Τάλκοτ Πάρσονς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τάλκοτ Πάρσονς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Talcott Parsons (Αγγλικά)
Γέννηση13  Δεκεμβρίου 1902[1][2][3]
Κολοράντο Σπρινγκς[4]
Θάνατος8  Μαΐου 1979[1][2][5]
Μόναχο
Τόπος ταφήςOld Burying Ground[6]
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής[7]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΑγγλικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[8]
Γερμανικά
Εκπαίδευσηδιδακτορικό δίπλωμα
ΣπουδέςΣχολή Οικονομικών του Λονδίνου (1924–1925)[9]
Κολλέγιο Άμερστ (έως 1924)[10]
Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης (έως 1927)[10]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητακοινωνιολόγος
διδάσκων πανεπιστημίου
βιολόγος[11]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο Χάρβαρντ
Αξιοσημείωτο έργοThe Social System
The Structure of Social Action
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΔημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ
Οικογένεια
ΤέκναCharles Parsons
ΓονείςEdward Smith Parsons και Mary Augusta Parsons[12]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαPresident of the American Sociological Association (1949)[13]
ΒραβεύσειςΥποτροφία Γκούγκενχαϊμ[14]
μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Τάλκοτ Πάρσονς

Ο Τάλκοτ Πάρσονς (Talcott Parsons, 13 Δεκεμβρίου 1902 - 8 Μαΐου 1979) ήταν για πολλά χρόνια ο πιο γνωστός κοινωνιολόγος στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, αλλά και στον κόσμο. Το έργο του είχε μεγάλη επιρροή την δεκαετία 1950 και την δεκαετία 1960, κυρίως στην Αμερική, η οποία όμως κατόπιν άρχισε σταδιακά να ελαττώνεται. Η πιο αξιόλογη προσπάθεια να αναγεννηθεί η Παρσόνια σκέψη, υπό τον όρο "νεολειτουργισμός", έγινε από τον κοινωνιολόγο Αλεξάντερ Τζέφρευ του Πανεπιστημίου Γέιλ.

Ο Πάρσονς ήταν στο καθηγητικό προσωπικό του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ την περίοδο 1927-1973. Κεντρικό πρόσωπο του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Χάρβαντ και ύστερα του τμήματος Κοινωνικών σχέσεων ( δημιούργημα του Πάρσονς που αντανακλούσε το όραμά του για μια ενοποιημένη κοινωνική επιστήμη) , ο Πάρσονς δημιούργησε ένα γενικό θεωρητικό σύστημα για την ανάλυση της κοινωνίας, που ονομάστηκε δομικός λειτουργισμός. Η ανάλυση του Πάρσονς περιέχεται σε σημαντικό βαθμό στα δημοσιευμένα έργα του:

  • The Structure of Social Action (1937),
  • The Social System (1951),
  • Structure and Process in Modern Societies (1960),
  • Sociological Theory and Modern Society (1968),
  • Politics and Social Structure (1969).

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τάλκοτ Πάρσονς γεννήθηκε τις 13 Δεκεμβρίου το 1902 στο Colorado Springs. Αποφοίτησε από το κολλέγιο Amherst με major στη βιολογία και τη φιλοσοφία. Μετά το Amherst, εισήχθη στο London School of Economics, όπου ήρθε σε επαφή με το έργο των Harold Laski, Richard Tawney, Bronislaw Malinowski, και Leonard Hobhouse. Μετά μετακόμισε στο Πανεπιστήμιο της Heidelberg όπου έλαβε το διδακτορικό του στην κοινωνιολογία και τα οικονομικά. Μετά από ένα χρόνο ως instructor οικονομικών στο Amherst, πήγε στο Harvard το 1927 ως instructor οικονομικών. Το 1931, μετακινήθηκε στο τμήμα της Κοινωνιολογίας που είχε δημιουργήσει ένα χρόνο πριν ο Pitirim Sorokin. Η εξέλιξή του ιεραρχικά ήταν αργή στην αρχή αλλά η επιρροή του μεγάλωσε μετά τη δημοσίευση μερικών σημαντικών βιβλίων του. Έμεινε στο Χάρβαντ και έγινε emeritus το 1973. Πέθανε το 1979 στο Μόναχο στη Γερμανία.

