Ιερός Λόχος Μέσης Ανατολής

Ιερός Λόχος
Ενεργό	1942–1945
Πίστη	Βασίλειο της Ελλάδας
Κλάδος	Ελληνικός Στρατός Μέσης Ανατολής
Τύπος	Ειδικές δυνάμεις
Ρητό	Η ΤΑΝ Η ΕΠΙ ΤΑΣ
Συμπλοκές	Εκστρατεία της Τυνησίας ; Μάχη της Δωδεκανήσου
Διοίκηση
Αξιοσημείωτοι ; διοικητές	Σχης (ΠΖ) Χριστόδουλος Τσιγάντες

Ο Ιερός Λόχος ήταν ελληνική στρατιωτική "μονάδα ειδικών δυνάμεων", που συγκροτήθηκε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου το 1942 στη Μέση Ανατολή και αποτελείτο εξ ολοκλήρου από Έλληνες αξιωματικούς και των τριών όπλων, της τότε Βασιλικής Χωροφυλακής και από μαθητές της στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, κάτω από την εντολή του συνταγματάρχη Τσιγάντε.

Πολέμησε στο πλευρό της βρετανικής ταξιαρχίας SAS^[1] στην έρημο της Λιβύης και στο Αιγαίο, καθώς επίσης και με τις Ελεύθερες γαλλικές δυνάμεις του στρατηγού Ζακ Φιλίπ Λεκλέρ στην Τυνησία. Στη συνέχεια υπό τον διοικητή της μεραρχίας των Νεοζηλανδών στρατηγό Φρέυμπεργκ και τέλος υπό τον Άγγλο ταξίαρχο Τόρυμπουλ διοικητή της βρετανικής ταξιαρχίας καταδρομών σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και απελευθέρωσης νήσων Αιγαίου.

Αποσυγκροτήθηκε τον Αύγουστο του 1945, ενώ απετέλεσε τον πρόδρομο των σύγχρονων ελληνικών ειδικών δυνάμεων. Γενικά η δράση του Ιερού Λόχου ήταν κυρίως επιχειρήσεις καταδρομικές και εκκαθαριστικές με σημαντικά αξιόλογα αποτελέσματα, τόσο στη Β. Αφρική, όσο και ιδιαίτερα στο Αιγαίο.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ίδρυση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα τον Απρίλιο-Μάιο του 1941, η ελεύθερη ελληνική κυβέρνηση κατέφυγε στην Αίγυπτο και άρχισε να ανασυγκροτεί εκεί τις στρατιωτικές μονάδες, σχεδόν το σύνολο των ελληνικών πολεμικών πλοίων γραμμής και των πολεμικών αεροπορικών μοιρών που είχαν καταφύγει ομοίως στην Αίγυπτο. Λόγω όμως του μεγάλου αριθμού των Ελλήνων αξιωματικών σε σύγκριση με τον αριθμό των απλών στρατιωτών, οδήγησε τον αντισμήναρχο της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας Γεώργιο Αλεξανδρή στην πρόταση της δημιουργίας μιας ξεχωριστής μονάδας στρατού από εθελοντές αξιωματικούς, με καθήκοντα απλού στρατιώτη^[2]. Αυτή η πρόταση εγκρίθηκε από το διοικητή της II Ελληνικής Ταξιαρχίας, τον Συνταγματάρχη του Πεζικού Αλκιβιάδη Μπουρδάρα^[3].Κατά συνέπεια, την 6η Σεπτεμβρίου 1942 ιδρύθηκε ο Λόχος Επιλέκτων Αθανάτων, υπό την προσωρινή διοίκηση του Επίλαρχου Αντωνίου Στεφανάκη στην Παλαιστίνη, με 143 εθελοντές κατώτερους αξιωματικούς όλων των όπλων και υπηρεσιών. Αρχικά, η μονάδα οργανώθηκε ως Λόχος Πολυβόλων και προορίστηκε για να συμπτυχθεί με την II Ελληνική Ταξιαρχία^[4].

Στις 15 Σεπτεμβρίου του 1942 αναλαμβάνει διοικητής της μονάδας ο Συνταγματάρχης Πεζικού Χριστόδουλος Τσιγάντες ο οποίος θα τη μετονομάσει σε Ιερό Λόχο ^[5]. Σε στενή συνεργασία με το διοικητή του 1ου Βρετανικού Συντάγματος Καταδρομών της SAS, τον Συνταγματάρχη Ντέιβιντ Στέρλινγκ (David Stirling), και με την έγκριση του ελληνικού Γενικού Επιτελείου, η μονάδα αυτή κινήθηκε προς τη βάση της SAS στο Καμπρίτ (Qabrit) στην Αίγυπτο για να αρχίσει την κατάρτισή της στο νέο ρόλο της^[6].

Οργάνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιερός Λόχος από τον Σεπτέμβριο του 1943, κατά το στάδιο των επιχειρήσεων μέχρι τον Αύγουστο του 1944 συγκροτούσε δύναμη ενός τάγματος (Battalion Force) που το αποτελούσε η ομάδα διοίκησης (Command group) και τρεις λόχοι (ομάδες) καταδρομών η Ι, η ΙΙ και η ΙΙΙ ομάδα καταδρομών, λεγόμενες και αρ-τζί, εκ των αγγλικών αρχικών (I, II, III Raid Group).
Από τον Αύγουστο του 1944 και μέχρι τον Μάιο του 1945 ο Ιερός Λόχος συγκροτούνταν από το Επιτελείο της Ομάδας διοίκησης από δύο τάγματα καταδρομών (Ιη και IIη Battalions) και ένα τάγμα υποστήριξης (Support Battalion).

Επιχειρήσεις στη Β. Αφρική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τις επιχειρήσεις στη Β. Αφρική ο Ιερός λόχος συμμετείχε νικηφόρα σε τρεις κυρίως μάχες και σε μία κατάληψη πόλης ως ακολούθως:
Στις 7 Φεβρουαρίου του 1943, μετά από την πρόταση του συνταγματάρχη Τσιγάντε, ο διοικητής της βρετανικής 8ης Στρατιάς, ο στρατηγός Μπέρναρντ Μοντγκόμερυ (Bernard Montgomery), έθεσε τον Λόχο υπό από τις εντολές του Γάλλου στρατηγού Ζακ-Φιλίπ Λεκλέρκ (Jacques-Philippe Leclerc), του Ελεύθερου Γαλλικού 2ου τάγματος Τεθωρακισμένων, (και μετέπειτα στρατάρχη της Γαλλίας), με τα καθήκοντα ελαφρού μηχανοκίνητου ιππικού.
Στις 10 Μαρτίου του 1943, στην περιοχή Κσαρ-Ριλάν (Ksar-Rillan) της Τυνησίας, ο Ιερός Λόχος έδωσε την πρώτη μάχη του ενάντια σε ένα Γερμανικό μηχανοκίνητο απόσπασμα, δίνοντας κάλυψη στο 10ο Βρετανικό Σώμα που προχωρούσε προσπαθώντας να παρακάμψει από το Νότο την αμυντική γραμμή Μάρεθ. Κατά την επιχείρηση εκείνη καταλήφθηκε όλο το γερμανικό μηχανοκίνητο απόσπασμα.
Μετά από την κατάκτηση της Τυνησιακής πόλη Γκαμπές (Gabès) από τις συμμαχικές δυνάμεις, ο Ιερός Λόχος συμπτύχθηκε με το 2ο Σώμα των Νεοζηλανδών στις 29 Μαρτίου 1943, για να πολεμήσει ενάντια των Γερμανών στο Ουάντι Ακαρίτ (Wadi Akarit) στις 6 Απριλίου, η οποία και έληξε την ίδια μέρα νικηφόρα.
Στις 12 Απριλίου 1943 ο Ιερός Λόχος εισέβαλε στη πόλη Σους (Sousse), με πλήρη επιτυχία εκκαθάρισης και οριστικής κατάληψης.
Τέλος στις 13 Απριλίου συμμετείχε στη μάχη της Ενφινταβίλ (Enfidaville), ως τις ολοκληρωτικές εκκαθαρίσεις στις 17 Απριλίου του 1943.

Επιχειρήσεις στο Αιγαίο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τον Μάιο του 1943, ο Ιερός Λόχος, που τώρα αποτελείτο από 314 άτομα, μετακινήθηκε προς την Παλαιστίνη, σε διάφορα στρατόπεδα, και εκπαιδεύτηκαν ως αλεξιπτωτιστές. Εκεί επίσης αναδιοργανώθηκαν σχηματίζοντας ένα διοικητικό τμήμα, ένα κεντρικό τμήμα, και τα τμήματα Καταδρομών Α', Β' και Γ'. Μετά από την ιταλική συνθηκολόγηση στις 9 Σεπτεμβρίου 1943, οι βρετανικές δυνάμεις κινήθηκαν στα πρώην ιταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα. Το τμήμα Καταδρομών Α' του Ιερού Λόχου έπεσε με αλεξίπτωτα στη Σάμο στις 31 Οκτωβρίου, ενώ τα τμήματα Καταδρομών Β' και Γ' έκαναν απόβαση εκεί με αλιευτικά σκάφη. Με την αποτυχία της εκστρατείας μετά από τη μάχη της Λέρου, η Σάμος εκκενώθηκε, και ο Ιερός Λόχος αποσύρθηκε για τη Μέση Ανατολή. Τον Φεβρουάριο του '44, τέθηκε κάτω από την εντολή των Βρετανικών Δυνάμεων Καταδρομών. Στις 7 Φεβρουαρίου, το Τμήμα Καταδρομών Α' μετακινήθηκε προς τα νησιά του Βόρειου Αιγαίου (Σάμος, Ψαρά, Λέσβος, Χίος), ενώ το Τμήμα Β' μετακινήθηκε προς τα Δωδεκάνησα. Τον Απρίλιο, ο Ιερός Λόχος αποτελούσε μια δύναμη περίπου 1.000 ανδρών.

Κατάλογος με επιχειρήσεις του Ιερού Λόχου στο Αιγαίο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Απόβαση και παραμονή στη Σάμο (31 Οκτωβρίου μέχρι 19 Νοεμβρίου 1943)
Καταδρομική επιχείρηση στη Σάμο (7 Μαρτίου μέχρι 18 Μαρτίου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση στα Ψαρά (30 Μαρτίου μέχρι 31 Μαρτίου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση στη Λέσβο (3 Απριλίου μέχρι 4 Απριλίου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση στην Ίο (27/28 Απριλίου μέχρι 28 Απριλίου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση στην Αμοργό (29/30 Απριλίου μέχρι 2 Μαΐου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση στην Πάρο (9/10 Μαΐου μέχρι 18 Μαΐου 1944)
Δεύτερη καταδρομή στη Σάμο (15 Μαΐου μέχρι 16 Ιουνίου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση στη Χίο (27 Μαΐου μέχρι 5 Ιουνίου 1944)
Ειδική καταδρομική επιχείρηση εναντίον Λαγκάδας Χίου (9 Ιουνίου 1944 μέχρι 19 Ιουνίου 1944)
Ειδική καταδρομική επιχείρηση στο κόλπο Γέρας Μυτιλήνης (20/21 Ιουνίου μέχρι 21 Ιουνίου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση στην Κάλυμνο (29 Ιουνίου μέχρι 2/3 Ιουλίου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση στη Σύμη (12/13 Ιουλίου μέχρι 14 Ιουλίου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση στην Κάρπαθο (23 Αυγούστου μέχρι 25 Αυγούστου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση στη Σαντορίνη (27 Αυγούστου μέχρι 31 Αυγούστου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση στην Κω (6 Σεπτεμβρίου μέχρι 8 Σεπτεμβρίου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση, κατάληψη και απελευθέρωση της Χίου (8 Σεπτεμβρίου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση, κατάληψη και απελευθέρωση της Μυκόνου (25 Σεπτεμβρίου μέχρι 28 Σεπτεμβρίου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση, κατάληψη και απελευθέρωση της Σάμου (4 Οκτωβρίου 1944)
Είσοδος δύναμης Ιερού Λόχου στην απελεύθερη από τους Γερμανούς Αθήνα (14 Οκτωβρίου 1944
Καταδρομική επιχείρηση, κατάληψη και απελευθέρωση της Νάξου (13 Οκτωβρίου μέχρι 15 Οκτωβρίου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση, κατάληψη και απελευθέρωση της Λήμνου (16 Οκτωβρίου μέχρι 17 Οκτωβρίου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση, κατάληψη και απελευθέρωση της Μήλου (23 Οκτωβρίου 1944 και παραμονή μονάδας μέχρι 9 Μαΐου 1945)
Καταδρομική επιχείρηση, στη Τήλο (27 Οκτωβρίου μέχρι 28 Οκτωβρίου 1944)
Καταδρομική επιχείρηση, στη Νίσυρο (1 Φεβρουαρίου μέχρι 2 Φεβρουαρίου 1945)
Καταδρομική επιχείρηση, (δεύτερη), στη Τήλο (1 Μαρτίου 1945)
Ειδικές καταδρομικές επιχειρήσεις, στη Ρόδο (1 Μαΐου μέχρι 2 Μαΐου 1945)
Υπογραφή πρωτοκόλλου παράδοσης Γερμανικής Φρουράς Δωδεκανήσου - Ρόδος -

Τέλος του πολέμου και αποσυγκρότηση του Λόχου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά από την απελευθέρωση των ηπειρωτικών περιοχών της Ελλάδας (τον Οκτώβριο του 1944), ο Ιερός Λόχος συνέχισε τη δράση του ενάντια στις υπόλοιπες γερμανικές δυνάμεις στα νησιά του Αιγαίου μέχρι το τέλος του πολέμου τον Μάιο του 1945. Τον Ιούνιο, ο Λόχος επέστρεψε στην Αίγυπτο πριν αποσυγκροτηθεί, με μια τελετή στην Αθήνα, στις 7 Αυγούστου του 1945.

