Αράμ Χατσατουριάν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Άραμ Χατσατουριάν)
Αράμ Χατσατουριάν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Արամ Խաչատրiան (Αρμενικά) και Арам Хачатурян (Ρωσικά)
Γέννηση24 Μαΐουιουλ. / 6  Ιουνίου 1903γρηγ.[1][2]
Τιφλίδα[3][4][1] ή Kojori
Θάνατος1  Μαΐου 1978[5][6][7]
Μόσχα[8][9][10]
Τόπος ταφήςΠάνθεον του Κομιτάς (40°9′41″ s. š., 44°30′7″ v. d.)
ΕθνικότηταΑρμένιοι[1]
Χώρα πολιτογράφησηςΡωσική Αυτοκρατορία
Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Θρησκείααθεϊσμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΡωσικά[11]
Aρμενικά[12]
Αγγλικά[13]
ΕκπαίδευσηDoctor of Sciences in History of art
ΣπουδέςΩδείο της Μόσχας (1929–1934)
Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας
Gnessin State Musical College (έως 1929)
Ωδείο της Μόσχας (1934–1936)
Ρωσική Ακαδημία Μουσικής «Γκνέσιν»[14]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητακλασικός συνθέτης[15][1][2]
διευθυντής ορχήστρας[1][2]
μουσικός παιδαγωγός[1][2]
χορογράφος
μουσικολόγος
διδάσκων πανεπιστημίου
πιανίστας
συνθέτης μουσικών θεμάτων για κινηματογραφικές ταινίες
παιδαγωγός
πολιτικός
βιολοντσελίστας[16]
ΕργοδότηςΩδείο της Μόσχας (1950–1978)[1][2]
Ρωσική Ακαδημία Μουσικής «Γκνέσιν» (1950–1978)
Αξιοσημείωτο έργοPiano Concerto
Masquerade
Περίοδος ακμής1926 - 1978
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΚομμουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης
Οικογένεια
ΣύζυγοςΝίνα Μακάροβα (1933–1976)
ΑδέλφιαSuren Khachatryan
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος του Ανώτατου Σοβιέτ της Σοβιετικής Ένωσης
Βραβεύσειςβραβείο Στάλιν (1941)
Κρατικό Βραβείο Ε.Σ.Σ.Δ. (1971)
τάγμα του Λένιν (5  Ιουνίου 1973)
Ήρωας της Σοσιαλιστικής Εργασίας (5  Ιουνίου 1973)
τάγμα της Οκτωβριανής Επανάστασης (1971)
Καλλιτέχνης του Λαού της ΕΣΣΔ (1954)
βραβείο Λένιν (1959)
Αξιόλογος καλλιτέχνης της Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Αρμενίας (1938)
Καλλιτέχνης του λαού της Αρμενικής ΣΣΔ (1955)
μετάλλιο «Για την υπεράσπιση της Μόσχας» (1944)
μετάλλιο για την Άμυνα του Καυκάσου (1944)
μετάλλιο "Για ηρωική εργασία στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945" (1945)
τάγμα του Λένιν (4  Νοεμβρίου 1939)
τάγμα του Λένιν (5  Ιουνίου 1963)
τάγμα του Κόκκινου Λαβάρου της Εργασίας (24  Νοεμβρίου 1945)
τάγμα του Κόκκινου Λαβάρου της Εργασίας (14  Οκτωβρίου 1966)
κρατικό βραβείο Στάλιν 1ου βαθμού (1943)
κρατικό βραβείο Στάλιν 1ου βαθμού (1946)
κρατικό βραβείο Στάλιν 1ου βαθμού (1950)
Καλλιτέχνης του Λαού της ΡΣΟΣΔ (1947)
Καλλιτέχνης του λαού της Γεωργιανής ΣΣΔ (1963)
Καλλιτέχνης του λαού της Αζερμπαϊζάνικης ΣΣΔ (1973)
Αξιόλογος καλλιτέχνης της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας (1944)
Διοικητής του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων (1974)
Τάγμα Αξίας για τον Πολωνικό Πολιτισμό (1972)
Order of Labour (1970)
Τάγμα του Κυρίλου και Μεθοδίου (1971)
Τάγμα των Τεχνών και των Γραμμάτων (1974)
Ιωβηλαίο μετάλλιο για την 100ή επέτειο από τη γέννηση του Βλαντίμιρ Ιλίτς Λένιν
μετάλλιο «Για την επέτειο των 30 χρόνων της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945»
μετάλλιο για την 800η επέτειο της Μόσχας
Ιστότοπος
www.khachaturian.am
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Αράμ Ιλίτς Χατσατουριάν (αρμενικά: Արամ Խաչատրյան, ρώσικα: Аpaм Ильич Xaчaтypян, 6 Ιουνίου 1903 - 1 Μαΐου 1978) ήταν διακεκριμένος[17] Σοβιετικός συνθέτης αρμενικής καταγωγής. Το έργο του αναφέρεται ως σημαντικό για την ανάπτυξη της σοβιετικής μουσικής[18], ενώ γνωστότερη δημιουργία του είναι ο «Χορός των σπαθιών» από το μπαλέτο «Γκαγιανέ»[19].

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καταγωγή και πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε το 1903 στην Τιφλίδα[20] ή στον γειτονικό οικισμό Κοτζόρι[21] της Γεωργίας (η οποία τότε αποτελούσε κομμάτι της Ρωσικής Αυτοκρατορίας) και ήταν ένα από τα πέντε τέκνα οικογένειας Αρμενίων[20], προερχόμενης από την περιοχή του Ναχιτσεβάν. Αδελφός του ήταν ο σκηνοθέτης Σουρέν Χατσατουριάν[22]. Πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια στην Τιφλίδα, όπου ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τη μουσική: ήταν αυτοδίδακτος στο πιάνο και παράλληλα γνώριζε αλτικόρνο[23]. Το 1922 εγκαταστάθηκε στη Μόσχα, όπου - παράλληλα με τις σπουδές του στη βιολογία[21][24] - μαθήτευσε στην κρατική μουσική σχολή Γκνέσιν[21][24]. Στη συνέχεια φοίτησε στο Ωδείο Μόσχας υπό τους Νικολάι Μιασκόφσκι και Σεργκέι Βασιλένκο[25], από όπου αποφοίτησε με άριστα. Συνθέσεις του εκείνης της περιόδου όπως το «Τρίο για φλάουτο, βιολί και πιάνο» και η «Πρώτη συμφωνία» έτυχαν ευρείας διάδοσης.

Καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1936 συνέθεσε κονσέρτο για πιάνο με ορχήστρα, με έντονη επιρροή από τις μουσικές της περιοχής του Καυκάσου. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δημιούργησε μεταξύ άλλων εμβατήρια, καθώς και τη «Δεύτερη συμφωνία» (1943)[24]. Το ίδιο έτος έγινε επίσημα μέλος του ΚΚ Σοβιετικής Ένωσης[26].

Ανδριάντας του Χατσατουριάν στον περιβάλλοντα χώρο του Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του Γερεβάν.

Ο Χατσατουριάν αναδείχτηκε το 1939 στη θέση του αντιπροέδρου της οργανωτικής επιτροπής της Ένωσης των Σοβιετικών Συνθετών, όντας ταυτόχρονα ο ουσιαστικός επικεφαλής του οργανισμού, χάρη στη στήριξη τόσο του προέδρου Ράινχολντ Γκλιερ, όσο και του ετέρου αντιπροέδρου Ισαάκ Ντουναέφσκι[26]. Ωστόσο το 1948 απομακρύνθηκε από τα καθήκοντά του[27], καθώς επικρίθηκε από την ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος της ΕΣΣΔ για «φορμαλισμό». Τις ίδιες κατηγορίες αντιμετώπισαν μαζί με τον Χατσατουριάν και οι Προκόφιεφ και Σοστακόβιτς[27][28].