Ιδέες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πάρσονς ήταν υποστηρικτής της "μεγάλης θεωρίας" μια προσπάθεια να ενοποιηθούν όλες οι κοινωνικές επιστήμες σε ένα ευρύτερο θεωρητικό πλαίσιο.

Η πρώιμη εργασία του "The Structure of Social Action"(Η δομή της κοινωνικής δράσης) περιείχε μια ανασκόπηση των φημισμένων προγενέστερών του, ιδιαίτερα των Μαξ Βέμπερ, Εμίλ Ντιρκάιμ και Βιλφρέντο Παρέτο, και προσπαθούσε να συνθέσει από τις θεωρίες τους μια ενιαία "θεωρία δράσης" βασισμένη στην υπόθεση ότι η ανθρώπινη δράση είναι βολονταριστική, σκόπιμη και συμβολική.

Με αυτή του τη θεωρία αντιτίθεται στο χρησιμοθηρικό μοντέλο για την ανθρώπινη δράση (utalitarian model of human action) και γενικότερα στα ορθολογικά μοντέλα ερμηνείας της δράσης των κοινωνικών υποκειμένων. Με μια σειρά επιχειρημάτων στα οποία περιλαμβάνεται και το κατά Πάρσονς χρησιμοθηρικό δίλημμα ανέδειξε αντιφάσεις που περιέχουν τα ορθολογικά μοντέλα.

Κατά τον Πάρσονς η ανθρώπινη δράση περιέχει και μια μη ορθολογική πλευρά. Δηλαδή καθοδηγείται και από ιδεώδη και αντιλήψεις που είναι διαχυμένα σε μια κοινωνία , υπό την έννοια ότι δεν πηγάζουν από ένα άτομο αλλά είναι χαρακτηριστικά της κοινωνίας ως όλου (αντιπαρέβαλε με την αντίληψη των γνωστικών επιστημών ότι μια μνήμη δεν έχει έδρα σε κάποιους συγκεκριμένους νευρώνες αλλά είναι κατά κάποιο τρόπο χαρακτηριστικό του εγκεφάλου ως όλου.)

Ο Πάρσονς είναι επίσης γνωστός για την ιδέα του η κοινωνία. Για τον Πάρσονς η κοινωνία αποτελεί ένα σύστημα το οποίο βασίζει τη λειτουργία του σε μια σειρά απο υποσυστήματα, τα οποία όλα λειτουργούν, κατά τρόπο ώστε να συμβάλουν στη συνολική λειτουργία του ολοκληρωμένου Συστήματος. Κάθε (ζωντανό) Σύστημα Δράσης βασίζεται σε 4 λειτουργικές κατηγορίες για την αποτελεσματική του λειτουργία. Μέσα από τα υποσυστήματά της τείνει να εκπληρώσει τέσσερις "λειτουργικές αναγκαιότητες":

  • Προσαρμογή (Adaption):Στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον(αντλώ πόρους από το περιβάλλον και επιβιώνω)
  • Προσανατολισμός (Goal attainment): Επίτευξη στόχου - Το σύστημα στέκεται μόνο αν ορίσει τους στόχους του και εφοδιαστεί με τα μέσα για να τους πετύχει.
  • Εσωτερική ισσοροπία (Integration): Συντονισμός και εσωτερική ισορροπία των διαφόρων μερών του συστήματος - διατήρηση της συνοχής της κοινωνίας προκειμένου να σταθεροποιηθεί.
  • Διατήρηση προτύπων (Latent pattern maintenance): Αναπαραγωγή ενός συνόλου κοινών αξιών και διαχείριση των εντάσεων, που δίνουν κίνητρα σε ατομικές δράσεις.

Για να μπορέσει να λειτουργήσει αποτελεσματικά το Σύστημα πρέπει να έχει "εισροές" (inputs) και "εκροές" (outputs). Οι "εκροές"συνεισφέρουν στη λειτουργία των επιμέρους υποσυστημάτων του Συστήματος.

