Βασιλική οικογένεια

Μία βασιλική οικογένεια είναι η άμεση οικογένεια ενός βασιλιά ή μιας βασίλισσας, στην οποία μερικές φορές περιλαμβάνονται ευρύτερα μέλη. Ο όρος αυτοκρατορική οικογένεια περιγράφει κατάλληλα την οικογένεια ενός αυτοκράτορα ή μιας αυτοκράτειρας, ενώ οι όροι δουκική οικογένεια, μεγάλη δουκική οικογένεια ή πριγκιπική οικογένεια χρησιμοποιούνται για την κατάλληλη περιγραφή των συγγενών ενός βασιλεύοντος δούκα, ενός μεγάλου δούκα, ή ενός πρίγκιπα αντίστοιχα. Είναι σύνηθες σε ορισμένους περιπτώσεις να αναφέρονται οι συγγενείς και απόγονοι ενός έκπτωτου μονάρχη ως βασιλική οικογένεια. Μια δυναστεία αναφέρεται μερικές φορές ως "Οίκος του ...". Τον Ιούλιο του 2013, υπήρχαν 26 κυρίαρχες μοναρχίες στον κόσμο - βασιλιάδων, βασιλισσών, σουλτάνων, αυτοκρατόρων, εμίρηδων και άλλων - που κυβερνούσαν ή βασίλευαν πάνω από 43 χώρες.

Μέλη μιας βασιλικής οικογένειας

Μια βασιλική οικογένεια συνήθως πέρα από το μονάρχη περιλαμβάνει τη ή το σύζυγο του μονάρχη, τυχόν σύζυγο αποθανόντος μονάρχη, τα παιδιά, τα εγγόνια, αδέλφια, και πατρικά ξαδέλφια του μονάρχη, καθώς και τους ή τις συζύγους τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, στα μέλη μιας βασιλικής οικογένειας μπορούν να περιληφθούν δισέγγονα και πιο μακρινοί απόγονοι του μονάρχη. Σε ορισμένες μοναρχίες όπου ισχύει η εθελοντική παραίτηση του μονάρχη, όπως στην Ολλανδία, η βασιλική οικογένεια μπορεί επίσης να περιλαμβάνει έναν ή περισσότερους πρώην μονάρχες. Συχνά υπάρχει μια διάκριση μεταξύ των ατόμων που έχουν κληρονομική καταγωγή από την οικογένεια σε σχέση με εκείνους που γίνονται μέλη της οικογένειας διά μέσω κάποιου γάμου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στον Καναδά, ως μέλος της βασιλικής οικογένειας ορίζεται αυτός που κατέχει τον τίτλο Μεγαλειότατος και Βασιλική Υψηλότητα.

Επιπροσθέτως, ορισμένοι συγγενείς του μονάρχη (εξ αίματος ή εξ αγχιστείας) έχουν ειδικά προνόμια και υποχρεώσεις, τα οποία εκπορεύονται από νομοθετήματα, συμβάσεις ή άγραφο (εθιμικό) δίκαιο. Οι ακριβείς λειτουργίες μιας βασιλικής οικογένειας ποικίλλουν ανάλογα με το αν το εκάστοτε πολίτευμα είναι μια απόλυτη μοναρχία, μια συνταγματική μοναρχία ή κάτι ενδιάμεσο. Σε ορισμένες μοναρχίες, όπως αυτές στη Σαουδική Αραβία και το Κουβέιτ, ή σε πολιτικά συστήματα που ο μονάρχης ασκεί πραγματική εκτελεστική εξουσία, όπως στην Ιορδανία, δεν είναι ασυνήθιστο τα μέλη μιας βασιλικής οικογένειας να κατέχουν σημαντικές κυβερνητικές ή στρατιωτικές θέσεις. Στις περισσότερες συνταγματικές μοναρχίες, όμως, τα μέλη μιας βασιλικής οικογένειας εκτελούν ορισμένα δημόσια, κοινωνικά, ή τυπικά καθήκοντα, απέχοντας από οποιαδήποτε συμμετοχή στην πολιτική σκηνή ή στην πραγματική διακυβέρνηση της χώρας.

Η συγκεκριμένη σύνθεση των βασιλικών οικογενειών ποικίλει από χώρα σε χώρα, όπως και οι τίτλοι ευγενείας που κατέχονται από τα μέλη μιας οικογένειας. Η σύνθεση της βασιλικής οικογένειας μπορεί να ρυθμίζεται με νόμο (π.χ. Ισπανία, Ολλανδία και Ιαπωνία από το 1947), με βάση τη θέληση του μονάρχη και το άγραφο (εθιμικό) δίκαιο (π.χ. το Ηνωμένο Βασίλειο) ή με βάση ιδιωτικό δίκαιο του εκάστοτε οίκου (π.χ. Λίχτενσταϊν και πρώην οίκοι της Βαυαρίας, της Πρωσίας και του Ανόβερου). Δημόσια νομοθετήματα, συνταγματικές διατάξεις ή συμβάσεις μπορούν επίσης να ρυθμίσουν τους γάμους, τα ονόματα και τους τίτλους ευγενείας των μελών μιας βασιλικής οικογένειας. Τα μέλη μιας βασιλικής οικογένειας μπορούν να έχουν σε κάποιες περιπτώσεις επώνυμο ή δυναστικό όνομα.