας, κλπ. Η χρήση αυτών των εξετάσεων έχει την εξής αξία σε καθεμία ξεχωριστά .

• (α) Οι απλές ακτινογραφίες ΟΜΣΣ: Είναι χρήσιμες για εντοπισμό συγγενών ανωμαλιών των σπονδύλων, Ιεροποίησης του Ο5 Σπονδύλου, Υπεράριθμου L6 σπονδύλου, Ασυμμετρίας Τροπισμού των Facets, Δυσχιδούς ράχης του πετάλου του Ι1 σπονδύλου, Σκολίωσης, Σπονδυλόλυσης, Σπονδυλολίσθησης, Οστικών όγκων σπονδύλων, καταγμάτων σπονδύλων, κλπ. Η ακτινογραφία Λεκάνης μπορεί να αποκαλύψει παθήσεις του ισχίου που μιμούνται την Ισχιαλγία αλλά και βλάβες των οστών της λεκάνης (Π.χ. μεταστάσεις από Καρκίνο του Προστάτη στα λαγόνια οστά, Οστεοαρθρίτις Ισχίου, Ασηπτη νέκρωση Κεφαλής Μηριαίου, κλπ).
• (β) Οι εξετάσεις αίματος: Μπορεί να φανούν χρήσιμες για εντοπισμό παθολογικών προβλημάτων που εκδηλώνονται με Οσφυαλγία. Τέτοια είναι η Βρουκέλλωση, η Ουρολοίμωξη, η Λευχαιμία, η Μικροβιακή Σπονδυλοδισκίτις, ορισμένα Ρευματολογικά Νοσήματα όπως η Αγκυλωτική Σπονδυλίτις, η Ρευματοειδής Αρθρίτις, η Ψωριασική Αρθρίτις, οι Μεταστάσεις Καρκίνου, κλπ.
• (γ) Το σπινθηρογράφημα οστών με Τεχνήτιο 99m: Γίνεται όταν υπάρχει υποψία για πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή οστικό όγκο στη σπονδυλική στήλη, ή σε άλλα σημεία του σκελετού, όπως επίσης για διάγνωση Μικροβιακής Οστεομυελίτιδος, ή οστεοπορωτικού κατάγματος. Οι λήψεις φωτογραφιών γίνονται σε τρία χρονικά στάδια (Σπινθηρογράφημα 3 φάσεων) και χρειάζεται αρκετή προσοχή στην ερμηνεία, γιατί ανάλογη εικόνα με τις οστικές βλάβες νεοπλασιών δίνουν οι οστεοαρθρίτιδες και η σπονδυλαρθρίτιδα, όπως και τα κατάγματα σπονδύλων από οστεοπόρωση.
• (δ) Το Υπερηχογράφημα Κοιλίας είναι ενίοτε χρήσιμο για την απεικόνιση οργάνων της Κοιλίας που προκαλούν αντανακλώμενο πόνο που εμφανίζεται ως Οσφυαλγία. Τέτοιες παθήσεις είναι η Νεφρολιθίαση, οι Ογκοι των Νεφρών, η Οπισθοπεριτοναϊκή Ινωση, οι Κύστεις Ωοθηκών, οι μεγάλοι όγκοι Κοιλίας, τα Ανευρύσματα της Κοιλιακής αορτής, κλπ.
• (ε) Η Αξονική Τομογραφία Οσφύος: Τείνει σταδιακά να εγκαταλλειφθεί λόγω της μεγάλης ακτινοβολίας που έχει. Μιά Αξονική Τομογραφία Οσφύος, έχει περίπου 100-250 φορές περισσότερη ακτινοβολία, από μιά απλή ακτινογραφία Θώρακος . Ετσι, xρησιμοποιείται σε ειδικές περιπτώσεις όπου χρειάζεται καλή απεικόνιση τομών Οστών (σπονδύλων), για περιπτώσεις καταγμάτων και Οστικών Όγκων.
• (στ) Η Μαγνητική Τομογραφία Οσφύος: Σήμερα (2010) η πλέον ακριβέστερη μέθοδος για απεικόνιση της κατάστασης των Μεσοσπονδύλιων Δίσκων, των Νωτιαίων Ριζών και του Νωτιαίου Μυελού είναι η Μαγνητική Τομογραφία, ή Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού (MRI). Η εξέταση αυτή - που δεν έχει καθόλου ιονίζουσα ακτινοβολία - δείχνει αφ΄ενός μεν αν ο δίσκος είναι υγιής ή εκφυλισμένος, αλλά επίσης αν και πόσο προβάλλει, αν και κατά πόσο "έσπασε" ο Ινώδης Δακτύλιος και αν και κατά πόσο πιέζονται οι ρίζες, και ο Νωτιαίος μυελός. Επίσης δείχνει αν υπάρχουν - σπάνια - όγκοι των μαλακών μορίων της περιοχής, όπως και μιά τυχόν σπονδυλοδισκίτιδα. Αρκετά διαγνωστική είναι η MRI στην πρώϊμη διάγνωση των Ρευματολογικών παθήσεων της Οσφυϊκής Μοίρας Σπ.Στήλης. Η Μαγνητική Τομογραφία σε συσχέτιση με την κλινική νευρολογική εικόνα του ασθενούς, αποτελούν τα κριτήρια απόφασης για εγχείρηση ή όχι. Χωρίς Μαγνητική Τομογραφία σήμερα, ουδείς Νευροχειρουργός ή Ορθοπεδικός Σπ. Στήλης δέχεται ασθενή για εγχείρηση. Ομως αυτή η καταπληκτική εξέταση, έχει και τα μειονεκτήματά της. Το πλέον σύνηθες είναι αυτό της κλειστοφοβίας και των κρίσεων πανικού που προκαλούν τα κλειστά μηχανήματα στο 30% των ασθενών. Αυτό μπορεί να παρακαμφθεί με τη χορήγηση 2 ώρες πριν ενός αγχολυτικού π.χ. Βρωμαζεπάμη (Lexotanil) 3 mg, είτε με άλλο μηχάνημα ανοικτού τύπου. Το μεγάλο πρόβλημα με την MRI είναι τα στατιστικά ευρήματα που λένε: "Herniated disks are found on magnetic resonance imaging in 9% to 76% of asymptomatic patients; bulging disks, in 20% to 81%; and degenerative disks, in 46% to 93%". Δηλαδή ένα μεγάλο ποσοστό ασυμπτωματικών ανθρώπων 9-81% έχει δισκοκήλη και δεν το ξέρει (ή το ξέρει),. Φυσικά εδώ γεννιέται το ερώτημα, αν κάποιος πονάει και η MRI δείξει δύο Δισκοκήλες πως ξέρουμε ποια είναι η "ανενεργής" (ασυμπτωματική) και ποια είναι η "ενεργή" (In progress); Εδώ καλείται η πείρα του Ορθοπεδικού και του Νευροχειρουργού αλλά και η Κλινική εικόνα να δώσουν λύση.

