Σόφισμα του βέλους

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ως σόφισμα του βέλους χαρακτηρίζεται η αρχαία φράση "βέλος φερόμενον έστηκε", (= βέλος που εκτοξεύτηκε ακινητεί), του φιλόσοφου Ζήνωνα του Ελεάτη.

Ο Ζήνωνας μ΄ αυτή την «αφορισματική» του φράση προσπάθησε ν΄ αποδείξει δια της λογικής ότι η "κίνηση" ενός ριπτόμενου βέλους, από ένα τοξότη, σε στιγμιαίο χρόνο, είναι αδύνατη. Για την απόδειξη αυτού, ο Ζήνωνας έκανε τον ακόλουθο συλλογισμό που οδηγούσε στην εις άτοπον απαγωγή:
«Το βέλος που κινείται ανά χρονική στιγμή κατέχει ορισμένο χώρο. Αλλά το να κατέχει αυτό χώρο, σημαίνει ότι τούτο ηρεμεί (ακινητεί). Φανερό λοιπόν είναι ότι, το βέλος που φαίνεται ότι κινείται στην πραγματικότητα αυτό ηρεμεί, και δεν κινείται αφού δεν μπορεί το ίδιο πράγμα σε ορισμένη χρονική στιγμή να ηρεμεί και να κινείται ταυτόχρονα.».

Ο Αριστοτέλης εξετάζοντας τον συλλογισμό του Ζήνωνα τον χαρακτήρισε παραλογισμό, σημειώνοντας ότι ο Ζήνων στη πρότασή του αυτή έλαβε το χρόνο ως συγκείμενο από αδιαίρετες χρονικές στιγμές. Έτσι οι νεώτεροι χαρακτήρισαν την παραπάνω αφορισματική φράση σόφισμα όμοιο με εκείνο "περί του Αχιλλέα και της χελώνας".

  • Γεγονός πάντως είναι ότι τα σοφίσματα του Ζήνωνα ακόμα δεν έχουν ερμηνευθεί πλήρως.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τομ.4ος, σελ.321.
  • Βλαστός, Γρηγόρης, «Σημείωση γιὰ τὸ βέλος τοῦ Ζήνωνα » , Δευκαλίων, 2 (1974), σσ. 301-318