Σύναξη (λειτουργική)

Με τον όρο Σύναξις έχει καθιερωθεί στη δογματική χριστιανική γλώσσα και λειτουργική να καλείται η συνάθροιση των πιστών προκειμένου να τιμήσουν ιδιαίτερα τη μνήμη Αγίου, ή κυρίαρχων προσώπων μεγάλων θρησκευτικών γεγονότων εκτελώντας ιδιαίτερη λειτουργία και με ιδιαίτερη υμνολογία.

Στην εκκλησιαστική ιστορία, οι αρχαιότερες τέτοιες συνάξεις γίνονταν μόνο στα κοιμητήρια των τόπων που μαρτύρησαν οι Άγιοι Μάρτυρες γεγονός που φέρεται να ήταν η κύρια ανάγκη όπου και ανεγέρθηκαν αρχικά υπό μορφή βωμών οι Αγίες Τράπεζες γύρω από τις οποίες τελούνταν οι πρώτες λειτουργίες, ευχαριστίες προς τον Θεό εγκωμιάζοντας παράλληλα τις πράξεις των μαρτύρων. Ακολούθως και κατ΄ αντιγραφή της διαρρύθμισης των αρχαίων ελληνικών ναών ανεγέρθηκαν οι χριστιανικοί ναοί με το ιερό βήμα και την Αγία Τράπεζα στο εσωτερικό, μεταφέροντας την είσοδο από δυτικά. Από δε τα εγκώμια αυτά των μαρτύρων δημιουργήθηκαν τα λεγόμενα Συναξάρια περιλαμβάνοντας τους βίους των Αγίων που διαβάζονταν στις λειτουργίες αυτές και συνέχεια αυτών είναι τα Συναξογράφια σε μορφή ημερολογιακού εορτολογίου. Στο δε Βυζαντινό Εορτολόγιο άρχισαν να θεσπίζονται τέτοιες λειτουργικές συνάξεις πιστών την επομένη των μεγάλων Δεσποτικών, ή Θεομητορικών εορτών.

Το πιθανότερο της καθιέρωσης του όρου είναι να οφείλεται στη σύναξη των Μαθητών και Αποστόλων κατά την Πεντηκοστή όπου λαμβάνοντας την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος εξήλθαν στη συνέχεια στους διάφορους τόπους διδάσκοντας το κήρυγμα του Ιησού στην αληθή πίστη. Τέτοιες εορτές που τελούνται σήμερα κατά ημερολογιακή σειρά είναι οι:

• Σύναξις των Εβδομήκοντα Αποστόλων, εορτή που τελείται στις 4 Ιανουαρίου
• Σύναξις του Ιωάννου του Προδρόμου, εορτή που τελείται την επομένη των Θεοφανίων, στις 7 Ιανουαρίου.
• Σύναξις του Αρχαγγέλου Γαβριήλ, εορτή που τελείται την επομένη του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στις 26 Μαρτίου.
• Σύναξις των Δώδεκα Αποστόλων, εορτή που τελείται στις 30 Ιουνίου.
• Σύναξις των Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, εορτή που τελείται στις 9 Σεπτεμβρίου.
• Σύναξις των Αγίων Αναργύρων, εορτή που τελείται στις 17 Οκτωβρίου.
• Σύναξις των Αγίων Ασωμάτων (των Αρχαγγέλων), εορτή που τελείται στις 8 Νοεμβρίου.
• Σύναξις της Υπεραγίας Θεοτόκου, Θεομητορική εορτή που τελείται την επομένη των Χριστουγέννων στις 26 Δεκεμβρίου.

Πηγές

• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica τομ.56ος, σελ.71