Τρίκαστρο Πρέβεζας

Τρίκαστρο
Τρίκαστρο Τρίκαστρο
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Δήμος	Πρέβεζας, Τοπική Κοινότητα Τρίκαστρον
Γεωγραφία
Νομός	Πρέβεζας
Υψόμετρο	480 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος	11
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	(Α)γόρανα
Ταχ. κώδικας	480 61

Το χωριό Τρίκαστρο βρίσκεται στο νομό Πρέβεζας και η παλιά ονομασία του είναι Αγόρανα ή Γόρανα. Αποτελεί ομώνυμο δημοτικό διαμέρισμα του τέως Δήμου Λούρου, ενώ από το 2011 ανήκει στον δήμο Πρέβεζας, βρίσκεται βορειοδυτικά της Βρυσούλας και είναι σχεδόν ακατοίκητο. Σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού του 2021 αριθμούσε 11 μόλις κατοίκους. Το Τρίκαστρο πήρε το όνομά του από την αρχαία ακρόπολη στην κορφή του λόφου, η οποία έχει τρείς σειρές τειχών ("τρία κάστρα").

Όπως μαρτυρεί η ανεύρεση ρωμαϊκών αγγείων και νομισμάτων, ο εδώ αρχαίος οικισμός επιβίωσε και στα ρωμαϊκά χρόνια, εξαρτώμενος διοικητικά από τη Νικόπολη. Την επιβίωσή του όφειλε στη στρατηγική του θέση, καθώς ασκούσε έλεγχο σε κάποιον αρχαίο δρόμο, ο οποίος, μέσω της κοιλάδας του Αχέροντα, οδηγούσε από τη Λάκκα Σουλίου στη Νικόπολη.       

Πρόσφατη Ιστορία

Η ονομασία Γόρανα κατά την προφορική παράδοση αποδίδεται στo γεγονός ότι κατά τους 2-3 προηγηθέντες αιώνες, το χωριό αυτό αποτελούσε την Αγορά για τα υπόλοιπα διπλανά χωριά (ζώα, κτηνοτροφικά προϊόντα, κλπ). Η κοινότητα αυτή μαζί με άλλες δύο (Παλαιορόφορο και Πολύβρυσο) συνενώθηκαν το έτος 1970 και μεταφέρθηκαν σε νέα έδρα που ονομάσθηκε Ωρωπός. Δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση μεταξύ του Τρίκαστρου του τέως Δήμου Λούρου (Αρχαία Ακρόπολη Τρίκαστρο), με το Καστρί του τέως Δήμου Φαναρίου (Αρχαία Ακρόπολη Πανδοσία), ούτε με το Καστρί Δήμου Ανωγείου (Αρχαία Ακρόπολη Όρραον) αλλά ούτε και με το Τρίκορφο Αγιάς Πάργας (κάστρο Αλή Πασά). Ο Νομός Πρέβεζας διαθέτει Έντεκα (11) αρχαίες πόλεις εκ των οποίων οι επτά (7) είναι ακροπόλεις (Citadels), δηλαδή πόλεις οχυρωμένες με πολυγωνικά τείχη σε ύψωμα και μόνο η Αρχαία Νικόπολη είναι πεδινή, και η Αρχαία Εφύρα και η Αρχαία Βερενίκη σε λόφους. Μετά από αρκετά χρόνια επειδή το ξωκλήσι είχε υποστεί βλάβες με την βοήθεια της πολιτείας αλλά και της τότε κοινότητας επισκευάστηκε. Από παλιά μέχρι και σήμερα στη γιορτή του Προφήτη Ηλία γίνεται πανηγύρι (19-20 Ιουλίου). Παλαιότερα πανηγύρι γινόταν και στη γιορτή του Άγιου Νικολάου στο το εκκλησάκι που βρίσκεται λίγο πιο περά από την πλατεία.

Η Ακρόπολη Τρίκαστρον

Στο ύψωμα του χωριού Τρίκαστρο του ΔΔ. Λούρου (ύψος 700m) βρίσκεται μια εντυπωσιακή αρχαία ακρόπολη, η Ακρόπολη Τρίκαστρο, μή ταυτοποιημένη αρχαιολογικώς, με πολυγωνικά κυκλώπεια τείχη, άγνωστης χρονολογίας ίδρυσης, αλλά πιθανότατα της Ελληνιστικής ή προγενέστερης προκλασσικής περιόδου. Ακριβώς στην κορυφή του υψώματος είναι χτισμένος ο Ναός του Προφήτη Ηλία εποχής κτίσης 1706 .Πρόκειται για έναν μονόκλιτο ναΐσκο διαστάσεων 8x5 κτισμένος εξ ολοκλήρου με ξερολίθια σε ακανόνιστες οριζόντιες σειρές και συνδέεται στα Δυτικά με πρόσθετο νάρθηκα (χαγιάτι) διαστάσεων 5x5. Ο κυρίως ναός καλύπτεται με δυο εγκάρσιες κυκλικές καμάρες και είναι κατάγραφος με περίτεχνες αγιογραφείς. Ζωγραφιστό επίσης είναι και το κτιστό τέμπλο. Πάνω από τη δυτική θύρα η κιτρική επιγραφή, σχεδόν τελείως σβησμένη επιτρέπει να διαβαστεί με αρκετή πιθανότητα η χρονολογία αψϚ’ με αρχαία γραφή, δηλαδή 1706, πράγμα που συμφωνεί με το ύφος των τοιχογραφιών, όπου παρατηρείται η χαρακτηριστική μεταβολή προς το λαϊκό ύφος της εποχής. Νότια του Τρίκαστρου απλώνονται οι λόφοι και η πεδιάδα της Βρυσούλας και της Κάτω Σκαφιδωτής, ενώ βόρεια και βορειοδυτικά του υψώματος Τρίκαστρου βρίσκεται η απότομη Χαράδρα του Αχέροντα, η διασημότερη πιθανώς μετά το Φαράγγι της Σαμαριάς στην Κρήτη. Τα μέχρι σήμερα δεδομένα - ενδείξεις συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι η Ακρόπολη Τρίκαστρο απετέλεσε την ορεινή έδρα του βασιλέα των Μολοσσών Πύρρου (312 - 272 π.Χ.), ενώ η διοικητική έδρα ήταν αρχικά η Πασσαρών Ιωαννίνων, και μετέπειτα η Αμβρακία (Άρτα). Η Αρχαία Βερενίκη (λόφοι Μιχαλιτσίου), χτισμένη από τον Πύρρο Α (Πύρρος Ι) προς τιμήν της πεθεράς του Βερενίκης συζύγου του Πτολεμαίου βασιλέως της Αιγύπτου, ήταν το επίνειο, η πόλη πλησίον των λιμένων των θαλάσσιων δραστηριοτήτων του βασιλείου (Πρέβεζα).

Πρόσβαση

Στο χωριό Τρίκαστρο μπορεί να φτάσει κανείς οδικώς με τους εξής τρόπους. Από τα Ιωάννινα, νότια, ακολουθώντας το δρόμο που περνά από τα χωριά Δερβίζιανα και Σεριζιανά (ή Σερζιανά). Από την Πρέβεζα, με βορειοανατολική κατεύθυνση, περνώντας από το Δήμο Λούρου, και μετά δυτικά προς το χωριό Βρυσούλα. Από την Άρτα στη γέφυρα Καλογήρου, στο Λούρο και από εκεί Βρυσούλα και Τρίκαστρο.

Μετονομασία

Η παλαιά ονομασία του οικωνυμίου ήταν Αγόρανα ή Γόρανα. Το 1927 μετονομάστηκε σε Τρίκαστρο.