Φιλόθεος Κόκκινος
| Φιλόθεος Κόκκινος | |
|---|---|
| Γέννηση | 1300[1] Θεσσαλονίκη |
| Θάνατος | 1379 Κωνσταντινούπολη |
| Υπηκοότητα | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Επιστημονική σταδιοδρομία | |
| Αξίωμα | Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως |
| Ιδιότητα | ιερέας και συγγραφέας |
| δεδομένα () | |
Ο Φιλόθεος (κατά κόσμον Φωκάς), ο επονομαζόμενος Κόκκινος, διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως μεταξύ των ετών 1353 - 1355 και 1364 - 1376.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη γύρω στο 1300. Η οικογένειά του είχε ιουδαϊκή προέλευση[2]. Έλαβε εξαιρετική μόρφωση, μεταξύ άλλων και από τον Θωμά Μάγιστρο[3], και μόνασε στο Σινά και κατόπιν στον Άθω. Εκεί, αρχικά έζησε στη Μονή Βατοπεδίου και κατόπιν στη Μονή Μεγίστης Λαύρας. Διετέλεσε ηγούμενος της Μονής Φιλοκάλλη (1340/1-1342)[4] και της Μεγίστης Λαύρας (1342-1345)[5].
Το 1347 εξελέγη Μητροπολίτης Ηρακλείας στη Θράκη[6]. Θεωρείτο οπαδός του Αυτοκράτορα Ιωάννης ΣΤ' Καντακουζηνού, καθώς και φανατικός «φιλοπαλαμικός», δηλαδή οπαδός του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γρηγορίου Παλαμά. Ως Μητροπολίτης Ηρακλείας πήρε μέρος στη Σύνοδο που συνεκλήθη από τον Πατριάρχη Κάλλιστο Α΄ το 1351 για την επίλυση του ησυχαστικού ζητήματος, και μάλιστα συνέταξε τα πρακτικά της.
Εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης το 1353. Το 1354 έστεψε Αυτοκράτορα τον Ματθαίο Καντακουζηνό[7] και ανέλαβε διαμεσολαβητική προσπάθεια συμφιλίωσης του Ιωάννη Ε΄ με τον Ιωάννη ΣΤ΄[8]. Εντούτοις το 1355 ο Ιωάννης Ε΄ Παλαιολόγος έγινε Αυτοκράτορας και τον εκθρόνισε[9]. Διέμενε κυρίως στην Μονή του Χριστού Ακατάληπτου και ανέλαβε εκ νέου την Μητρόπολη Ηρακλείας το 1357 μέχρι το 1364, οπότε επανεξελέγη Πατριάρχης[10]. Κατά τη δεύτερη Πατριαρχία του, το 1368, αναγνωρίστηκε συνοδικά άγιος ο Γρηγόριος ο Παλαμάς[11]. Έγραψε πολυάριθμα έργα, αλλά και ύμνους. Ανέπτυξε τις σχέσεις με τα άλλα Πατριαρχεία, βοήθησε τις Σλαβικές Εκκλησίες και παρενέβη αρκετά στα πολιτικά και εκκλησιαστικά πράγματα των Ρώσων[12]. Υπερασπίστηκε την Ορθόδοξη Εκκλησία κατά του προσηλυτισμού των Λατίνων, αλλά επί των ημερών του ξεκίνησε και νέα προσπάθεια προσέγγισης με την Εκκλησία της Ρώμης[13], ενώ παραχωρήθηκε σε Βενετούς, Γενουάτες και Καταλανούς χώρος στο βορειοδυτικό κλίτος της Αγίας Σοφίας, προκειμένου να τελούν εκεί τη λατρεία τους[14]. Αν και προώθησε τον ησυχασμό και δεν ήταν καθόλου λατινόφιλος, εντούτοις ευνοούσε την ιδέα σύγκλησης Οικουμενικής Συνόδου στην Κωνσταντινούπολη με σκοπό την Ένωση των Εκκλησιών[12].
Το 1376, με την πραξικοπηματική άνοδο στον θρόνο του Ανδρόνικου Δ´ Παλαιολόγου, εκθρονίστηκε και ο Φιλόθεος[15]. Αποσύρθηκε σε μοναστήρι (πιθανότατα στη Μονή του Χριστού Ακατάληπτου) και απεβίωσε το 1379[16]. Κηδεύτηκε με βασιλικές τιμές και ενταφιάστηκε στη Μονή του Χριστού Ακατάληπτου. Τιμήθηκε νωρίς ως άγιος και η μνήμη του εορτάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 11 Οκτωβρίου.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 119159147. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2015.
