Γιουβενάλης
| Γιουβενάλης | |
|---|---|
 | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Decimus Iunius Iuuenalis (Λατινικά) |
| Γέννηση | 55 Aquino[1] |
| Θάνατος | 2ος αιώνας Ρώμη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αρχαία Ρώμη |
| Ιδιότητα | ποιητής, συγγραφέας[2][3] και ιστορικός |
| Σημαντικά έργα | Σάτυραι |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Δέκιμος Ιούνιος Γιουβενάλης (λατινικά: Decimus Iunius Iuvenalis ή Ιουβενάλιος / Oυβενάλιος, περ. 55-135 μ.Χ.) ήταν από τους σπουδαιότερους Ρωμαίους ποιητές σατιρικής ποίησης, στον οποίο μεταξύ άλλων οφείλεται η φράση (Σάτιρες, 10) άρτον και θεάματα, αλλά και η φράση προς τη Ρωμαϊκή Σύγκλητο «Ποιος φυλά τους φύλακες;» (Quis custodiet ipsos custodes?). Συγκαταλέγεται μαζί με τον Πετρώνιο, τον Τάκιτο και τον Λουκανό στην περίοδο ακμής της λογοτεχνικής παράδοσης της Ρώμης, που ονομάσθηκε Αργυρή εποχή (αγγλικά: Silver Age, λατινικά: Argentea Latinitas).
Σύνοψη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στα έργα του έγραψε για το ρωμαϊκό τρόπο ζωής, ασκώντας κριτική στα ελαττώματα και τις κακίες των ανθρώπων μέσω της γελοιοποίησής τους. Έθιξε με τη σάτιρά του πολλά κακώς κείμενα της πόλης, μεταξύ άλλων τις αδιακρισίες της ρωμαϊκής κοινωνίας και τις κακές συνθήκες στέγασης.[4] Περιέγραψε τη Ρώμη ως πόλη που στηρίζεται σε κάτι περισσότερο από οδοντογλυφίδες.[4]
Θεματογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γιουβενάλης λαμβάνει τα θέματά του από παντού και δεν δυσκολεύεται να βρει σε κάθε τι μία άποψη, που επιδέχεται καταδίκη: «Φθάσαμε στο ζενίθ της διαφθοράς», νομίζει και «οι μεταγενέστεροι δεν θα μπορέσουν ποτέ να μας υπερβούν.[5]» Περιφρονεί τον όχλο, που άλλοτε κυβερνούσε στρατιές και ανέτρεπε βασιλείς, τώρα δε αρκείται με Panem et circences δηλ. άρτον και θεάματα[6] Εξοργίζεται κατά της εισροής ανατολικών φυσιογνωμιών, ενδυμάτων, τρόπων, οσμών και θεών. Διαμαρτύρεται κατά του φατριασμού των Εβραίων και ολιγότερο όλων συμπαθεί τον πλεονέκτην Γραικύλον (Graeculus esuriens δηλ. πειναλέο), τον εκφυλισμένο απόγονο ενός λαού, που υπήρξε κάποτε μέγας, αλλά ποτέ τίμιος. Κατακρίνει τους καταδότες, οι οποίοι, όπως ο Ρήγουλος τού Πλινίου του Πρεσβύτερου, πλουτίζουν καταδίδοντες· τους κυνηγούς κληρονομιών που τριγυρίζουν πέριξ των απαίδων γερόντων· τον ανθύπατο που ζει πολυτελώς όλην του τη ζωή ένεκα μίας βραχείας θητείας του στις επαρχίες. «Ο μόχθος είναι μακρός η δε φήμη βραχεία»· τους πονηρούς δικηγόρους που πλέκουν δίκες ως πεπειραμένες αράχνες. Αηδιάζει προ παντός για τις σεξουαλικές καταχρήσεις και διαστροφές, για τον άνθρωπο των διασκεδάσεων που ανακαλύπτει, όταν νυμφευθεί, ότι έχει καταστεί ανίκανος και για τις γυναίκες που νομίζουν ότι η χειραφέτηση σημαίνει να καταντήσουν έτσι, ώστε να μην διακρίνονται από τους άνδρες.
Εργογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο πρώτος τόμος των δεκαέξι σατιρών του εμφανίστηκε το 1011, το δε υπόλοιπο σε τέσσερις τόμους κατά το διάστημα μιας μακράς ζωής. Πιθανώς να ήσαν αμείλικτοι σε αναμνήσεις της εποχής τού Δομιτιανού. Η έκτη και δριμύτερη σάτιρά του αφιερώνεται στο αδύνατο φύλο. Ο Παστούμιος σκέπτεται να νυμφευθεί. "Μην το πράξεις", τον συμβουλεύει ο Γιουβενάλης. Και τότε ο ποιητής ζωγραφίζει τις γυναίκες της Ρώμης ως εγωίστριες, πονηρές, δεισιδαίμονες, σπάταλες, φιλέριδες, αλαζόνε,ς ματαιόδοξες, ακόλαστες, μοιχαλίδες, αριθμούσες ένα γάμο και ένα διαζύγιο, αντικαθιστώσες τα τέκνα με κυνάρια,[7] Μια καλή γυναίκα είναι σπάνιο πτηνό (rara avis), σπανιότερη και από λευκή Κορώνη.[8] Άφησε την φιλοδοξία. Το τέρμα της δεν αξίζει την προσπάθεια. Ο μόχθος είναι μακρός η δε φήμη βραχεία. Ζήσε απλά, καλλιέργη τον αγρόν σου, να επιθυμείς μόνο τόσο όσο χρειάζεται για την πείνα και τη δίψα, το ψύχος και τον καύσωνα.[9] Μάθε τον οίκτο, να είσαι καλός με τα παιδιά, να παρακαλείς για ένα υγιές πνεύμα εντός υγιούς σώματος 'orandum est ut sit mens sana in corpore sano[10]'
Ρήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η εκδίκηση είναι η ευχαρίστηση του αδύνατου και στενόμυαλου ανθρώπου, διότι ο ένοχος θα τιμωρηθεί από την ίδια τη συνείδηση- «Scelus intra se tactium qui cogitat ullum, facti crimen habet».[11]
Στις Σάτιρες απαντά η φράση στα λατινικά: «orandum est ut sit mens sana in corpore sano»[10] δηλαδή «ευκταίον εἰ νους υγιής εν σώματι υγιεί» και από αυτό πηγάζει η δήθεν "αρχαία ελληνική" παροιμία, που είναι τόσο γνωστή.
Είναι ευχάριστο να παρατηρούμε τις ατέλειες του γείτονα μας και την αξιοπεριφρόνητη κατωτερότητα του κόσμου, όταν τον συγκρίνουμε με τα όνειρά μας.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Iuvenalis» (Ρωσικά)
- ↑ (Ιταλικά) Mirabile: Digital Archives for Medieval Culture. SISMEL – Edizioni del Galluzzo.
- ↑ «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
- ↑ 4,0 4,1 Susan McKeever (μτφρ. Δήμος Αυγερινός), Αρχαία Ρώμη, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 1997, ISBN 960-600-098-2, σ. 149
- ↑ Ιουβενάλιος i 147
- ↑ Σάτυραι, Χ 81
- ↑ Σάτιρα έκτη, 448
- ↑ Σάτιρα, ΙΙΙ
- ↑ Σάτιρα XIV,316
- ↑ 10,0 10,1 X 356 Mens sana in corpore sano
- ↑ Γιάννης Λάμψας, Λεξικό του αρχαίου κόσμου «Ελλάδα-Ρώμη» Τόμ. Δ, σ. 497 ISBN 960-666-935-1
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γουίλ Ντυράν, Παγκόσμια Ιστορία του Πολιτισμού «Η ζωή και η σκέψις κατά δεύτερη εκατονταετηρίδα 96-192 σσ. 510-513
- Θεοδόσης Βολκώφ, εκδ. ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε, 2012 ISBN 978-960-394-831-9
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|