Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας 1845
Η διοικητική διαίρεση του 1845 αντικατέστησε τη Διοικητική διαίρεση του 1836 της Ελλάδας και όρισε 10 νομούς, διαιρεμένους σε 49 επαρχίες και σε δήμους. Η διαίρεση αυτή ορίστηκε με το νόμο ΚΕ' στις 8 Δεκεμβρίου 1845[1][2] από την Κυβέρνηση Κωλέττη του 1844.
Διοικητική διαίρεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αναλυτικά οι νομοί και οι επαρχίες που περιγράφονται στη διοικητική διαίρεση είναι οι εξής:
- Νομός Αττικής και Βοιωτίας
- Επαρχία Αττικής (έδρα: Αθήνα)
- Επαρχία Αίγινας (έδρα: Αίγινα)
- Επαρχία Μεγαρίδας (έδρα: Μέγαρα)
- Επαρχία Λιβαδειάς (έδρα: Λειβαδιά)
- Επαρχία Θηβών (έδρα: Θήβα)
- Νομός Εύβοιας
- Επαρχία Χαλκίδας (έδρα: Χαλκίδα)
- Επαρχία Ξηροχωρίου (έδρα: Ιστιαία)
- Επαρχία Καρυστίας (έδρα: Κάρυστος)
- Επαρχία Σκοπέλου (έδρα: Σκόπελος)
- Νομός Φθιώτιδας και Φωκίδας
- Επαρχία Φθιώτιδας (έδρα: Λαμία)
- Επαρχία Λοκρίδας (έδρα: Αταλάντη)
- Επαρχία Παρνασσίδας (έδρα: Άμφισσα)
- Επαρχία Δωρίδας (έδρα: Λιδωρίκι)
- Νομός Αιτωλίας και Ακαρνανίας
- Επαρχία Μεσολογγίου (έδρα: Μεσολόγγι)
- Επαρχία Τριχωνίας (έδρα: Αγρίνιο)
- Επαρχία Ναυπακτίας (έδρα: Ναύπακτος)
- Επαρχία Ευρυτανίας (έδρα: Καρπενήσι)
- Επαρχία Βονίτσης και Ξηρομέρου (έδρα: Βόνιτσα)
- Επαρχία Βάλτου (έδρα: )
- Νομός Αργολίδας και Κορινθίας
- Επαρχία Άργους (έδρα: Άργος)
- Επαρχία Κορινθίας (έδρα: Κόρινθος)
- Επαρχία Ναυπλίας (έδρα: Ναύπλιο)
- Επαρχία Σπετσών και Ερμιονίδος (έδρα: Κρανίδι)
- Επαρχία Ύδρας (έδρα: Ύδρα)
- Επαρχία Τροιζηνίας (έδρα: Τροιζήνα)
- Νομός Αχαΐας και Ήλιδος
- Επαρχία Πατρών (έδρα: Πάτρα)
- Επαρχία Ηλείας (έδρα: Πύργος)
- Επαρχία Αιγιαλείας (έδρα: Αίγιο)
- Επαρχία Καλαβρύτων (έδρα: Καλάβρυτα)
- Νομός Αρκαδίας
- Επαρχία Γόρτυνος (έδρα: Τρίπολη)
- Επαρχία Μεγαλοπόλεως (έδρα: Μεγαλόπολη)
- Επαρχία Μαντινείας (έδρα: Βυτίνα)
- Επαρχία Κυνουρίας (έδρα: Λεωνίδιο)
- Νομός Μεσσηνίας
- Επαρχία Καλαμών (έδρα: Καλαμάτα)
- Επαρχία Μεσσηνίας (έδρα: Μεσσήνη)
- Επαρχία Πυλίας (έδρα: Πύλος)
- Επαρχία Ολυμπίας (έδρα: Αρχαία Ολυμπία)
- Επαρχία Τριφυλίας (έδρα: Κυπαρισσία)
- Νομός Λακωνίας
- Επαρχία Λακεδαίμονος (έδρα: Σπάρτη)
- Επαρχία Επιδαύρου Λιμηράς (έδρα: Μονεμβασιά)
- Επαρχία Γυθείου (έδρα: Γύθειο)
- Επαρχία Οιτύλου (έδρα: Οίτυλο)
- Νομός Κυκλάδων
- Επαρχία Σύρου (έδρα: Ερμούπολη) - Περιελάμβανε τα νησιά Σύρος, Γυάρος κ.α.
- Επαρχία Άνδρου (έδρα: Άνδρος)
- Επαρχία Τήνου (έδρα: Τήνος) - Περιελάμβανε τα νησιά Τήνος, Μύκονος, Δήλος κ.α.
- Επαρχία Νάξου (έδρα: Νάξος) - Περιελάμβανε τα νησιά Νάξος, Πάρος, Αντίπαρος, Αμοργός κ.α.
- Επαρχία Θήρας (έδρα: Θήρα) - Περιελάμβανε τα νησιά Θήρα, Ανάφη, Σίκινος, Φολέγανδρος κ.α.
- Επαρχία Μήλου (έδρα: Μήλος)
- Επαρχία Κέας (έδρα: Ιουλίδα) - Περιελάμβανε τα νησιά Κέα, Κύθνος, Μακρόνησος κ.α.
Μεταβολές του 1865[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με την προσάρτηση των Επτανήσων στο Ελληνικό κράτος αυτά διαιρέθηκαν σε Νομούς και επαρχίες με το βασιλικό διάταγμα της 17 Δεκεμβρίου 1864 / 13 Ιανουαρίου 1865[3]. Οι Νομοί και επαρχίες ήταν [3]:
- Νομός Κέρκυρας
- Επαρχία Κερκύρας (έδρα: Κέρκυρα) - Περιελάμβανε τα νησιά Κέρκυρα, τα Διαπόντια Νησιά (Οθωνοί, Μαθράκι & Ερεικούσσα, μικρότερες νησίδες και το νησί Σάσων.
- Επαρχία Παξών (έδρα: Γάιος Παξών) - Περιελάμβανε τα νησιά Παξοί και Αντίπαξοι.
- Νομός Κεφαλληνίας
- Επαρχία Κεφαλληνίας (έδρα: Αργοστόλι) - Περιελάμβανε αρχικά ολόκληρο το νησί της Κεφαλλονιάς.
- Νομός Ζακύνθου
- Επαρχία Ζακύνθου (έδρα: Ζάκυνθος) - Περιελάμβανε τη Ζάκυνθο, τις Στροφάδες και μικρότερες νησίδες.
- Επαρχία Κυθήρων (έδρα: Κύθηρα) - Περιελάμβανε τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα.
Το ίδιο έτος έγινε νέα μεταβολή με το βασιλικό διάταγμα της 5 / 8 Μάρτίου 1865 "περί της διαιρέσως των νομών Κεφαλληνίας και Κέρκυρας". Σύμφωνα με αυτό οι δύο νομοί διαιρέθηκαν σε νέες επαρχίας καταργώντας τις παλιές[4]:
- Νομός Κέρκυρας
- Επαρχία Κερκύρας (έδρα: Κέρκυρα)
- Νομός Κεφαλληνίας
- Επαρχία Κραναίας (έδρα: Αργοστόλι)
- Επαρχία Πάλης
- Επαρχία Σάμης
Μεταβολή του 1866[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με τη μεταβολή του 1866, η οποία αφορούσε πάλι τα Επτάνησα, και τον νόμο Ν.ΡΜΓ΄της 9 Ιανουαρίου 1866, άλλαξε η δομή των νομών και επαρχιών ενώ η Επαρχία Κυθήρων προσαρτήθηκε στον Νομό Λακωνίας[5]. Η διαίρεση ήταν ως εξής [5]:
- Νομός Κέρκυρας
- Επαρχία Κέρκυρας
- Επαρχία Μέσης
- Επαρχία Όρους
- Επαρχία Παξών
- Επαρχία Λευκάδος
- Νομός Ζακύνθου
- Επαρχία Ζακύνθου
Μεταβολές του 1882[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πρώτη μεταβολή του 1882 έγινε με την προσάρτηση της Θεσσαλίας και της Άρτας στο Ελληνικό κράτος και τον νόμο ΠΜ΄ της 19/20 Μαρτίου 1882[5]. Ήταν προσωρινή μέχρι την επιδόσεως "νόμου οριστικού"[5].
- Νομός Άρτης
- Επαρχία Άρτης (έδρα: Άρτα)
- Επαρχία Τζουμέρκων (έδρα: Βουργαρέλι)
Με το Βασιλικό διάταγμα της 21 / 24 Μαρτίου 1882 έγινε νέα μεταβολή, οριστική, και με αυτή καταργήθηκαν οι επαρχίες Άρτης, Λαρίσης, Δομοκού και Τρικάλων[6].
Μεταβολή του 1891[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με τη μεταβολή του 1891 η Επαρχία Κυθήρων αποσπάται από τον Νομό Λακωνίας και προσαρτάται στον νομός Αργολίδος και Κορινθίας[7]. Επίσης καταργείται η Επαρχία Τζουμέρκων και επαναδημιουργείται η Επαρχία Άρτας, ενώ διασπάται η Επαρχία Φαρσάλων και επαναδημιουργείται η Επαρχία Δομοκού[7].
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ΦΕΚ A 32/1845, 8 Δεκεμβρίου 1845
- Τρύφων Ε. Ευαγγελίδης (1894). Ιστορία του Όθωνος, Βασιλέως της Ελλάδος (1832-1862). έκδοση 2η, Αθήνα: Αριστείδης Γ. Γαλανός. σελ. 341., στο βιβλίο αναφέρεται σε νόμο της 22 Μαρτίου 1848 ο οποίος δεν έγινε δυνατό να βρεθεί σε ΦΕΚ του Εθνικού Τυπογραφείου.
- Μπαμπαλιούτας, Λάμπρος (2003, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών), Ο θεσμός της διοικητικής αποκέντρωσης Αρχειοθετήθηκε 2020-09-30 στο Wayback Machine.