Τζον Νόρμαν Κόλι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τζον Νόρμαν Κόλι
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση10  Σεπτεμβρίου 1859[1]
Alderley Edge
Θάνατος1  Νοεμβρίου 1942[1]
Sligachan
Αιτία θανάτουπνευμονία
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένο Βασίλειο
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά
ΣπουδέςΣχολείο Τσάρτερχαουζ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταεξερευνητής
χημικός
διδάσκων πανεπιστημίου
μη μυθοπλαστικός συγγραφέας
ορειβάτης[2]
ΕργοδότηςΠανεπιστημιακό Κολλέγιο Λονδίνου
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΕταίρος της Βασιλικής Εταιρίας
επίτιμος διδάκτορας (1913)[3]
Fellow of the Royal Geographical Society
ΣυνεργάτηςΆλμπερτ Μάμερι
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Τζον Νόρμαν Κόλι Εταίρος της Βασιλικής Εταιρίας[4] (10 Σεπτεμβρίου, 18591 Νοεμβρίου, 1942), κοινότερα γνωστός ως Τζ. Νόρμαν Κόλι, ήταν Βρετανός επιστήμονας, ορειβάτης και εξερευνητής[5][6][7]

Ζωή και έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στο Άλντερλεϊ Εντζ (Alderley Edge), του Τσέσιρ, δευτερότοκος ανάμεσα σε τέσσερεις γιους. Το 1870 η οικογένεια μετακόμισε στο Κλίφτον, του Μπρίστολ και ο Τζον εκπαιδεύτηκε αρχικά στο Γουΐντλεσαμ του Σάρεϊ και κατόπιν το 1873 στη Σχολή Τσαρτερχάουζ. Η οικογένεια ήταν αρκετά πλούσια από το εμπόριο βάμβακα, αλλά το 1875 ο αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος την οδήγησε στην οικονομική καταστροφή όταν κάηκαν οι αποθήκες της σε αμερικανικό έδαφος. Ο Κόλι ήταν υποχρεωμένος να εγκαταλείψει το Τσάρτερχάουζ και να εγγραφεί στο Κολλέγιο Κλίφτον, στο Μπρίστολ, όπου συνειδητοποίησε ότι ήταν εντελώς ακατάλληλος για κλασική εκπαίδευση. Παρακολούθησε το πανεπιστημιακό κολλέγιο του Μπρίστολ όπου επέδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη χημεία.

Έκανε το διδακτορικό του στη χημεία με τον Γιοχάνες Βισλικένους (Johannes Wislicenus) στο Βύρτσμπουργκ το 1884. Επιστρέφοντας στην Αγγλία, δίδαξε επί τρία χρόνια στο Κολλέγιο Κυριών Τσέλτενχαμ πριν γίνει βοηθός του Γουίλιαμ Ράμσεϊ στο Κολλέγιο του Πανεπιστημίου του Λονδίνου UCL. Το πρώιμο έργο του αφορούσε στη μελέτη της φωσφίνης και των παραγώγων της, καθώς και των συστατικών του αμμώνιου. Αργότερα έκανε σημαντικές συνεισφορές στη γνώση του άνυδρου οξικού οξέος, περιγράφοντας έναν αριθμό σημαντικών 'υγροποιήσεων' μέσω των οποίων μετατρέπεται σε πυριδίνη, orcinol και ναφθαλίνη.

Ο Κόλι υπηρέτησε ως καθηγητής της οργανικής χημείας στο UCL από το 1896 έως το 1913 και επικεφαλής του τμήματος χημείας από το 1913 έως το 1928.[8] Έκανε σημαντική έρευνα πάνω στις ακτίνες χ για ζητήματα ιατρικής διάγνωσης. Σύμφωνα με τον Μπέντλεϊ, ο Κόλι "εργάστηκε με τον Ράμσεϊ πάνω στα αδρανή αέρια, κατασκεύασε την πρώτη λυχνία νέον, πρότεινε μια δυναμική δομή για το Βενζόλιο και ανακάλυψε το πρώτο άλας οξονίου"[4].

Εκλέχτηκε Εταίρος της Βασιλικής Εταιρίας τον Ιούνιο του 1896[4][9].

Ορειβασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η επαγγελματική σταδιοδρομία του Κόλι ήταν η διδασκαλία της χημείας αλλά το πάθος του ήταν η ορειβασία[10]. Ανάμεσα στους ορειβάτες είναι ίσως καλύτερα γνωστός για τις πρωτοποριακές αναρριχήσεις του στο Κουίλιν στο Άισλ οφ Σκάι, αλλά σκαρφάλωνε επίσης στην Λέικ Ντίστρικτ και στις Άλπεις με τον Γουίλιαμ Σέσιλ Σλινγκσμπάι και τον Άλμπερτ Φ. Μάμερι.

Το 1895, ο Κόλι, ο Μάμερι, και ο Τζέφρεϊ Χέινστινγκς ταξίδεψαν ως την οροσειρά των Ιμαλαΐων για την πρώτη παγκόσμια προσπάθεια σε κορυφή 8000 μέτρων, στο Νάνγκα Παρμπάτ. Ήταν χρόνια μπροστά από την εποχή τους και το βουνό απαίτησε το πρώτο από τα πολλά θύματά του. Ο Μάμερι και δύο Γκούργκα οδηγοί, οι Ραγκομπίρ και Γκόμαν Σιχ σκοτώθηκαν από χιονοστιβάδα. Η ιστορία αυτής της καταστροφικής αποστολής αναφέρεται στο βιβλίο του Κόλι From the Himalaya to Skye[11].

Κερδίζοντας σημαντική εμπειρία από τις Άλπεις, τον Καύκασο και τα Ιμαλάια το 1897 ο Κόλι έγινε μέρος της Λέσχης των Απαλαχίων με πρόσκληση του Τσαρλς Έρνεστ Φέι, και πέρασε το καλοκαίρι του στα Καναδικά Βραχώδη όρη. Από το 1898 έως το 1911ο Κόλι επισκέφθηκε τα Καναδικά Βραχώδη άλλες πέντε φορές, ολοκληρώνοντας είκοσι μία πρώτες αναβάσεις και δίνοντας όνομα σε περισσότερες από τριάντα κορυφές. Ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για τον εντοπισμόκαι αναρρίχηση στους μυθικούς γίγαντες Χούκερ εντ Μπράουν που γειτόνευαν στον ξεχασμένο δρόμο του εμπορίου γούνας μέσω των Βραχωδώνμε περιστασιακό ύψος 4.876 μ. Το 1903 οι Κόλι και Χιού Στάτφιλντ (Hugh Stutfield) δημοσίευσαν σημαντικό βιβλίο για την περιοχή, το Climbs and Explorations in the Canadian Rockies.

Οτάφος του Κόλι στο Άισλ οφ Σκάι

Ο Κόλι πέθανε το 1942 από πνευμονία, μετά από βουτιά στο Στορ Λοχ μία συνήθη ημέρα ψαρέματος. Θάφτηκε σε ένα παλιό κοιμητήριο στο Στρούαν δίπλα στο Μπράκαντεϊλ.

Παραπομπές-Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) SNAC. w66q1vfg. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  3. www.qub.ac.uk/about/Leadership-and-structure/Registrars-Office/FileStore/Filetoupload,671298,en.pdf.
  4. 4,0 4,1 4,2 doi:10.1098/rsbm.1943.0007
  5. doi:10.1021/ed076p41
  6. Mill, Christine (1987). Norman Collie, a life in two worlds: mountain explorer and scientist, 1859-1942. [Aberdeen]: Aberdeen University Press. ISBN 0-08-032456-8. 
  7. Taylor, William J. (1973). The snows of yesteryear: J. Norman Collie, mountaineer. Toronto: Holt, Rinehart and Winston of Canada. ISBN 0-03-929953-8. 
  8. Βλ. UCL Department of Chemistry page on Collie
  9. «Library and Archive Catalogue». Royal Society. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2010. [νεκρός σύνδεσμος]
  10. Collie, Norman (2007). Climbing On The Himalaya And Other Mountain Ranges. Kessinger Publishing, LLC. ISBN 0-548-22421-8. 
  11. Collie, Norman (2003). From the Himalaya to Skye. Rockbuy Limited. ISBN 1-904466-08-7. 

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]