Κατά τη διάρκεια της τελετής, η σημαία του Ιερού Λόχου παρασημοφορήθηκε με το υψηλότερο στρατιωτικό παράσημο της Ελλάδος, τον χρυσό σταυρό της ανδρείας και τον ελληνικό πολεμικό σταυρό Α' Τάξεως. Σήμερα η σημαία του, εκτίθεται στο Πολεμικό Μουσείο στην Αθήνα. Οι απώλειες του Ιερού Λόχου σε όλη τη διάρκεια ύπαρξής του ανήλθαν σε 25 νεκρούς, 56 τραυματίας, 3 αγνοούμενους και 29 ομήρους.

Στον Ελληνικό στρατό, η παράδοση του Ιερού Λόχου συνεχίστηκε αρχικά από τους Λόχους Ορεινών Καταδρομών (ΛΟΚ), που ιδρύθηκαν το 1946 οι οποίοι στη συνέχεια μετεξελίχθηκαν στις Δυνάμεις Καταδρομών και σήμερα, στις σύγχρονες Ελληνικές Ειδικές Δυνάμεις.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ SAS: Ειδική Αεροπορική Υπηρεσία (Special Air Service). Πρόκειται για αερομεταφερόμενη στρατιωτική μονάδα ειδικών αποστολών, κυρίως σε ανταρτοπόλεμο, δολιοφθορές (σαμποτάζ) και κατασκοπεία.
↑ Ευάγγελος Τζάχος, "Ο Αντισμήναρχος Γεώργιος Α. Αλεξανδρής και η πρώτη επιχείρηση του Ιερού Λόχου", περιοδικό Πόλεμος και Ιστορία, τεύχος 17, Μάρτιος 1999, εκδ. Επικοινωνίες, σελ. 8
↑ Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή (1941-1945) (Ελ Αλαμέιν-Ρίμινι-Αιγαίο), συντάκτες Υποστράτηγος Εμμανουήλ Περισάκης, Υποστράτηγος Δημήτριος Παλαιολόγος. Αθήνα 1995, εκδ. Γενικό Επιτελείο Στρατού/ Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, σελ. 40.
↑ Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή (1941-1945) (Ελ Αλαμέιν-Ρίμινι-Αιγαίο) (1995), σελ. 40-1
↑ Η ονομασία αυτή, ως επωνυμία στρατιωτικού τμήματος, εμφανίζετε για πέμπτη φορά στην ελληνική ιστορία. Γενικό Επιτελείο Στρατού Ιερός Λόχος Αρχειοθετήθηκε 2011-11-21 στο Wayback Machine.
↑ Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή (1941-1945) (Ελ Αλαμέιν-Ρίμινι-Αιγαίο) (1995), σελ. 42 και Χρήστος Σ. Φωτόπουλος ΥΠΟΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΤΣΙΓΑΝΤΕΣ 1897 - 1970^{[νεκρός σύνδεσμος]}

[1] SAS: Ειδική Αεροπορική Υπηρεσία (Special Air Service). Πρόκειται για αερομεταφερόμενη στρατιωτική μονάδα ειδικών αποστολών, κυρίως σε ανταρτοπόλεμο, δολιοφθορές (σαμποτάζ) και κατασκοπεία.

[2] Ευάγγελος Τζάχος, "Ο Αντισμήναρχος Γεώργιος Α. Αλεξανδρής και η πρώτη επιχείρηση του Ιερού Λόχου", περιοδικό Πόλεμος και Ιστορία, τεύχος 17, Μάρτιος 1999, εκδ. Επικοινωνίες, σελ. 8

[3] Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή (1941-1945) (Ελ Αλαμέιν-Ρίμινι-Αιγαίο), συντάκτες Υποστράτηγος Εμμανουήλ Περισάκης, Υποστράτηγος Δημήτριος Παλαιολόγος. Αθήνα 1995, εκδ. Γενικό Επιτελείο Στρατού/ Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, σελ. 40.

[4] Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή (1941-1945) (Ελ Αλαμέιν-Ρίμινι-Αιγαίο) (1995), σελ. 40-1

[5] Η ονομασία αυτή, ως επωνυμία στρατιωτικού τμήματος, εμφανίζετε για πέμπτη φορά στην ελληνική ιστορία. Γενικό Επιτελείο Στρατού Ιερός Λόχος Αρχειοθετήθηκε 2011-11-21 στο Wayback Machine.

[6] Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή (1941-1945) (Ελ Αλαμέιν-Ρίμινι-Αιγαίο) (1995), σελ. 42 και Χρήστος Σ. Φωτόπουλος ΥΠΟΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΤΣΙΓΑΝΤΕΣ 1897 - 1970^{[νεκρός σύνδεσμος]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]