Από το 1951 άρχισε να διδάσκει στο Ωδείο της Μόσχας και να ασχολείται με τη διεύθυνση ορχήστρας. Μετά τον θάνατο του Ι. Στάλιν, ο Χατσατουριάν αντέκρουσε δημόσια τις κατηγορίες που είχαν απαγγελθεί το 1948 στον ίδιο και τους συναδέλφους του και παράλληλα έκανε λόγο για την ανάγκη περιορισμού των γραφειοκρατικών επεμβάσεων πάνω στο έργο των δημιουργών[29]. Παράλληλα, με αφετηρία τις αρχές της δεκαετίας του 1950, ο Χατσατουριάν πραγματοποίησε μια σειρά περιοδειών στο εξωτερικό, στο πλαίσιο των οποίων εμφανίστηκε όχι μόνο σε χώρες του Ανατολικού Μπλοκ, αλλά και σε μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ (Νέα Υόρκη, Ουάσινγκτον, Σικάγο), στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ιταλία (Ρώμη και Μπολόνια), στη Γαλλία, στο Βέλγιο, στην Ελλάδα (Ηρώδειο)[30], σε πόλεις της Ιαπωνίας, στη Λατινική Αμερική (Αργεντινή, Βραζιλία, Ουρουγουάη) κλπ[31].

Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, τιμήθηκε με πληθώρα βραβείων και διακρίσεων. Μεταξύ άλλων, έλαβε τέσσερις φορές το Κρατικό Βραβείο Στάλιν (μετέπειτα Κρατικό Βραβείο Ε.Σ.Σ.Δ.), τρεις το παράσημο του Τάγματος Λένιν, ονομάστηκε «Καλλιτέχνης του Λαού της Σοβιετικής Ένωσης» και τιμήθηκε με το Βραβείο Λένιν[20][32].

Όσον αφορά το ύφος των έργων του, διέθετε έντονες επιρροές από την αρμένικη μουσική και γενικότερα από τη μουσική παράδοση της περιοχής του Καυκάσου. Ως άλλες επιρροές του αναφέρονται η ρωσική παράδοση αλλά και ο γαλλικός ιμπρεσιονισμός[25].

Μερικά από τα πιο γνωστά του έργα είναι τα μπαλέτα «Γκαγιανέ» (1942) - που περιλαμβάνει τον διάσημο «Χορό των σπαθιών»[17] - και «Σπάρτακος» (1954), η Δεύτερη συμφωνία (1943) και το Βαλς για κοντσέρτο (1955). Επιπλέον συνέθεσε τον εθνικό ύμνο της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Αρμενίας.

Απεβίωσε στη Μόσχα την Πρωτομαγιά του 1978[29].

Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Χατσατουριάν πραγματοποίησε δύο γάμους, από τους οποίους απέκτησε ισάριθμα παιδιά, ήτοι μια κόρη από τον πρώτο γάμο και έναν γιο από τον δεύτερο[21]. Δεύτερη σύζυγός του ήταν η διακεκριμένη Ρωσίδα συνθέτρια Νίνα Μακάροβα (1908-1976)[33].

