Υψικλής ο Αλεξανδρεύς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Υψικλής ο Αλεξανδρεύς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Υψικλής ο Αλεξανδρεύς (Αρχαία Ελληνικά)
Γέννηση190 π.Χ. (περίπου)[1]
Αλεξάνδρεια[2]
Θάνατος120 π.Χ. (περίπου)[1]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσααρχαία ελληνικά
Ομιλούμενες γλώσσεςαρχαία ελληνικά[3]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμαθηματικός
αστρονόμος

Ο Υψικλής ήταν αρχαίος Έλληνας μαθηματικός και αστρονόμος που έζησε στην Αλεξάνδρεια τον 2ο αιώνα π.Χ..[4]

Το σημαντικότερο έργο του είναι η μονογραφία «Περί πολυέδρων», το οποίο έχει διασωθεί και συμπεριλαμβάνεται στα Στοιχεία του Ευκλείδη ως το 14ο βιβλίο του, μολονότι δεν αποτελεί μέρος αυτών. Το έργο αυτό περιέχει οκτώ ενδιαφέρουσες προτάσεις που αφορούν στις σχέσεις μεταξύ κανονικού 12έδρου και κανονικού 20έδρου που φέρονται εγγεγραμμένα στην ιδια σφαίρα. Με την μονογραφία αυτή του Υψικλή καταδεικνύεται ο τρόπος σκέψης και εξέτασης των μαθηματικών ζητημάτων από τους Αλεξανδρινούς μαθηματικούς εκείνης της εποχής.

Επίσης εκτός της παραπάνω μονογραφίας ο Υψικλής συνέγραψε έργο που έφερε τον τίτλο Περί αρμονίας σφαιρών που όμως δεν διασώθηκε. Επίσης στο έργο του Πολυγωνικοί αριθμοί (διασώθηκε), κατόπιν μακρών εξετάσεων αναφέρονται ως αθροίσματα των αριθμητικών προόδων, ο λόγος των οποίων ισούται προς τον αριθμό των πλευρών των αντίστοιχων πολυγώνων μείον 2.

Επίσης στον Υψικλή αποδίδεται και το σύγγραμμα «Περί της των ζωδίων αναφοράς - Αναφορικόν» το οποίο και έχει διασωθεί. Στο έργο αυτό ο Υψικλής υπολογίζει το μήκος της ημερήσιας διαδρομής του Ήλιου στην Αλεξάνδρεια. Την εκλειπτική τη χωρίζει σε 360 μοίρες. Τον χρόνο ανατολής των αστέρων του ζωδιακού κύκλου τον υπολογίζει (για την Αλεξάνδρεια) με βάση τους «κανόνες διαφοράς» (από αναμετρήσεις), που είναι βαβυλωνιακή μέθοδος[5], και όχι με βάση τους «τριγωνομετρικούς κανόνες» που ακολουθούσε ο Ίππαρχος ο Ρόδιος. Παρά ταύτα το σύγγραμμα αυτό είναι ιδιαίτερα σπουδαίο και πολύτιμο στην επιστήμη των μαθηματικών και της αστρονομίας διότι αποτελεί τον συνδετικό κρίκο της αστρονομικής παρατήρησης μεταξύ των Ελλήνων και Βαβυλωνίων αστρονόμων της εποχής.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 General Diamond Catalog. 9791. Ανακτήθηκε στις 13  Απριλίου 2021.
  2. Hypsicles.
  3. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. ntk20201082213. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  4. Harvard University· Heath, Thomas Little (1908). The thirteen books of Euclid's Elements. Cambridge, The University Press. 
  5. Internet Archive, Carl B. (Carl Benjamin) (1991). A history of mathematics. New York : Wiley. σελ. 162. ISBN 978-0-471-54397-8. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Boyer, Carl B. (1991): A History of Mathematics (Second ed.), John Wiley & Sons, Inc., ISBN 0-471-54397-7.
  • Heath, Thomas L. (1981): A History of Greek Mathematics, Volume I, Dover publications, ISBN 0-486-24073-8.