Ψωριασική αρθρίτιδα
| Ψωριασική αρθρίτιδα | |
|---|---|
 Σοβαρή ψωριασική αρθρίτιδα και στα δύο πόδια και αστραγάλους. Προσέξτε τις αλλοιώσεις στα νύχια. | |
| Ειδικότητα | Ρευματολογία Δερματολογία |
| Ταξινόμηση | |
| ICD-10 | L40.5, M07 |
| ICD-9 | 696.0 |
| MedlinePlus | 000413 |
| eMedicine | radio/578 |
| MeSH | D015535 |
Η ψωριασική αρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος η οποία προσβάλει κυρίως αρθρώσεις των άνω και κάτω άκρων, την σπονδυλική στήλη αλλά και το δέρμα. Συγκεκριμένα, μπορεί να προκαλέσει οίδημα στις αρθρώσεις και να δημιουργήσει λεπιδώδεις πλάκες στο δέρμα ομοιάζοντες ελαφρώς με το έκζεμα με τη διαφορά ότι μπορεί να έχουν πολύ μεγαλύτερη έκταση. Η ψωριασική αρθρίτιδα ανήκει στην κατηγορία των σπονδυλοαρθροπαθειών. Διακρίνεται από τις άλλες μορφές της φλεγμονώδους αρθρίτιδας κυρίως λόγω της δερματικής πάθησης που προκαλεί. Εκδηλώνεται με οξέα επεισόδια με ενδιάμεσες περιόδους ύφεσης ποικίλης διάρκειας. Άλλα σημεία που μπορούν να προσβληθούν από τη ψωριασική αρθρίτιδα είναι οι ενθέσεις, δηλαδή οι περιοχές όπου οι τένοντες προσφύονται στα οστά της άρθρωσης γεγονός το οποίο μπορεί να εξηγήσει τον πόνο στις φτέρνες.
Η ψωριασική αρθρίτιδα είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα το οποίο συνήθως παρουσιάζεται ως επέκταση της ψωρίασης.Η ψωρίαση είναι συνήθως βλατιδολεπιδώδης βλάβη που προσβάλει το 2% του πληθυσμού και χαρακτηρίζεται από καλά αφοριζόμενες ερυθρές λεπιδώδεις πλάκες. Προσβάλει με την ίδια συχνότητα άντρες και γυναίκες. Μπορεί να παρουσιαστεί σε γόνατα, χέρια, πόδια, τριχωτό της κεφαλής αλλά και σε άλλα μέρη του σώματος. Η αιτιολογία της πάθησης είναι ανακριβής αλλά υπάρχουν ενδείξεις για γενετική προδιάθεση, ανοσολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Η εμφάνιση της νόσου μπορεί να παρουσιαστεί κατά την παιδική ηλικία ή στην αρχή της ενηλικίωσης (πρώιμη εκδήλωση της ψωρίασης) είτε να εμφανιστεί μετά την ηλικία των 40 (καθυστερημένη εκδήλωση) [5], [1].
Η ψωρίαση σύμφωνα με τους δερματολόγους διακρίνεται στις παρακάτω κατηγορίες:
- ψωρίαση κατά πλάκας ή ψωρίαση vulgaris (κοινή)
- σταγονοειδής ψωρίαση
- φλυκταινώδης ψωρίαση
- ερυθροδερμική ψωρίαση
- ψωριασική αρθρίτιδα
Οι πιο σοβαρές από αυτές τις μορφές είναι η φλυκταινώδης ψωρίαση, η ερυθροδερμική καθώς κι η ψωριασική αρθρίτιδα [8].
Τύποι ψωριασικής αρθρίτιδας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αρθρίτιδα περιφερικών μεσοφαλαγγικών αρθρώσεων, η οποία είναι ασύμμετρη αρθρίτιδα που συχνά αρχίζει από τα πόδια. Είναι συχνότερη στους άντρες.
- Περιφερική μονοαρθρίτιδα ή ολιγοαρθρίτιδα.
- Συμμετρικού τύπου ρευματοειδή αρθρίτιδας αλλά οροαρνητική, η οποία είναι συχνότερη στις γυναίκες και προσβάλει ασύμμετρα τις μικρές αρθρώσεις και συχνά την σπονδυλική στήλη.
- Σπονδυλίτιδα ή ιερολαγονίτιδα [8].