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 (Aρμενικά) Αρμένικη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. Armenian Encyclopedia Publishing House. 1974.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 (Aρμενικά) Armenian Concise Encyclopedia. Armenian Encyclopedia Publishing House. 1990.
  3. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  4. ↑ «Хачатурян Арам Ильич» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118675427. Ανακτήθηκε στις 13  Αυγούστου 2015.
  6. ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6mp54mx. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  7. ↑ (Αγγλικά) Find A Grave. 8888008. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  8. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  9. ↑ www.independent.co.uk/arts-entertainment/obituary-anatol-vieru-1181072.html.
  10. ↑ www.musicweb-international.com/classrev/2007/Aug07/Khachaturian_3932292.htm.
  11. ↑ CONOR.SI. 11847267.
  12. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13895967s. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  13. ↑ CONOR.SI. 215328355.
  14. ↑ Ανακτήθηκε στις 10  Ιουλίου 2019.
  15. ↑ Ιστορικό Αρχείο Ρικόρντι. 9956.
  16. ↑ Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2019.
  17. ↑ 17,0 17,1 Searcy, Anne (Summer 2016). «The Recomposition of Aram Khachaturian’s Spartacus at the Bolshoi Theater, 1958–1968». The Journal of Musicology (Published By: University of California Press) 33 (3): 367. https://www.jstor.org/stable/26414240. 
  18. ↑ Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. 3ος. Αθήνα: Εκδοτική Εταιρεία Ακάδημος. 1979. σελ. 681. 
  19. ↑ «Ημέρες Χατσατουριάν». kathimerini.gr. Η Καθημερινή. 20 Νοεμβρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2023. 
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 «Aram Khachaturian». britannica.com (στα Αγγλικά). Encyclopædia Britannica. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2023. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 «Biography of Aram Khachaturian». khachaturian.am (στα Αγγλικά). Virtual Museum of Aram Khachaturian. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2023. 
  22. ↑ «Family Tree of Aram Khachaturian». khachaturian.am (στα Αγγλικά). Virtual Museum of Aram Khachaturian. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2023. 
  23. ↑ Jaffé, Daniel (2022). Historical Dictionary of Russian Music (β΄ έκδοση). Lanham: Rowman & Littlefield. σελ. 214. 
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 Ακαδημία Επιστημών της ΕΣΣΔ (1986). Θεματική Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. Ακαδημαϊκή. 12ος. Αθήνα: Εκδόσεις Ι. Γιαννίκος. σελ. 439-440. 
  25. ↑ 25,0 25,1 Σύγχρονος Εγκυκλοπαιδεία Ελευθερουδάκη. 24ος (πέμπτη έκδοση). Αθήναι: Εγκυκλοπαιδικαί Εκδόσεις Ν. Νίκας και ΣΙΑ Ε.Ε. 1964. σελ. 1219. 
  26. ↑ 26,0 26,1 Tomoff, Kiril (2006). Creative Union. The professional organization of Soviet composers, 1939-1953. Ithaka and London: Cornell University Press. σελ. 34. 
  27. ↑ 27,0 27,1 Jaffé (2022). σελ. 215.
  28. ↑ Searcy (2016). σελ. 367-368.
  29. ↑ 29,0 29,1 Jaffé (2022). σελ. 216.
  30. ↑ Παπαϊωάννου, Η. Β. (12 Φεβρουαρίου 2020). «Η Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου στην ΕΡΤ». ertnews.gr. ΕΡΤ. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2023. 
  31. ↑ «Khachaturian as a Conductor». khachaturian.am (στα Αγγλικά). Virtual Museum of Aram Khachaturian. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2023. 
  32. ↑ «Awards». khachaturian.am (στα Αγγλικά). Virtual Museum of Aram Khachaturian. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2023. 
  33. ↑ «НИНА МАКАРОВА». kino-teatr.ru (στα Ρωσικά). Кино-Театр.РУ. 3 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2023. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου, τόμ. 18ος, σελ. 591
  • Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμ. 61ος, σελ. 26

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • «Εγκυκλοπαίδεια Παγκόσμιας μουσικής», Εκδόσεις Αλκυών, τόμ. 8, σσ. 953-954
  • Μαρία Δημητριάδου (1998), «Παραδόσεις Ιστορίας Μουσικής», Εκδόσεις Ντορεμί, σελ. 109

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Aram Khachaturian στο Wikimedia Commons


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αράμ_Χατσατουριάν&oldid=10486223"