Χλαίνιος
| Χλαίνιος | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![A.Chlaenius velutinus[1] B.Chlaenius spoliatus[1] C.Chlaenius festivus[1]](/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Chlaenius_Reitter.jpg) | ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
|
Ο Χλαίνιος (Chlaenius) είναι γένος εντόμων της τάξης των κολεοπτέρων και της οικογένειας των Carabidae. Το γένος Χλαίνιος περιλαμβάνει πέντε υπογένη με 16 είδη στην Ευρώπη,[2] ενώ παγκοσμίως έχουν περιγραφεί περίπου 50 είδη.[3] Το πρώην υπογένος Χλαινιέλλος (Chlaeniellus) του γένους Χλαίνιος σήμερα θεωρείται γνήσιο γένος με άλλα 11 είδη στην Ευρώπη,[4] π.χ. Χλαινιέλλος ο μελανόκερως (Chlaeniellus nigricornis).
Στην Ελλάδα συναντούμε έξι ή επτά είδη (Chlaenius (Chlaenites) spoliatus,[5] Chlaenius (Chlaenius) festivus,[6] Chlaenius (Chlaenius) velutinus,[7] Chlaenius (Trichochlaenius) aeneopcephalus,[8] Chlaenius (Trichochlaenius) chrysocephalus,[9] Chlaenius (Trichochlaenius) gracilis[10] και ίσως Chlaenius (Trichochlaenius) auriceps[11]).
Το όνομα «Chlaenius» (Χλαίνιος) προέρχεται από τη λέξη «χλαῖνα» και κάνει αναφορά στο πυκνό βελούδινο τρίχωμα που σκεπάζει την άνω πλευρά του εντόμου σχεδόν όλων των ειδών του γένους.[12]
Χαρακτηριστικά του ακμαίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το σώμα είναι πεπλατυσμένο, το κεφάλι και τα στοματικά μόρια δείχνουν προς τα μπροστά. Οι κεραίες συνίστανται από ένδεκα άρθρα. Είναι νηματοειδείς με τρίχωμα από το τέταρτο άρθρο (Η διαφορά μεταξύ του φαλακρού τρίτου και του τριχωτού τετάρτου άρθρου φαίνεται σαφώς στην Εικ. 4 αριστερά). Οι περίπου στρογγυλοί οφθαλμοί είναι μεγάλοι και κυρτοί. Τα πόδια επιτρέπουν γρήγορη μετακίνηση. Από τους πενταμερείς ταρσούς τα πρώτα τρία μέρη είναι τετραγωνικά στα πρόσθια πόδια των αρσενικών (Εικ. 5).
Στα έλυτρα έχουν εννέα ή δέκα βαθιές σειρές στιγμάτων. Η πρώτη σειρά δίπλα στο θυρεό είναι πολύ κοντή, οι ακόλουθες σειρές είναι παράλληλες. Τα μεσοδιαστήματα είναι λίγο κυρτά. Οι πλαϊνές άκρες των ελύτρων διπλώνονται προς τα κάτω (επίπλευρες).
Βιολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι προνύμφες και τα ακμαία τρέφονται από άλλα μικρά ζώα. Αναπτύσσονται σε βιότοπους με μεγάλη υγρασία.
Γεωγραφική εξάπλωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Συναντούμε είδη του γένους στην Αφρική, στην Ευρώπη και στην Ασία. Λείπουν στη Νότια και Βόρεια Αμερική και στα κρύα κλίματα της Ευρώπης και Ασίας. Βέβαια κάθε είδος έχει δικό του χώρο εξαπλώσεως.
