Φάρσαλα
Συντεταγμένες: 39°17′31″N 22°23′10″E / 39.2919°N 22.3861°E
| Φάρσαλα | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Θεσσαλίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Λάρισας |
| Δήμος | Φαρσάλων |
| Δημοτική Ενότητα | Φαρσάλων |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Θεσσαλία |
| Νομός | Λάρισας |
| Υψόμετρο | 173 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 8.978 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 40300 |
| Τηλ. κωδικός | 2491 |
| https://www.farsala.gr/ | |
| Διοικητική υπαγωγή οικισμού:
τα Φάρσαλα | ||
|---|---|---|
.svg){kind=small} Ελληνική Δημοκρατία
| ||
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Θεσσαλίας - Στερεάς Ελλάδας | |
| Περιφέρεια | Θεσσαλίας | |
| Περιφερειακή Ενότητα | Λάρισας | |
| Δήμος | Φαρσάλων | |
| Δημοτική Ενότητα | Φαρσάλων | |
| Δημοτική Κοινότητα | ||
| Οικισμός | Φάρσαλα | |
 Ελληνική Δημοκρατία | |
|---|---|
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Θεσσαλίας - Στερεάς Ελλάδας |
| Περιφέρεια | Θεσσαλίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Λάρισας |
| Δήμος | Φαρσάλων |
| Δημοτική Ενότητα | Φαρσάλων |
| Δημοτική Κοινότητα | Φαρσάλων |
| Οικισμοί | Φάρσαλα Ρύζι Σταθμός Χαϊδάρια |
Τα Φάρσαλα είναι πόλη της Περιφερειακής Ενότητας Λάρισας, στην Περιφέρεια Θεσσαλίας. Διοικητικά ανήκουν στην Κοινότητα Φαρσάλων, της Δημοτικής Ενότητας Φαρσάλων και υπάγονται στον Δήμο Φαρσάλων.[1]
Γενικές πληροφορίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα Φάρσαλα, γνωστά στην αρχαιότητα ως Φάρσαλος, είναι ημιορεινή πόλη της Περιφερειακής Ενότητας Λάρισας, η οποία βρίσκεται στο νότιο άκρο του νομού, στην άκρη του θεσσαλικού κάμπου και στις βόρειες απολήξεις του Ναρθακίου όρους, 45 χλμ. νότια της Λάρισας. Υπήρξε, σύμφωνα με τον Ευριπίδη, η πατρίδα του Ηρωικού Αχιλλέα. Κτισμένη στη φυσική οδό που συνδέει τη Θεσσαλία με τη νότια Ελλάδα, η πόλη υπήρξε πολλές φορές πέρασμα δυνάμεων, είτε προς τον νότο, είτε προς τον βορρά, αλλά και πεδίο ιστορικών συγκρούσεων, σημαντικότερη από τις οποίες είναι αυτή που έγινε το 48 π.Χ. μεταξύ του Ιουλίου Καίσαρα και του Πομπήιου, με νικητή τον πρώτο, στον εμφύλιο πόλεμο της Ρώμης.[2]
Είναι διοικητικό, οικονομικό και αγροτικό κέντρο της ομώνυμης επαρχίας. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία, κυρίως με την καλλιέργεια βαμβακιού, την κτηνοτροφία, ενώ πολλοί απασχολούνται και στις τοπικές μονάδες επεξεργασίας των αγροτικών προϊόντων, όπως για παράδειγμα στην κλωστοϋφαντουργία. Γνωστό προϊόν σε όλη την Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό είναι ο τοπικός χαλβάς Φαρσάλων (σαπουνέ), που το βρίσκουμε συχνά στα πανηγύρια που διοργανώνονται. Επίσης είναι γνωστά τα όσπριά τους και συγκεκριμένα οι φημισμένες φακές Φαρσάλων, των οποίων η καλλιέργεια έφτασε στην ημιορεινή αυτή περιοχή από Έλληνες πρόσφυγες από την Καισάρεια της Μικράς Ασίας. Η προσεκτική επιλογή επικλινών ξερικών χωραφιών, που εκτείνονται στις περιοχές Χαρά, Χαλκιάδες, ως και Ναρθάκι και Πολυδάμειο από τους ντόπιους καλλιεργητές, σε συνδυασμό με το ιδανικό μικροκλίμα της ημιορεινής περιοχής, τα πλούσια σε κάλιο εδάφη και τις ποιοτικές, δυναμικές Ελληνικές ποικιλίες φακής, εξασφαλίζουν προϊόν που χαρακτηρίζεται από την ιδιαίτερη νοστιμιά και τη "γεμάτη" γεύση του.