Σχετικά με το ρόλο της θρησκείας μέσα στην κοινωνία τόνισε ότι η θρησκεία συμβάλλει στην κοινωνική συνοχή και σταθερότητα με την μετάδοση πολιτισμικών και θρησκευτικών αξιών στους πολίτες. Οι θρησκευτικές παραδόσεις συντελούν στη θεμελίωση των βασικών υποδειγμάτων κοινωνικής οργάνωσης. Η θρησκεία παίζει αποφασιστικό ρόλο στη μετατροπή των πολιτισμικών αξιών σε κοινωνικούς κανόνες.[15]

Ο Πάρσονς συνέβαλε και στο πεδίο της κοινωνικής εξέλιξης. Διαίρεσε την εξέλιξη μιας κοινωνίας σε τέσσερις υποδιεργασίες:

  1. διαίρεση, όπου δημιουργούνται λειτουργικά υποσυστήματα μέσα στο κύριος σύστημα
  2. προσαρμογή, όπου τα εν λόγω υποσυστήματα εξελίσσονται σε αποδοτικότερες εκδοχές
  3. ενσωμάτωση στοιχείων που ήταν αποκλεισμένα από το εν λόγω σύστημα
  4. Γενίκευση αξιών, αύξηση της νομιμοποίησης του ακόμα πιο περίπλοκου συστήματος.

Ο Πάρσονς διερεύνησε τις υποδιεργασίες αυτές υπό το πρίσμα τριών σταδίων της κοινωνικής εξέλιξης:

  1. το πρωτόγονο
  2. το αρχαϊκό
  3. το μοντέρνο (όπου οι αρχαϊκές κοινωνίες έχουν τη γνώση της γραφής ενώ οι μοντέρνες τη γνώση του νόμου).

Σε αυτό το πλαίσιο ο Πάρσονς θεωρούσε τις δυτικές κοινωνίες και ιδιαίτερα τις Η.Π.Α ως τις πληρέστερα και πιο δυναμικά αναπτυγμένες κοινωνίες, άποψη για την οποία κατηγορήθηκε ως εθνοκεντρικός.

Έργα του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Καπιταλισμός και αξίες,Τα πρώιμα κείμενα, μετάφραση Μαγκλάρας Βασίλης, εκδόσεις: Νήσος, Αθήνα 2008, ISBN 9789608392588.
  • Η Δομή της κοινωνικής Δράσης, μετάφραση Μαγκλάρας Βασίλης, Λιαλιούτη Ζηνοβία, Δραγατσούλη Φωτεινή, εκδόσεις: Παπαζήση, Αθήνα 2015, ISBN 9789600230505.
  • The social system, εκδόσεις: QUID PRO, Σεπτέμβριος 2012, ISBN 9781610271394.

Δες επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Talcott-Parsons. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) SNAC. w6rr2cvr. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. 3,0 3,1 «Nationalencyklopedin» (Σουηδικά) talcott-parsons. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 26  Φεβρουαρίου 2017.
  5. (Αγγλικά) Find A Grave. 7673527. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  6. 6,0 6,1 7673527.
  7. LIBRIS. 26  Μαρτίου 2018. libris.kb.se/katalogisering/64jmrdtq5mhkbnc. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  8. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb120227306. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  9. ark:/13960/t0wq7j119. Ανακτήθηκε στις 9  Σεπτεμβρίου 2021. σελ. 125.
  10. 10,0 10,1 Andrew Bell: «Encyclopædia Britannica». (Βρετανικά αγγλικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα. Encyclopædia Britannica Inc.. Ανακτήθηκε στις 9  Σεπτεμβρίου 2021.
  11. Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  12. 12,0 12,1 (πολλαπλές γλώσσες) geni.com.
  13. www.asanet.org/about/governance-and-leadership/council/presidents/talcott-parsons.
  14. (Αγγλικά) Guggenheim Fellows database. talcott-parsons.
  15. Νικολαΐδης, Απόστολος (2007). Κοινωνιολογία της Θρησκείας. Αθήνα: Εκδόσεις: Γρηγόρη. σελ. 54. ISBN 9789603335368. 

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Talcott Parsons άρθρο για τον Τάλκοτ Πάρσονς στην Encyclopedia of Religion and Society.
  • Talcott Parsons άρθρο για τον Τάλκοτ Πάρσονς στην New World Encyclopedia.
  • Talcott Parsons άρθρο για τον Τάλκοτ Πάρσονς στην Εγκυκλοπαίδεια Britannica.