Συντηρητική θεραπεία της κήλης δίσκου οσφύος

Κλινοστατισμός στην οξεία κρίση οσφυαλγίας

Λάθος και Σωστό Στρώμα Κρεβατιού

Ρωγμές δακτυλίου του δίσκου

Πίνακας Παυσίπονων Φαρμάκων

• (1) Η τραγωδία της Χυμοπαπαίνης: Μέχρι σήμερα - παγκοσμίως - δεν έχει εφευρεθεί φάρμακο που να δρά θεραπευτικά ή προληπτικά πάνω στις κήλες μεσοσπονδυλίων δίσκων. Κάποτε (1975-1978) χρησιμοποιήθηκε στις ΗΠΑ το ένζυμο χυμοπαπαίνη (chymopapaine) με βελόνη, για διάλυση της δισκοκήλης, αλλά πέραν των πενιχρών αποτελεσμάτων υπήρξαν θανατηφόρες αλλεργίες που επέσυραν δικαστικές αγωγές και άμεση απόσυρση του φαρμάκου . Έτσι οι θεραπείες είναι σήμερα, είτε συντηρητικές, με σκοπό να κατευνάσουν τα ενοχλήματα του ασθενούς μέχρι να επουλωθεί - συρρικνωθεί η δισκοκήλη, και να φύγουν τα οξέα συμπτώματα, είτε χειρουργικές. Οι χειρουργικές επεμβάσεις στη δισκοκήλη έχουν ως σκοπό την αφαίρεση της δισκοκήλης, ή ολόκληρου του δίσκου και σε ορισμένες περιπτώσεις την αντικατάσταση του δίσκου με τεχνητό, ή την σπονδυλοδεσία.
• (2) Η ξάπλα (κλινοστατισμός): Στην οξεία κρίση Οσφυαλγίας - Ισχιαλγίας, χρειάζεται λίγες μέρες κλινοστατισμός (=ξάπλα 3-5 μέρες) ή έστω λίγη ξεκούραση και φάρμακα παυσίπονα, αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτικά, και χρήση θερμοφόρας. Η ζέστη απεδείχθη ωφέλιμη. Οι παλιές τακτικές των Ορθοπεδικών που κρατούσαν τους ασθενείς ξάπλα 1 έως και 3 μήνες απεδείχθησαν καταστροφικές ως προς τις επιπτώσεις στo μυοσκελετικό και την ψυχοσύνθεση των ασθενών. Γράφει ο καθηγητής Ορθοπεδικής Andrew J. Haig, director of the Spine Program, University of Michigan, USA: "For every week you spend in bed, you need six to eight weeks to regain lost muscle and get yourself back in shape" ("για κάθε βδομάδα που περνάτε στο κρεβάτι, χρειάζεστε 6-8 βδομάδες για να αναπληρώσετε τη χαμένη μυϊκή μάζα, και να επαναφέρετε τη μέση σας σε φόρμα").
• (3) Γενικές Οδηγίες - Φυσικοθεραπεία - Ασκήσεις - Χειροπρακτική: Στο διάστημα οξείας κρίσης οσφυαλγίας - ισχιαλγίας απαγορεύεται ή αποφεύγεται η πολύωρη ορθοστασία, η άρση βαρών, η καταπόνηση, η πολύωρη οδήγηση αυτοκινήτου κλπ. Όπως αποδείχθηκε σε έρευνα στο Texas (2007), "στην οξεία κρίση Δεν βοηθούν οι ειδικές ασκήσεις" . Στη φάση ανάρρωσης από Οξεία Οσφυαλγία, είναι μάλλον αποδεκτό από την πλειονότητα των συγγραφέων, ότι βοηθά λίγο ή αρκετά η Φυσικοθεραπεία, τουλάχιστον στην αποκατάσταση της κινητικότητας και του μυοσκελετικού τόνου, με ερωτηματικό δε στα υπόλοιπα συμπτώματα. Επειδή κατά εποχές έχουν προταθεί διάφορες "ειδικές" τεχνικές (Π.χ. ΜcKenzie, κλπ) για τη φάση αυτή της oξείας oσφυαλγίας, μιά έγκυρη μελέτη στο Lancet το έτος 2007 απέδειξε ότι "τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα και οι χειρισμοί κινητοποίησης είναι αναποτελεσματικά στην οξεία οσφυαλγία, ο δε χρόνος ανάρρωσης είναι ο ίδιος στατιστικά ακόμα και αν δεν κάνεις τίποτα, και απλώς περιμένεις" . Οι κρίσεις αυτές οσφυαλγίας μπορεί να κρατήσουν από μία μέρα μέχρι και ένα μήνα το πολύ, εκτός εξαιρέσεων. Από τα στατιστικά ανάρρωσης εξάγεται πως το 95% των ασθενών γίνεται καλά σε 3 μήνες, ανεξαρτήτως θεραπείας.. Το συμπέρασμα άλλης Αμερικανικής εργασίας του 1999 ήταν: "Τόσο η χειροπρακτική όσο και η συμβατική αντιμετώπιση σε ασθενείς με υποξεία χαμηλή οσφυαλγία, έδωσαν παρόμοια κλινικά αποτελέσματα. Να τονιστεί πάντως, ότι η χρήση φαρμάκων (αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτικά) υπήρξε σημαντικά μεγαλύτερη για τους υπό την συνήθη, συμβατική αγωγή συμμετέχονες". . Η Χειροπρακτική είναι αμφισβητήσιμη στη θεραπεία της Κήλης Δίσκου. Η Dr. Desiree Lie του Πανεπιστημίου του Texas γράφει επακριβώς: "Αν και η θεραπεία με χειρισμούς κινησιομαλέξων μπορεί να προσφέρει κάποια βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, εάν συγκριθεί με τις λεγόμενες θεραπείες απάτης, τα ωφέλη είναι περιορισμένα σε σχέση με τις καθιερωμένες θεραπείες" ("Although spinal manipulative therapy may provide short-term benefits, when compared with sham therapy (= θεραπεία απατεώνων), benefits are limited in comparison with standard treatments".) .
• (4) Τα παυσίπονα φάρμακα: Ως προς την επιλογή φαρμάκων για τη θεραπεία Δισκοκήλης, όπως είπαμε, ΔΕΝ υπάρχει ειδικό φάρμακο για Δισκοκήλη. Επίσης δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι κάποια αντιφλεγμονώδη ή μυοχαλαρωτικά φάρμακα υπερέχουν των άλλων. Αυτό είναι σημαντικό ως προς το σκέλος κοστολόγιου (παράδειγμα: ένα ΜΣΑΦ κοστίζει 1,97 Εuro το κουτί των 20, και άλλο ΜΣΑΦ κοστίζει 8,67Χ2=17.34 Euro πάλι στο κουτί των 20). Σε μιά άλλη έρευνα του έτους 2009 βρέθηκε ότι το αντιφλεγμονώδες Κελεκοξίμπη (Celebrex Pfizer) σε δόση 200 mg 1X2, είναι στατιστικά ανώτερο ως παυσίπονο σε σχέση με το ναρκωτικό τραμαδόλη (Oxxalgan) σε δόση 50 mg 1X4 . Σε άλλη έρευνα του έτους 2009 βρέθηκε ότι "η συγχορήγηση Δικλοφαινάκης (Diclofenac, Voltaren Novartis) με βιταμίνες συμπλέγματος Β για 3 μέρες από το στόμα (Neurobion, Merck) ήταν αποτελεσματικότερη στον πόνο από τη μονοθεραπεία με δικλοφαινάκη", αλλά καλό είναι να επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα αυτά και από άλλους ερευνητές, διότι η επικρατούσα άποψη σήμερα είναι ότι οι βιταμίνες B-Complex δεν κάνουν τίποτε στην οσφυαλγία - ισχιαλγία, και είναι φάρμακο placebo. Δυστυχώς, συχνά ο πόνος της οσφυαλγίας ισχιαλγίας στην έκθλιψη δισκοκήλης είναι τόσο τρομακτικός, αγγίζει το 9,5 στην κλίμακα 01-10, που ακόμα και οι συνδυασμοί αντιφλεγμονώδους + μυοχαλαρωτικού δεν επαρκούν για να κατευνάσουν έστω το 50% του πόνου. Εκεί πλέον, έχουν ένδειξη τα ναρκωτικά παυσίπονα φάρμακα όπως Κωδείνη (Lonarid, Lonalgal, Boehringer) ή η Τραμαδόλη (Tramadol, Oxxalgan), ή τα νεότερα φάρμακα για τον νευροπαθητικό πόνο γκαμπαπεντίνη (Neurontin, Pfizer) και πρεγκαμπαλίνη (Lyrica, Pfizer).