Απογραφές πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο πληθυσμός της Δημοτικής Ενότητας Φαρσάλων (πρώην «Καποδιστριακός» Δήμος Φαρσάλων), κατά την Απογραφή του 2011, ανέρχεται σε 9.774 κατοίκους, ενώ της πόλης των Φαρσάλων σε 9.117 κατοίκους.[3] Το 2001 ανήρχοντο σε 10.812 κατοίκους για τον τότε Δήμο, ενώ για την πόλη των Φαρσάλων σε 9.870 κατοίκους.[4] Στις απογραφές των ετών 1991 και 1981, οι κάτοικοι της πόλης των Φαρσάλων ήταν 8.413 και 7.094 αντίστοιχα.
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αρχαιότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πόλη είναι χτισμένη στους πρόποδες ενός χαμηλού σχετικά βουνού, του Ναρθακίου όρους, το οποίο έχει υψόμετρο 1.011 μέτρα, ενώ η ίδια η πόλη έχει υψόμετρο 147 μέτρα.[5] Αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν την αδιάλειπτη κατοίκηση της τοποθεσίας ήδη από τη Νεολιθική Εποχή. Ακόμη και σήμερα είναι ορατά τα Κυκλώπεια τείχη που προστάτευαν την πόλη. Υπάρχει επίσης και ένας θολωτός τάφος της περιόδου αυτής.
Στα ιστορικά χρόνια, η πόλη είναι γνωστή με το όνομα Φάρσαλος. Κατά τους Περσικούς πολέμους συμμάχησε με τους Αθηναίους. Αρχοντικό γένος της πόλης ήταν το γένος των Εχεκρατιδών. Στις αρχές του 4ου π.Χ. αιώνα, η πόλη αποτέλεσε μέλος του Θεσσαλικού Κοινού. Αργότερα ενσωματώθηκε στο βασίλειο της Μακεδονίας, κατά τη βασιλεία του Φιλίππου Β'. Η ευρύτερη περιοχή έγινε θέατρο συγκρούσεων τόσο μεταξύ Αιτωλών και Θεσσαλών ενάντια στους Μακεδόνες, όσο και κατά τον Β΄ και Γ΄ Μακεδονικό πόλεμο. Μετά την κατάλυση του Μακεδονικού βασιλείου από τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία, η Φάρσαλος πέρασε στη ρωμαϊκή κυριαρχία. Η ευρύτερη περιοχή υπέστη καταστροφές κατά τη διάρκεια των Ρωμαϊκών εμφυλίων, είτε λόγω των διερχόμενων στρατευμάτων, είτε λόγω Θρακών και άλλων μισθοφόρων, που υπηρετούσαν στους στρατούς του εμφυλίου. Το 48 π.Χ. στην πεδιάδα των Φαρσάλων, ο Ιούλιος Καίσαρας νίκησε τον Πομπήιο, στην ομώνυμη μάχη, τη Μάχη των Φαρσάλων.
