Λουίς Μπουνιουέλ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Λουίς Μπουνιουέλ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Luis Buñuel (Ισπανικά)
Γέννηση22  Φεβρουαρίου 1900[1][2][3]
Calanda
Θάνατος29  Ιουλίου 1983[1][2][3]
Πόλη του Μεξικού[4]
Αιτία θανάτουκίρρωση
Τόπος ταφήςTolocha[5]
Χώρα πολιτογράφησηςΙσπανία (1900–1949)[6][7]
Μεξικό (1951–1983)[6]
Θρησκείααθεϊσμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΙσπανικά[2][8]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο Κομπλουτένσε της Μαδρίτης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασκηνοθέτης κινηματογράφου
σεναριογράφος
ηθοποιός
μοντέρ
συγγραφέας
συνθέτης[9]
ποιητής[10]
παραγωγός ταινιών[11]
φωτογράφος[12]
σκηνοθέτης[13][14]
Αξιοσημείωτο έργοΑνδαλουσιανός Σκύλος
Χρυσή Εποχή
Land Without Bread
Ξεχασμένοι από την Κοινωνία
Nazarín
Βιριδιάνα
Εξολοθρευτής Άγγελος
Η Ωραία της Ημέρας
Η κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας
Περίοδος ακμής1928 - 1983
Οικογένεια
ΣύζυγοςJeanne Rucar (από 1934)
ΣύντροφοςConcha Méndez
ΤέκναΧουάν Λουίς Μπουνιουέλ
ΓονείςLeonardo Buñuel González
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΜεγαλόσταυρος του Τάγματος της Ισαβέλλας της Καθολικής
Εθνικό Βραβείο Τεχνών και Επιστημών (1977)
επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστήμιου Κονπλουτένσε της Μαδρίτης (1981)
honorary doctor of the University of Zaragoza (1983)
Χρυσός Φοίνικας
Χρυσός Λέων
Χρυσό Βραβείο Αριέλ
βραβείο φεστιβάλ των Καννών καλύτερου σκηνοθέτη (1951)
μεγάλο βραβείο κριτικής επιτροπής του Φεστιβάλ Βενετίας (1965)
BAFTA Award for Best Screenplay (1974)
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Λουίς Μπουνιουέλ (Ισπανικά: Luis Buñuel Portolés, 22 Φεβρουαρίου 1900 – 29 Ιουλίου 1983) ήταν ένας από τους μείζονες σκηνοθέτες του κινηματογράφου. Συνδέθηκε με το κίνημα του υπερρεαλισμού, ενώ κατόρθωσε με το έργο του να διαμορφώσει ένα προσωπικό κινηματογραφικό ύφος. Πολλές από τις ταινίες του θεωρούνται σήμερα κλασικές. Εκτός από τον "κινηματογραφικό αναρχισμό", ο Μπουνιουέλ είχε επίσης αναρχικές πεποιθήσεις και στα πολιτικά θέματα, κάτι που μπορεί να αντιληφθεί κάποιος κάλλιστα και από το σύνολο της φιλμογραφίας του.[15]

Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπουνιουέλ γεννήθηκε στην Καλάντα (Calanda) της Ισπανίας, κοντά στην επαρχία της Αραγωνίας, το 1900, αν και τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στην πόλη της Σαραγόσας. Ήταν γόνος εύπορης οικογένειας και ανατράφηκε ιδιαίτερα αυστηρά. Είχε την πρώτη του επαφή με τον κινηματογράφο σε ηλικία οκτώ ετών. Την περίοδο 1917-1924 σπούδασε στο πανεπιστήμιο της Μαδρίτης όπου αρχικά –και κατόπιν προτροπής του πατέρα του– στόχευε στην απόκτηση ενός διπλώματος αγρονόμου μηχανικού. Στην πορεία άλλαξε προσανατολισμό και στράφηκε στη μηχανολογία της βιομηχανίας, ενώ για ένα χρόνο εργάστηκε και στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Μαδρίτης και ειδικότερα στον τομέα της εντομολογίας, όπου ο Μπουνιουέλ είχε μεγάλη κλίση. Η τελευταία του στροφή σημειώθηκε με την απόκτηση διπλώματος φιλοσοφίας με ειδικότητα στην ιστορία. Στη φοιτητική εστία του πανεπιστημίου γνωρίστηκε –μεταξύ άλλων Ισπανών καλλιτεχνών– και με τον ζωγράφο Σαλβαδόρ Νταλί καθώς και με τον ποιητή Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, με τους οποίους συνδέθηκε φιλικά.

