Το Γκόλεμ (ταινία 1920)

Το Γκόλεμ (ταινία 1920)
Αφίσα της ταινίας
Σκηνοθεσία	Paul Wegener και Carl Boese
Παραγωγή	Paul Davidson
Σενάριο	Χένρικ Γκαλέεν
Πρωταγωνιστές	Paul Wegener, Ernst Deutsch, Albert Steinrück, Lyda Salmonova, Lothar Müthel, Otto Gebühr, Greta Schröder, Loni Nest, Max Kronert και Φριτς Φελντ
Μουσική	Hans Landsberger
Φωτογραφία	Καρλ Φρόιντ
Ενδυματολόγος	Rochus Gliese
Εταιρεία παραγωγής	PAGU
Διανομή	UFA
Πρώτη προβολή	29  Οκτωβρίου 1920 (Γερμανία) και 19  Ιουνίου 1921 (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής)
Διάρκεια	85 λεπτά
Προέλευση	Δημοκρατία της Βαϊμάρης
Προηγείται	The Golem and the Dancing Girl
δεδομένα ()

Το Γκόλεμ, (γερμ. τίτλος: Der Golem, wie er in die Welt kam, Το Γκόλεμ, πώς ήλθε στον κόσμο ) είναι γερμανικό κινηματογραφικό έργο του εξπρεσιονισμού του 1920 σε σκηνοθεσία των Πάουλ Βέγκενερ και Καρλ Μπέζε. Θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα κινηματογραφικά έργα στις κατηγορίες βουβού κινηματογράφου, ταινίες φρίκης, εξπρεσιονισμού καθώς και του γερμανικού κινηματογράφου.

Το Γκόλεμ βασίζεται στον μύθο περί του Ραβίνου Ιούδα Λεβ που έζησε στην Πράγα. Τα επιβλητικά σκηνικά του Χανς Πέλτζιγκ και του Κουρτ Ρίχτερ σε στυλ του εξπρεσιονισμού μεταφέρουν τον θεατή σε μια εποχή του ρομαντισμού. Η ταινία ήταν μια από τις εμπορικότερες παραγωγές του γερμανικού κινηματογράφου, αφού οι αίθουσες ήταν γεμάτες για μήνες, και προβλήθηκε ακόμα και στην Αμερική και στην Κίνα.

Πλοκή

Όταν ο Ραβί Λεβ μελετάει τους αστερισμούς, προαισθάνεται ότι κάποιος σοβαρός κίνδυνος εγκυμονεί απειλώντας το εβραϊκό γκέτο της Πράγας του 16ου αι. Αποφασίζει να ζωντανέψει το Γκόλεμ, μια μυθική, άβουλη, αλλά παντοδύναμη μορφή, που κατά τον μύθο ήταν φτιαγμένη από πηλό. Και πράγματι, ο αγγελιοφόρος Φλόριαν φέρνει τα μαντάτα: ο Αυτοκράτορας έχει εξαγγείλει μέτρα εναντίον των Εβραίων.

Ο Ραβί Λεβ είναι κατατρομαγμένος και αναζητά τον Αυτοκράτορα για να του ζητήσει χάρη. Ο αυτοκράτορας τον δέχεται στο παλάτι κατά την διάρκεια μιας εορταστικής τελετής, όταν ξαφνικά γίνεται σεισμός και το παλάτι ταρακουνιέται και είναι έτοιμο να γκρεμιστεί. Ο Ραβί Λεβ φωνάζει το Γκόλεμ που σώζει τον Αυτοκράτορα. Ο Αυτοκράτορας για να του ανταποδώσει ακυρώνει τα μέτρα κατά των Εβραίων.

Ο Λεβ πηγαίνει το Γκόλεμ πίσω στο εργαστήρι του και το αφήνει εκεί, ξεχνάει όμως να το απενεργοποιήσει. Ο Φλόριαν, που έχει ερωτευτεί την κόρη του Ραβί, Μίριαμ, τρυπώνει κρυφά στο σπίτι του Λεβ για να συναντηθεί μαζί της. Εκεί θα τον ανακαλύψει ο παραγιός του Λεβ και θα διατάξει το Γκόλεμ, που ακόμα είναι στο εργαστήριο, να τον κυνηγήσει. Το Γκόλεμ θα σκοτώσει τον Φλόριαν στην πάλη που θα ακολουθήσει και το σπίτι του Λεβ θα πιάσει φωτιά.

Το Γκόλεμ βγαίνει από το σπίτι και αρχίζει να κινείται ανεξέλεγκτο μέσα στην πόλη. Στο δρόμο του γκρεμίζει τα τείχη της πόλης και βγαίνει στα χωράφια. Εκεί αρπάζει ένα κοριτσάκι και το ανεβάζει στον ουρανό. Το κοριτσάκι βλέπει το εβραϊκό αστέρι που έχει το Γκόλεμ κρεμασμένο στο λαιμό. Χωρίς να ξέρει ότι αυτό είναι που του δίνει τη μαγική δύναμη, του το αφαιρεί. Το Γκόλεμ ξεψυχάει χάνοντας τις μαγικές δυνάμεις του και καταρρέοντας άψυχο στη γη.

Βιβλιογραφία

• Elfriede Ledig: Paul Wegeners Golem-Filme im Kontext fantastischer Literatur. Grundfragen zur Gattungsproblematik fantastischen Erzählens. Diskurs Film. Bibliothek, Band 1. (Dissertationsschrift.) Schaudig, Bauer & Ledig, München 1989, ISBN 3-926372-51-6
• Ilona Brennicke, Joe Hembus: Klassiker des deutschen Stummfilms. 1910 - 1930. Citadel-Filmbücher. Goldmann, München 1983, ISBN 3-442-10212-X

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Το Γκόλεμ στην IMDb (Αγγλικά)
• Το Γκόλεμ στο AllMovie (Αγγλικά)
• Το Γκόλεμ στο Rotten Tomatoes (Αγγλικά)
• Το Γκόλεμ στο TCMDB (Αγγλικά)
• Το Γκόλεμ στο AlloCine (Γαλλικά)
• Το Γκόλεμ στο Cine.gr (αρχειοθετημένος)
• Το Γκόλεμ στο Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (Αγγλικά)
• Der Golem, wie er in die Welt kam (Παρουσίαση στο filmportal.de με κριτικές, φωτογραφικό υλικό κ.α.) (Γερμανικά)
• Retro-Park – Ein ausführliches Kapitel über den Film im "Dokument des Grauens", ab Seite 115
• The Golem im Internet Archive