Ρόμαν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Ρομάν)

Συντεταγμένες: 46°55′01″N 26°55′01″E / 46.91694°N 26.91694°E / 46.91694; 26.91694

Ρόμαν
Τοποθεσία στον χάρτη της χώρας
Τοποθεσία στον χάρτη της χώρας
χάρτης
ΧώραΡουμανία
ΠεριφέρειαΒορειοανατολική
ΕπαρχίαΝέαμτς
ΔήμαρχοςLeonard Achiriloaiei
Πληθυσμός50.713
Έκταση ( km²)30,08
Επίσημος ιστότοπος
Commons page Πολυμέσα σχετικά με την πόλη

Η Ρόμαν (ρουμανικά: Roman, προφορά ΔΦΑ: [ˈroman], Γερμανικά Romesmark, Ουγγρικά Románvásár) είναι πόλη στην κεντρική Μολδαβία, παραδοσιακή περιοχή της Ρουμανίας. Βρίσκεται 46 χλμ. από την Πιάτρα Νέαμτς, στην επαρχία Νέαμτς, στη συμβολή των ποταμών Σίρετ και Μόλδοβα. και έχει πληθυσμό 50.713 κατοίκους.

Πήρε το όνομά της από τον Μολδαβό Βοεβόδα Ρόμαν Α΄ της Μολδαβίας, που πιστεύεται ότι είναι ο ιδρυτής της. Πρώτος γιος του Ρόμαν ήταν ο Αλξάντρου τσελ Μπουν. Από εδώ ο πρίγκιπας Ρόμαν υλοποίησε την ενοποίηση της Μολδαβίας, με τη Ρόμαν πρωτεύουσα της Κάτω Μολδαβίας (Ρουμανικά : Țara de Jos)

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το άγαλμα του Ρόμαν Α΄ της Μολδαβίας
Μερική άποψη της πόλης
Η θέση της πόλης στη Ρουμανία

Η παλαιότερη αναφορά της πόλης είναι στο Χρονικό του Νόβγκοροντ (χρονολογείται μεταξύ 1387 και 1392). Πέντε χρόνια αργότερα, το όνομα εμφανίστηκε σε μια πράξη δωρεάς. Η πόλη αναφέρεται σε ένα Μολδαβικό έγγραφο, που υπογράφεται από τον Βοεβόδα της Μολδαβίας Ρόμαν Α΄ στις 30 Μαρτίου. Το έγγραφο είναι ένα από τα πρώτα του τότε νεαρού κράτους της Μολδαβίας και το πρώτο που έχει μια πλήρως ευανάγνωστη εκδοχή της σφραγίδας της Μολδαβίας, που φέρει τα βόδια, το φεγγάρι, το αστέρι και το λουλούδι και είναι ακόμα σε χρήση ως Εθνόσημο της Μολδαβίας.

Η Ρόμαν έγινε έδρα ορθόδοξης επισκοπής στις 14 Σεπτεμβρίου 1408 από τον Αλεξάντρου τσελ Μπουν. Οι εκπρόσωποι του Καθολικού πληθυσμού της Ρόμαν, που ανήκαν στην Επισκοπή της Μπάια, παρακολούθησαν το Συμβούλιο της Κωνσταντίας το 1412.

Αργότερα στα τέλη του 15ου αιώνα ο Στέφανος ο Μέγας ανέγειρε ένα νέο πέτρινο φρούριο στην αριστερή όχθη του ποταμού Σίρετ, για να αντικαταστήσει το παλιό χωμάτινο. Διάφορα έγγραφα από το 1458, 1465 και 1488 κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Στέφανου αναφέρουν τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παρασκευά (Παρασίβα) στη Ρόμαν. Το 1467 το φρούριο αντιστάθηκε στην πολιορκία του ουγγρικού στρατού υπό τον Βασιλιά Ματία Κορβίνο, πριν τη Μάχη της Μπάια. Το 1476 Οθωμανικός στρατός, υπό τον Μωάμεθ Β΄, πολιόρκησε το νέο φρούριο και πάλι, με τούς Μολδαβούς να υποχωρούν μετά τη Μάχη της Βάλεα Άλμπα.

Ο Πέτρου Ράρες διέταξε την κατασκευή μιας νέας επισκοπικής έδρας στο ίδιο σημείο το 1542. Κατά τα φαινόμενα το παλιό φρούριο είχε καταστραφεί από το Ντουμιτράσκου Καντακουζηνό, κατόπιν εντολής των Οθωμανών, μαζί με όλα τα άλλα φρούρια της Μολδαβίας. Μια από τις τελευταίες αναφορές για αυτό χρονολογείται από το 1561-1563, κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας του Ιωάννη Ιάκωβου Ηρακλείδη. Τα δικαιώματα της καθολικής κοινότητας αποκαταστάθηκαν γύρω στα ίδια χρόνια, το 1562, καθώς ο Ιοάν Μπελούσιος, αντιπρόσωπος του Φερδινάνδου Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, έγραψε στον κύριό του από τη Ρόμαν, μετά από το σοβαρό περιορισμό του από τον Αλεξάντρου Λαπουσνεάνου. Το 1623 η καθολική κοινότητα περιγράφεται από το Φραγκισκανό ιεραπόστολο Ανδρέα Μπογκοσλάβιτσι σε επιστολή που απέστειλε στη Ρώμη, ως Ουγγρική που κατανοούσε και μιλούσε τα ρουμανικά. Οι καθολικοί φαίνεται να είχαν μια εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Πέτρο.

Το 1569 η Ρουξάντρα Λαπουσνεάνου έχτισε μια ορθόδοξη εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία (Precista Mare) στο ίδιο σημείο όπου υπάρχει σήμερα ομώνυμη εκκλησία. Το 1595 χτίστηκε η εκκλησία Sfintii Voievozi. Η σημερινή Αρμενική Ορθόδοξη Εκκλησία κτίστηκε το 1610.

Μερικά δημογραφικά δεδομένα από το 1641, έχουν καταγραφεί από τον εφημέριο της Σόφιας, που πέρασε από τη Ρομάν, και δείχνουν ότι υπήρχαν 1.500 Ορθόδοξοι, 450 Αρμένιοι Ορθόδοξοι και 30 Ούγγροι Καθολικοί.

Σημαντική προσωπικότητα της πόλης ήταν ο Ορθόδοξος επίσκοπος Ντοσοφτέι, που μετέφρασε το Ψαλτήρι στα ρουμανικά το 1665-1671. Τον Δεκέμβριο του 1691, ο Μίρον Κοστίν, ένας από τους πρώτους ιστορικούς και συγγραφείς στα ρουμανικά, αποκεφαλίστηκε εδώ με διαταγή του πρίγκιπα Κωνσταντίνου Καντιμήρη (πατέρα του Δημήτριου Καντιμήρη). Ο Κοστίν ήταν υπό κράτηση, έχοντας μεταφερθεί από το Μπάρμποσι στο Ιάσιο, όπου ήλπιζε να αποδείξει την αθωότητά του. Λίγες ημέρες νωρίτερα ο αδελφός του χρονογράφου είχε σκοτωθεί στο Ιάσιο, γιατί θεωρήθηκε ότι προσπάθησε να αποκτήσει τον θρόνο για τον εαυτό του. Το άγαλμα, που επισημαίνει το σημείο επισκιάζεταισήμερα από μια μπλε γυάλινη πυραμίδα κοντά στο Ξενοδοχείο Ρόμαν.

Το πρώτο νοσοκομείο στο Ρόμαν χτίστηκε το 1798, στη θέση όπου βρίσκεται σήμερα το Δημοτικό Νοσοκομείο Precista Mare. Η Ταλμούδ Τορά, ένα από τα πρώτα εβραϊκά σχολεία στο Πριγκιπάτο της Μολδαβίας, εγκαινιάστηκε το 1817, σημαντικό γεγονός από μόνο του, καθώς η Μολδαβία δεν χορηγούσε υπηκοότητα σε Εβραίους.

Ο σιδηροδρομικός σταθμός του Ρόμαν
Το κτίριο της Σχολής Βοντά του Ρόμαν

Το Ρόμαν έγινε σιδηροδρομικός κόμβος του 19ου αιώνα, όταν, τον Δεκέμβριο του 1869 άνοιξε η δεύτερη σιδηροδρομική στη Ρουμανία, από το Ρόμαν στη Σουτσεάβα (Ιτσκανι). Ένα χρόνο αργότερα, στις 27 Δεκεμβρίου 1870, άνοιξε επίσης η σιδηροδρομική γραμμή Βουκουρέστι-Γκαλάτσι-Ρομάν, συνδέοντας το Ρόμαν με την πρωτεύουσα μέσω Μαρασέστι, Τεκούτσι, Γκαλάτσι, Βραΐλας και Μπουζάου. Αμέσως μετά α εγκαίνια, η γραμμή αυτή έκλεισε λόγω τεχνικών προβλημάτων, αλλά επαναλειτούργησε στις 13 Σεπτεμβρίου 1872. Παράλληλα, όταν η απρόθυμη κυβέρνηση έδωσε την επί μακρόν αναμενόμενη έγκρισή της, άνοιξε στις 30 Σεπτεμβρίου το πρώτο γυμνάσιο της πόλης, Roman-Vodă, στο κτίριο που είναι ακόμα σε χρήση σήμερα, ως 1ο Σχολείο.

Την κομμουνιστική εποχή η πόλη έχασε την ιδιότητα πρωτεύουσας νομού και περιελήφθη το 1950-1952 και το 1956-1968, στην Περιφέρεια Μπακάου, 1952-1956 στην Περιφέρεια Ιασίου και, στη συνέχεια, το 1968, στην Επαρχία Νέαμτς. Επίσης έγινε αντικείμενο εκβιομηχάνισης: το 1957 ξεκίνησε την παραγωγή του το εργοστάσιο χαλύβδινων σωλήνων και το Ρομάν έγινε σημαντικό βιομηχανικό κέντρο της Ρουμανίας.

Μετά την πτώση του κομμουνισμού το μεγαλύτερο μέρος της βαριάς βιομηχανίας, που βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στις κρατικές επιδοτήσεις, χρεοκόπησε και η οικονομία του Ρόμαν κατέρρευσε. Το εργοστάσιο χαλυβδοσωλήνων ιδιωτικοποιήθηκε και σήμερα ανήκει στη Mittal Steel Company N.V. και η οικονομία άρχισε να ανακάμπτει.

Γεωγραφία και δημογραφικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιστορική εξέλιξη πληθυσμού
Έτος Πληθ.   ±%  
1912 18.128 —    
1930 28.823 +59.0%
1948 23.701 −17.8%
1956 27.948 +17.9%
1966 39.012 +39.6%
1977 51.132 +31.1%
1992 80.328 +57.1%
2002 69.483 −13.5%
2011 50.713 −27.0%

Το Ρόμαν βρίσκεται στη βόρειοανατολική Ρουμανία, στην Επαρχία Νέαμτς, στην ιστορική περιοχή της Μολδαβίας, στις εκβολές του ποταμού Μολδάβα, παραπόταμου του Σίρετ. Η κοντινότερη μεγάλη πόλη είναι το Μπακάου, 40 χιλιόμετρα μακριά στο DN2 και στη σιδηροδρομική γραμμή Σουτσεάβα-Βουκουρέστι. Η Πιάτρα Νέαμτς, πρωτεύουσα της επαρχίας, είναι 50 χιλιόμετρα μακριά και το Ιάσιο, η ιστορική πρωτεύουσα της Μολδαβίας, 80 χιλιόμετρα.

Γηγενείς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Σέρτζιου Τσελιμπιντάκε (1912 – 1996), μουσικοσυνθέτης
  • Μιχαήλ Ζόρα (1891 - 1971), μουσικοσυνθέτης
  • Μαξ Μπλέχερ (1909 - 1938), λογοτέχνης

Αδελφοποιήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]