Αδρανή υλικά
Αδρανή υλικά ονομάζονται τα λίθινα, φυσικά ή βιομηχανικά υλικά που χρησιμοποιούνται στα τεχνικά έργα είτε με άλλο συγκολλητικό υλικό ή αυτούσια. Τα αδρανή υλικά είναι οι περισσότερο χρησιμοποιούμενες φυσικές πρώτες ύλες στον πλανήτη μας. Ανάλογα με την προέλευση τους χωρίζονται σε φυσικά, συλλεκτικά, τεχνητά ή ανακυκλωμένα.
Τα συνηθέστερα αδρανή υλικά είναι η άμμος (άμμος σπαστός), η αμμοκονία (άμμος θαλάσσης), ο περλίτης (βιομηχανικό ορυκτό το οποίο χρησιμοποιείται και σε διάφορες οικοδομικές χρήσεις), το χαλίκι, η ελαφρόπετρα κτλ.
Αδρανή ονομάστηκαν γιατί όταν αναμειχθούν με τσιμέντο ή άλλο υλικό δεν συμμετέχουν ενεργά στην τήξη του κονιάματος (γεγονός που δεν ισχύει πλήρως σήμερα καθώς γνωρίζουμε ότι τουλάχιστον η εξωτερική επιφάνεια τους συμμετέχει στις χημικές αντιδράσεις). Ανάλογα με το μέγεθος των κόκκων κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες, για τον καθορισμό του μεγέθους χρησιμοποιούνται μεγάλα κόσκινα. Για την παρασκευή μπετόν τα αδρανή υλικά περνούν από ελέγχους της χημικής τους σύστασης πριν χρησιμοποιηθούν.
Τα αδρανή υλικά, είτε προέρχονται από την εξόρυξη κατάλληλων πετρωμάτων ή/και από την απόληψη φυσικών αποθέσεων θραυσμάτων τους και τα οποία, μετά από θραύση και λειοτρίβηση, χρησιμοποιούνται: (α) αυτούσια σε μορφή σκύρων ή μεγαλύτερων τεμαχίων στην οδοποιία και σε λοιπά τεχνικά έργα, ή (β) μετά από ανάμιξή τους με συγκολλητικές κονίες, όπως τσιμεντοκονία, ασβεστοκονία, άσφαλτο κ.α., δημιουργώντας υλικά όπως το σκυρόδεμα ή το ασφαλτόμιγμα ή το κονίαμα ή άλλο μίγμα.
Φυσικά ή Συλλεκτά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Συλλεκτά ονομάζονται αυτά που μαζεύονται στη φύση χωρίς να χρειαστεί η θραύση πετρωμάτων. Συνηθέστερος τόπος εναπόθεσης και συλλογής τέτοιων τριμμάτων είναι τα ποτάμια. Οι χώροι απόληψης/αμμοληψίας υπόκεινται σε αδειοδότηση[1].
Θραυστά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα θραυστά αδρανή υλικά εξορύσσονται από λατομεία με την θραύση βράχων. Τα υλικά αυτά διακρίνονται:
Α) Σε συμβατικά αδρανή για οικοδομικές χρήσεις, για την οδοποιία, σε τεχνικά έργα καθώς και για τις υποβάσεις και βάσεις των δρόμων.
Β) Σε αδρανή ειδικών χρήσεων για αντιολισθηρούς ασφαλτοτάπητες ή υποβάσεις σιδηροδρομικών γραμμών και τα οποία συνίστανται κυρίως από ηφαιστειακά πετρώματα ή άλλα κατάλληλης σύστασης πετρώματα[2].
Τα λατομεία υπόκεινται σε ειδική αδειοδότηση από την πολιτεία[3].
Ανακυκλωμένα και τεχνητά αδρανή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα αδρανή υλικά εκτός από τα φυσικά πετρώματα, μπορεί να προέρχονται επίσης από ανακύκλωση[4] σκωριών, από απορρίμματα παλαιών μεταλλευτικών και λατομικών εργασιών εκμετάλλευσης, από υλικά κατεδαφίσεων και κατασκευών[5], από κονιορτοποιημένα υλικά παλαιών οδοστρωμάτων, ενώ παράγονται και τεχνητά αδρανή μετά από διαπύρωση πετρωμάτων κ.α.
Προδιαγραφές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- σκόνη μέγεθος κόκκων μικρότερο 0,1 mm
- άμμος μέγεθος κόκκων μικρότερο μέχρι 7 mm
- σκύρα (χαλίκι) μέγεθος κόκκων μικρότερο από 7 ως 70 mm
Μέγιστη Διάμετρος Κόκκων στο Σκυρόδεμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα αδρανή που χρησιμοποιούνται στο σκυροδέμα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο χονδρόκκοκα γίνεται, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό ώστε να επηρεάζουν την διάστρωση και την συμπύκνωση του σκυροδέματος.
Γενικά η μέγιστη διάμετρος του μεγαλύτερου ποσοστού των αδρανών πρέπει να είναι μικρότερη από την απόσταση ανάμεσα στον οπλισμό και τον ξυλότυπο.
Τέλος η μέγιστη διάμετρος των χονδρόκκοκων αδρανών πρέπει να είναι μικρότερη του 1/3 της μικρότερης διάστασης του δομικού στοιχείου. Αυτό ονομάζεται φαινόμενο των τύπων.