Ο Στράβων, ιστορικός και γεωγράφος, αναφέρει δύο πόλεις, τον Παλαιφάρσαλο και τον Φάρσαλο, στα ιστορικά χρόνια. Η δήλωσή του ότι το Θετίδειον, ο ναός στα νότια της Σκοτούσσης, ήταν “κοντά στους δυο Φαρσάλους, τον παλαιό και τον νέο”, ίσως να σημαίνει ότι οι δύο πόλεις δεν ήταν διπλανές. Αν και η μάχη του 48 π.Χ. ονομάζεται η Μάχη των Φαρσάλων, τέσσερις αρχαίοι συγγραφείς – ο γραφέας του Bellum Alexandrinum (48.1), ο Frontinus (Strategemata 2.3.22), ο Eutropius (20), και ο Orosius (6.15.27) – τοποθετούν τη μάχη κατηγορηματικά κοντά στον Παλαιφάρσαλο. Το 198 π.Χ. ο Φίλιππος E' είχε λεηλατήσει τον Παλαιφάρσαλο (Livy 32.13.9). Αν η νέα πόλη είχε βρεθεί διπλανή στην παλαιά, ο Φίλιππος θα είχε λεηλατήσει και τις δυο πόλεις, και ο Livy θα είχε γράψει “Φάρσαλο” αντί για “Παλαιφάρσαλο”. Ο Άγγλος ιστορικός ο F. L. Lucas έχει αποδείξει (Annual of the British School at Athens, XXIV, 1919-21) ότι η Μάχη των Φαρσάλων έλαβε χώρα βόρεια του ποταμού Ενιπέως, κοντά στο σημερινό χωριό της Κρήνης (η πρώην Δρίσκολη), και ο Αμερικανός αρχαιολόγος ο John D. Morgan (“Palae-pharsalus – the Battle and the Town”, The American Journal of Archaeology, Vol. 87, 1, Jan. 1983), υποστηρίζει ότι η Κρήνη είναι χτισμένη στη θέση του Παλαιφαρσάλου, όπου ο αρχαίος δρόμος από τη Λάρισα έβγαινε από τους λόφους στη βόρεια πλευρά της πεδιάδας των Φαρσάλων
Το αρχαίο νόμισμα των Φαρσάλων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα Φάρσαλα είχαν κόψει νόμισμα, και μερικά αρχαία κέρματα έχουν διασωθεί.[6]
- Το αργυρό Αιγινίτηκο ημίδραχμο των Φαρσάλων του 5ου αι. π.Χ. απεικονίζει το δεξί προφίλ της προτομής της Αθηνάς. Φοράει σκουλαρίκια και περιδέραιο, ενώ την κεφαλή στολίζει Αττικό κράνος με λοφίο και φίδια. Η πίσω όψη φέρει την επιγραφή Φ ΑR στο δεξιό άκρο και με κατεύθυνση από επάνω προς τα κάτω και απεικονίζει την κεφαλή αλόγου από τα δεξιά. Το κέρμα έχει διάμετρο 15 χιλ. και ζυγίζει 3,38 γραμ..[6]
Απελευθέρωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα Φάρσαλα που επί Τουρκοκρατίας ονομάζονταν Τσατάλτζα,
που σημαίνει σταυροδρόμι και απελευθερώθηκαν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1881, όταν ενώθηκε η Θεσσαλία στο Ελληνικό Βασίλειο. Τότε γνώρισαν νέα περίοδο άνθησης. Κατά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, σφοδρή μάχη δόθηκε στην περιοχή των Φαρσάλων, στις 24 Απριλίου, με τις οθωμανικές δυνάμεις.
Β' Παγκόσμιος Πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα Φάρσαλα γνώρισαν σημαντικές καταστροφές. Το 1941 βομβαρδίστηκαν από τους Γερμανούς, ενώ το Μάρτιο του 1943 η πόλη πυρπολήθηκε από τους Ιταλούς και αρκετοί κάτοικοι εκτελέστηκαν ως αντίποινα για τις επιθέσεις ανταρτών. Στον εμφύλιο που ακολούθησε την Κατοχή, η πόλη δέχτηκε επίθεση ανταρτών, γεγονός που μαρτυρούν ακόμη τα πολυάριθμα πολυβολεία γύρω από την πόλη.
