Διαλεκτικός υλισμός
Ο διαλεκτικός υλισμός είναι μια φιλοσοφία της επιστήμης και της φύσης, που βασίζεται στα γραπτά του Καρλ Μαρξ και του Φρίντριχ Ένγκελς και αναπτύχθηκε πολύ στη Ρωσία και την ΕΣΣΔ.[1][2] Εμπνεύστηκε από τις φιλοσοφικές παραδόσεις της διαλεκτικής και του υλισμού. Η κύρια ιδέα του διαλεκτικού υλισμού βρίσκεται στην αντίληψη της εξέλιξης του φυσικού κόσμου και την εμφάνιση νέων ιδιοτήτων που βρίσκονται στα νέα στάδια της εξέλιξης. Η μαρξική διαλεκτική, ως υλιστική φιλοσοφία, τονίζει τη σημασία των συνθηκών του πραγματικού κόσμου και την παρουσία αντιφάσεων μέσα στα πράγματα και σε σχέση με τις ταξικές, εργασιακές και κοινωνικοοικονομικές αλληλεπιδράσεις. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την ιδεαλιστική χεγκελιανή διαλεκτική, η οποία δίνει έμφαση στην παρατήρηση ότι οι αντιφάσεις στα υλικά φαινόμενα μπορούν να επιλυθούν με την ανάλυσή τους και τη σύνθεση μιας λύσης διατηρώντας την ουσία τους. Ο Μαρξ θεώρησε ότι η πιο αποτελεσματική λύση στα προβλήματα που προκαλούνταν από τα εν λόγω αντιφατικά φαινόμενα ήταν η αναδιάταξη ή ανασχεδιασμός των συστημάτων κοινωνικής οργάνωσης. Τα συστήματα αυτά είναι η ρίζα των προβλημάτων.
Ο διαλεκτικός υλισμός αποδέχεται την εξέλιξη του φυσικού κόσμου και την ανάδυση νέων ποιοτήτων ύπαρξης σε νέα στάδια εξέλιξης. Όπως επισημαίνει ο Ζμπίγκνιου Τζόρνταν, "ο Ένγκελς έκανε συνεχή χρήση της μεταφυσικής επίγνωσης ότι το υψηλότερο επίπεδο της ύπαρξης πηγάζει από και έχει τις ρίζες του στο χαμηλότερο·ότι το υψηλότερο επίπεδο αποτελεί μια νέα τάξη πραγμάτων με τους ανεπίδεκτους αλλοιώσεως κανόνες της·και αυτή η συγκεκριμένη διαδικασία εξελικτικής προόδου διέπεται από νόμους ανάπτυξης οι οποίοι αντικατοπτρίζουν βασικές ιδιότητες του ζητήματος της κίνησης γενικά".[3]
| Τμήμα μιας σειράς λημμάτων |
| Κομμουνισμός |
|---|
 |
Η Σοβιετική εκδοχή του διαλεκτικού υλισμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ιωσήφ Στάλιν (Διαλεκτικός και Ιστορικός Υλισμός) έγινε η επίσημη ερμηνεία που διδασκοταν στη σοβιετική εκπαίδευση, ενώ η ερμηνεία του διαλεκτικού υλισμού από τον Μάο Τσε Τουνγκ υπάρχει στο βιβλίο του ‘’Περί αντιφάσεων.
Η διατύπωση της σοβιετικής εκδοχής του διαλεκτικού και ιστορικού υλισμού τη δεκαετία του 1930 από τον Ιωσήφ Στάλιν και τους συνεργάτες του (Διαλεκτικός και Ιστορικός Υλισμός ) έγινε η επίσημη ερμηνεία που διδασκοταν στη σοβιετική εκπαίδευση. Κωδικοποιήθηκε και διαδόθηκε σε εγχειρίδια που κυκλοφορούσαν στη Σοβιετική Ένωση και στις ανατολικές Ευρωπαϊκές χώρες που ήταν υπό την επιρροή της. Η ερμηνεία του διαλεκτικού υλισμού από τον Μάο Τσε Τουνγκ υπάρχει στο βιβλίο του ‘’Περί αντιφάσεων''
Μια Σοβιετική φιλοσοφική εγκυκλοπαίδεια που εκδόθηκε τη δεκαετία του 1960 μιλάει για την εξέλιξη της πολυπλοκότητας στη φύση με τον εξής τρόπο: "Όλη αυτή η σειρά σχηματισμών (μηχανικοί, υλικοί, χημικοί, βιολογικοί και κοινωνικοί) μοιράζεται σύμφωνα με την πολυπλοκότητα από το χαμηλότερο στο υψηλότερο. Αυτός ο σχηματισμός εκφράζει τους αμοιβαίους δεσμούς τους σε όρους δομής και σε όρους ιστορικούς. Οι γενικοί νόμοι των χαμηλότερων σχηματισμών της κίνησης των πραγμάτων διατηρούν την εγκυρότητα τους για όλους τους υψηλότερους σχηματισμούς αλλά υπόκεινται στους υψηλότερους νόμους και δεν έχουν διακεκριμένο ρόλο. Αλλάζουν τη δραστηριότητα τους λόγω των μεταβαλλόμενων περιστάσεων. Οι νόμοι μπορούν να είναι γενικοί ή συγκεκριμένοι, ανάλογα το εύρος εφαρμογής τους. Οι ειδικοί νόμοι είναι κάτω από τις γενικές επιστήμες και οι γενικοί νόμοι είναι η δικαιοδοσία του διαλεκτικού υλισμού."[4] Κάθε επίπεδο ύλης υπάρχει ως τύπος οργάνωσης, στην οποία τα στοιχεία που την μετατρέπουν σε ολότητα, ή σύστημα, σημειώνονται από έναν συγκεκριμένο τύπο διασύνδεσης.
Κριτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι διαλεκτικοί νόμοι δέχθηκαν κριτική από τον Λέστσεκ Κολακόβσκι για το λόγο ότι τους θεωρούσε στοιχειωδώς ελαττωματικούς. Κάποιους από αυτούς τους θεωρούσε «Κοινοτοπίες χωρίς συγκεκριμένο μαρξιστικό περιεχόμενο», άλλες «φιλοσοφικά δόγματα που δεν γίνεται να αποδειχθούν με επιστημονικά μέσα» και άλλους απλά «ανοησίες».[5]
Ο όρος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο όρος διαλεκτικός υλισμός επινοήθηκε το 1887, από τον Ιωσήφ Ντίτζγκεν, έναν σοσιαλιστή που αλληλογραφούσε με το Μαρξ, κατά τη διάρκεια και μετά την αποτυχημένη Γερμανική Επανάσταση του 1848. Ως φιλόσοφος, ο Ντίτζγκεν είχε κατασκευάσει τη θεωρία του διαλεκτικού υλισμού ανεξάρτητα από το Μαρξ και τον Ένγκελς.[6] Πρόχειρη χρήση του όρου βρίσκεται στη βιογραφία Φρίντριχ Ένγκελς από τον Καρλ Κάουτσκι,[7] που γράφτηκε τον ίδιο χρόνο. Ο Μαρξ ο ίδιος είχε μιλήσει για την "υλιστική αντίληψη της ιστορίας", κάτι που αναφέρθηκε ως ιστορικός υλισμός αργότερα από τον Ένγκελς. Ο Ένγκελς παρουσίασε ακόμη περισσότερο την υλιστική διαλεκτική- όχι τον "διαλεκτικό υλισμό" στο έργο του Διαλεκτική στη Φύση το 1883. Ο Γκεόργκι Πιεκχάνοφ, ο πατέρας του Ρώσικου Μαρξισμού, αργότερα εισήγαγε τον όρο "διαλεκτικός υλισμός" στη Μαρξιστική βιβλιογραφία.[8] Ο Ιωσήφ Στάλιν αργότερα οριοθέτησε και όρισε το διαλεκτικό και ιστορικό υλισμό ως την παγκόσμια άποψη του Μαρξισμού-Λενινισμού, και ως μέθοδο μελέτης της κοινωνίας και της ιστορίας της.[9]
Ο ακριβής όρος δεν χρησιμοποιήθηκε από το Μαρξ σε κάποιο από τα έργα του, και υπάρχει διαμάχη που αφορά τη σχέση μεταξύ της διαλεκτικής, της οντολογίας, και της φύσης. Ο Ιωσήφ Νίντχαμ, ο σημαίνων ιστορικός της επιστήμης και Χριστιανός που παρ' όλα αυτά ήταν ένας θαυμαστής του διαλεκτικού υλισμού, ισχυρίστηκε ότι ένας πιο κατάλληλος όρος θα ήταν "διαλεκτική οργανική".[10] Για σπουδαστές που δουλεύουν πάνω σε αυτά τα έργα από μια ποικιλία απόψεων υπάρχουν τα έργα των Μπέρτελ Όλμαν, Ρότζερ Ολμπράιτον και Ρόι Μπάσκαρ.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Z. A. Jordan, The Evolution of Dialectical Materialism (London: Macmillan, 1967).
- ↑ Paul Thomas, Marxism and Scientific Socialism: From Engels to Althusser (London: Routledge, 2008).
- ↑ Jordan, p. 167.
- ↑ T. J. Blakeley (ed.), Themes in Soviet Marxist Philosophy (Dordrecht: Reidel, 1975), p. 29.
- ↑ Kołakowski, Leszek (2005). Main Currents of Marxism. New York: W. W. Norton and Company. σελίδες 909. ISBN 9780393329438.
- ↑ Pascal Charbonnat, Histoire des philosophies matérialistes, Syllepse, 2007, p. 477.
- ↑ «Karl Kautsky: Frederick Engels (1887)». Marxists.org. 23 Νοεμβρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2012.
- ↑ For instance, Plekhanov, The development of the monist view of history (1895)
- ↑ as discussed in his 1938 article, Dialectical and Historical Materialism [1] Αρχειοθετήθηκε 2020-11-28 στο Wayback Machine.
- ↑ Joseph Needham, Moulds of Understanding (London: George Allen & Unwin, 1976), p. 278.
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με τη Φιλοσοφία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |
|