• (5) Τα φάρμακα νευροπαθητικού πόνου: Όπως αναφέρθηκε στην αρχή του άρθρου ο μεσοσπονδύλιος δίσκος είναι άνευρος (άνευ νεύρων), εκτός της περιφέρειας του δακτυλίου του, όπου έχει κάποιες προσκολλημένες νευρικές ίνες. Εχει αποδειχθεί σε μελέτη με δίσκους ζώντων και από πτώματα, ότι όταν επισυμβαίνουν ρήξεις του δακτυλίου, εκφυλιστικές ή τραυματικές, τότε κατά τη διαδικασία επούλωσης διεισδύουν μέσα από τη ρωγμή σε αυτόν νευρικά ινίδια ανάπλασης, που καθιστούν τον εκφυλισμένο δίσκο πλέον επώδυνο ,. Έτσι εξηγείται γιατί πονάνε οι ασθενείς με εκφυλισμένο δίσκο, ακόμα και αν δεν έχουν κήλη δίσκου, ή η κήλη δεν πιέζει ρίζα. Στις περιπτώσεις αυτές φαίνεται ότι η θεραπεία του άμεσου μέλλοντος θα είναι τα φάρμακα νευροπαθητικού πόνου. Σε Ιαπωνική έρευνα του 2007 επί 76 ασθενών με ισχιαλγία, σε 3μηνη χορήγηση, απεδείχθη ότι η Gabapentin (Neurontin Pfizer) είναι δραστική τόσο στην Κήλη Δίσκου όσο και στη Σπονδυλική Στένωση . Σε μιά εργασία του 2009 από το Μιλάνο της Ιταλίας, τεκμηριώθηκε ότι "ο συνδυασμός Pregabalin (Lyrica, Pfizer) + Celecoxib (Celebrex, Pfizer) είναι ανώτερος της μονοθεραπείας για τη Χρόνια οσφυαλγία".
• (6) Η Γλυκοζαμίνη είναι άχρηστη: Η Γλυκοζαμίνη (Glucosamine), ανήκουσα επί σειρά ετών στα "συμπληρώματα διατροφής", απεδείχθη με έρευνα στο Όσλο της Νορβηγίας, ότι δεν είναι δραστική στην οσφυαλγία και τη δισκοπάθεια .
• (7) Οι ενέσεις Κορτικοειδών: Η Κλινική εμπειρία έδειξε ότι υπάρχει σημαντική ωφέλεια, σε επιλεγμένες περιπτώσεις ασθενών, με τις εγχύσεις κορτιζόνης, τοπικού αναισθητικού και άλλων φαρμάκων στον επισκληρίδιο χώρο. Κορτικοστεροειδών Φαρμάκων (Dexamethasone=Celestone, ή Triamcinolone=Kenacort). Ελληνική έρευνα Αναισθησιολόγων του 2000 στο Ιατρείο Πόνου του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών έδειξε ότι "Η επισκληρίδια χορήγηση κορτικοστεροειδών (Depo Medrol) με Bupivacaine (Marcaine, Astra) και Fentanyl σε περιπτώσεις ριζίτιδας έχει θεαματική ανταπόκριση μειώνοντας τον χρόνο θεραπείας και προκαλώντας ύφεση των ενοχλημάτων και επιστροφή των ασθενών στην εργασία τους" . Αντίθετα σε Αμερικανικό άρθρο του έτους 2009 γράφει ότι οι ενέσεις Κορτιζόνης προσφέρουν προσωρινό αποτέλεσμα: «The efficacy of spinal injections is limited. Epidural corticosteroid injections may offer temporary relief of sciatica». Είναι προφανές ότι οι διαφορές αυτές πρέπει να αποδοθούν σε διαφορετικά Target group ασθενών που αντιδρούν διαφορετικά στις ενέσεις Κορτιζόνης στη σπονδυλική στήλη. Οι ενέσεις κορτικοειδών ή άλλων κατάλληλων φαρμάκων στη σπονδυλική στήλη πρέπει να εκτελούνται από εκπαιδευμένο γιατρό (αναισθησιολόγο, ακτινολόγο, ορθοπαιδικό ή νευροχειρουργό) σε κατάλληλο χώρο με άσηπτες συνθήκες και ακτινοσκοπικό έλεγχο. Πρακτικά, οι παρασπονδυλικές εγχύσεις Κορτιζόνης σε Δισκοπάθεια και σπονδυλαρθρίτιδα, είναι μιά παλιά τακτική, που έστω και βραχυπρόθεσμα έχει καλά αποτελέσματα αρκεί να γίνεται από έμπειρο Ορθοπεδικό ή νευροχειρουργό. Φροντίζουμε ώστε οι ενέσεις αυτές να γίνονται πάνω ή δίπλα στίς αρθρώσεις των γληνίσκων (Facets) και αποφεύγουμε σε κάθε ένεση το τοπικό αναισθητικό (Ξυλοκαίνη) να είναι μεγαλύτερου όγκου από 1ml, πρός αποφυγή ανεπιθύμητης επισκληρίδιας αναισθησίας. Οι επιπλοκές είναι πρακτικά ανύπαρκτες έως σπανιότατες. Το 2014 δημοσιεύθηκε μία περίπτωση ισχαιμίας του νωτιαίου μυελού από παρασπονδυλική ένεση Κορτιζόνης που οδήγησε την ασθενή σε παραπληγία. Φαίνεται ότι η ένεση δεν ήταν το αίτιο αλλά η αφορμή που πυροδότησε την ισχαιμία σε ένα στενωμένο περιβάλλον πλάγιας σπονδυλικής στένωσης.
• (8) Νευρολογικά ελλείμματα κάτω άκρων: Οι Περιπτώσεις με Ιππουριδική συνδρομή (απώλεια ούρων και κοπράνων) είναι απαραίτητο να χειρουργούνται επειγόντως. Οι περιπτώσεις με Ολική Παραλυτική ιπποποδία (Drop Foot) καλό είναι να χειρουργούνται σύντομα, ενώ περιπτώσεις με Ατελή Παραλυτική Ιπποποδία μπορούν να αντιμετωπισθούν συντηρητικά και αναμονή παρακολούθησης. Ομως, συμβαίνουν και παράδοξα. Από αναδρομική μελέτη σε 18.000 ασθενείς, εκ των οποίων το 30-40% έπασχε από δισκοκήλες, διαπιστώθηκε ότι oλικές παραλυτικές ιπποποδίες, είτε χειρουργηθούν είτε όχι, έχουν το ίδιο ποσοστό αποκατάστασης, περί το 50%. Επίσης, στην ίδια μελέτη, παρατηρήθηκε ότι οι ατελείς παραλυτικές ιπποποδίες λόγω δισκοκήλης, που δεν χειρουργήθηκαν, επανήλθαν με παρασπονδυλικές ενέσεις Κοτικοστεροειδών σε ποσοστό 95% μέσα σε 45 μέρες, και οι υπόλοιποι ασθενείς σε 6 μήνες. Σπάνια παρέμειναν αισθητικές διαταραχές πέραν των 12 μηνών και ελαφρά μυϊκή αδυναμία
• (9) Συσκευές και Ιατρεία Πόνου: Τελευταία εμφανίσθηκαν στο εμπόριο ηλεκτρονικές συσκευές παυσίπονης ηλεκτροθεραπείας SCS οι οποίες εμφυτεύονται με ηλεκτρόδια κάτω από το δέρμα. Στα λεγόμενα Ιατρεία πόνου οι αναισθησιολόγοι εμφυτεύουν διαδερμικά ένα λεπτό καθετήρα στον επισκληρίδιο χώρο, τον ακινητοποιούν στο δέρμα, και από εκεί κάνουν ενέσεις μίγματος Πεθιδίνης (ναρκωτικό παυσίπονο) ή Φαιντανύλης, με Μαρκαίνη(Marcaine Astra) (τοπικό αναισθητικό μεγάλης διάρκειας) μέχρι να υποχωρήσει η κρίση Οσφυαλγίας.
• (10) Ελξεις: Το έτος 2009 παρουσιάσθηκε από ορισμένα Θεραπευτήρια των Αθηνών το μηχάνημα αυτόματης σπονδυλικής Ελξης "DRS System 9000" με σκοπό την "ανάταξη της κήλης δίσκου, μέσα σε δέκα συνεδρίες και με ποσοστό επιτυχίας 85%". Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου είναι αμφισβητούμενη, η επιλογή των ασθενών δεν γίνεται με επιστημονικά κριτήρια, το κόστος είναι υψηλό και οι σύγχρονοι "Προκρούστες" εκμεταλεύονται την καλοήθη, συνήθως, φυσική ιστορία της δισκοπάθειας. Η Dr Desiree Lie, γράφει: "Traction has not been shown to improve symptoms for LBP patients with or without sciatica. Bed rest provides no benefits, and staying active is recommended" ("Οι έλξεις δεν προσφέρουν τίποτα στην Οσφυαλγία ισχιαλγία, όπως επίσης και η πολύ ξάπλα δεν προσφέρει. Συνιστούμε να παραμείνετε σε κίνηση δραστήριοι").
• (11) Κινεζικός Βελονισμός: Τα αποτελέσματα της θεραπείας με τον κινεζικό βελονισμό στην Οσφυαλγία Ισχιαλγία είναι αντικρουόμενα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καθορίζει σαφέστατα ότι ο Βελονισμός ΔΕΝ θεραπεύει καμμία πάθηση, αλλά σε ορισμένες (παραθέτει πίνακα) βοηθά βραχυπρόθεσμα με παυσίπονη δράση. Ομως αυτή η παυσίπονη δράση του είναι βραχεία έως ανύπαρκτη. Η κλασσική απάντηση στους θιασώτες του Βελονισμού είναι ότι η παυσίπονη δράση οφείλεται είτε σε "placebo effect" σε άτομα αποκαλούμενα παλαιά ΝΦΔ (νευροφυτικές διαταραχές), είτε είναι βραχείας ισχύος λόγω απελευθέρωσης ενδορφινών. Σαφώς όμως, ο Βελονισμός έχει ανύπαρκτο θεραπευτικό αποτέλεσμα στη Δισκοκήλη. Σε βραχείες ελαφρές περιπτώσεις, η παυσίπονη δράση του βελονισμού "συγχρονίζεται" με τον χρόνο ανάρρωσης της παθήσεως, και ο ασθενής νομίζει ότι δήθεν "έγινε καλά με το βελονισμό", κάτι ανάλογο με τα εικονικά φάρμακα placebo "για το λαιμό" που πωλούνται στα φαρμακεία για το κοινό συνάχι. Τα πάρεις, δεν τα πάρεις, γίνεσαι καλά σε 7-10 μέρες. Σε εργασία του Πανεπιστημίου Texas διαβάζουμε: "Απόδειξη για την αποτελεσματικότητα του Κινεζικού Βελονισμού είναι πεδίο διαμάχης, αλλά μεγάλες ποιοτικές μελέτες δεν έδειξαν καμμία ωφέλεια" ("Evidence for the benefit of acupuncture is conflicting, but no benefit has been proven in higher-quality trials"). Στο μεταξύ, επειδή η μέθοδος του κινεζικού βελονισμού διαδόθηκε αρκετά στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, και μάλιστα ασκείται συχνά και από μη ιατρούς, πράγμα παράνομο, τον Οκτώβριο 2010 δημοσιεύθηκε βρεττανική μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Exeter όπου αναφέρεται ότι "...δεκάδες άτομα έχουν χάσει τη ζωή τους από κακή εφαρμογή μεθόδων βελονισμού στη Βρετανία, ενώ καλούνται όλοι οι εναλλακτικοί γιατροί της χώρας να περάσουν συμπληρωματική, αυστηρή εκπαίδευση. Ογδόντα έξι άτομα έχουν χάσει τη ζωή τους τα τελευταία 45 χρόνια, στη Βρεττανία, επειδή οι γιατροί δεν είχαν τη σωστή εκπαίδευση".
• (12) Η Χρόνια Οσφυαλγία: Στην Χρόνια Φάση Οσφυαλγίας Ισχιαλγίας (ασυμπτωματική φάση), χρειάζονται συνήθως απλώς προφυλάξεις, κολύμβηση (τέλεια λύση είναι οι θερμαινόμενες πισίνες) και οι ειδικές ασκήσεις γυμναστικής. "Διατηρήσου Ισχυρός, Εύκαμπτος, και Ευθυγραμμισμένος ("Stay Strong, Flexible and Coordinated") συνιστούν οι Αμερικανοί ειδικοί του Πανεπιστημίου της Washington. Τα κυριώτερα αίτια που βλάπτουν στη Χρόνια Οσφυαλγία, είναι η Παχυσαρκία, η άρση βαρών, η πολύωρη ορθοστασία και η σκυφτή εργασία. Σπάνια να χρειασθεί εγχείρηση ένας ασθενής με χρόνια οσφυαλγία ισχιαλγία. Συνήθως αυτό συμβαίνει αν εμφανισθεί Σπονδυλική Στένωση. Μέθοδοι θεραπείας όπως οι έλξεις, το ΤENS, ο Βελονισμός, η Μαγνητοθεραπεία κλπ είναι άνευ πρακτικού θεραπευτικού αποτελέσματος, ίσως προσφέρουν απλώς προσωρινή ανακούφιση ως "εικονικό φάρμακο" (placebo effect), και μάλλον "συγχρονίζονται με τον χρόνο ανάρρωσης του ασθενούς", όπως εύστοχα γράφουν οι Αμερικανοί Hugo Keim, Kirkaldy Willis και Frank Netter .
• (13)Ζώνες Οσφύος: Η Ζώνη Οσφύος και οι "ειδικοί" νάρθηκες δεν είναι αποδεκτές από τους περισσότερους ειδικούς ερευνητές, και είναι στατιστικά αναποτελεσματικές όπως απέδειξε διπλή τυφλή μελέτη, αν και μερικοί ασθενείς ωφελούνται από τη θερμότητα που προκαλούν οι ζώνες. Αμερικανική εργασία των Wassell και συνεργατών σε 13.873 εργάτες, του έτους 2000 απέδειξε ότι οι ζώνες οσφύος δεν προσφέρουν τίποτε στην οσφυαλγία ούτε την προλαμβάνουν., και .
• (14) Ορθοπεδικά στρώματα ύπνου: Επειδή, αρκετοί ασθενείς ρωτούν "τι στρώμα ύπνου να αγοράσω;", είναι σίγουρο ότι αυτό που προέχει είναι το κρεββάτι κάτω από το στρώμα να έχει σανίδια, και όχι ελαστικά σύρματα που βουλιάζουν (σουμιές), πράγμα που δεν το βλέπουμε πιά σε οικίες αλλά -όλως παραδόξως- το βλέπουμε σε ξενοδοχεία 5 αστέρων, μάλλον από άγνοια της Διεύθυνσης! Όσο για την επιλογή Στρώματος Ύπνου, πρακτικά δεν έχει καμμία σημασία η επιλογή του, όπως απέδειξε η συγκριτική μελέτη ιατρών από τη Δανία, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα "Ένα στρώμα νερού (Akva, Denmark) και ένα στρώμα αφρού (μαλακή πολυουρεθάνη, Tempur, Denmark) επηρεάζει γενικά θετικώς τα συμπτώματα οσφυαλγίας, τη λειτουργία, και τον ύπνο, πιο θετικά από ένα σκληρό στρώμα (Hard Mattress), αλλά οι διαφορές ήταν στατιστικά μικρές".(Conclusion: "The Waterbed (Akva, Denmark) and foam mattress (Tempur) did influence back symptoms, function and sleep more positively as apposed to the hard mattress (Innovation Futon), but the differences were small").
• (15) Διατροφή και δισκοπάθεια: Στο ευρύ κοινό, επικρατεί η λανθασμένη άποψη, ότι δήθεν η διατροφή με αλμυρές τροφές, προκαλεί τη δημιουργία αλάτων στη Σπονδυλική Στήλη. Μέχρι σήμερα όμως, ουδεμία συσχέτιση έχει αποδειχθεί μεταξύ είδους διατροφής και εκφυλιστικών αλλοιώσεων της Σπονδυλικής Στήλης, δηλαδή Κήλη Δίσκου, εκφυλιστική Δισκοπάθεια, και Εκφυλιστική Σπονδυλαρθρίτιδα. Φυσικά, είναι εντελώς ατεκμηρίωτη επιστημονικά αλλά και αστεία, η συμβουλή ορισμένων παλιών ιατρών προς τούς ασθενείς με Σπονδυλαρθροπάθεια "εχεις άλατα στη σπονδυλική στήλη, μη τρώς αλμυρά και σάλτσες". Εξ'άλλου, τα οστεόφυτα (αυτά αποκαλεί ο λαός "άλατα") αποτελούνται από Φωσφορικό Ασβέστιο [Ca3(PO4)2], ενώ τό αλάτι των τροφών είναι τό Χλωριούχο Νάτριο (ΝaCl) που έχει επιπτώσεις στην Υπέρταση, όχι στη Δισκοπάθεια.