- ↑ Μάγεντορφ 1988, σελ. 238.
- ↑ Mitrea 2019, σελ. 76.
- ↑ Mitrea 2019, σελ. 77.
- ↑ Μάγεντορφ 1988, σελ. 238-239.
- ↑ Μάγεντορφ 1988, σελ. 239.
- ↑ Mitrea 2017, σελ. 67.
- ↑ Mitsiou, Ekaterini (2011). «Interaktion zwischen Kaiser und Patriarch im Spiegel des Patriarchatsregisters von Konstantinopel» (στα γερμανικά). Byzantinistische Studien und Texte 3: 92. https://www.academia.edu/4029098/Interaction_between_emperor_and_Patriarch_on_the_base_of_Register_of_the_Patriarchate_of_Constantinople_in_German_in_Zwei_Sonnen_am_Goldenen_Horn_Kaiserliche_und_patriarchale_Macht_im_byzantinischen_Mittelalter_Byzantinistische_Studien_und_Texte_Berlin_2011_79_96. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2021.
- ↑ Mitrea 2017, σελ. 69.
- ↑ Külzer & A. Glavinas – K. Katerelos – G. Larentzakis 2011, σελ. 448.
- ↑ Πανώτης 2008, σελ. 333.
- ↑ 12,0 12,1 Mitrea 2017, σελ. 77.
- ↑ Πανώτης 2008, σελ. 332.
- ↑ Πανώτης 2008, σελ. 334.
- ↑ Mitrea 2019, σελ. 79.
- ↑ Κατάλογος χειρογράφων κωδίκων της βιβλιοθήκης της κατά το αγιώνυμων όρος του Άθω ιεράς και μεγαλώνυμου Σκήτης της αγίας Θεομήτορος Άννης (μέρος Α') (PDF). σελ. 126.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αγιολόγιον[νεκρός σύνδεσμος]
- Mitrea, Mihail (2019). «Philotheos Kokkinos’s Hypomnēma on Saint Nikodemos the Younger (BHG 2307)». Studia Universitatis Babeș-Bolyai Theologia Orthodoxa 64 (2): 75–94. https://www.academia.edu/42704141/Philotheos_Kokkinoss_Hypomnema_on_Saint_Nikodemos_the_Younger_BHG_2307_. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2021.
- Mitrea, Mihail (2017). A Late-Byzantine Hagiographer: Philotheos Kokkinos and His Vitae of Contemporary Saints (PhD thesis). University of Edinburgh. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2021.
- Μωυσής Μοναχός Αγιορείτης (2008). Οι Άγιοι του Αγίου Όρους. Εκδόσεις Μυγδονία. σελίδες 285–286. ISBN 9789607666727.
- Μάγεντορφ, Ιωάννης (1988). Ο πατριάρχης Φιλόθεος και η Ρωσία (1364-1376), στο: Βυζάντιο και Ρωσία. Μελέτη των Βυζαντινο-ρωσικών σχέσεων κατά τον 14ο αιώνα, μτφρ. Νίκος Φωκάς. Αθήνα: εκδ.Δόμος.
- Πανώτης, Αριστείδης (2008). Το Συνοδικόν της εν Ελλάδι Εκκλησίας. A. Εκδόσεις Σταμούλη. ISBN 978-960-8116-17-7.
- Külzer, Andreas; A. Glavinas – K. Katerelos – G. Larentzakis (2011). «Die Metropolis Von Herakleia in Ostthrakien (Marmaraereğlisi). Notizen Zur Kirchengeschichte in Byzantinischer Zeit.». ΣΚΕΥΟΣ ΤΙΜΗΣ. Festschrift zum 25-jährigen Jubiläum der Bischofsweihe und 20-jährigen Jubiläum der Inthronisation zum Metropoliten von Austria und Exarchen von Ungarn und Mitteleuropa Dr. Michael Staikos. Athen. https://www.academia.edu/1759960/Die_Metropolis_von_Herakleia_in_Ostthrakien_Marmaraere%C4%9Flisi_Notizen_zur_Kirchengeschichte_in_byzantinischer_Zeit. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2021.
Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Του εν αγίοις πατρός ημών Γρηγορίου αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης του Παλαμά ομιλίαι τεσσαράκοντα και μία : ων προηγούνται δύο εγκωμιαστικοί λόγοι Φιλοθέου και Νείλου πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως. Εν Ιεροσολύμοις: Εκ της τυπογραφίας του Παναγίου Τάφου. 1857.
.svg)
|