Επιλεγμένα είδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
 Εικ.1: Chlaenius spoliatus  Εικ.2: Chlaenius festivus |
 Εικ.3: μέρος της κάτω πλευράς του C. festivus  Εικ.4: κεφάλι (C. festivus) |
 Εικ.5: ταρσός του μπροστινού ποδιού Α αρσενικό Β θηλυκό (C. festivus)  Εικ.6: μέρος του οπίσθιου ποδιού (C. festivus) Α μήκος του αγκαθιού στην οπίσθια άκρη της κνήμης Β μήκος του πρώτου ταρσομερούς |
Chlaenius (Chlaenites) spoliatus (P. Rossi 1792)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το είδος διακρίνεται από όλα τα άλλα ευρωπαϊκά είδη του γένους με ένα χαρακτηριστικό που με γυμνό μάτι και από πάνω δεν φαίνεται. Το προτελευταίο άρθρο των χειλικών προσακτρίδων δεν έχει τρίχες. Άλλο ένα χαρακτηριστικό εκφράζεται στο επιστημονικό όνομα. Το «Chlaenius spoliatus» σημαίνει πως σε αυτό το είδος το τρίχωμα είναι φτωχό (λατ. spoliatus = αυτός που έχει στερηθεί ρούχα).[12] Σχεδόν δεν φαίνεται στα έλυτρα, μόνο στις πλευρές. Αυτός είναι ο λόγος, που τα έλυτρα του είδους γυαλίζουν περισσότερο στα άλλα είδη (Εικ. 1).
Συναντούμε το είδος σε όλες τις χώρες της Μεσογείου. Λείπει στις βόρειες χώρες της Ευρώπης και είναι πολύ σπάνιο στη Μεσαία Ευρώπη. Αντίθετα προς την Ανατολή το είδος επεκτείνεται μέχρι την Ασία.[5]
Chlaenius (Chlaenius) festivus (Panzer 1796)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Και αυτό το είδος (Εικ. 2) δεν αναγνωρίζεται εύκολα. Το ένα σπουδαίο χαρακτηριστικό βρίσκεται στην κάτω πλευρά του σώματος. Εδώ δίπλα στις κίτρινες κάτω πλευρικές άκρες των ελύτρων (επιπλευρες) οι πλευρές των κοιλιακών στερνιτών (ουροστερνιτών) είναι επίσης κίτρινες (Εικ. 3). Υπάρχει λοιπόν στην κοιλία μια κίτρινη λωρίδα δίπλα στις επίπλευρες. Εξ άλλου το αγκάθι στην οπίσθια άκρη της κνήμης του οπίσθιου ποδιού είναι μακρύτερο από το μισό του πρώτου ταρσομερούς (Εικ. 6).
Στην Ευρώπη ο χώρος διαμονής είναι πιο περιορισμένος. Το είδος λείπει στην Αφρική και στη Δυτική Μεσόγειο. Επεκτείνεται όμως επίσης στην Ασία.[6]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Lohse: Die Käfer Mitteleuropas. Band 2. Adephaga 1., Elsevier, Spektrum, Akad. Verl., München 1976, ISBN 3-87263-025-3
- Ekkehard Wachmann, Ralph Platen, Dieter Barndt: Laufkäfer – Beobachtung, Lebensweise. 1. Auflage. Naturbuch-Verlag, Augsburg 1995, ISBN 3-894-40125-7
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Edmund Reitter:Fauna Germanica, Die Käfer des Deutschen Reiches III. Band, K.G.Lutz' Verlag, Stuttgart 1911
- ↑ «Fauna Europaea, υπογένη του γένους Chlaenia». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ απαρίθμηση ειδών του γένους Χλαίνιος στο GBIF
- ↑ «Fauna Europaea, είδη του γένους Χλαινιέλλος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ 5,0 5,1 «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους Chlaenius spoliatus». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ 6,0 6,1 Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους Chlaenius festivus[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους Chlaenia velutinus[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους Chlaenius aeneocephalus». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους Chlaenius chrysocephalus». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους Chlaenia gracilis». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους Chlaenia auriceps». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ 12,0 12,1 Sigmund Schenkling:"Erklärung der wissenschaftlichen Käfernamen" (Εξήγηση των επιστημονικών ονομάτων κολεοπτέρων)