Μετά τις σπουδές του ξεκίνησε να εργάζεται ως βοηθός σκηνοθέτη στο Παρίσι αν και οι γνώσεις του γύρω από τη σκηνοθεσία και τις τεχνικές του κινηματογράφου ήταν ελάχιστες. Η πρώτη του προσωπική κινηματογραφική απόπειρα εκδηλώθηκε με τον Ανδαλουσιανό σκύλο, το 1929, μία ταινία μικρού μήκους, μόλις 17 λεπτών, αμιγώς υπερρεαλιστική. Το σενάριο της ταινίας συνυπογράφει μαζί με τον Μπουνιουέλ και ο Νταλί. Η επόμενη ταινία του Μπουνιουέλ ήταν η Χρυσή εποχή (1930).

Η περίοδος στην Αμερική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προτομή του Μπουνιουέλ στην Καλάντα της Ισπανίας

Μετά τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο και την περίοδο 1939-1945 ο Μπουνιουέλ βρέθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Για ένα διάστημα εργάστηκε στο κινηματογραφικό αρχείο του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη και αργότερα μετακόμισε στο Χόλυγουντ όπου συμμετείχε στην παραγωγή ταινιών, μεταφορών γνωστών εμπορικών επιτυχιών στα ισπανικά. Μεταξύ άλλων μικρής αξίας ταινιών, συμμετείχε στη δημιουργία κινηματογραφικών έργων με θέμα τον Ισπανικό Εμφύλιο. Είναι γεγονός πως στο Χόλυγουντ ο Μπουνιουέλ δεν κατάφερε να οικοδομήσει μία σημαντική καριέρα.

Η περίοδος στο Μεξικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την περίοδο 1946-1960, ο Μπουνιουέλ εργάστηκε ως σκηνοθέτης στο Μεξικό. Αρχικά παρακινήθηκε να γυρίσει μία ταινία εκεί από τον παραγωγό Όσκαρ Ντάσινγκερς, υπό τον τίτλο Γκραν Καζινό. Ακολούθησαν άλλες 20 ταινίες, οι οποίες γυρίστηκαν ως επί το πλείστον με περιορισμένα μέσα, χαμηλές αμοιβές, στην ισπανική γλώσσα και σε μικρό χρόνο γυρισμάτων, περίπου είκοσι ημερών. Ο Μπουνιουέλ, ωθούμενος από οικονομική ανάγκη, εργάστηκε συχνά σε θέματα που ο ίδιος δεν είχε επιλέξει, ωστόσο, όπως ο ίδιος παραδέχθηκε, ουδέποτε σκηνοθέτησε μία σκηνή αντίθετη με τις πεποιθήσεις του και την αισθητική του. Η ταινία Ξεχασμένοι από την κοινωνία (Los Olvidados), του 1950, εισέπραξε πολύ θετικές κριτικές στο Φεστιβάλ των Καννών όπου παρουσιάστηκε, ενώ ο Μπουνιουέλ αναγνωρίστηκε ως ένας από τους σημαντικότερους Ισπανούς σκηνοθέτες. Πολλές από τις ταινίες που σκηνοθέτησε στο Μεξικό θεωρούνται σήμερα κλασικές, μεταξύ αυτών Εξολοθρευτής άγγελος (1962), Σίμων της ερήμου (1965) και Ναζαρέν (1958).

Η περίοδος στη Γαλλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπουνιουέλ σκηνοθέτησε αρκετές γαλλόφωνες ταινίες στη Γαλλία αμέσως μετά την επιτυχημένη κινηματογραφική παραγωγή του στο Μεξικό. Σε αυτό το διάστημα, δημιούργησε μερικές από τις πιο δημοφιλείς ταινίες του, μεταξύ των οποίων Η ωραία της ημέρας, Το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου καθώς και Η κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας. Λιγότερο γνωστές, αλλά εξίσου σημαντικές, ταινίες της ίδιας περιόδου είναι ο Γαλαξίας και το Φάντασμα της ελευθερίας.

Ο Μπουνιουέλ αποσύρθηκε από τον κινηματογράφο το 1977 και στα επόμενα χρόνια ολοκλήρωσε την αυτοβιογραφία του. Πέθανε το 1983 στο Μεξικό από κίρρωση του ήπατος.

Φιλμογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb118945226. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 3,2 «Luis Buñuel». (Ολλανδικά) RKDartists. 211715.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
  5. 5,0 5,1 fr.findagrave.com/memorial/6946038/luis-bu%C3%B1uel.
  6. 6,0 6,1 hcl.harvard.edu/hfa/films/2012julsep/bunuel.html.
  7. LIBRIS. 17  Σεπτεμβρίου 2012. libris.kb.se/katalogisering/nl022tt60xq81bb. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  8. CONOR.SI. 14217059.
  9. Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  10. Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  11. Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  12. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 7  Αυγούστου 2021. 500074770. Ανακτήθηκε στις 7  Φεβρουαρίου 2024.
  13. The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/14571. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  14. www.acmi.net.au/creators/7931.
  15. «Λουίς Μπουνιουέλ». 

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Λουίς Μπουνιουέλ, Τελευταία πνοή (αυτοβιογραφία)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]