Φοίνικας (μυθολογία)

Ο Φοίνιξ (από το «φοινός» = πορφυρός, βαθυκόκκινος) είναι ένα μυθολογικό πουλί που ξαναγεννιέται απ' τις στάχτες του.

Γενικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ηρόδοτος^[1] αναφέρεται σε αυτό και στη μοναδική του ικανότητα να αναγεννιέται από τις στάχτες του, οι οποίες προέρχονται από την ίδια του τη φωτιά. Όταν ο Φοίνιξ έχει φτάσει σε μία ηλικία και θέλει να ανανεωθεί παραδίδεται στις φλόγες χρησιμοποιώντας ιερά και εξαγνιστικά βότανα όπως το μύρο. Ο Φοίνιξ πεθαίνει και αναγεννιέται μόνος του. Είναι πάντα ένας κάθε φορά και κατέχει εξαιρετικές δυνάμεις εκτός από τη μοναδική του ικανότητα να είναι αθάνατος.

Σύμφωνα με πολλές παραδόσεις, έχει εξαιρετική φωνή και όταν τραγουδάει ακόμα και ο Ήλιος σταματάει το άρμα του για να τον απολαύσει. Πολλές παραδόσεις συνδέουν αυτή την ωδή με το τραγούδι που ακούγεται λίγο πριν τυλιχθεί στις ίδιες του τις ιερές φλόγες.

Επίσης: Φοίνικας, λεγόταν και ο γιος του Κάδμου, βασιλιά των Θηβών και ιδρυτής της Φοινίκης.

Ο Φοίνικας στη μυθολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πουλί του Φοίνικα τιμόταν στην αρχαία Ελλάδα και συνδεόταν με την λατρεία του Ήλιου και του Απόλλωνα.

Πέρα από την αρχαία Ελλάδα, ο Φοίνικας ήταν ένα πολύ ιερό σύμβολο και για άλλους πολιτισμούς:

Σύμφωνα με τους Αιγυπτίους ονομάζεται Μπένου (Bennu) και βρισκόταν στη κορυφή της πυραμίδας που ξεπρόβαλε στη Δημιουργία από τα αρχέγονα ύδατα. Ο Φοίνιξ συνδέεται με το γιο του Όσιρη και της Ίσιδος, τον Ώρο, που είναι το ιερό βρέφος που παίρνει εκδίκηση για το θάνατο του πατέρα του.
Στον Εβραϊκό πολιτισμό είναι το μόνο ζώο που δεν τρώει από το καρπό του δέντρου της γνώσης του καλού και του κακού. Σύμφωνα με αυτή τη παράδοση λοιπόν, η Εύα δίνει σε όλα τα ζώα να φάνε και μόνο αυτός αντιστέκεται. Ο Θεός λοιπόν, τιμάει τον Φοίνικα (εβραϊστί Milcham) και τον κάνει αθάνατο. Έτσι είναι μόνο ένα αρσενικό και δεν αναπαράγεται.
Στον πρωτοχριστιανισμό, ο Φοίνιξ (Φοίνικας) αναπαριστά τον Ιησού Χριστό, που επίσης πεθαίνει και ανασταίνεται σε τρεις μέρες, όπως και ο φοίνιξ αναγεννιέται πλήρως σε τρεις μέρες. Ο συμβολισμός μπορεί να γίνει εμφανής σε πολλούς ναούς της Ελλάδας.
Ο Φοίνιξ αποτελεί ιερό ζώο του Βισνού, στην Ινδουιστική θρησκεία. Για την ακρίβεια, συνδέεται με το Avatar του Βισνού (ένας από τους τρεις μεγάλους θεούς της συγκεκριμένης θρησκείας και κατά αυτούς ο συντηρητής των πάντων), τον δοξασμένο Ράμα (Ραμ) που είναι ο θεός του Ήλιου. Εκεί ονομάζεται Garunda.
Για τους Κινέζους, βασιλεύει στο Νότο (το στοιχείο του Πυρός). Αιώνιος αγαπημένος του θεωρείται ο Ιερός Δράκος. Στη κινέζικη πρακτική Feng Shui θεωρείται πανίσχυρη γητεία για καλή ερωτική ζωή, να έχουν αυτά τα δύο ιερά ζώα ρομαντική στιγμή.
Ο Φοίνιξ σε διάφορες μορφές εμφανίζεται και στους Πέρσες, στους Νοτιοαφρικανούς, ακόμα και τους αρχαίους πολιτισμούς της κεντρικής και νότιας Αμερικής.

Ο Φοίνικας ως σύμβολο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Φοίνικας είναι ένα πανίσχυρο σύμβολο που αφομοιώνει τη δύναμη του ανθρώπου να αναγεννιέται από τις δυσκολίες του και να γίνεται ακόμα πιο δυνατός. Ο Ιερός Φοίνιξ δεν πρέπει να μπερδεύεται με ένα δαίμονα με παρόμοιο όνομα που βρίσκεται στο κλειδί του Σολομώντα. Αυτός αντιστοιχεί στη Σελήνη, ενώ ο Ιερός Φοίνιξ είναι αναμφισβήτητα ένα πλάσμα της Φωτιάς και του Ήλιου.

Στην αλχημεία και τον αποκρυφισμό είναι ένα ισχυρό σύμβολο του στοιχείου του Πυρός και χρησιμοποιείται εκτενώς.
Χρησιμοποιήθηκε από τη Φιλική Εταιρεία ως σύμβολο της ανάστασης του Ελληνικού Κράτους^[2].
Χρησιμοποιήθηκε από την Κυβέρνηση Καποδίστρια ως εθνόσημο και ως νόμισμα.
Χρησιμοποιείται επίσης και από τους μασόνους, ως έμβλημα της μεγάλης στοάς τους^[3].
Αποτελεί ένα από τα τάγματα αριστείας της Ελληνικής Δημοκρατίας^[4].
Είναι το σύμβολο^[5] του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων από το 1910 έως και σήμερα.
Χρησιμοποιήθηκε ως σύμβολο της Χούντας των Συνταγματαρχών στην Ελλάδα, την περίοδο 1967-1974.
Τέλος, αποτελούσε την σφραγίδα ή και το σύμβολο αθλητικών συλλόγων:

ΑΕΚ( στα πρώτα χρόνια)^[6] Πιερικός, Προοδευτική Νεολαία, Νάουσα, Αναγέννηση Γιαννιτσών, Αναγέννηση Επανομής, Αναγέννηση Νέου Πετριτσίου, Φοίνικα Πολίχνης κ.α. στην Ελλάδα και της Ανόρθωσης Αμμοχώστου στην Κύπρο, αλλά επίσης και άλλων συλλόγων.

Ο φοίνικας ως έμβλημα της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών κατά την περίοδο 1967 - 1974 με την μορφή του ένοπλου στρατιώτη μπροστά του.

Οι δύο όψεις του κέρματος του ενός -1- Φοίνικα το 1828.
Γραφική απεικόνιση του Φοίνικα.
Η ευχαριστήρια επιστολή της ΑΕΚ προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο στην οποία απεικονίζεται ο Φοίνικας ως έμβλημα (10 Ιανουαρίου 1928).