Αίτια εμφάνισης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα αίτια εμφάνισης δεν είναι απολύτως γνωστά αλλά σύμφωνα με κάποιες μελέτες μπορεί να οφείλεται:
Σε γενετικούς παράγοντες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μελέτες έχουν δείξει ότι η εμφάνιση της ψωριασικής αρθρίτιδας είναι περισσότερο πιθανό να εμφανιστεί σε συγγενείς πρώτου βαθμού. Υπάρχει περίπτωση κάποιοι νοσούντες να εμφανίσουν μόνο ψωρίαση ή μόνο αρθρίτιδα ή ακόμη και τα δύο. Τα ποσοστά κληρονομικότητας εμφανίζονται μεγαλύτερα από πατέρα σε παιδί παρά από τη μητέρα στο παιδί. Πειράματα που έχουν γίνει σε HLA-B27 διαγονιδιακούς αρουραίους, που παρουσίαζαν αλλοιώσεις ονυχών και ψωρασιόμορφες δερματικές βλάβες, έδειξαν τη σημαντικότητα που παρουσιάζουν τα HLA τάξεως Ι στην παθογένεση της ψωριασικής αρθρίτιδας. Τα αντιγόνα HLA τάξης Ι (Β13, Β16, Β17, CW6) έχουν συσχετισθεί με ψωρίαση με ή χωρίς αρθρίτιδα. Επιπλέον, έχει ανευρεθεί το γονίδιο HLA-B27 στο 50% ασθενών που έχουν ψωριασική αρθρίτιδα και νοσούν στην σπονδυλική στήλη. Τέλος, ένα γονίδιο έχει χαρτογραφηθεί στο μακρύ σκέλος του χρωμοσώματος 17 [2], [4].
Σε περιβαλλοντικούς παράγοντες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υπάρχει μια υποψία ότι λοιμώξεις και τραυματισμοί συμβάλουν στην εμφάνιση της ψωριασικής αρθρίτιδας. Αυτό συμβαίνει διότι υπάρχει μεγάλη ομοιότητα στην κλινική εικόνα μεταξύ της αντιδραστικής αρθρίτιδας και ψωριασικής αρθρίτιδας. Ακόμη, έχει εμφανιστεί σταγονοειδής αρθρίτιδα σε παιδιά τα οποία προσβλήθηκαν από στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις. Ωστόσο, τα παραπάνω δεν είναι σαφώς τεκμηριωμένα και αναμένονται περαιτέρω μελέτες. Από διάφορες σειρές ασθενών έχει προταθεί η πιθανότητα το τραύμα να δρά ως εκλυτικός παράγοντας εμφάνισης της ψωριασικής αρθρίτιδας (φαινόμενο Koebner). Συγκεκριμένα, το τραύμα μπορεί να προκαλεί απελευθέρωση δυνητικών αυτοαντιγόνων ή έκφραση πρωτεϊνών θερμικού shock, που μοιάζουν με βακτηριδιακά αντιγόνα [5].
Σε ανοσιακούς παράγοντες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος από κάποια βλάβη κρίνεται ορισμένες φορές η αιτία για την εμφάνιση της ψωριασικής αρθρίτιδας. Για παράδειγμα, η μείωση των Τ-βοηθητικών λεμφοκυττάρων που παρατηρείται σε ασθενείς με AIDS μπορεί να διαδραματίσει κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη της ψωρίασης[5].
Η κλινική εικόνα της ψωριασικής αρθρίτιδας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ψωριασική αρθρίτιδα μπορεί να προσβάλει τις αρθρώσεις, τους τένοντες, τις ενθέσεις, δηλαδή το σημείο όπου ενώνονται οι τένοντες με τα οστά, τα νύχια, το δέρμα.
Συγκεκριμένα:
Αρθρώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παρατηρείται πόνος, διόγκωση της άρθρωσης λόγω της φλεγμονής, δυσκαμψία κυρίως τις πρωινές ώρες, ευαισθησία. Μπορεί να προσβληθεί μια αλλά και πολλές αρθρώσεις, των κάτω ή των άνω άκρων είτε και των δύο.
Τένοντες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πόνος στις ενθέσεις δηλαδή στις προσφύσεις των τενόντων, στα οστά αλλά και δημιουργία τενοντοελυτρίτιδας, μιας φλεγμονής στο έλυτρο διαφόρων τενόντων που εκδηλώνεται απο πόνο και οίδημα.
Νύχια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μικρές αυλακώσεις στα νύχια των χεριών ή των ποδιών και σε προχωρημένη κατάσταση απομάκρυνση νυχιών από το δέρμα.
Δέρμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εμφάνιση ψωρίασης η οποία εκδηλώνεται με πλάκες γκριζωπού χρώματος που παρουσιάζονται συνήθως στο τριχωτό της κεφαλής, στους αγκώνες, στα γόνατα ή στην οσφυική περιοχή. Οι πλάκες μπορεί να καλύπτουν μια μικρή περιοχή του σώματος αλλά και μια μεγάλη περιοχή. Προκαλούν κνησμό και κατά τον ερεθισμό δημιουργείται αιμορραγία. Το φαινόμενο πρέπει να μελετάται προσεκτικά γιατί εύκολα συγχέεται με το έκζεμα [3], [6].
Διάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η διάγνωση της αρθρίτιδας δεν είναι εύκολη διότι συγχέεται με άλλες μορφές αρθρίτιδας. Παρόλ' αυτά υπάρχουν κάποιες εξετάσεις οι οποίες βοηθούν στη διάγνωση της ψωριασικής αρθρίτιδας. Ένας τρόπος είναι η χρήση των ακτίνων Χ μέσω των οποίων μπορούν να παρατηρηθούν οιδήματα στις αρθρώσεις αλλά και στην περιοχή της σπονδυλικής στήλης. Για το διαχωρισμό της από την ρευματοειδή αρθρίτιδα σκόπιμο είναι να μετρηθεί στον ορό του ασθενούς ο ρευματοειδής παράγοντας (RF). Ο ρευματοειδής παράγοντας είναι μια ποικιλία αντισωμάτων η οποία δημιουργείται από μια αλλοίωση που εμφανίζεται στο IgG αντίσωμα κατά τη σύνδεσή του με το αντιγόνο. Στις εξετάσεις αίματος μπορεί να παρουσιαστεί ήπια αναιμία. Ακόμη, άλλη μια εξέταση που μπορεί να οδηγήσει στη διάγνωση της ψωριασικής αρθρίτιδας είναι η ΤΚΕ (ταχύτητα καθίζησης ερυθρών αιμοσφαιρίων) η οποία αν αυξηθεί σηματοδοτεί μια φλεγμονή. Με αυτόν τον τρόπο παρακολουθείται ο ρυθμός ανάπτυξης της νόσου εφόσον έχει επιβεβαιωθεί από εξετάσεις, κλινική εικόνα αλλά και το ατομικό ιστορικό [7].
Πρόγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πρόγνωση για τα άτομα τα οποία θα παρουσιάσουν την ασθένεια της ψωρίασης από τα είκοσί τους χρόνια δεν είναι καλή. Ωστόσο, με την κατάλληλη θεραπεία είναι πολύ πιθανό να μπορούν να έχουν μια φυσιολογική ζωή χωρίς επώδυνα προβλήματα. Το πιο σημαντικό είναι η στήριξη του οικογενειακού περιβάλλοντος αλλά και η θέληση για ίαση του ασθενούς. Κρίνεται λοιπόν απαραίτητο από τους νοσούντες να μην κρύβουν τη συγκεκριμένη ασθένεια, και να απευθύνονται στο δερματολόγο τους για την όσο το δυνατό άμεση αντιμετώπιση της. Είναι πιο ευνοϊκό η ψωρίαση να εμφανιστεί σε μεγάλη ηλικία.
Θεραπεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η θεραπεία της ψωρίασης μπορεί να είναι τοπική ή συστηματική. Οι ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από κατά πλάκας ψωρίαση μπορούν να βοηθηθούν από τοπικές θεραπείες. Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μαλακτικές κρέμες για να ενυδατώνουν το δέρμα. Οι δημοφιλέστερες τοπικές θεραπείες είναι τα ήπια έως μέτρια τοπικά στεροειδή, η καλσιποτριόλη (συνθετικό ανάλογο βιταμίνης D3), ταζαροτένη 0,05 % κι η καθαρμένη πίσσα. Μερικές φορές οι τοπικές θεραπείες μπορούν να συνδυαστούν με ακτίνες UVB ή PUVA. Το «σχήμα του Goeckerman» συνίσταται σε πίσσα και UVB. Το «σχήμα του Ingram» είναι συνδυασμός διθρανόλης και UVB.
Όσον αφορά τη συστηματική θεραπεία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι βιταμίνες Α και Β (θειούχα αμινοξέα, κορτικοστεροειδή, κυτταροστατικά). Σε σοβαρές περιπτώσεις, η νόσος μπορεί να βελτιωθεί με την κυκλοσπορίνη αν και μετά την παύση της αγωγής μπορεί να υποτροπιάσει ο ασθενής. Σε ασθενείς οι οποίοι πάσχουν και από τη νόσο του AIDS μπορεί να χρησιμοποιηθούν ρετινοειδή και συγκεκριμένα η acitretin [7].
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- http://www.medicinenet.com/psoriatic_arthritis/page2.htm#what_causes_psoriatic_arthritis
- http://arthritis.webmd.com/psoriatic-arthritis/psoriatic-arthritis-symptoms?page=2
- http://www.yesanswer.de/med/el/6362.html
- http://www.psorinfo.gr/%CE%A8%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CE%B1%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%AF%CF%84%CE%B9%CE%B4%CE%B1.aspx?ID=1339[νεκρός σύνδεσμος]
- http://www.elire.gr/info_det.php?di=
- Φραγκίσκος Ι. Χανιώτης -Δημήτριος Ι. Χανιώτης. Νοσολογία-παθολογία. Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας
- Michael Clark, Parveen Kumar. Παθολογία. Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας.