Σαγίντ Κουτμπ

Σαγίντ Κουτμπ
Γέννηση	9 Οκτωβρίου 1906 Musha
Θάνατος	29 Αυγούστου 1966 Κάιρο
Επάγγελμα/ ιδιότητες	πολιτικός, συγγραφέας, φιλόσοφος, δημοσιογράφος, ποιητής, μη μυθοπλαστικός συγγραφέας και επαναστάτης
Υπηκοότητα	Αίγυπτος
Σχολές φοίτησης	Πανεπιστήμιο του Καΐρου και Πανεπιστήμιο του Βόρειου Κολοράντο
Αξιοσημείωτα έργα	Milestones, Fi Zilal al-Quran, The Future of This Religion, The Characteristics and Values of Islamic Conduct, Artistic Imagery in the Qur'an, Scenes of Resurrection in the Qur’an και d:Q19417129
Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα
δεδομένα ()

Ο Σαγίντ Κουτμπ (Αραβικά: سيد قطب 9 Οκτωβρίου 1906 – 29 Αυγούστου 1966) ήταν Αιγύπτιος συγγραφέας και ποιητής, Ισλαμιστής θεωρητικός και ηγετικό στέλεχος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.

Γεννημένος στο χωριό Μούσχα της Άνω Αιγύπτου μελέτησε από μικρός το Κοράνι προτού μετακομίσει για σπουδές στο Κάιρο, μεταξύ 1929 και 1933. Εργάστηκε ως δάσκαλος στο Υπουργείο Δημόσιας Εκπαίδευσης, του οποίου έγινε στέλεχος, παράλληλα με την έναρξη της συγγραφικής του καριέρας. Μεταξύ 1948 και 1950 έζησε με υποτροφία στις ΗΠΑ, στο Colorado State College of Education. Η εμπειρία του αυτή έμελλε να είναι καθοριστική για τη μετέπειτα ιδεολογία του, καθώς ο Κουτμπ, σοκαρισμένος από τον τρόπο ζωής της αμερικανικής κοινωνίας, απέρριψε τον Δυτικό πολιτισμό, καθώς διέκρινε σε αυτόν εμμονές πάνω στον υλισμό, τη βία και τις σεξουαλικές ηδονές.

Με την επιστροφή του στην Αίγυπτο ο Κουτμπ προσχώρησε στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, της οποίας έγινε εξέχουσα προσωπικότητα και ανώτατο μέλος, αναλαμβάνοντας υπεύθυνος έκδοσης του Al-Ikhwan al-Muslimin, του επίσημου μέσου ενημέρωσής της. Όταν το 1952 στην εξουσία της Αιγύπτου ανέβηκε με το πραξικόπημα του κινήματος των Ελεύθερων Αξιωματικών ο Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ, ο Κουτμπ και η Μουσουλμανική Αδελφότητα τάχθηκαν αρχικά υπέρ των νέων ηγετών της χώρας, καθώς ο ανατραπείς βασιλιάς Φαρούκ Α' θεωρούταν φίλα προσκείμενος των Άγγλων. Η άρνηση όμως του Νάσερ να συστήσει ισλαμική κυβέρνηση στη χώρα οδήγησε γρήγορα σε ρήξη μεταξύ της κυβέρνησης και της Αδελφότητας. Ο Νάσερ, αντιλαμβανόμενος την αξία του Κουτμπ, του προσέφερε ελεύθερα οποιαδήποτε θέση στην κυβέρνησή του, αλλά εκείνος, παραμένοντας πιστός στην ιδεολογία του, αρνήθηκε να συνεργαστεί. Αντίθετα, μαζί με άλλα μέλη της Αδελφότητας, σχεδίασαν αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του Νάσερ το 1954. Η απόπειρα δεν πρόλαβε να πραγματοποιηθεί και ο Κουτμπ συνελήφθη και οδηγήθηκε στις φυλακές όπου βασανίστηκε.

Στη φυλακή ο Κουτμπ συνέγγραψε τα δύο σημαντικότερα έργα του, το Qur'an Fi Zilal al-Qur'an (Στη σκιά του Κορανίου) και κυρίως το μανιφέστο του λεγόμενου «πολιτικού Ισλάμ», το Ma'alim fi-l-Tariq (Οδοδείκτες). Τα δύο αυτά έργα, στα οποία εκφράζει την απέχθειά του για τον Δυτικό πολιτισμό και την ανάγκη επιστροφής του ισλαμικού κόσμου στον τρόπο ζωής των πρώτων μουσουλμάνων, απορρίπτοντας κάθε διαφορετική πολιτική ως «Τζαχιλίγια» (μια κατάσταση άγνοιας της θείας καθοδήγησης) και ερμηνεύοντας εκ νέου τον όρο «Τζιχάντ» ως επιθετικό αγώνα για την ανατροπή τους, αποτέλεσαν την βάση για την ιδεολογία που αποκαλείται «Κουτμπισμός».

Ο Κουτμπ αφέθηκε ελεύθερος το 1964, μετά από παρέμβαση του προέδρου του Ιράκ Αμπντούλ Σαλάμ Αρίφ, για να συλληφθεί εκ νέου τον Αύγουστο του 1965 με κατηγορίες για ανατροπή του πολιτεύματος. Σε μια δίκη την οποία πολλοί θεωρούν παρωδία, καθώς οι αποδείξεις για τις κατηγορίες προέρχονταν απλώς από αποσπάσματα από το Ma'alim fi-l-Tariq, τα οποία ο Κουτμπ συνέχισε να υπερασπίζεται σθεναρά, αυτός και αλλά έξι μέλη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας καταδικάστηκαν σε θάνατο δι' απαγχονισμού. Εκτελέστηκε στις 29 Αυγούστου 1966.

Οι ριζοσπαστικές ιδέες του Κουτμπ γύρω από το Ισλάμ τον κατατάσσουν ως μια από τις κεντρικές φιγούρες της ισλαμιστικής ιδεολογίας. Για πολλούς μουσουλμάνους είναι Μάρτυρας του Ισλάμ, ενώ πολλοί Δυτικοί αναλυτές θεωρούν το έργο του το κύριο ιδεολογικό υπόβαθρο οργανώσεων όπως η Αλ Κάιντα του Οσάμα Μπιν Λάντεν.

Πηγές

Habeck, Mary. Οι μαχητές του Θεού: η ιδεολογία και τα συνθήματα του Ιερού Πολέμου. Αθήνα: Εκδόσεις Τουρίκη, 2008.