Σύγχρονη πόλη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αισθητικό Άλσος Φαρσάλων : Ένα από τα 19 αισθητικά άλση της Ελλάδας, το Αλσύλλιο των Φαρσάλων βρίσκεται στη νότια πλευρά της πόλης, στο λόφο του κάστρου. Ο λόφος, έκτασης 345 στρεμμάτων, αναδασώθηκε λίγο πριν ή λίγο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κυρίως με τραχεία πεύκη ((Pinus brutia) και ελληνικά κυπαρίσσια (cupressus sempervivens). Το Αλσύλλιο είναι ζωτικής σημασίας για την πόλη καθότι εκτός από φυσικός πνεύμονας πρασίνου, βοηθάει στη διατήρηση του ευεργετικού μικροκλίματος, στην αντιπλημμυρική προστασία, και στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και της πανίδας που ζει σ αυτό.[7]
- πλατεία ΔημαρχείουΠλατεία Δημαρχείου.jpg
Σεισμική δραστηριότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ό,τι δεν καταστράφηκε από τους κατακτητές καταστράφηκε από τον σεισμό του 1954 (7,1R),[8] ο οποίος προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στα κτήρια της πόλης. Αποτέλεσμα του σεισμού ήταν να μη υφίστανται παλιά κτήρια...
Διοικητικές μεταβολές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Φάρσαλα | ||
|---|---|---|
| α/α | Φ.Ε.Κ. | Μεταβολή |
| 1) | ΦΕΚ 126Α - 02/04/1883 | Ο οικισμός Φάρσαλα,[9] ορίζεται έδρα του Δήμου Φαρσάλων.[10] |
| 2) | ΦΕΚ 122Α - 02/05/1891 | Ο οικισμός Φάρσαλα, αποσπάται από την Επαρχία Δομοκού και Φαρσάλων του Νομού Λαρίσης και υπάγεται στην Επαρχία Φαρσάλων, του Νομού Λαρίσης. |
| 3) | ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912 | Ο οικισμός Φάρσαλα, αποσπάται από το Δήμο Φαρσάλων και ορίζεται έδρα της Κοινότητας Φαρσάλων.
(Με το ΦΕΚ 185Α - 30/10/1964, η Κοινότητα Φαρσάλων, αναγνωρίζεται σε Δήμο Φαρσάλων.) |
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Δήμος Φαρσάλων Αρχειοθετήθηκε 2021-04-16 στο Wayback Machine. (ιστοσελίδα Δήμου Φαρσάλων).
- Η Μάχη των Φαρσάλων (23 Απριλίου 1897) (από την ιστοσελίδα i_farsala).
- Τα Φάρσαλα σήμερα (βίντεο στο youtube).
- ΤΕΔΚ:Δήμος Φαρσάλων
- Τα σύγχρονα Φάρσαλα
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «E-GO.GR - ΦΑΡΣΑΛΑ ΛΑΡΙΣΑΣ».
- ↑ Λουκανός, Φαρσάλια (λατινικά: Pharsalia): επικό ποίημα σε δέκα βιβλία που αναφέρεται και ως Bellum Civile
- ↑ «ΑΠΟΓΡΑΦΗ 2011 (ΦΕΚ 699Β - 20/03/2014, σελ. 137 από 444)» (PDF).
- ↑ «ΑΠΟΓΡΑΦΗ 2001 (ΦΕΚ 715Β - 12/062002, σελ. 87 από 168)» (PDF).
- ↑ «BUK.GR - ΦΑΡΣΑΛΑ».
- ↑ 6,0 6,1 John Ward (1832-1912) και Sir George Francis Hill (1867-1948), επιμ. (1902). Greek coins and their parent cities (στα Αγγλικά). Λονδίνο: Murray. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2009.
- ↑ https://www.trikalaola.gr/se-exelixi-o-diagonismos-gia-tin-antipyriki-prostasia-tou-aisthitikou-alsous-ton-farsalon/
- ↑ Ι.Γ.Δ.Ε. με επίκεντρο τις Σοφάδες 3.4.1954 7,0 της κλίμακος Ρίχτερ
- ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ - ΦΑΡΣΑΛΑ ΛΑΡΙΣΑΣ».
- ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΔΗΜΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ - ΔΗΜΟΣ ΦΑΡΣΑΛΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ, ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΦΑΡΣΑΛΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ».
| ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