Η χειρουργική θεραπεία της κήλης δίσκου οσφύος

Σπονδυλοδεσία Οσφυϊκής Μοίρας με 10 Κοχλίες

Ενδείξεις Εγχείρησης για κήλη δίσκου οσφύος

Τεχνητός Δίσκος Οσφύος

Η αλήθεια είναι ότι οι ενδείξεις για χειρουργική επέμβαση στη Δισκοκήλη αλλάζουν ραγδαία με τα χρόνια. Οι δυτικές κοινωνίες, και ιδίως η Ελληνική διάκεινται με μεγάλη επιφυλακτικότητα και αρνητισμό απέναντι σε εγχειρήσεις στη σπονδυλική στήλη. Αυτό εξαρτήθηκε από πολλούς παράγοντες. Ένας παράγων είναι η απόκτηση αρνητικής εμπειρίας ασθενών με τις πολλές επιπλοκές στο παρελθόν. Δεύτερος παράγων είναι η εφεύρεση της Μαγνητικής Τομογραφίας. Πιο εύκολα τώρα οι ιατροί μπορούν να επιλέξουν "ποιος χρειάζεται εγχείρηση, και ποιος όχι". Ένας τρίτος παράγων είναι η εξέλιξη της τεχνολογίας εργαλείων για την επέμβαση. Όμως, ο κυριότερος παράγων που μάλλον αποκρύπτεται βιβλιογραφικά, είναι η "ιατρογενής ζήτηση" λόγω της μεγάλης αύξησης του αριθμού Ορθοπεδικών και ιδίως Νευροχειρουργών τα τελευταία χρόνια. Στις ΗΠΑ με πληθυσμό 308.000.000 άτομα, γίνονται ετησίως 500.000 εγχειρήσεις για Δισκοπάθεια (Half million Back operations). Ο πρώτος Νευροχειρουργός που έκανε στην Ελλάδα τέτοιες εγχειρήσεις είναι ο Δώρος Οικονόμου στην Πολυκλινική Αθηνών. Σταδιακά άρχισαν να κάνουν τέτοιες εγχειρήσεις τη δεκαετία του 80 οι Ορθοπεδικοί με εξειδίκευση στη Σπονδυλική Στήλη στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Πάτρα, Κρήτη, κλπ και μάλιστα με ασκόπως μεγάλο εύρος ενδείξεων. Όμως η καταιγίδα των επιπλοκών εξανάγκασε την Ορθοπεδική κοινότητα να ανακρούσει πρύμναν και παρά τη βελτίωση της τεχνολογίας - το ειδικό χειρουργικό κρεββάτι για εγχείρηση Δισκεκτομής εφευρέθηκε το 1980 - οι εγχειρήσεις μειώθηκαν, ώσπου ανέλαβαν οι Νευροχειρουργοί τη μεγάλη πλειοψηφία των εγχειρήσεων αυτών τη δεκαετία μετά το 1990.

Μετά τη μεγάλη εμπειρία που αποκτήθηκε από τις διάφορες μεθόδους Δισκεκτομής, οι ενδείξεις για εγχείρηση σε κήλη δίσκου οσφύος καθορίζονται σήμερα υποχρεωτικά με βάση το συνδυασμό της κλινικής εικόνας με την εικόνα της Μαγνητικής Τομογραφίας. Στον παρατιθέμενο πίνακα φαίνονται ποιες ομάδες ασθενών χρειάζονται συντηρητική αγωγή και ποιες ομάδες χρειάζονται επέμβαση. Εγχειρήσεις που γίνονται σήμερα για Δισκοκήλη (στο 5-10% των ασθενών) είναι η κλασσική θυριδωτή δισκεκτομή (Fenestretion), η διαδερμική δισκεκτομή, η Δισκεκτομή με σπονδυλοδεσία, ο Τεχνητός Δίσκος, κλπ. Όλες γίνονται με οπίσθια προσπέλαση εκτός του τεχνητού δίσκου που γίνεται με πρόσθια προσπέλαση (από την κοιλιά). Με τα χρόνια η αποτελεσματικότητα των εγχειρήσεων αυξάνεται, και οι επιπλοκές μειώνονται. Σε μιά τυχαιοποιημένη μελέτη 5 ερευνητών στην Ολλανδία (2008) που δημοσιεύθηκε στο British Medical Journal και στο Medscape Journal of Medicine ελέγχθηκε η αποτελεσματικότητα της συντηρητικής και της χειρουργικής θεραπείας για Κήλη Δίσκου με Ισχιαλγία. Τα συμπεράσματα είναι ότι "μετά από 1-2 χρόνια δεν υπήρξαν διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων, απλώς οι χειρουργημένοι απαλλάσσονταν νωρίτερα από τον πόνο στο κάτω άκρο". Ειδικότερα, το ακριβές συμπέρασμα έχει ως εξής: "Conclusions: Five investigators from The Netherlands report in the British Medical Journal in 2008 on a randomized controlled trial at 9 Dutch hospitals of 283 patients who had had sciatica for 6-12 weeks. After 1 and 2 years, there were no significant differences in disability between the surgical and the conservative arms of the trial. Twenty percent (20%) of both groups reported an unsatisfactory outcome at 2 years. However, surgery did provide more rapid relief of leg pain early on, and 44% of the group treated conservatively eventually had surgery. Both treatments of sciatica are obviously unsatisfactory for many patients".

Αποτελέσματα Χειρουργικών Επεμβάσεων Δισκεκτομής - Επιπλοκές

Φαίνεται ότι σε "έμπειρα χέρια" σήμερα η Οσφυϊκή Δισκεκτομή -σε αντίθεση με το παρελθόν- έχει βραχυπρόθεσμα καλά αποτελέσματα πάνω από 90%, αν και σε κάποιες χώρες τρόπος κρίσης των αποτελεσμάτων θεωρείται λάθος. Το σωστό είναι η πιστοποίηση και ο έλεγχος να γίνεται ανωνύμως από άλλα κέντρα μακριά από το ερευνητικό. Τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της Οσφυϊκής Δισκεκτομής είναι σαφώς χειρότερα από τα βραχυπρόθεσμα, λόγω της συμπλησίασης των δύο παρακείμενων σπονδύλων, προκαλείται δηλαδή πάντα οστεοαρθρίτις των Γληνίσκων (Facets Syndrome) εκτός και αν γίνει τοποθέτηση μεταλλικών εξαρτημάτων (σπονδυλοδεσία, διαχωριστής ακανθωδών αποφύσεων, μεταλικοί κύλινδροι στο μεσοσπονδύλιο διάστημα, κλπ). Δυστυχώς ουδείς χειρουργημένος ασθενής είναι ευχαριστημένος 100% μακροπρόθεσμα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν πρέπει να γίνονται εγχειρήσεις Δισκεκτομής. Τελευταία παρουσιάσθηκε και μικρή τεχνητή άρθρωση για τις αρθρώσεις των Γληνίσκων (Fenix). Ο Τεχνητός Δίσκος, διαδεδομένος στις ΗΠΑ και τη Γερμανία, με πληθώρα δικαστικών αγωγών για Ιατρική Αμέλεια, αν και υποσχέθηκε πολλά, μάλλον απογοήτευσε τους Ορθοπεδικούς.

Οι επιπλοκές των εγχειρήσεων Δισκεκτομής, Σπονδυλοδεσίας ή τοποθέτησης Τεχνητού Δίσκου είναι σημαντικές και πολλές, αλλά ευτυχώς όχι συχνές:

• Αιματώματα του Κοιλιακού τοιχώματος (abdominal wall hematomas),
• Διεγχειρητικές βλάβες αγγείων (vascular injury),
• Διεγχειρητικές Ρήξεις της Σκληράς Μήνιγγος (dural tears),
• Διεγχειρητικές Κακώσεις Νεύρων (Nerve injury),
• Παλίνδρομη εκσπερμάτιση στους άνδρες (Retrograde ejaculation in males),
• Παρεκτόπιση της πρόθεσης (Migration of the prosthesis)..
• Μετεγχειρητικές Λοιμώξεις
• Μετεγχειρητικές Θρομβώσεις και Πνευμονική εμβολή
• Υποτροπή Δισκοκήλης ή ατελής αφαίρεση αυτής
• Κεντρική ή πλάγια σπονδυλική στένωση από ράκη δίσκου ή μετεγχειρητική ουλή ή πάχυνση συνδέσμων.
• Οστεοαρθρίτις των Γληνίσκων (Facets Syndrome)

Κήλη δίσκου οσφύος και άθληση

• Η σωματική άσκηση στον ασθενή με δισκοπάθεια, είναι σημαντικός παράγων τόσο για την πρόληψη, όσο και στην αποθεραπεία κρίσεων οσφυαλγίας. Μέχρι τη δεκαετία του 70 είχαμε στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ πρακτικά μόνο τη λεγόμενη Σουηδική Γυμναστική, μετά άρχισε η μόδα του αργού τρεξίματος σε εξωτερικούς χώρους (Jogging), και από τη δεκαετία του 80 μέχρι σήμερα επικρατεί το λεγόμενο fitness (φόρμα), δηλαδή ενόργανη γυμναστική σε κλειστά γυμναστήρια. Ήδη αποκτήθηκε αρκετή πείρα σχετικά με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα αυτής της άθλησης και μάλιστα το American College of Sports Medicine έχει συγκεντρώσει αρκετά δεδομένα τεκμηρίωσης των γνώσεων (http://www.exerciseismedicine.org). Έτσι, σε γενικές γραμμές σήμερα επικρατούν οι εξής απόψεις για τον ρόλο της άθλησης στη Δισκοπάθεια:.
• Βλαπτική άθληση: Είναι γνωστό ότι στις οξείες κρίσεις κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου απαγορεύεται η άθληση κάθε είδους. Ηπια άθληση αρχίζει στη φάση ανάρρωσης με ασκήσεις κοιλιακών μυών. Στις χρόνιες Οσφυαλγίες, ή στην Χρόνια Ασυμπτωματική Φάση (ΧΑΦ) ενός ασθενούς με Κήλη Δίσκου Οσφύος κάθε άθλημα που πονάει θα πρέπει να αποφεύγεται. Η εμπειρία έχει δείξει ότι γενικώς βλάπτουν οι εξής 4 ομάδες αθλημάτων:
• (1) Αθλήματα με στροφική καταπόνηση (π.χ. ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλλευ, τέννις, karate)
• (2) Αθλήματα με έντονη κινητική ενέργεια: (π.χ. ρακέτες, μπάσκετ)
• (3) Αθλήματα με εμβολοειδή καταπόνηση: (π.χ. ιππασία, χοροπηδήματα χορευτικής «aerobic», ποδήλατο βουνού, surfing, moto cross, κλπ)
• (4) Αθλήματα με κάθετη φόρτιση οσφύος (π.χ. άρση βαρών, αλμα εις τριπλούν)
• Ωφέλιμη άθληση: Πολλά αεροβικά αθλήματα έχουν ευνοϊκή επίδραση στην οσφυαλγία λόγω Κήλης Δίσκου. Τέτοια είναι, η κολύμβηση (40 λεπτά στο νερό), το περπάτημα, μία ώρα κάθε μέρα, το ελαφρό τρέξιμο (Jogging), η πεζοπορία πόλης, η ορεινή πεζοπορία, η ήπια ποδηλασία, η ήπια αεροβική γυμναστική εδάφους (aerobic), και η σουηδική γυμναστική. Σε καθημερινή βάση ενδείκνυνται οι ειδικές ασκήσεις Οσφυαλγίας. Ζητείστε από το φυσικοθεραπευτή σας να σας εκπαιδεύσει σ’ αυτές.
• Οργανα γυμναστικής: Δεκάδες μοντέλα οργάνων γυμναστικής έχουν σχεδιασθεί και πουληθεί ως ενδεικνυόμενα για τη σπονδυλική στήλη, ακόμα και αυτοκόλλητες συσκευές ηλεκτρομυοεκγύμνασης. Δυστυχώς όλα αυτά τα όργανα οικίας, σύντομα "τα βαριέται" ο ασθενής και εγκαταλείπει τη χρήση τους. Στο γυμναστήριο, τα όργανα γυμναστικής που ωφελούν ή βλάπτουν, είναι: Ωφελεί, ο διάδρομος (τάπητας δρόμου, Runner) με ταχύτητα μέχρι 6Km/h. Ωφελεί το στατικό ποδήλατο (επίπεδο 5. Ωφελούν οι έλξεις σε μονόζυγο. Βλάπτει η άρση βαρών. Ποτέ δεν χρησιμοποιούμε όργανα με άρση βαρών όρθιοι ή καθιστοί. Βάρη μπορεί να χρησιμοποιούνται μόνο σε πάγκο με τον ασθενή ξαπλωμένο. Βλάπτουν τα όργανα που προκαλούν κάθετη φόρτιση της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης ή έντονες εμβολοειδείς κινήσεις. Επικίνδυνο όργανο για βλάβη δίσκου είναι το όργανο κάθετων δονήσεων Power Plate και πρέπει να αποφεύγεται, γιατί αναφέρθηκαν περιστατικά ρήξης δίσκων και μηνίσκων..

Πρόληψη της Κήλης Δίσκου

Ασκήσεις Κοιλιακών Μυών

Αυτό είναι ένα πολυ μεγάλο θέμα και η αλήθεια είναι ότι σε κανένα κλασσικό σύγγραμμα δεν θα συναντήσουμε αντίστοιχη καταχώρηση. Πιο πάνω περιγράφηκε ένας μεγάλος αριθμός αιτίων που προκαλεί την "Εκφυλιστική Νόσο των Δίσκων" και κατ επέκταση την Κήλη Δίσκου. Πρακτικά δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα τρία σημαντικότερα αίτια που προκαλούν τη νόσο. Τα γονίδιά μας, που ευθύνονται για το ελλατωματικό Κολλαγόνο ΙΧ στο δακτύλιο, ούτε να αναστρέψουμε το γήρας, αλλά ούτε και να ξαναγυρίσουμε στην τετραποδική στήριξη των Πιθηκοειδών! Μπορούμε όμως να λάβουμε υπόψη μας κάποια απλά μέτρα που αποδεδειγμένα αυξάνουν ή μειώνουν τους κινδύνους Κήλης Δίσκου. Αυτά είναι:

• Η Παχυσαρκία αυξάνει στατιστικά τον κίνδυνο εμφάνισης Κήλης Δίσκου, λόγω υπερφόρτισης, αν και μεγάλο ποσοστό χειρουργηθέντων ασθενών με δισκοκήλη ήταν κομψοί (νορμοβαρείς).
• Η Πλήρης έλλειψη άσκησης αυξάνει τον κίνδυνο, αλλά και η ανεξέλεγκτη λανθασμένη άσκηση επίσης τον αυξάνει.
• Ο μεσημβρινός ύπνος, βελτιώνει τη βιολογική τροφοδοσία του δίσκου και προλαμβάνει τη Δισκοκήλη.
• Το Κάπνισμα προκαλεί αγγειοσύσπαση των αγγείων του δίσκου και σταδιακή εκφύλισή του, άρα Δισκοκήλη .
• Οι επαναλαμβανόμενες άρσεις βαρών, η επαναλαμβανόμενη σκυφτή εργασία, η πολύωρη καθιστική ζωή και η πολύωρη ορθοστασία, αυξάνουν τον κίνδυνο για εκδήλωση Κήλης Δίσκου Οσφύος.
• Συμβουλές μάλλον άχρηστες: Στην κλινική πράξη, οι Ιατροί Γενικής Ιατρικής και οι Ορθοπεδικοί, συνηθίζουν να συμβουλεύουν τους ασθενείς με Οσφυαλγία - Ισχιαλγία, τι να προσέχουν στο μέλλον ώστε να μήν έχουν συχνές υποτροπές, αρκετοί μάλιστα δίνουν τις συμβουλές αυτές σε έντυπο. Στο ερώτημα αν καταφέρνουν τίποτε με αυτές τις συμβουλές οι ιατροί η απάντηση είναι "μία τρύπα στο νερό" (δηλαδή όχι) όπως απέδειξε μιά αναδρομική μελέτη Δανών Ορθοπεδικών. Ειδικότερα η μελέτη καταλήγει στο εξής συμπέρασμα: "Conclusion: Η εκπαίδευση στη βελτίωση τεχνικών ανύψωσης βαρών και στη βελτίωση τεχνικών συμπεριφοράς (συμβουλές) δεν είναι συνακόλουθη (συνεπής, εκ μέρους των ασθενών ), και γενικά δεν έχει επίδραση στην εμφάνιση κρίσεων οσφυαλγίας".

Οστεοαρθρίτις των Γληνίσκων (Facet joint arthritis) - Δισκαρθροπάθεια Οσφύος

Η ανατομική των Γληνίσκων

Η Οστεοαρθρίτις των Γληνίσκων (Facet Joint osteoarthritis), λέγεται και Αρθρίτις των Ζυγοαποφυσιακών αρθρώσεων των σπονδύλων, είναι συνήθως μέρος μιας γενικευμένης διαδικασίας εκφύλισης των δίσκων της σπονδυλικής στήλης, αλλά εκδηλώνεται ενίοτε και παράλληλα με Σπονδυλαρθρίτιδα των Σπονδυλικών Σωμάτων (Σπονδυλαρθρίτις της Σπονδυλικής Στήλης). Αυτό σημαίνει ότι το αίτιο του σύνδρομου των γληνίσκων είναι συνήθως μια πιο ευρεία νόσος που προσβάλλει τη σπονδυλική στήλη. Το σύνδρομο των Γληνίσκων (οστεοαρθρίτις) είναι ένα φυσιολογικό μέρος της διαδικασίας γήρανσης, και δεν είναι πάντα συμπτωματικό στην πλειοψηφία των προσβεβλημένων ατόμων.

Η κίνηση της αρθρώσεως των Γληνίσκων

Τι είναι η Οστεοαρθρίτις των Γληνίσκων: (Facet joint Arthritis) Οι αρθρώσεις των γληνίσκων είναι δύο ζεύγη πίσω από κάθε σπόνδυλο και συνδέουν δύο διαδοχικούς σπονδύλους μεταξύ τους. Εχουν ένα λοξό προσανατολισμό στο χώρο, που διαφέρει από το ένα σπονδυλικό επίπεδο σε άλλο. Ο προσανατολισμός αυτός λέγεται Τροπισμός των Γληνίσκων (Facet Tropism). Η επαφή του ενός σπονδύλου με τον άλλο γίνεται σε τρία σημεία, στο δίσκο, και στά δύο ζεύγη γληνίσκων, γι αυτό το όλο σύστημα λέγεται και «The three joint Complex» (το σύμπλεγμα των τριών αρθρώσεων) και είναι υπεύθυνο για τις λεπτές κινήσεις που κάνει η σπονδυλική στήλη. Συμπερασματικά, οι αρθρώσεις των Γληνίσκων αποτελούνται από δύο ζευγάρια οστικών προσεκβολών που ακουμπούν το ένα πάνω στο άλλο, στην πίσω πλευρά της σπονδυλικής στήλης. Οι Γληνίσκοι καλύπτονται από ένα μικρό απαλό και ελαστικό στρώμα αρθρικού χόνδρου (articular cartilage). Όταν αυτός ο χόνδρος για οποιοδήποτε αίτιο φθαρεί η πάθηση είναι επώδυνη και λέγεται Οστεοαρθρίτις των Γληνίσκων.

Αίτια της οστεοαρθρίτιδος των γληνίσκων:

• (1) Η κύρια αιτία της οστεοαρθρίτιδος των Γληνίσκων είναι η σταδιακή καταπόνηση εκ φορτίσεως στα σημεία επαφής των Γληνίσκων. Επειδή οι δίσκοι με την ηλικία στενεύουν σε πάχος, οι σπόνδυλοι συμπλησιάζουν ο ένας στον άλλο, και «τρίβονται» μεταξύ τους οι Γληνίσκοι. Αυτός είναι ο κυριότερος μηχανισμός πρόκλησης της ασθένειας.
• (2) Εάν συνυπάρχει σκολίωση ή ασύμμετρος τροπισμός των Γληνίσκων, το πρόβλημα καθίσταται εντονότερο. Αποτέλεσμα αυτής της καταπόνησης είναι η φθορά και η σταδιακή εξαφάνιση του χόνδρου της άρθρωσης.
• (3) Στην περίπτωση της Δυσχιδούς ράχης του Ο5 ή του Ι1 σπονδύλου επίσης παρατηρήθηκε τέτοια φθορά.
• (4) Η γενικευμένη αρθρίτις της σπονδυλικής στήλης είναι η κύρια αιτία του συνδρόμου γληνίσκων. Η οστεοαρθρίτις της σπονδυλικής στήλης είναι επίσης ένα φυσιολογικό τμήμα της φυσιολογικής γήρανσης για τον περισότερο πληθυσμό. Ο καθένας θα έχει κάποιο βαθμό οστεοαρθρίτιδος, και εκφύλισης των γληνίσκων καθώς γερνάει. Ευτυχώς όμως ένα μικρό ποσοστό πονάει από αυτή την αιτία. Τα λεγόμενα οστεόφυτα των οστών (bone spurs) μπορεί να σχηματισθούν γύρω από τις αρθρώσεις των γληνίσκων και μπορεί να προκαλέσουν πόνο ή άλλα συμπτώματα. Περιστασιακά, μπορεί να προκαλέσουν τοπικές μικρές νευραλγίες ή και να πυροδοτήσουν συμπτώματα ισχιαλγίας.

Οστεοαρθρίτις των Γληνίσκων μετά από εγχείρηση Δισκεκτομής: Σε περιπτώσεις εγχείρησης απλής δισκεκτομής, μέσα στην επόμενη πενταετία ίσως και νωρίτερα οι σπόνδυλοι συμπλησιάζουν, τα υπολείματα του δίσκου λεπταίνουν (σαν πίτσα) και τελικά έχουμε τριβή με αποτέλεσμα οστεοααρθρίτιδα στα σπονδυλικά σώματα και στους γληνίσκους. Αυτό λέγεται μετεγχειρητική Οστεοαρθρίτις των Γληνίσκων. Πέραν αυτού υπολείμματα του δίσκου και ράκη (ρινίσματα) εισέρχονται στα πλάγια σπονδυλικά τρήματα και προκαλούν διογκούμενα ισχιαλγία. Αυτό λέγεται Πλάγια σπονδυλική Στένωση και είναι δύσκολη στη θεραπεία.

Η Νόσος DDD (Εκφυλιστική Νόσος των Δίσκων) μπορεί να προκαλέσει σύνδρομο γληνίσκων: Καθώς οι δίσκοι με το χρόνο στενεύουν και χάνουν ύψος, οι σπόνδυλοι συμπλησιάζουν. Αυτό αυξάνει την τριβή ανάμεσα στους σπονδύλους και ιδίως μεταξύ των αρθρώσεων των γληνίσκων. Αυτή η φθορά είναι φυσιολογική με το χρόνο και συνήθως δεν είναι επώδυνη κατάσταση. Η καταπόνηση της Σπονδυλικής Στήλης, είναι ίδιον ορισμένων αθλητικών ή επαγγελματικών ενασχολήσεων και δεν αφορά τη μεγάλη μερίδα του πληθυσμού ως αίτιο εκφύλισης. Μια θεωρία λέει ότι η καταπόνηση της σπονδυλικής στήλης με άθληση, βάρη, γυμναστική, επιταχύνει τις εκφυλιστικές αλλοιώσεις χρονικά. Η εκφύλιση της αρθρώσεων των γληνίσκων είναι ένα φυσιολογικό φαινόμενο συναρτώμενο με το γήρας. Εάν θέλουμε να το σταματήσουμε, πρέπει να σταματήσουμε να ζούμε. Οχι καλή ιδέα! Το καλύτερο είναι να αποδεχθούμε αυτές της αλλαγές του χρόνου. Να μην αντιμετωπίζουμε με φόβο τα λίγα ενοχλήματα και τα κάνουμε χειρότερα. Η αρθρίτιδα των γληνίσκων ΔΕΝ είναι σοβαρή πάθηση. Αντιμετωπίζεται συμπτωματικά εύκολα με πολλές μεθόδους.

Συμπτώματα της Αρθρίτιδος των Γληνίσκων. Τα βασικά συμπτώματα είναι τα εξής:

• Σημαντικός πόνος στη μέση μετά από καθιστή θέση πολλής ώρας
• Αύξηση του πόνου μετά από ένα μικρό υπνάκο, ή τα χαράματα.
• Πόνος στη μέση όταν ο ασθενής ξαπλώνει στα πλάγια (άμφω) είτε ύπτιος.
• Μούδιασμα στα κάτω άκρα
• Μυρμήγκιασμα στα κάτω άκρα
• Τοπική εικόνα φλεγμονής και ερεθισμού.

Η αμφοτερόπλευρη Οστεοαρθρίτιδα των Γληνίσκων: Αμφοτερόπλευρη αρθρίτιδα των γληνίσκων είναι αυτή που προσβάλει και τις δύο αρθρώσεις των γληνίσκων, δεξιά και αριστερά. Αυτό οφείλεται συνήθως σε υπερβολιά φορτία που έρει ο υπερκείμενος σπόνδυλος στον υποκείμενο. Η μορφή αυτή φέρεται και με το όνομα αμφοτερόπλευρη αρθροπάθεια.

Η Θεραπεία της οσταρθρίτιδος των Γληνίσκων: Η αρθρίτιδα των γληνίσκων μπορεί να αντιμετωπισθεί θεραπευτικά είτε με συντηρητικές μεθόδους είτε με χειρουργικές μεθόδους. Η ιατρική συμβουλή στα αρχικά στάδια της παθήσεως μπορεί να επιφέρει μια αξιοσημείωτη βελτίωση. Οι βασικές θεραπευτικές αρχές για την αρθρίτιδα των Γληνίσκων (σε έξαρση) είναι οι εξής:

• (1) Πρακτικά μέτρα: Δώστε αρκετή ξεκούραση στις αρθρώσεις για μία ή δυό μέρες ΜΟΝΟ. Οχι περισσότερο. Κοιμηθείτε σε σκληρό στρώμα που να μη βουλιάζει εύκολα. Θα σας ανακουφίσει. Αποφεύγετε την πολύωση ξάπλα. Επιδεινώνει τον πόνο και τη δυσκαμψία. Ξαπλώστε και κοιμηθείτε με τα γόνατα μαζεμένα σε κάμψη. Ειδικές ασκήσεις είναι χρήσιμες.
• (2) Χρησιμοποιήστε Αντιφλεγμονώδη φάρμακα (π.χ. Tabs FELDENE 20 mg ένα ημερησίως), σπανιότερα μυοχαλαρωτικά ή κορτικοστεροειδή. Μπορεί να παίρνει κανείς θεραπεία για 1- μήνα μέγιστο.
• (3) Η Φυσικοθεραπεία, η Λουτροθεραπεία σε θερμαινόμενη πισίνα, το περπάτημα (μία ώρα) και η Κολύμβηση (μία ώρα) και οι Ειδικές Ασκήσεις μπορεί να φανούν αρκετά χρήσιμα.
• (4) Σε χρόνιες υποτροπές έχουν ένδειξη οι τοπικές ενέσεις Κορτιζόνης μέσα στις αρθρώσεις των Γληνίσκων.
• (5) Εάν όλα αυτά αποτύχουν τότε προβαίνουμε σε εγχείρηση πεταλεκτομής και σπονδυλοδεσίας.
• (6) Τελευταία (2010) κυκλοφόρησε στο εμπόριο μια μικρή ενδοπρόθεση για ολική αρθροπλαστική στους Γληνίσκους (απαιτεί εγχείρηση).